راضیه کریمی 
بدون شک یکی از جاذبه‌های چشم‌نواز ژاپن برای گردشگران، تماشای شکوفه‌های گیلاس در ماه مارس است. «ساکوراها» هرساله میلیون‌ها انسان را مبهوت زیبایی رویاگونه‌خودشان می‌کنند. استفاده‌ خلاقانه از یک رویش طبیعی، میلیون‌ها دلار را برای دولت ژاپن به ارمغان آورده است. حالا نگاه مان را از شکوفه‌های گیلاس می‌گیریم که چشم مان به جمال نامبارک درخت‌های کاج در تمام نقاط کشور می‌افتد. این مهمان ناخوانده در دانشگاه‌ها، بوستان‌ها، مساجد و امامزاده‌ها ریشه دوانده است تا در کمربندی شهرها، بزرگراه‌ها و حتی در حرم‌های مطهر. به سرزمینی که به چهار‌‌فصل معروف است و یازده اقلیم از سیزده اقلیم موجود در جهان را دارد،  کشت کاج که آن‌هم عموما تراریخته و بومی ایران نیست آیا از مصادیق بی‌شعوری جغرافیایی و فرهنگی نیست؟! به این معنا که گویی آمایش جغرافیایی در مدیریت شهری ما هیچ محلی از اعراب ندارد. در نگاه سطحی حق‌داریم به این بدسلیقگی مزمن بگوییم بی‌شعوری اما اگر دقیق‌تر نگاه کنیم (که خوشبختانه عموم مردم هم این نگاه رادارند) متوجه علت دقیق این بد سلیقگی می‌شویم. باخبر‌ نفوذهای گسترده در سازمان محیط‌زیست و دستگیری چندین تن از عاملان فاجعه‌های زیستی درمی‌یابیم چشمه از کجا گل‌‌آلود شده است. من در این یادداشت‌ درصدد نیستم از نفوذ در این حوزه بگویم چراکه نفوذ در این حوزه توسط مراجع قضائی تأییدشده و از نوع اعمال هم کاملا واضح و روشن است و نیازی به اثبات ندارد. سالانه چندین میلیارد تومان، چند هزار مترمکعب آب و چند هزار نیروی انسانی صرف کاشت و رسیدگی به این درختان عقیم می‌شود. ازاین‌رو برای متوقف کردن این چرخه‌ معیوب باید کاری انجام‌شده و صدای اعتراضی برآید.
باغ‌های ایرانی که برای یادآوری بهشت ساخته‌شده‌اند بسته به نوع آب‌وهوای هر منطقه مملو از درختان میوه‌های مختلف هستند. این متفاوت بودن نوع درختان، در بسیاری از آیات قرآن کریم دیده می‌شود. در قرآن، توصیفات بهشت به‌گونه‌ای است که ما را به یک سفر ذهنی می‌برد. در این سفر آنچه بیشتر می‌بینیم درخت است و نهر. معماران ایرانی نیز با بهره‌گیری از این تصاویر قرآنی باغ‌هایی طراحی کرده‌اند که این انسان دورافتاده از بهشت، آن را به یاد آورد. می‌توان گفت باغ‌های ایرانی شکل عینی و ملموس آیات قرآن درباره‌ بهشت هستند. در مقیاس کوچک‌تر خانه‌های ایرانی هم از این دو عناصر یعنی درخت و آب در حیاط استفاده کرده‌اند. در هر حیاطی عموما چند درخت میوه‌دار و چند درخت همیشه‌سبز کشت می‌شده است. تصویر بهشت، همیشه برای ایرانیان جلوی چشم بوده و غبار غفلت را از صورت‌ها زدوده است. با آپارتمانی شدن خانه‌‌ها و از بین رفتن حیاط، پارک‌ها جایگزین آن شدند. به‌عمد از واژه بوستان استفاده نکردم چون هم‌اکنون ما با بوستان در شهرها روبه‌رو نیستیم. بوستان همان باغ ایرانی است با تمام اعضایش، ولی پارک یک محیط سبز به شیوه‌ غربی است. هنگامی‌که حیاط از زندگی شهری حذف شد باید مکان‌هایی ساخته می‌شدند که نزدیک‌ترین حالت را به حیاط داشته باشند؛ یعنی ازلحاظ پوشش سبز باید درختان میوه و درختان همیشه‌سبز هر دو در آن لحاظ می‌شده است. در پارک‌های امروزی عموما ما با درختان یک‌شکل مواجه هستیم که آن‌هم کاج است. درختی که چون بومی ایران نیست خاک را در طولانی‌مدت تهی از مواد معدنی می‌کند. در پارک‌ها صدای آواز پرندگان شنیده نمی‌شود، هیچ رهگذری طعم میوه‌ فصل را نمی‌چشد، عطر آرام‌بخش گیاهان معطر تسکینی بر اعصاب هیچ انسان عصر ماشینی نمی‌گذارد. پاهای خسته از کار روزانه‌ هیچ انسانی در جوی آب جاری فرو نمی‌رود. انسان ایرانی حواس پنجگانه‌اش را در باغ ایرانی جاگذاشته است.
