نفیسه امامی 
بازار ارز میدان فردوسی که در روزهای گذشته به علت بخشنامه بانک مرکزی درباره عرضه ارز سهمیه‌ای با حضور دلالان وصف‌های طولانی در برابر صرافی‌ها مواجه شده بود، در روز سه‌شنبه در آرامش به سر می‌برد و از تجمع برای خرید دلار در مقابل صرافی‌ها خبری نبود. 
بعد از اعلام فروش سهمیه سالانه ۲۲۰۰ دلاری تعیین‌شده توسط بانک مرکزی که با اختلاف ۲ هزارتومانی نرخ ارز در صرافی‌های بانکی و بازار آزاد همراه بود، خیابان‌های منتهی به میدان فردوسی مملو از جمعیت شد و دلال‌های زیادی در این محدوده برای خریدوفروش ارز تجمع کردند. در این میان هم برخی برای کسب سود، به سراغ اجاره کارت ملی افراد رفتند و با پرداخت مبلغ ناچیزی برای اجاره کارت ملی به سود قابل‌توجهی رسیدند ولی با اعلام بخشنامه جدید بانک مرکزی که ارز سهمیه‌ای منوط به ارائه مدارک و مستندات شد، وضعیت ملتهب بازار سامان گرفت. 
اگر از پیاده‌روهای حاشیه میدان فردوسی عبور کرده باشید، به‌طور مداوم زمزمه «دلار، دلار» و «دلار می‌خریم» را حتما شنیده‌اید. دلالانی که تنها با داشتن یک گوشی موبایل و دستگاه کارتخوان به دنبال مشتری برای خریدوفروش دلار هستند. 
برای بررسی وضعیت بازار ارز به میدان فردوسی سر زدیم و با تعدادی از دلالان و صرافی‌ها صحبت کردیم. از آن‌ها درباره بخشنامه بانک مرکزی درفروش ارز سهمیه‌ای و تأثیر آغاز مذاکرات برجام در وین و اثر روانی که می‌تواند بر نرخ دلار بگذارد، می‌پرسم و همه معتقدند وضعیت بازار ارز قابل پیش‌بینی نیست.
یکی از دلالانی که در کنار مرکز تجارت جهانی فردوسی ایستاده است درباره وضعیت خریدوفروش دلار می‌گوید: «هفته پیش جای سوزن انداختن در اینجا نبود اما بعد از بخشنامه بانک مرکزی و حضور نیروهای انتظامی بازار خلوت شده است.» 
وی ادامه می‌دهد: «هیچ اظهارنظری نمی‌توان از آینده قیمت‌ها داشت چون وضع دلار بستگی به تصمیمات بانک مرکزی دارد و دیگران نقش زیادی در بازار ندارند. اگر برجام هم به نتیجه برسد قیمت دلار تفاوت زیادی نمی‌کند. نباید انتظار معجزه از آن را داشت.»  
وی اضافه می‌کند: «بازار ارز دیگر مانند چند سال قبل از نتیجه مذاکرات تأثیر نمی‌گیرد. هرچند با شروع مذاکرات وین دلار ۴۰۰ تومان ارزان شده و از ۲۹ هزار و ۵۰۰ تومان به ۲۹ هزار و ۱۰۰ تومان رسیده است.»
صرافی خلوتی که صاحب آن به خیابان خیره شده بود و مشتری ندارد توجهم را جلب می‌کند. از مرد میانسالی که پشت صندوق نشسته درباره وضعیت بازار ارز پرسیدم و او گفت: «عده‌ای در بازار هستند که قبل از ساعت ۱۱ صبح که قیمت‌ها تعیین می‌شوند با انجام معاملات صوری اقدام به قیمت دادن به بازار می‌کنند. باید جلوی این افراد گرفته شود که از شب قبل سعی در تعیین قیمت‌ها می‌کنند.» 
وی ادامه می‌دهد: «دستورالعمل بانک مرکزی و نشست برجام هم باعث شده کمتر افراد تمایل به خریدوفروش دلار داشته باشند و سر ما نسبت به
‌روزهای قبل خلوت شده است.» 
