گروه اجتماعی
کسی نمی داند در این روزها با قطع مکرر برق، چند بیمار که از دستگاه‌های اکسیژن‌ساز برقی در خانه استفاده می کنند، حالشان وخیم شده و از شدت وخامت حال، جان باخته اند. این صرفا یک فرض است، فرضی که سیاه ترین حالت ممکن را به نمایش می‌گذارد و دور از واقعیت هم نیست. به گفته رئیس بیمارستان شهید لواسانی احتمال مرگ مغزی بیماران مبتلا به کرونا به دلیل قطع برق وجود دارد. اگرچه طی روزهای قبل رسانه ها مبسوط به این مسئله پرداخته‌اند اما بازهم باید تأکید کرد تا شاید تأکیدات چندباره به توقف رویه قطعی برق بینجامد و کاری کند که دستکم وزارت نیرو با اتخاذ سیاست‌های درست، توپ را در زمین مردم نیندازد و کمی رویه‌های غلط خود را در این روزهای پایانی از عمر دولت اصلاح کند. 
آن هم در این روزها که قطعی مکرر برق در ساعات متوالی و طولانی، درمان بیماران بستری در خانه را با اختلال و دشواری مواجه کرده است و طی روزهای گذشته درحالی بدون اعلام قبلی این خاموشی‌ها اتفاق افتاده که ادامه حیات بسیاری از بیماران بستری در خانه منوط به تجهیزات برقی مثل اکسیژن است و بیماران حاد کرونا نیز زیر دستگاه‌های «ونتیلاتور» هستند و قطع برق می‌تواند زمینه مرگ آن‌‌ها را فراهم کند. 
 پیامد قطع برق؛ از کار افتادن دستگاه‌های اکسیژن‌ساز
خطر جان‌باختن بیماران تنفسی و حاد فقط شامل بیماران بستری در خانه نمی شود، بلکه جان بیماران بستری در بیمارستان‌های قدیمی و فرسوده و فاقد استانداردهای لازم را نیز تهدید می‌کند و برخی از مراکز درمانی، فاقد زیرساخت‌های لازم اند و چندان عجیب نیست که دارای دستگاه‌های ژنراتور تأمین برق اضطراری نباشند. گرچه معاون درمان ستاد کرونای تهران می‌گوید همه بیمارستان‌ها برق اضطراری دارند و بیماران در خانه می‌توانند از کپسول دستی و باتری استفاده کنند اما حسین کرمانپور، مدیر روابط عمومی سازمان نظام پزشکی، نسبت به پیامد قطع برق و ایجاد چالش اکسیژن برای بیمارستان‌ها و بیماران مبتلا به کرونا هشدار داده و همزمان رئیس بخش عفونی بیمارستان خمینی تهران گفته که قطع برق می‌تواند با از کار انداختن دستگاه‌های اکسیژن‌ساز مورد استفاده در بیمارستان‌ها یا منازل، طی ۱۵ تا ۲۰ دقیقه به مرگ بیماران حاد کرونا منجر شود.
خاموشی‌ها همچنان در برخی مناطق کشور بر اساس جداول ارائه شده نیست و  هر چند به گفته قاسم ساعدی، عضو کمیته نیرو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی، اغلب بیمارستان‌ها به برق اضطراری متصل هستند اما قطعی برق آسیب‌های زیادی را به دستگاه‌ها و تجهیزات درمانی وارد می‌کند. بنابراین فقط وسایل خانگی آسیب نمی‌بیند، بلکه اولویت‌های اورژانسی در شرایط کرونا را به خطر می‌اندازد، چراکه مراکز بهداشتی و درمانی وابستگی شدیدی به انرژی برق دارند و بسیاری از دستگاه‌ها و تجهیزات مورد نیاز بیماران اورژانسی به برق وابسته است، بنابراین هر گونه قطعی برق می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری را به همراه داشته باشد و جان بیماران کرونایی هم در معرض خطر است. 
ایرج حریرچی، معاون کل وزیر بهداشت، اما خطرات قطع برق برای بیماران کرونا را رد کرده و گفته که از این بابت هیچ مشکلی وجود ندارد چون همه بیمارستان‌ها برق اضطراری دارند و زنجیره سرما برای نگهداری تا تزریق واکسن هم از قبل تدارک دیده شده است.