تا روز درخت‌کاری یک ماه مانده است بنابراین شهردار‌ها موظف هستند فضاهایی را برای کشت درختان میوه و گیاهان معطر و دارویی فراهم کنند. شهر تهران با توجه به این‌که در آن گیلاس به‌خوبی رشد می‌کند می‌تواند با الهام از ژاپنی‌ها پارک‌هایی پر از درختان پرشکوفه گیلاس داشته باشد. از قرار معلوم دولت ژاپن هم تعدادی ساکورا به ایران هدیه داده است که می‌توان از آن‌ها هم برای زیباتر شدن پارک‌ها استفاده کرد. شهر مشهد هم می‌تواند در فضاهای سبز با اقتدا به امام ‌رضا(ع) که برای یک خانم درخت بادامی با دست مبارک‌ خود کاشته‌اند، از این درخت پرخاصیت استفاده کند. بعضی از درختان مانند سنجد و عناب نیز چون به آب کمی احتیاج دارند و ازلحاظ غذایی بسیار مفید هستند، می‌توانند در بیشتر شهرها کشت داده شوند. اگر هر شهرداری با توجه به آب‌وهوای هر منطقه، درخت میوه بکارد اتفاق بسیار خوبی در حوزه‌ مدیریت شهری و بالا بردن کیفیت زندگی شهرنشین‌ها ایجاد می‌شود. برای این‌که تعادل در زیبایی بصری شهرها حفظ شود می‌توان از درختان همیشه‌سبز همچون چنار، سرو، بید مجنون، زبان‌گنجشک و سپیدار استفاده کرد. درخت‌هایی که در تمام باغ‌های ایرانی استفاده‌شده‌اند و هم‌اکنون باید این درختان را به جلوه‌ بصری شهرها برگرداند. نباید فراموش کرد چنارهای خیابان حضرت ولیعصر تهران که در فصول مختلف لطف خاصی به این خیابان می‌بخشند، همواره جاذبه‌ای برای پایتخت به شمار می‌آید. تک‌کشتی و یک محصولی بودن یک نظریه‌ غیرعقلانی غربی است که البته در حال حاضر در کشورهای غربی هم متوقف‌شده؛ اما در ایران همچنان باقوت در حال اجرا ست. شاید تنها نمونه باغ ایرانی واقعی در تهران را بتوان در محله ده ونک، واقع در شمال غرب این شهر یافت که در آن سعی شده از معماری ایرانی هم استفاده شود.
با توجه به نهضت ساخت مسکن در دولت جدید لازم است دولت برای فضای سبز این مناطق، دست از کشت غربی بردارد و به سمت توأمان کاری برود. خوشبختانه در این چند سال اخیر توسط پویش‌های مردمی کشت درخت‌های مثمر افزایش پیداکرده است. سال  گذشته هم در قم حدود چهار هزار درخت مثمر در این شهر کشت شد. برای امسال توقع می‌شود در همه‌ شهرها با افزایش  کشت درختان مثمر و معطر روبه‌رو شویم.