مرد جوانی هم که تکیه‌بر دیوار یک صرافی داده و به دنبال مشتری است می‌گوید: «روزهای قبل بازار شلوغ بود اما حالا راکد شده است. اگر زرنگ بودی با خرید دلار سهمیه‌ای می‌توانستی ۳ میلیون تومان سود کنی. » 
 بازار ارز فردوسی بعد از چند روز التهاب و شلوغی به وضعیت روزهای قبل خود بازگشته است اما به نظر می‌رسد با توجه به بالا رفتن انتظارات تورمی در کشور، افزایش نرخ ارز دور از ذهن نباشد.  
  بازار آمادگی دلار ۳۰ هزارتومانی را دارد
کامران ندری،کارشناس اقتصادی درگفت و گو با «رسالت» درباره تأثیر آغاز مذاکرات برجام در وین بر بازار ارز می‌گوید: تأثیر روانی مهمی که طی روزهای قبل به بازار ارز وارد شد، سفر گروسی به ایران بود. وی در مصاحبه‌ای بعد از بازگشت از ایران صراحتا اعلام کرد آژانس با ایران به توافق نرسیده است و احتمال صدور بیانیه برعلیه ایران وجود دارد. فعالان بازار به تهدیدهایسی که می‌تواند کشور را تهدید کند، واکنش نشان می‌دهند و چنین اظهارنظرهایی باعث شد نرخ ارز افزایش پیدا کند. 
ندری اضافه می‌کند: تأثیر شروع دور جدید مذاکرات باید از هفته قبل خود را نشان می‌داد و به نظر می‌رسد تا خبر مثبت جدی از مذاکرات مخابره نشود شاهد تأثیر قابل‌ملاحظه‌ای در بازار نخواهیم بود. بازار ارز به‌طورمعمول در گام اول با رسیدن خبر بد به‌شدت نرخ را بالا می‌برد و بعد از چند روزنرخ‌ها تعدیل می‌شوند. پایین آمدن قیمت دلار به محدوده ۲۹ هزار تومان به علت بالا رفتن بیش‌ازحد معمول ارز بود که اکنون تعدیل‌شده است. 
وی بابیان اینکه بازار کشش بالا رفتن بیشتر نرخ ارز را دارد، می‌گوید: بازار آمادگی دارد به بالای ۳۰ هزار تومان هم برود و باید انتظار آن را داشت. ما نقدینگی زیادی در اقتصاد داریم که برای انجام معاملات روزمره مورداستفاده قرار نمی‌گیرد بلکه از یک بازار به بازار دیگر می‌رود. چنانچه فعالان اقتصادی حس کنند تحریم‌ها در آینده شدیدتر می‌شوند به‌سرعت در بازار ارز اثر می‌گذارند. درنتیجه هجمه سفته‌بازی در بازار ارز بالا می‌رود و عرضه‌کنندگان هم‌ارز کمتری به بازار تزریق می‌کنند که باعث بالا رفتن قیمت آن می‌شود. 
ندری درباره فروش ارز دولتی در روزهای گذشته از طریق ارائه کارت ملی توسط صرافی‌ها بیان می‌کند: وقتی ارز جهش قیمت پیدا می‌کند و نرخ صرافی‌ها دولتی و دستوری است، متقاضیان برای خرید ارز باقیمت پایین‌تر مقابل صرافی‌ها صف می‌بندند.
دو راه برای جلوگیری از این وضعیت وجود دارد؛اول اینکه قیمت در صرافی‌ها به قیمت بازار آزاد نزدیک شود و یا اینکه عرضه ارز را در صرافی‌ها محدود به مصارف ارز مشخص کنند که بانک مرکزی شیوه دوم را انتخاب کرد و دیگر نه کارت ملی بلکه مصارف ارزی افراد دارای اهمیت بود. دولت قبل هم‌چنین اقدامی را انجام داد اما بعدا به این نتیجه رسید که این روش تأثیرگذاری نیست اما دولت فعلی چون تجربه دولت قبل را ندارد مجددا شیوه‌های قبلی را امتحان می‌کند. 
