گروه اجتماعی 
بانک نگاهداری، مدیر گروه بیوتکنولوژی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران بر این‌که ایران پا به‌پای کشورهای پیشرفته، دانش تولید واکسن را در اختیار دارد و دستاوردهای ارزنده‌ای داشته، تأکید کرده و به پرسش‌های «رسالت» پاسخ داده است.  
  ما از مدت‌ها قبل به‌منظور مهار کرونا به دنبال تولید واکسن وطنی بوده‌ایم و اکنون به مرحله تست انسانی رسیده‌ایم، دراین‌بین چرا برخی تصور می‌کنند ما دانش تولید واکسن را نداریم، یا این‌گونه القا می‌کنند که ساخت واکسن برای کرونا، مراحل سخت و پیچیده‌ای دارد  و ما از پس آن برنمی‌آییم؟ دانش واکسنی ما در چه حدی است؟
پ: در این خصوص باید گفت که سابقه ساخت واکسن در کشور ما به بیش از ۵۰ سال می‌رسد و هم‌اکنون نیز مراکزی مثل انستیتو پاستور ایران و مؤسسه سرم و واکسن‌سازی رازی در حال تولید واکسن‌هایی هستند که سال‌هاست مورداستفاده عموم قرار می‌گیرد. در حال حاضر تولید واکسن‌های فوق با علم دانشمندان کشور در جریان است و بهره‌گیری از همین سابقه علمی برای تولید واکسن‌هایی که اکنون درحال‌توسعه هستند، راهگشا بوده است. 
  در مرحله انسانی واکسن باید چه اتفاقی بیفتد که ما بگوییم درواقع این واکسن برای مقابله با کرونا مؤثر است؟
پ: ایمنی‌زایی مناسبی در افرادی که واکسن دریافت کرده‌اند، صورت پذیرد به‌طوری‌که بتواند حداقل در بیش از ۷۰درصد گیرندگان واکسن مانع ایجاد بیماری شود یا بیماری ایجادشده، خفیف بوده و علائم شدید نداشته باشد. 
  در حال حاضر ویروس در انگلستان جهش پیداکرده و قوی شده، در کشور ما هم این احتمال وجود دارد که جهش اتفاق افتاده، آیا در این صورت کارایی واکسن ما زیرسؤال نخواهد رفت؟
پ: زیر سؤال رفتن کارایی واکسن هنوز مشخص نیست و هنوز احتمال بیشتر بر این است که جهش‌های فوق تأثیر چشمگیری بر خصوصیت محافظت‌کنندگی واکسن‌های کنونی ندارند. در این خصوص حتی اگر نیاز به ایجاد تغییر در واکسن باشد، این تغییر در قسمتی جزئی خواهد بود که با تغییر دادن سریع آن جزء در واکسن، می‌توان واکسن مؤثر جدیدی تولید کرد و اکنون نیز شرکتی مانند فایزر اعلام کرده که می‌تواند در طول ۶ هفته واکسن جدیدی طراحی و تولید نماید. واکسن ما نیز می‌تواند در زمان کوتاهی تغییر یابد چون احتمالا نیاز به طی تمام مراحل کار آزمایی با شرایط حال حاضر نداشته باشد. 
  ما توان چه میزان تولید واکسن راداریم؟
پ: شرکت ما در صورت مهیا شدن شرایط لازم می‌تواند تا ۱۰ میلیون دز در سال تولید واکسن داشته باشد.
خیلی‌ها عنوان می‌کنند چطور ما واکسن آنفلوآنزا را خودمان تولید نکرده‌ایم اما حالا در حال تولید واکسن کرونا هستیم، این را چطور تحلیل می‌کنید؟ این پرسش را عده‌ای مطرح می‌کنند که اعتمادی به توان داخلی در حوزه واکسن ندارند. 
پ: موضوع واکسن آنفلوآنزا به چند دلیل متفاوت است و این در حالی است که واکسن‌های کزاز ،دیفتری و فلج اطفال ، سرخک ، سرخجه ، اوریون ، سل و هپاتیت بی سال‌هاست که در کشور تولید می‌شود. شرکت‌هایی مانند مدرنا و بسیاری دیگر که درحال‌توسعه یا تولید واکسن کرونا هستند نیز قبلا در حوزه تولید واکسن آنفلوآنزا فعالیتی نداشته‌اند و حال‌آنکه در سال‌های اخیر برای تولید واکسن آنفلوآنزا فعالیت‌هایی در کشور آغازشده است. 
یکی از مسائل مهم در این خصوص فوریت موضوع و کشندگی حداقل ۱۰ برابری کرونا نسبت به آنفلوآنزا بوده است. همچنین فراخوان و حمایت کم‌نظیر مسئولان در خصوص توسعه واکسن کرونا در کشور باعث حرکت پرشتابی در این زمینه شده است. لازم به ذکر است که تولید فرآورده‌های بیولوژیک که شامل واکسن‌ها نیز هست در بخش خصوصی کشور نیز با جدیت پیگیری می‌شود و اکنون شرکت‌های خصوصی در حوزه تولید پادتن‌های تک دودمانی که از پیشروترین صنایع در حوزه تولید فرآورده‌های بیولوژیک در جهان هستند، بازارهای صادراتی نیز دارند.  
  این‌که گفته می‌شود واکسن فایزر ۹۵ درصد و مدرنا ۹۴ درصد ایمنی ایجاد می‌کند آیا مقرون به‌واقع است؟ و بعد این‌که تصور می‌کنید واکسن ما چقدر ایمنی ایجاد کند؟  
پ: اعداد فوق درآزمایش‌های بالینی به‌دست‌آمده و تا حد زیادی قابل‌اتکا هستند و کارایی واکسن بیش از ۷۰درصد در خصوص این بیماری می‌تواند مطلوب تلقی شود و ما هم برای واکسن خودمان با توجه به تجارب کشورها و شرکت‌های دیگر، انتظار کارایی مطلوب داریم. 
  با توجه به این‌که واکسن ما برای بهار سال آینده آماده می‌شود، آیا تهیه واکسن از کشورهای دیگر چقدر می‌تواند تأثیر داشته باشد تا ما بتوانیم درصدی از جمعیت‌مان را ایمن کنیم؟
پ: تهیه واکسن از کشورهای دیگر و ایمن‌سازی بخشی از جامعه می‌تواند کمک‌کننده باشد ولی درنهایت تکیه اصلی به دلایل مختلف بهتر است بر واکسن تولید داخل باشد.