دانشگاه روزنه‌ای به جامعه نوین - روزنامه رسالت | روزنامه رسالت
شناسه خبر : 77891
  پرینتخانه » فرهنگی, مطالب روزنامه تاریخ انتشار : 16 آذر 1401 - 6:24 |
انقلاب فرهنگی برای تحقق نیاز به یک دوران جهاد فرهنگی دارد

دانشگاه روزنه‌ای به جامعه نوین

شانزدهم آذرماه، سالروز جنایتی است که رژیم پهلوی برای پاسداری از نظم و نظام آمریکایی پساکودتا مرتکب شد. پهلوی بعد از کودتای مردادماه 32، دست‌نشانده آمریکا بود. اما تمدن غرب که خود باطن ایالات‌متحده است؛ جنایت بزرگ‌تری در حق دانشگاه و دانشجوی ایرانی رواداشت. تمدن غرب؛ مرز جغرافیایی ندارد؛ مرزش در مغزهاست. ایادی تمدن غرب، می‌تواند استاد و روشنفکر ایرانی باشد و آن جنایتی که از جنایت شانزدهم آذر پهلوی‌ها بزرگ‌‎تر است؛ استعمار علمی و تزریق سویه‌های خاصی از معرفت غربی در تاروپود نهاد علم ایران است.
دانشگاه روزنه‌ای به جامعه نوین
حجت‌الله آتش‌افروزمند
شانزدهم آذرماه، سالروز جنایتی است که رژیم پهلوی برای پاسداری از نظم و نظام آمریکایی پساکودتا مرتکب شد. پهلوی بعد از کودتای مردادماه ۳۲، دست‌نشانده آمریکا بود. اما تمدن غرب که خود باطن ایالات‌متحده است؛ جنایت بزرگ‌تری در حق دانشگاه و دانشجوی ایرانی رواداشت. تمدن غرب؛ مرز جغرافیایی ندارد؛ مرزش در مغزهاست. ایادی تمدن غرب، می‌تواند استاد و روشنفکر ایرانی باشد و آن جنایتی که از جنایت شانزدهم آذر پهلوی‌ها بزرگ‌‎تر است؛ استعمار علمی و تزریق سویه‌های خاصی از معرفت غربی در تاروپود نهاد علم ایران است. چیزی که دانشگاه ما را برای دهه‌های متمادی، تبدیل به پایگاه و پادگانی برای ترویج و نگاهداری از ارزش‌های بعضا فرسوده غربی کرده که امروزه در خود غرب منتقدانی جدی دارد و دورانشان گذشته است. بااینکه علم قدرت است؛ اما نهاد استعمارزده، غرب‌زدگی را رواج می‌دهد و ناامیدی را و شوق مهاجرت را. در دانشگاه‌های ما انبوه استادان دانشمند و عمیق و عالم که با نگرش‌ها و روش‌ها و منش‌های گوناگون، دلسوزانه درس می‌دهند بسیار است و نباید گردی به دامان آنان بنشیند؛ سخن ما از یک روح است که با انقلاب فرهنگی درست نشد، چون انقلاب فرهنگی برعکس دیگر انقلاب‌ها، کار یک سال و دو سال نیست. 
دانشجو در کنار علم و دانش، باید ایمان و اخلاق داشته باشد تا زندگی فردی و نیز جامعه به سمت کمال حرکت کند. «۱۶ آذر» به‌عنوان روز دانشجو، بهانه‌ای شد تا رسالت مهم یک دانشجوی موفق را مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم. دانشجو، عنوانی است که به‌صورت عام بر هرکسی که به دنبال علم و دانش باشد، اطلاق می‌شود. ازاین‌رو با این نگاه، طلاب نیز دانشجو محسوب می‌گردند، هرچند این عنوان امروزه معانی خاصی دارد و برای کسی به کار می‌رود که در دانشگاه تحصیل می‌کند. ما نیز در این نوشتار، دانشجوی به معنای خاص را مدنظر داریم.
در جهان‌بینی الهی هر شخصی رسالتی و در قبال آن، مسئولیت ویژه‌ای دارد و رسالت مسلمانی که به دنبال یادگیری دانش در دانشگاه است، ویژه و بسیار سنگین است. به‌ویژه اگر این دانشجو بخواهد در تراز اسلام و انقلاب اسلامی خدمت کند. معمول است که با شنیدن دانشجو، ذهن سریع به سمت علم و دانش رفته و رسالت یک دانشجو در آموختن علم تصور می‌شود، ولی این انتقال و برداشت از دانشجو دقیق و بر اساس مبانی دینی نیست.
 علم و ایمان در کنار هم
