گروه فرهنگی
یکی از انحرافات دینی که مختص دین خاصی نیست؛ رهبانیت و دنیاگریزی است. رهبانیت به معنای طرد تمام خوشی‌ها و لذات دنیوی با هدف توجه به آسمان و معنویت صورت می‌پذیرد. از ریاضت جسمانی که در برخی عرفان‌های شرقی رواج دارد گرفته تا رهبانیت مسیحی که یک ریاضت روحی تمام عیار است. رهبانیت مسیحی تا آنجا پیش می‌رود که شپش، مرواریدی الهی شناخته می‌شود. این سخن در ابتدا خنده‌دار است؛ اما یک منطق الهیاتی در پس خود دارد. شپش نشانگر بی‌توجهی راهب به جسم خود و دنیای پیرامون است و از همین رو، نشانه نزدیکی او به خداوند است. رهبانیت گاهی در لباس سیاست و حاکمیت در می‌آید. حاکمیت طالبان، جلوه‌هایی از همین رهبانیت را نشان می‌دهد، وقتی با خوشی‌های ساده‌ای همچون جشن نوروز مخالفت می‌کند. 
با اینکه اسلام سویه‌های عرفانی متعددی دارد، کمتر به این نوع از عرفان گرفتار شده است. عرفا و حکمای مسلمان همواره به زیبایی‌های خلقت نظری خاص داشته‌اند. بسیاری از عرفا، شاعرانی نخبه بوده‌اند؛ شعر هنر است و شکلی از صورت و نفس شاعری فارغ از محتوا، توجه به زیبایی‌های غیر معنایی و صوری و دنیوی است. حافظ یک عارف است؛ اما زیبایی‌های شیراز را در غزلی فهرست می‌کند. زیبایی‌های شیراز، از قضا زیبایی‌های بسیار کوچکی هستند و از آن دسته جلوه‌های طبیعی نیستند که بشود برداشت‌های حکمی و عرفانی از آن‌ها داشت. یک شهر است که حافظ به زیبایی‌هایش اشاره می‌کند. حب دنیا در معارف اسلامی شدیدا مذمت شده و دنیا با ادبیات گوناگون مادر تمام بدی‌ها و انحرافات و عنصری فریبکار معرفی شده است. اما مقصود از حب دنیا، مقصد قرار گفتن دنیا است و نه بهره بردن از زینت‌های آن. مقصد قرار گرفتن دنیا، انسان را از پیروی فطرت باز می‌دارد و نوعی بت‌پرستی است. 
این نکته‌ای است که مرحوم آیت‌الله مصباح به خوبی آن را بیان می‌کنند. ایشان در پاسخ به سؤال یکی از علما در مورد حب دنیا، توضیح می‌دهند زیبایی‌های دنیا اگر همسر و فرزند و مال و نعم است، ائمه علیهم السلام نیز از تمام این‌ها برخوردار بوده‌اند و هیچ کدام این‌ها را ترک نکرده‌اند و از این‌ها لذت برده‌اند. ایشان در جای دیگری می‌گویند: «می‌فرماید: حب‌الدنیا رأس کل خطیئة. این سخن بدان معنا نیست که انسان باید از غذای شیرین بدش بیاید؛ این حماقت است که انسان از دیدن منظره زیبا بدش بیاید. حتی بعضی حیوانات هم از دیدن سبزه و گل خوششان می‌آید و بعضی پرندگان نیز از دیدن گل مست می‌شوند. دلبستگی و اسارت دنیا اشتباه است زیرا مانع می‌شود که انسان به وظایف و نعمت‌های بهتر، بادوام‌تر و با کیفیت‌تر برسد». پس نه تنها نباید هر نوع لذت دنیوی را مذموم شمارد، بلکه عدم دلبستگی به دنیا نیز هدفی جز دستیابی به لذائذی بزرگ‌تر ندارد. ایشان در ادامه می‌فرماید: «حکمت الهی اقتضا کرده است که انسان در این عالم از چیزهایی خوشش بیاید تا آثاری برایش مترتب شود؛ غذای خوب بخورد، مناظر زیبا ببیند و انس بگیرد. دوستی همسر و فرزندان حب الدنیا نیست؛ این‌ها احساساتی زودگذر است. موجی است که روی دریای وجود انسان پیدا می‌شود و باید بشود، اما اگر این موج تبدیل شد به موجی که کشتی را غرق می‌کند، باید جلوی آن را گرفت. اگر دلبستگی به این مسائل به‌گونه‌ای شد که انسان همه چیز دیگر را فراموش کرد و وظایف شرعی خود را پشت گوش انداخت، خطرناک می‌شود. در این حالت کارهای خیر و وظایف شرعی، به‌خصوص جهاد، با مزاج انسان نمی‌سازد و او را ناراحت می‌کند. خداوند در آیه ۲۴ سوره توبه می‌فرماید: قُلْ إِن کَانَ آبَاؤُکُمْ وَأَبْنَآؤُکُمْ وَإِخْوَانُکُمْ وَأَزْوَاجُکُمْ وَعَشِیرَتُکُمْ وَأَمْوَالٌ اقْتَرَفْتُمُوهَا وَتِجَارَةٌ تَخْشَوْنَ کَسَادَهَا وَمَسَاکِنُ تَرْضَوْنَهَا أَحَبَّ إِلَیْکُم مِّنَ اللّهِ وَرَسُولِهِ وَجِهَادٍ فِی سَبِیلِهِ فَتَرَبَّصُواْ حَتَّی یَأْتِیَ اللّهُ بِأَمْرِهِ؛  نمی‌گوید اصلاً نسبت به امور دنیا بی‌تفاوت باشید و هیچ احساس خوشی نکنید. دلبستگی به دنیاست که مذموم است و مانع می‌شود انسان به وظایف خودش برسد. حب دنیا تا آن اندازه‌ای که عمومیت دارد و احساس زودگذری است مطلوب است و اشکالی هم ندارد، اما اگر انسان دل‌بسته آن شود، کار به جایی می‌رسد که همه چیز را کنار می‌گذارد و برده آن می‌شود».  نگرش فیلسوف، جامعه‌شناس و دین‌پژوهی همچون مرحوم آیت‌الله مصباح به دنیا، یک نگرش منفی نیست بلکه نگاهی توأم با حکمت و فطرت و انسانیت است. این نگاه برای افراد جامعه یک زندگی خوب و پاکیزه می‌خواهد و هیچ نسبتی با رهبانیت و طالبانیسم و تصوف ندارد؛ زندگی معمولی را تقبیح نمی‌کند و فقر و تفاقر را الزاما ممدوح نمی‌شمارد. لذت بردن از خوشی‌های دنیا شرط انسانیت و ذوق و فطرت است؛ همانگونه که دل کندن از آن‌ها برای نیل به آرمان‌ها، اهداف و لذات فراتر.