نفیسه امامی 
بازار سهام در حدود ۲۰ روزی است که با روند نزولی خود، پرتفوی بسیاری از فعالان خود را به دیدن رشد منفی عادت داده  و بذر بی‌اعتمادی را در سهامداران کاشته است. طبق آخرین آمارهای اعلام‌شده بیش از ۱۶هزارمیلیارد تومان نقدینگی در یک‌سال گذشته جذب بازار بورس شده است و بورس بافاصله‌ای   هفت برابری نسبت به بازارهای ارز و مسکن، جذاب‌ترین بازار برای سرمایه‌گذاران در ۱۰۰ روز نخست امسال بوده است. سقوط شدید بازار در هفته‌های اخیر، این جاذبه را به دافعه تبدیل کرده است  و مردمی که به امید سودهای ۱۰۰ درصدی به این بازار وارد شده بودند، به دنبال انتقال دارایی‌های خود به بازارهای دیگر مانند مسکن، خودرو، ارز و طلا هستند.
بازارهای طلا، مسکن، خودرو و دلار از گذشته
 بازارهای سنتی با جذابیت برای مردم به شمار می‌آیند، اما دولت از سال گذشته اقدام به فعال‌سازی بورس کرد تا نقدینگی را به بازار سرمایه سوق دهد. در پی این سیاست‌گذاری بسیاری از مردم با ورود نقدینگی به بورس و دریافت سودهای بالا در این بخش حاضر شدند، اما حالا که بازار سهام دیگر مانند ماه‌های گذشته قادر به سوددهی نیست  مردم در تصور  ورود دوباره به بازارهای قبلی هستند که این نقدینگی مانند بهمن می‌تواند باعث ایجاد التهاب در بازارهای موازی باشد.  
 قیمت‌ها در بازار ارز و طلا طی یک هفته اخیر دستخوش تغییرات بسیاری شده‌اند به‌طوری‌که تا زمان نوشتن این گزارش هر دلار آمریکا با قیمت ۲۵ هزار تومان و هرگرم طلای ۱۸ عیار به یک‌میلیون و ۱۲۲ هزار تومان رسیده که نشان‌دهنده شروع التهاب در این بازارهاست.
 بازار سرمایه امروز، بازار کوچک قبل نیست
همایون دارابی کارشناس بورس در گفت‌وگو با «رسالت» درباره دلایل رشد منفی در بورس گفت: تصمیماتی که طی ۱۰ روز گذشته برای بازار گرفته شده، تصمیمات درستی بوده است و حقوقی‌ها هم تلاش زیاد کردند. با توجه به این‌که سهام زیادی ازطرف دولت، بانک‌ها، بیمه‌ها و صندوق‌ها به مردم فروخته شد و میزان زیادی از سهام دولتی به مردم تعلق گرفت، بازار نیازمند گذشتن دوره زمانی است تا تصمیمات اتخاذشده ،تأثیر خود را بر بازار بگذارند.
دارابی ادامه داد: طیف وسیعی از تازه‌واردان کم‌تجربه،هیجان‌زدگی بالایی در تصمیمات خود اتخاذ می‌کنند. بورس در هیچ دوره‌ای با این تعداد بالا از اشخاص حقیقی در بازار مواجه نبوده است که تصمیم‌های یک‌طرفه سنگین بگیرند، بنابراین نتیجه نشست مدیران صندوق‌ها و شرکت‌های بزرگ بورس با رئیس سازمان بورس در هفته گذشته نیازمند گذشتن زمان خاصی است.
وی چند مسئله را در حوزه کلان باعث آسیب دیدن بازار عنوان کرد و افزود: اول نرخ بهره بانکی که دولت در یک ماه گذشته افزایش داد. نرخ بهره در دو ماه گذشته به زیر ۱۰ درصد رسیده بود، اما اکنون در حدود ۱۸ درصد است که رقم بسیار بالایی ا ست و یا نرخ اوراق دولتی که از ۱۵ به ۲۱ درصد رسید. این درصد بالا برای محیط سرمایه‌گذاری مناسب نیست و باعث می‌شود پول میان سرمایه‌گذاری در بانک و یا سرمایه‌گذاری مستقیم مردد بماند. 
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: اختلافات دولتی درباره واگذاری سهام پالایشگاه‌ها بلاتکلیفی وزارت صمت برای تعیین وزیر، در کنار هیجان‌زدگی بازار، باعث آزار به بورس شده است. هرچند اکنون قیمت‌ها ارزنده شدند و حقوقی‌ها در حال خرید هستند و فضا برای سرمایه‌گذاری مطلوب است، اما امیدواریم وضعیت بلاتکلیف دولتی مشخص شوند. 
دارابی تصمیم سازمان بورس برای کنترل بازار را مناسب ارزیابی کرد و افزود:  تزریق منابع از صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت تا یک درصد تصمیم خوبی است اما مستلزم گذشت زمان است. بازار امروز، بازار کوچک قبل نیست که با چند تصمیم بتوان وضعیت آن را تغییر داد. اکنون بازار دارای پنج تا ۶ میلیون سهامدار فعال است که میزان سهام شناور هم در آن زیاد شده است. 
وی با اشاره به خرید سهام توسط حقوقی‌ها در ابتدای این هفته گفت: حقوقی‌ها تمایل به خرید دارند و قیمت‌ها برای آن‌ها ارزنده است. اگر به حقوقی‌ها در قالب پرداخت تسهیلات برای سرمایه‌گذاری کمک می‌شد، اکنون بهترین فرصت برای خرید سهام با نرخ پایین محسوب می‌شود. حقوقی‌ها خریدار سهام هستند مگر این‌که تمایل به سرمایه‌گذاری در بانک به دلیل افزایش نرخ بهره داشته باشند. 
