معصومه پورصادقی
دبیر گروه سیاسی
روابط تهران و آنکارا پیشینه پر فرازوفرودی دارد و همواره از اهمیت خاصی برخوردار است؛ شاید بخشی از اهمیت روابط این دو کشور به دلیل موقعیت راهبردی آن‌ها در منطقه است به‌طوری‌که به دلیل موقعیت جغرافیایی، طرفین درهم‌تنیدگی ارتباطی دارند و ای‌بسا بدون داشتن ارتباط خوب باهم در معادلات خارجی با مشکل مواجه شوند، علاوه بر آن تا حدودی از مشترکات فرهنگی، مذهبی و تاریخی بهره‌مند هستند، اما در حال حاضر شاید مهم‌ترین موضوع موردبحث طرفین مسئله انرژی باشد؛ البته نباید از بلندپروازی‌های رئیس‌جمهور ترکیه غافل شد که متأسفانه خسارت‌های زیادی برای مردم منطقه و حتی مردم ترکیه به وجود آورده است.  
سیاست خارجی دولت سیزدهم در حالی به تقویت روابط با کشورهای همسایه تمرکز دارد که ترکیه یکی از همین کشورهاست و گفته می‌شود ۵۰۰ کیلومتر مرز مشترک دارند؛ علاوه بر آن به گفته رئیس اتاق مشترک ایران و ترکیه، طرفین تجارت ۳۰ میلیارد دلاری دارند؛ بنابراین دولت مردمی احتمالا درصدد خواهد بود چالش‌های موجود با ترکیه را از طریق گفت‌وگو حل کند.
 مسئله آب
یکی از چالش‌های تهران و آنکارا مسئله آب است چراکه ترکیه با احداث سد ایلی‌سو بر روی رود دجله در منطقه جنوب شرق آناتولی، تهدیدی جدی برای زیست طبیعی کشورهایی همچون ایران و عراق به ارمغان آورده است و باید نسبت به مخاطرات آتی آن مسئولیت‌پذیر باشد. سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان روز دوشنبه در نشست خبری هفتگی در همین زمینه گفت موضوع آب در منطقه ما موضوع مهم و حائز اهمیتی است. این سد بر روی رود دجله است که در پایین‌دست به فرات می‌پیوندد و در ایران به اروندرود وارد شده و تا شط العرب کشیده می‌شود؛ لذا همه کشورهایی که در خلیج‌فارس هستند متأثر از آن هستند. هرچند باید به الزامات محلی توجه کرد، ولی باید به الزامات جهانی فکر کرد و مشترک تصمیم گرفت ما نسبت به موضوع آب در این منطقه رویکرد یکسانی داریم و از نگاه محلی صرف باید دوری کرد.
تلاش تهران و آنکارا برای تقویت روابط و حل مسائل  در حالی است که «مولود چاووش‌اوغلو» وزیر امور خارجه ترکیه روز دوشنبه در چارچوب سفری رسمی به ایران    با حسین امیرعبداللهیان همتای ایرانی خود دیدار و گفت‌وگو کرد. روابط دوجانبه در کنار تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی محور مذاکرات طرفین اعلام شده بود. حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان در نشست خبری مشترک با همتای ترکیه‌ای خود از سفر «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور ترکیه به ایران در آینده خبر داد و اعلام کرد: طرفین بر سر مفاد نقشه راه میان دو کشور توافق کردند. وی همچنین ابراز امیدواری کرد در سفر اردوغان به تهران، سند حاوی نقشه راه همکاری‌های بلندمدت دو کشور نهایی شود.