در نگاه الهی، علم و دانش به تزکیه و تربیت گره‌خورده است. به‌عنوان نمونه در این آیه شریفه به بُعد علم و عمل توجه ویژه شده و حتی بعد اخلاقی بر بعد علمی مقدم شده است که نشان از جایگاه والای مباحث اخلاقی در زندگی انسان دارد: «لَقَد مَنَّ اللَّهُ عَلَى المُؤمِنينَ إِذ بَعَثَ فيهِم رَسولًا مِن أَنفُسِهِم يَتلو عَلَيهِم آياتِهِ وَيُزَكّيهِم وَيُعَلِّمُهُمُ الكِتابَ وَالحِكمَةَ وَإِن كانوا مِن قَبلُ لَفي ضَلالٍ مُبينٍ»؛ «خداوند بر مؤمنان منت نهاد [نعمت بزرگی بخشید] هنگامی‌که در میان آن‌ها، پیامبری از خودشان برانگیخت؛ که آیات او را بر آن‌ها بخواند و آن‌ها را پاک کند و کتاب و حکمت بیاموزد؛ هرچند پیش از آن، در گمراهی آشکاری بودند». ازاین‌رو دانشجوی مسلمان، دانش‌پژوه و دانشجویی است که در بعد علم‌آموزی، توجه به ساحت ایمانی و اخلاقی نیز داشته باشد. دانشگاه اسلامی نیز دانشگاهی است که در آن به علم و ایمان، دانش و اخلاق و جسم و روح باهم توجه می‌شود.
این نکته در فضای جهانی و سبک زندگی برآمده از فرهنگ غربی بیشتر جلوه می‌کند. بزرگ‌ترین معضل و مشکلات بشریت، ظلم‌ها، نسل‌کشی‌ها براثر جدایی علم از اخلاق، معنویت و ایمان به وقوع پیوسته است. مقام معظم رهبری در این راستا می‌فرمایند: «آمیزش علم و معنویت، علم و ایمان، علم و اخلاق، آن خلأ امروز دنیاست. دانشگاه اسلامی، علم و ایمان، علم و معنویت، علم و اخلاق را باهم همراه می‌کند. علم را می‌آموزد و جهت‌گیری علم را از اخلاق و ایمان می‌گیرد… اگر ایمان بر دانش غربی تسلط داشت، دانش غربی به بمب اتم نمی‌رسید تا بعد این‌قدر مسئله ایجاد شود که چه‌کارش کنیم؛ محدودش کنیم؛ نگذاریم تا دنیا ویران نشود. کارشان اصلا  به اینجا نمی‌رسید. اگر ایمان بادانش همراه بود، اصلا استعمار و استعمار نو – که استعمار نو مخلوق دانش بود – به وجود نمی‌آمد. تسلط بر کشورها، تصرف کشورها، تسلط قهرآمیز بر ملت‌ها و بردن ثروت ملت‌ها – که این بلای این دویست سال گذشته‌  دنیا و ملت‌هاست – این‌ها اصلا به وجود نمی‌آمد. علمِ جدا از ایمان، این است».
ایشان در ادامه به جامعه دانشجویی و دانشجویان توصیه می‌کنند که «شما در دانشگاه اسلامی، می‌خواهید این خلأ را پُر و علم را باایمان آمیخته کنید؛ یعنی دانش را چه در بافت درونی خودش، چه در استنتاجش و چه در جهت‌گیری‌هایی که در آن به کار خواهد رفت، از ایمان سیراب کنید».
البته این نقص و اشکال در دانشگاه‌های کشور هم به چشم می‌خورد، هرچند نسبت به قبل انقلاب بسیار بهتر و مسیر روشن‌تری دارد: «یکی دیگر از ضعف‌های ما این است که ما به‌موازات علم، به‌موازات پیشرفت‌های علمی، پیشرفت اخلاقی و تزکیه‌  اخلاقی و نفسی پیدا نکرده‌ایم؛ این عقب‌ماندگی است. البته امروز در مقایسه‌  با قبل از انقلاب، به‌مراتب و مراتب بهتر است – در این هیچ شکی نیست – اما باید پیشرفت می‌کردیم. در علم پیشرفت کردیم، در سیاست پیشرفت کردیم؛ باید در معنویت و در تزکیه‌  نفس هم پیشرفت می‌کردیم. در قرآن هر جا تزکیه و تعلیم از زبان پروردگار است، تزکیه مقدم است بر تعلیم».
امروز وضعیت برخی از دانشگاه‌های ما نیز نمودی از این بی‌توجهی را در قالب برخی ناهنجاری‌ها نشان می‌دهد. ازاین‌رو برخی دانشجویان پس از فارغ‌التحصیلی بی‌نماز و گاهی حتی منکر دین می‌شوند یا وضعیت پوشش برخی دختران دانشجو، تأییدی دیگر بر این پیامدهای علم بدون ایمان و اخلاق است.
حسن ختام این نوشتار با روایتی زیبا از امام صادق علیه‌السلام است. ایمان به خدا که با شناخت خداوند همراه است، نقش مهمی در بازدارندگی از جنایت و معصیت‌ها دارد. ایشان در مورد تأثیر علم و معرفت به خدا در پروای از گناهان می‌فرمایند: «مَن عَرَفَ اللّه خافَ اللّه ومَن خافَ اللّه  سَخَت نَفسُهُ عَنِ الدّنيا»؛ «هر كه خدا را بشناسد، از او بترسد و هر كه از خدا بترسد، دنيا را رها كند».
نویسنده : حجت‌الله آتش‌افروزمند |
به اشتراک بگذارید
تعداد دیدگاه : دیدگاه‌ها برای دانشگاه روزنه‌ای به جامعه نوین بسته هستند

مجوز ارسال دیدگاه داده نشده است!

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.