محمدکاظم انبارلویی
درآمد اتفاقی مطابق ماده ۱۱۹ قانون مالیات‌های مستقیم ، درآمد نقدی و غیرنقدی که شخص حقیقی یا حقوقی به صورت بلاعوض و یا از طریق معاملات محاباتی و یا به عنوان جایزه یا هر عنوان دیگر از این قبیل تحصیل می‌نماید، مشمول مالیات اتفاقی می باشد.
همچنین مطابق بند ۱۰ بخشنامه شماره ۵۰۵/۹۶/۲۰۰ مورخ ۲۴/۲/۱۳۹۶ درخصوص نحوه بررسی و رسیدگی به تراکنش‌های بانکی مشکوک، چنانچه براساس اظهارات صریح و مکتوب مؤدی، در قبال وجوه واریزی به حساب‌های بانکی وی، ما به ازایی اعم از کالا یا خدمات توسط مؤدی ارائه نشده و یا در آینده ارائه نشود و یا وجوه واریزی ناشی از معاملات محاباتی بوده و یا براساس اسناد و مدارک به دست آمده و تحقیقات صورت گرفته، منشأ وجوه واریزی مشخص نشود، این امر مؤید وجود درآمد اتفاقی است و حسب مقررات فصل ششم از باب سوم قانون مالیات‌های مستقیم مشمول مالیات خواهد بود.
براساس این تعاریف چند نکته را به وزارت اقتصاد ودارایی به‌ویژه معاونت خزانه‌داری و معاونت مالیاتی و همچنین رئیس سازمان برنامه و بودجه یادآور می‌شوم :
۱- در چهاردهمین حراج تهران در ۲۱ مرداد ۱۴۰۰ بیش از ۴۲ میلیارد تومان و در پانزدهمین حراج تهران در تاریخ ۲۴ دی ماه ۱۴۰۰ بیش از ۱۵۸ میلیارد تومان فروش آثار به‌اصطلاح هنری بوده و این مبالغ نجومی به عنوان درآمد اتفاقی برای صاحبان اثر، درآمد ایجاد کرده است احتمال پولشویی در این حراج را کارشناسان از نظر دور نداشته‌اند اما اگر چتر مالیاتی دولت را بر این حراجی‌ها درست ببینیم، باید مالیات اتفاقی هم به عنوان پیش‌بینی درآمد در سال ۱۴۰۰دیده می‌شد. حال آنکه با چنین سابقه‌ای در بودجه ۱۴۰۱ مالیات اتفاقی در ردیف ۱۱۰۳۰۲ فقط ۲۵ میلیارد تومان است!!
۲- روزانه دهها میلیارد تومان تراکنش مالی مشکوک در بانک‌ها صورت می‌گیرد که می تواند مشمول «درآمد اتفاقی» و نیز «مالیات اتفاقی» قرار گیرد. اما چتر مالیاتی دولت هیچ نظارت و کنترل متمرکزی روی «تراکنش‌های بانکی مشکوک» ندارد.
۳- در تمام جهان نسبت بین تولید ناخالص ملی و مالیات در پیشرفته‌ترین کشورها ۴۵ درصد   در کشورهای درحال توسعه ۳۵ درصد و در برخی کشورهای کمتر توسعه یافته بین ۲۰تا ۲۵ درصد است. در ایران این رقم به ۸ درصد هم نمی‌رسد. وظیفه دولت در کاهش فاصله طبقاتی با اخذ مالیات حقه بر ثروتمندان به‌ویژه در حوزه درآمدهای اتفاقی تقریبا تعطیل است و معاونت خزانه‌داری‌کل و معاونت امور مالیاتی وزارت اقتصاد و دارایی و نیز سازمان برنامه و بودجه باید قدری به وظیفه حکمرانی و جایگاه خود در این حوزه فکر کنند.
۴- طی ۸ ماه اخیر در تهران قیمت ملک ۱۰ برابر شده است. قیمت زمین و ملک هر ساله یک رشد نسبتا معقول نسبت به تورم داشته اما رشد ۱۰برابری آن خبر از یک توطئه می‌دهد که از حوصله تحلیل اقتصادی بیرون است و باید علل آن‌را در حوزه امنیت ملی با داده‌هایی از معاملات بزرگی که ابتدا در مناطق ۱ و ۲ و ۳ و تسری آن به مناطق دیگر تهران و حتی سراسر کشور می رسد ، جستجو کرد. این توطئه از پیش طراحی شده، رکود و گرانی مسکن را دامن زده است. کاری به این نداریم که توطئه بوده یا نبوده ، این به  نهادهای نظارتی و امنیتی مربوط است. اما صاحبان درآمد اتفاقی نجومی که چندین نسل آینده خود را با این درآمدها می‌توانند تأمین کنند، آیا نباید مشمول مالیات اتفاقی شوند؟
بنده از رئیس جمهور محترم و جناب آقای مخبر می‌خواهم یک بار دیگر به ردیف درآمدی ۱۱۰۳۰۲ جدول شماره ۵ بودجه ۱۴۰۱ نگاه کنند و ببینند آیا پیش‌بینی ۲۵ میلیارد تومانی برای این ردیف درخصوص مالیات‌ها اتفاقی معقول است؟!
اگر معقول نیست قدری تمرکز دولت از روی حقوق‌بگیران ثابت و کسبه جزء بازار را کم کنند و فشار دولت را روی گرفتن مالیات از ثروتمندان به‌ویژه صاحبان درآمد اتفاقی ببرند.
۵- دیوان محاسبات کشور خوشبختانه تفریغ بودجه ۱۴۰۰ را زودتر از موعد مقرر به مجلس داده است.باید دید در تفریغ مالیات ها به‌ویژه مالیات اتفاقی، با توجه به نکات بالا  دولت چه تصویری از اعداد و ارقام منابع عمومی  ارائه می دهد؟