وزیر امور خارجه کشورمان در بخش دیگری از این نشست به موضوع مهم افغانستان که این روزها موردتوجه کشورهای مختلف است، اشاره و تأکید کرد: در خصوص مسائل متنوع منطقه‌ای و مسائل بین‌المللی، گفت‌وگوهای خوب و مفیدی را باهم داشتیم. تمرکز بر تحولات در افغانستان، ضرورت توسعه ثبات، امنیت و آرامش در حوزه غرب آسیا و توجه به سیاست همسایگی دو کشور مورد رایزنی قرار گرفت و تأکید کردیم که دو کشور در تهران و آنکارا دولت‌های عمل‌گرایی هستیم و به‌سرعت هرگونه مانع احتمالی که در مسیر مناسبات دو کشور وجود دارد را برطرف کنیم. در همین جلسه مکانیزم‌های مشترکی برای سرعت بخشیدن در همکارهای دوجانبه رسیدیم، ظرفیت‌های فراوانی درزمینه همکاری‌های دوجانبه تهران و آنکارا وجود دارد. موانع محدودی در مسیر همکاری دو کشور وجود دارد که نسبت به رفع سریع آن توافق کردیم. روابط دو کشور روابط تاریخی، دوستانه و صمیمانه است و ما در مسیر توسعه همکاری‌ها، این روابط عمیق و تاریخی را موردتوجه قرار می‌دهیم. در مذاکرات اخیرتوسعه مناسبات اقتصادی، تجاری، انرژی، تسهیل تردد ترانزیتی، تجارت مرزی و موضوعاتی کنسولی را موردتوجه قراردادیم. موانع جدی را در مسیر همکاری‌ها مشاهده نمی‌کنیم. مایلم در کمال خرسندی اعلام کنم که حتی در این شرایط کرونایی ما توانستیم سطح تبادل تجاری خودمان را حفظ کنیم و حتی در بعضی موارد آن را افزایش بدهیم و موضوع صیانت از محیط‌زیست که از نگرانی‌های جهانی است، موردتوجه تهران و آنکارا است.چاووش اوغلو نیز در این نشست ضمن تشکر از میزبانی تهران، با مردم و دولت ایران به خاطر زلزله هرمزگان ابراز همدردی کرد و گفت: ترکیه همواره در کنار برادر خود، ایران است. این مقام ارشد ترکیه ادامه داد همان‌طور که آقای امیر عبداللهیان گفتند، ما موضوعات را بررسی کردیم و در خصوص آماده‌سازی شورای عالی همکاری‌های دو کشور صحبت کردیم. اسناد زیادی بین دو کشور درزمینه مبارزه با قاچاق، تجارت غیرقانونی و … وجود دارد، در حوزه اقتصادی به خاطر شرایط کرونا، کاهش داشتیم و از اهدافی که مشخص کرده‌ایم دور هستیم و باید برای دستیابی بیشتر به آن‌ها تلاش کنیم. گسترش حوزه تجارت ترجیحی بین دو کشور را بررسی کردیم و امیدواریم که به نتیجه برسد. وی همچنین با تأکید بر اینکه تحریم‌های علیه ایران ظالمانه است، اضافه کرد: کسانی که از برجام خارج شدند باید به این چارچوب برگردند. من از برگزاری مجدد این مذاکرات خوشحالم و امیدوارم که به نتیجه برسد؛ زیرا به نتیجه رسیدن آن نه‌تنها در موضوعات اقتصادی ایران که در موضوعات منطقه‌ای هم اهمیت دارد. در منطقه ما تحولات مهمی در حال رخ دادن است. تحولات عراق و افغانستان و همچنین ثبات در منطقه قفقاز جنوبی مورد تأکید ما است و ما آماده همکاری با ایران هستیم. وی با تأکید بر اینکه ما طرفدار ثبات در عراق هستیم و حمله به نخست‌وزیر عراق را محکوم کردیم، افزود: در موضوع سوریه نیز امیدواریم بتوانیم نشست‌هایی را برگزار کنیم. ما در خصوص مباحث انسانی در افغانستان نگرانی داریم، اینکه داعش حملات تروریستی خود را علیه هزاره‌ها و دیگر گروه‌ها در افغانستان داشتند، آن را محکوم کردیم.   دیدار اخیر سرعتی را برای گسترش روابط بین دو کشور خواهد بخشید. وی با اشاره به شعر «خانه دوست کجاست» اثر سهراب سپهری گفت: همواره خانه دوست را در تهران دیدم. به‌هرروی، روابط ایران و ترکیه از اهمیت خاصی برخوردار است و باید از طریق گفت‌‌وگو و همکاری و بدون ایجاد تنش پیگیری شود البته این به معنی نادیده گرفتن اصول اساسی نیست.