با این حال حسین کرمانپور، مدیر روابط عمومی سازمان نظام پزشکی، گفته که حتی در صورتی که اغلب بیمارستان‌ها به برق اضطراری و دیزل ژنراتور مجهز باشند باز هم خروج شبکه از برق شهری و ورود به برق اضطراری مدتی زمان می‌برد و کاهش محسوسی در فشار اکسیژن ایجاد می‌کند.
 منازل، برق اضطراری ندارند
مدیر روابط عمومی سازمان نظام پزشکی با اشاره به اهمیت اکسیژن برای بیماران کرونا افزوده یکی از معضلاتی که در دوره کرونا پدیدار شد، بحث اکسیژن بود به‌طوری که در بسیاری از بیمارستان‌ها به دلیل حجم بالای بیماران، اکسیژن بیش از میزان مصرفی که برای هر بیمارستان محاسبه شده بود و در شرایط قبل از کرونا طبیعی بود، مورد نیاز است.
او گفته با توجه به این‌که بیمارستان‌ها بر اساس یک‌سری استانداردها ساخته شده بودند، بسیاری از بیمارستان‌ها در دوره همه‌گیری کرونا به ویژه در اوج پیک‌ها با کمبود اکسیژن مواجه می‌شدند که با کمک خیرین و دولت مقداری این مشکل رفع شد اما دیگر فکر نمی‌کردیم که با وجود این‌که اکسیژن فراهم شده، یک روز برق هم قطع می‌شود. حمید عمادی، رئیس بخش بیماری‌های عفونی بیمارستان خمینی تهران نیز هشدار داده که اگر روند قطعی برنامه‌ریزی نشده برق ادامه‌دار باشد و برخی بیمارستان‌ها برق اضطراری نداشته باشند، به سرعت حال بیماران کرونا وخیم می‌شود و احتمال فوت آن‌‌ها افزایش پیدا می‌کند. او افزوده که هر چند شاید برخی بیمارستان‌ها برق اضطراری داشته باشند اما منازل برق اضطراری ندارند، بنابراین اگر بیماری با درگیری حاد ریوی در منزل با دستگاه اکسیژن ساز نفس بکشد، ممکن است در عرض ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بعد از قطع برق فوت کند.
  نوسانات برق و کم و زیاد شدن بار اکسیژن 
محمدرضا هاشمیان، فوق تخصص مراقبت‌های ویژه بیمارستان مسیح دانشوری نیز با تأکید براین‌که قطعی برق در سراسر کشور برای بیمارستان‌ها معضل جدی ایجاد کرده است، گفته:«‌اگر قطعی برق و نوسانات آن همچنان ادامه پیدا کند بیماران زیادی را از دست می‌دهیم.» هاشمیان تصریح کرده که نوسانات برق باعث می‌شود بار اکسیژنی که بیمار به دستگاه ونتیلاتور، دستگاه تنفس مصنوعی، وصل است، کم و زیاد شود و این درحالی است  که دقیقه‌ها برای بیمار مبتلا به کرونا که به دستگاه ونتیلاتور وصل شده بسیار حیاتی است.
براساس برنامه‌ریزی وزارت بهداشت و بعد از تشکیل «کمیته‌های ترخیص» بسیاری از بیماران کرونا که باید در بیمارستان بستری شوند برای خالی شدن تخت بیمارستان‌ها، به منازل خود فرستاده شده‌اند.
محمدرضا هاشمیان با اشاره به این وضعیت، گفته که اگر قرار باشد از این به بعد مرتب قطعی برق داشته باشیم از لحاظ فنی برای دستگاه‌های موجود در بیمارستان‌ها و منازل مشکل جدی رخ می‌دهد چرا که برخی از دستگاه‌های موجود در آی‌سی‌یو بسیار حساس هستند و پیش‌تر هم سابقه داشته که به دلیل نوسانات برق سوخته‌اند.