دارابی، ناهماهنگی در دولت را باعث ضربه به بازار سرمایه دانست و افزود: شانس موفقیت دارا دومبالا بود اگر وضعیت نرخ خوراک پالایشگاه‌ها مشخص می‌شد، اما هنوز هم نمادهای پالایشی بسته هستند. دولت می‌توانست از شرایط موجود در عرضه دارا دوم استفاده بهتری بکند اما از این فرصت استفاده نکرد.
 الزامات دستوری توسط دولت برای بازار راهگشا نیست
مهدی پازوکی،‌ اقتصاددان و عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه در گفت‌وگو با «رسالت»، عدم دخالت دولت در بازار سرمایه را به نفع اقتصاد دانست و گفت: قیمت‌گذاری بنگاه‌های اقتصادی در بورس توسط دولت اقدام اشتباهی بود که انجام گرفت. عدم دخالت دولت در نرخ‌گذاری بنگاه‌ها می‌تواند منجر به سوددهی و بالا رفتن ارزش سهام آن‌ها شود، اما دخالت بی‌جا، فضای دودلی و عدم اعتماد را در بازارها ایجاد می‌کند و منجر به خروج سرمایه از بازار می‌شود.  
وی در پاسخ به این سؤال که نقدینگی رهاشده از بازار سرمایه چگونه می‌تواند کنترل شود، افزود: بازار سهام باید به سمت تعادل برود و شفافیت در بازار به وسیله دولت ایجاد گردد. الزامات دستوری توسط دولت برای بازار راهگشا نیست و به شکل مصنوعی و دستوری نمی‌تواند اداره شود و رشد منفی را به همراه می‌آورد. 
پازوکی بابیان این‌که خروج نقدینگی از بازار سرمایه می‌تواند به سمت بازار ارز حرکت کند  گفت: فروش دلار به شکل فعلی توسط دولت کار غلطی است، زیرا ایجاد رانت می‌کند. در شرایطی که کشور دارای مشکلات ارزی است نباید ارز به صورت کنونی توزیع شود. مردم به دلیل جلوگیری از کاهش ارزش نقدینگی‌شان به سمت خرید ارز و طلا و سکه می‌روند ولی مهم این است که باید جلوی رانت آن گرفته شود. 
این استاد دانشگاه، سرمایه سرگردان را  به بازار مسکن آسیب‌زننده دانست و افزود: یکی از دلایل گرانی در بخش مسکن به علت خروج نقدینگی از بورس بود. تعدادی از بورس‌بازان حرفه‌ای سهام خود را در نقطه اوج شاخص فروختند و بخشی از آن را وارد بازار مسکن کردند، در غیر این صورت کارمندان دولت و حقوق‌بگیران ثابت توان خرید مسکن ندارند. 
وی به وجود عدم تعادل در اقتصاد کشور اشاره کرد و گفت: اگر یک بازار دچار عدم تعادل شود اثر خود را بر سایر بازارها می‌گذارد. راه‌حل ایجاد ثبات اقتصادی؛ شفافیت، رقابت و مبارزه با هرگونه انحصار و رانت در بازار است. 
 شرکت‌های بزرگ به بازارهای سوداگری وارد می‌شوند
محمد خوش‌چهره اقتصاددان ازجمله کسانی است که معتقد است خروج سهامداران خرد نمی‌تواند باعث برهم‌خوردن جدی ثبات در بازارها شود بلکه حقوقی‌ها و شرکت‌های بزرگ هستند که در نقش دلال به بازارها التهاب وارد می‌کنند. 
خوش‌چهره با اشاره به وجود حباب زیاد در قیمت مسکن و طلا، به «رسالت» گفت: خروج سهامداران خرد از بازار سرمایه تبعات غیرقابل جبرانی ندارد  زیرا ورود نقدینگی سهامداران کوچک خیلی در وضعیت بازارهای رقیب تأثیرگذار نیست. در حال حاضر مسئله مهم عدم نظارت بر بازار مسکن و ارز است که هر اتفاقی در این بازارها می‌افتد آن را به گردن نقدینگی می‌اندازند. 
وی ادامه داد: کسانی که از بورس خارج می‌شوند اندک هستند. سهامداران اصلی مانند شرکت‌های بزرگ و نیمه‌دولتی و دولتی که پس‌اندازهای زیادی در بانک‌ها دارند، اقدام به خرید ارز و سکه می‌کنند و حجم بالای تقاضا را ایجاد می‌نمایند و باعث گرانی می‌شوند. مردم عادی که اقدام به خرید ارز می‌کنند در حدود ۵۰۰ هزار نفر هستند  درحالی‌که بانک‌ها و شرکت‌های چندملیتی به بازارهای سوداگری وارد می‌شوند و نباید عنوان مردم را به آنان گذاشت. 
این اقتصاددان، بانک‌ها و حقوقی‌هایی که اقدام به خرید و فروش می‌کنند را در التهاب بازار بورس مؤثر دانست و افزود: این التهاب منجر به شکل‌گیری بی‌اعتمادی در مردم می‌شود. مردم یک‌بار به بورس اقبال نشان داده‌اند، اما دولت نتوانست بازار سرمایه را کنترل و شفاف‌سازی کند. 
خوش‌چهره نقدینگی سرگردان را به سیلی تشبیه کرد که باید کنترل و مدیریت شود و افزود: اگر نقدینگی به بانک‌ها وارد شوند و سپس به بخش تولید تزریق گردند، کمک‌کننده خواهد بود، اما باید در مسیر خود وارد شوند.