این کارشناس اقتصادی سیاست‌های بانک مرکزی را در دوره جدید متفاوت با دوره قبل نمی‌داند و می‌گوید: دولت روحانی سیاست ارز ۴۲۰۰ تومانی را اجرا کرد و بانک مرکزی در این دوره هم هنوز در حال اجرای این سیاست است. به‌طورمعمول دولت‌ها تجربیات قبل را تکرار می‌کنند و تاکنون هم برنامه ویژه و متفاوتی از بانک مرکزی در دوره فعلی مشاهده نشده است. 
ندری با اشاره به اینکه دولت‌های جدید می‌توانند از تجربیات دولت‌های قبل استفاده کرده و راه‌های اشتباه را طی نکنند، می‌افزاید: دولت روحانی در ابتدای حضور خود هجمه‌های زیادی را به دولت احمدی‌نژاد وارد کرد اما بیشتر تصمیماتی که در دولت احمدی‌نژاد گرفته‌شده بود در دولت روحانی هم اجرا شد. حالا هم در دولت سیزدهم تجربیات گذشته در حال تکرار است اما این به معنای نداشتن برنامه‌های جدید در بانک مرکزی نیست. 
 انتظار زیادی از بازارساز نباید داشت
ندری با اشاره به ورود بازارساز برای کنترل بازار ارز می‌گوید: بازارساز باید امکاناتی در اختیار داشته باشد تا بتواند بر نرخ ارز اثرگذار شود. بانک مرکزی در ماه‌های گذشته و بعد از تغییر دولت در آمریکا گشایش‌های ناچیزی درفروش نفت داشت اما به‌اندازه‌ای نبود که بانک مرکزی برای تنظیم بازار از آن استفاده کند. لذا جز از طریق دستوری بازارساز اقدام دیگری نمی‌تواند برای مدیریت بازار انجام دهد.  این کارشناس اقتصادی ادامه می‌دهد: بانک مرکزی در صورت ایجاد هجمه سفته‌بازی در بازار ارز، با در اختیار داشتن منابع زیاد ارزی می‌تواند بازار را کنترل کند و یا اجازه بدهد بازار خودش هجمه به وجود آمده را کنترل کند و یا بانک مرکزی بخشنامه صادر نماید. به‌طورمعمول بازارساز برای مدیریت بازار بخشنامه صادر می‌کند و به همین علت دستورالعمل پرداخت ۲۲۰۰ دلار برای استفاده مصارف مجاز مورد تأیید بانک مرکزی را صادر کرده است.  ندری بابیان اینکه در شرایط فعلی نمی‌توان انتظار خاصی از بازارساز برای بهبود وضعیت بازار داشت، می‌گوید: صرافی‌ها و بانک‌ها دغدغه تنظیم بازار را ندارند. آن‌ها بر روی موجی که ایجاد می‌شود، سوار می‌شوند و به دنبال سود هستند. تنها جایی که می‌تواند بازار را تا حدودی مدیریت کند، بانک مرکزی است اما متأسفانه ذخایر ارزی مناسب برای مداخله در بازار ندارد و آن مبلغی که در اختیار دارد باید برای رفع نیازهای اساسی کشور هزینه شود. 
به گفته ندری، بانک مرکزی نمی‌تواند در بازار ارزپاشی کند چون ذخایر اصلی بانک مرکزی کفاف نیازهای اساسی کشور را نمی‌کند و بازارساز منابعی را برای کنترل و مدیریت بازار ندارد. 
ندری در پایان سخنانش وجود انتظارات تورمی را عامل مهمی برای بالا رفتن نرخ دلار عنوان می‌کند و می‌گوید: اگر خبر بدی هم از مذاکرات برجام نرسد، متغیرهای اقتصاد کلان مانند نرخ تورم حاکی از افزایش نرخ ارز در آینده است. اگر نرخ کالا و خدمات در هرماه بالا می‌رود متناسب با آن نرخ دلار هم‌تغییر می‌کند بنابراین اگر فرض کنیم که خبر خاصی از مذاکرات هم منتقل نشود، انتظار برای بالا رفتن قیمت دلار را خواهیم داشت چون تورم و انتظار تورمی در اقتصاد کشور وجود دارد.