این فوق تخصص مراقبت‌های ویژه تأکید کرده که ادامه قطع برق و خاموشی‌های گسترده، زیان‌های جبران‌ناپذیری بر جان و مال مردم و بیمارستان‌ها وارد می‌کند و اگر بیمارستانی برق اضطراری نداشته باشد، قطعا تمام بیماران بخش آی‌سی‌یو فوت می‌کنند. 
هاشمیان در گفت‌وگو با «رسالت» هم هشدارهای لازم را ارائه کرده و می گوید: «در مورد بیمارستان‌ها وقتی برق قطع می‌شود، سیستم ها از شبکه برق شهری خارج و به شبکه برق اضطراری وارد می‌شود و از این نظر به بیماران آسیبی نخواهد رسید اما  سیستم‌های برقی «ونتیلاتورها» و «مانیتورینگ‌ها» در معرض خطر قرار می‌گیرد و ممکن است با قطع و وصل مکرر برق، آسیب ببیند و یا بسوزد. ما دارای دستگاه‌های بسیار پیشرفته ای هستیم و جابه‌جایی دستگاه‌های برق، این ها را دچار مشکل می کند. از طرفی افرادی که در منازل بستری هستند، اگر از دستگاه اکسیژن ساز استفاده کنند که وابسته به برق است و یا مانیتورینگ هایی که نیاز به برق دارد و برای بیماران نسبتا بدحال و کسانی که ادامه درمانشان را در منزل پی گرفته اند، این خطرات وجود دارد. البته بازهم جای شکرش باقی است چون در این یکی، دو روزه، قطع برق و مشکلاتش در تهران کمتر شده، اما به هر ترتیب این خاموشی ها اگر ادامه داشته باشد، شرایط بد خواهد شد. بیمارانی که فیبروز ریوی دارند و دچار مشکلات بعد از زجر تنفسی شده اند و فیبروز در آن‌‌ها ادامه پیدا کرده، وابستگی شان به اکسیژن بسیار حیاتی است و با کپسول هم به تنهایی نمی شود و حتما باید دستگاه اکسیژن ساز بسیار قوی در منازل داشته باشند که مشکل اصلی ما در این بیماری، بحث اکسیژن است. برای بیمارانی که در منزل حضور دارند، گرفتاری بسیار زیاد خواهد بود و این را هم باید اشاره کنم که در بیمارستان‌ها نیز بعد از قطعی برق، برای ورود به برق اضطراری مدتی زمان می‌برد و فشار اکسیژن کاهش می یابد که در اینجا زمانبندی خیلی مهم است و اگر سیستم‌ها قدیمی باشد حتما بیمار شرایط بسیار بدی خواهد داشت و در مسئله کمبود اکسیژن بیماران کرونایی بدحال، زمان فاکتور بسیار مهمی است.»
 موارد مرگ به خاطر کمبود اکسیژن را اعلام نمی‌کنند
این فوق تخصص مراقبت‌های ویژه این را هم اضافه می کند که «حتی مهم‌تر از بحث برق، ما گرفتار افت اکسیژن هستیم و بارها گفته ام هیچ گونه گزارشی مبنی بر کاهش یا فقدان اکسیژن در کشور نداریم و نمی‌دانیم از میزان فوتی‌های روزانه کرونا، چند نفر از این ها به خاطر مشکلات اکسیژن‌رسانی از بین رفته اند. ما نمی دانیم چه تعداد از جانباختگان روزانه ما به خاطر کمبود و یا جابه‌جایی اکسیژن دچار مرگ شده‌اند و این ها مشکلات تکنولوژی و عدم انتقال اکسیژن است که مصائب قطعی برق مسئله را تشدید کرده و ممکن است امروز از میان ۲۰۸ فوتی کرونایی، ۸ نفر به خاطر بحث اکسیژن فوت کرده باشند و اگر برق قطع و وصل شود، این تعداد به
 ۱۸ نفر برسد و در این مورد هیچ گاه به صورت کلی گزارشی نداشته ایم که باید گزارش شود و من به عنوان یک فوق تخصص آی‌سی‌یو می دانم که در کشورمان قطعا موارد مرگ به خاطر کمبود اکسیژن در زمان‌های مختلف داشته‌ایم که باید اعلام شود. همان‌طور که در هند هم با افت اکسیژن، بیماران فوت می کنند و این مسئله اعلام می شود اما در کشور ما این‌گونه نیست و به رغم آنکه می‌دانیم این مسئله وجود دارد، ولی وزارت بهداشت هیچ‌گاه این عددها را اعلام نکرده است. درحالی که باید کیفیت عملکرد وزارت بهداشت در زمینه اکسیژن رسانی منظم و مرتب در زمان‌های مختلف اطلاع رسانی شود که در این جریان همان‌طور که گفتم، برق هم می‌تواند مزید برعلت شود و ما امیدواریم تا انتهای کرونا مشکل برق نداشته باشیم، چون ما هیچ سیستم اکسیژن‌رسانی نداریم غیر از سیلندرها که از نظر زمانی، وقتی ونتیلاتورها وصل می‌شود این ها ماکزیمم۴-۳ساعت توان دارند که ونتیلاتور را هدایت کنند و ما سیستم‌های اکسیژن‌رسانی مان همه برقی هستند.»
دکتر رضا جلیلی خشنود، رئیس بیمارستان شهدای تجریش وعضو ستاد ملی مقابله با کرونا هم درباره قطعی‌های برق به «رسالت» می گوید:«اغلب بیمارستان‌ها و مراکز درمانی طبق برنامه ای که وجود دارد، قطع برق نخواهند داشت و اگر دچار خاموشی شوند، باتوجه به تجهیزاتی که هست، مشکلی پیش نمی‌آید. مراکز درمانی مجهز به دیزل هایی هستند  که این دیزل ها ظرف چند ثانیه به مدار وصل می‌شوند و دستگاه‌های اکسیژن ساز و تمامی ملزوماتی که در بخش‌های ویژه برای نجات بیماران لازم است، ظرف چند ثانیه به برق مجهز می‌شوند. حتی طی سال گذشته هم چندین مرکز درمانی مانور قطعی برق را با همکاری وزارت نیرو انجام دادند تا روشن شدن دیزل و اتصال دستگاه‌ها به برق اضطراری را مورد آزمایش قرار دهند و اشکالات رفع شود. اگر بیمارستان‌ها این کارها را به صورت منظم انجام داده باشند، بی تردید قطعی برق برای بیماران خطرساز نخواهد بود اما برای بیمارانی که در منزل هستند، بحث فرق دارد، چون درآنجا دیزل‌ها و برق اضطراری در کار نیست و اگر این خاموشی اتفاق بیفتد در بیمارانی که وابسته به دستگاه‌هایی هستند که به برق وصل است، دچار مشکل خواهند شد، چون اکثر این دستگاه‌ها برای مدت کوتاه یک تا دو ساعته به باطری مجهزند.»
 توصیه به بیماران داخل منزل در هنگام قطعی برق
پیشنهاد رئیس بیمارستان شهدای تجریش به کسانی که در منزل بستری هستند این است که «برای دستگاه‌های اکسیژن ساز خود، یو پی اس‌هایی با کیلو ولت پایین تهیه کنند تا بتوانند طی یکی، دو ساعتی که برق قطع می شود از این یو پی اس‌ها استفاده کنند و یا دستوراتی از سوی وزارت بهداشت  به مراکز درمانی داده شود که حداقل در این بحران، بیمارانی که به طورکامل به این دستگاه‌ها وابسته هستند را در نقاهتگاه‌ها و مراکزی پذیرش کنند که قطعی برق مشکلی برای آن‌‌ها به وجود نیاورد و در مجموع قطعی برق برای بیماران بستری در منزل که به اکسیژن وابسته هستند، بسیار خطرناک است.» 
نگرانی دکتر محمدرضا صالحی، متخصص عفونی بیمارستان امام خمینی هم برای کسانی است که سیر درمانی خود را در منزل می‌گذرانند و از اکسیژن‌ساز برقی استفاده می‌کنند. صالحی در گفت و گو با «رسالت» مطرح می‌کند:«خیلی از بیماران ما در دوران نقاهتشان به اکسیژن حمایتی داخل منزل نیاز پیدا می‌کنند. این افراد درمان‌های بیمارستانی‌شان به پایان رسیده و صرفا باید دوران نقاهت خود را سپری کرده و در یک تا چند هفته طبق شدت اولیه، اکسیژن دریافت کنند و اگر در این زمان با قطعی برق مواجه شوند، دچار مشکل خواهند شد؛ به ویژه افرادی که در کنار ماشین‌های اکسیژن ساز، کپسول هم در اختیار ندارند، با مسئله‌ای بزرگ دست به گریبان خواهند بود، بنابراین ظرف چند روز گذشته توصیه ما به بیمارانمان در داخل منزل این است که در کنار دستگاه‌های اکسیژن ساز حتما یک کپسول ۱۰ لیتری داشته باشند تا در هنگام قطعی برق بتوانند از این کپسول‌ها کمک بگیرند و اما در مورد بیمارستان‌ها، خوشبختانه اغلب این مراکز دارای برق اضطراری‌اند اما باتوجه به شرایط فعلی و مستهلک بودن وسایل و تجهیزات امکان دارد این موتورهای برق نتوانند حمایت کافی را به مدت طولانی داشته باشند و اگر این اتفاق بیفتد قطعا بیماران زیادی با مشکل مواجه خواهند شد.»
او به مسئله قطعی برق و تأثیرات آن بر روند واکسیناسیون هم اشاره دارد و توضیح می‌دهد:«تصور نمی‌کنم، استفاده از وسایل سرمایشی کمکی به جلوگیری از شیوع بیماری کند، اما به هر ترتیب بهتر است ترتیبی در مراکز تزریق واکسن اتخاذ شود که افراد در اولویت به تناوب به مراکز مراجعه کنند تا شلوغی و ازدحام اتفاق نیفتد و اگر قادرند که تنهایی مراجعه کنند و همراهی با خود نداشته باشند که این‌گونه شاهد ازدحام نباشیم.»
 تمام مراکز زنجیره‌های سرد دارای ژنراتور هستند
در حالی‌ که قطع مداوم برق بر نگرانی‌های بیماران و خانواده‌هایشان به‌ دلیل ایجاد اختلال در دستگاه‌های اکسیژن‌ساز خانگی و خدمات‌رسانی بیمارستانی اضافه کرده، نگهداری از سه میلیون واکسن کرونای وارد شده به کشور نیز به دلیل قطع‌ پی‌‌در‌‌پی برق با مخاطرات جدی مواجه شده است، البته گفته می شود، تمام مراکز زنجیره‌های سرد دارای ژنراتور هستند که به محض قطع برق خللی در سیستم ایجاد نخواهد شد. مدیر گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های دانشگاه علوم پزشکی مشهد در این رابطه با بیان این‌که واکسن‌ها دقیقا باید در همان شرایطی که لازم است، نگهداری شوند. تأکید کرده عمده واکسن‌های ما در دمای دو تا هشت درجه نگهداری می‌شوند و تاکنون مشکلی در زنجیره سرما نداشته‌ایم. 
محمد مخبر، رئیس ستاد اجرایی فرمان حضرت امام نیز در خصوص تأثیر قطعی برق بر روی واکسن‌های دپو شده، تأکید کرده که این اتفاق در روزهای اخیر تأثیری بر واکسن‌های انبار شده ندارد چرا که در انبارها از ژنراتور جانبی استفاده می‌شود و به محض قطع شدن برق، برق انبارها از طریق این دستگاه‌ها تأمین می‌شود. 
سید علیرضا ناجی، رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در این رابطه به «رسالت» توضیح می‌دهد که «نگهداری واکسن در زنجیره سرد صورت می گیرد و برخی واکسن‌ها در درجه یخچالی قرار می‌گیرند و از واکسن‌هایی که ما اکنون در کشور داریم، می‌توانیم اسپوتنیک را مثال بزنیم که باید در منفی ۲۰ درجه سانتیگراد نگهداری شود و آسترازنکا و سینوفارم را می‌شود در یخچال نگهداری کرد اما تصور می‌کنم قطعی برق نمی تواند روی کیفیت واکسن ماتأثیر بگذارد، چون در نگهداری برخی وسایل آزمایشگاهی و بیمارستانی، همیشه برق ذخیره و دستگاه یو پی اس هم داریم و به نظرم نمی رسد که آن قطعی برق موجب شود آن فریزرهای حاوی نگهداری و ذخیره واکسن، دستخوش مشکل شوند و مطمئن هستم که این سیستم در ایران وجود دارد و دستگاه‌ها و فریزرها به یو پی اس هم وصل هستند و برقشان قطع نخواهد شد.» 
 واکسن ها باید در جایی نگهداری شوند که مجهز به دستگاه یو پی اس هستند
ناجی که رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی آزمایشگاه ویروس شناسی مسیح دانشوری است می گوید، «فکر می‌کنم اغلب بیمارستان‌ها استاندارد هستند و در بیمارستان مسیح دانشوری، ژنراتور مرکزی داریم و این تدبیر هم صورت گرفته که از سه منطقه مختلف برق داشته باشند که اگر در یک منطقه برق رفت، در منطقه دیگری برق باشد و بیمارستان دچار مشکل نشود. به غیر از این، در بخش‌های بیمارستانی و آزمایشگاهی دستگاه‌هایی که قطعی برق می‌تواند باعث آسیب رساندن به آن‌‌ها شود و یا بیمارانی که در آی سی‌یو بستری هستند، به دستگاه یو پی اس که بسته به ظرفیتش می تواند برق را نگه دارد، وصل هستند و مطمئنم در سیستم ذخیره و نگهداری واکسن های خودمان نیز دارای چنین سیستمی هستیم و فارغ از این‌که برخی بیمارستان‌ها و مراکز درمانی آن استانداردهای لازم را ندارند، حتما باید واکسن ها در جایی نگهداری شوند که مجهز به دستگاه یو پی اس باشند و یا این‌که در بیمارستان‌ها مجهز به ژنراتور باشیم که اگر برق رفت، به سرعت برق اضطراری وصل شود و معلوم است که در شرایط خاموشی، فریزر کم کم افت دما پیدا می کند اما تصور نمی‌کنم این افت دما آنقدری باشد که بر روی کیفیت واکسن تأثیر بگذارد،چون تا فریزر به محض قطعی برق بخواهد آن دمای خودش را از دست بدهد و به دمای بسیار پایین برسد و روی واکسن تأثیر بگذارد، زمان طولانی ای باید سپری شود. این تلنگر زدن خوب است تا برویم به این سمت که محل نگهداری واکسن‌هایمان مجهز به برق‌های کمکی باشد اما چندان جای نگرانی نیست.» 
ناجی بر این موضوع هم تأکید دارد که «معمولا واکسن هایی که به بیمارستان‌ها وارد می شود، به همان مقدار مصرف روزانه است و فکر نمی‌کنم از این نظر مشکلی داشته باشد. ممکن است بیمارستان‌هایی باشند که مجهز و استاندارد نیستند و در شرایط قطعی برق برای بیماران و واکسن مشکلاتی پیش بیاید اما به هر شکل در مجوز دادن به بیمارستان‌ها، موضوع برق و کمبود آن‌‌ها و مجهز بودن به  ژنراتور و یا دستگاه‌هایی که نیاز به یو‌پی اس دارند یکی از استانداردهای اولیه بیمارستان‌هاست و اگر این موارد را نداشته باشند معمولا مجوز نمی‌گیرند و در ارزیابی‌ها و اعتبارسنجی‌ها نمرات پایینی را کسب می‌کنند و به آن‌‌ها فرصت داده می شود که این مشکلات را رفع کنند. البته باید تدبیری از سوی مسئولان صورت بگیرد و برق مراکز حساس مثل بیمارستان‌ها قطع نشود. در همین واکسن زدن هم ما بی‌تدبیری و بی‌برنامگی را مشاهده می‌کنیم و شاهد ازدحام و شلوغی در مراکز تزریق واکسن هستیم و در حال حاضر هم که احتمال قطعی برق بسیار زیاد است باید یک هماهنگی و برنامه ریزی درستی صورت بگیرد و اگر محل نگهداری واکسن های ما استانداردهای لازم را ندارد، دست بجنبانیم و آن‌‌ها را به مراکز استاندارد منتقل کرده و مراکزی را برای تزریق انتخاب کنیم که حداقل دارای تهویه و سیستم سرمایشی مناسب است.»