اخبار ویژه »
شناسه خبر : 41706
پرینتخانه » اجتماعی, مطالب روزنامه, ویژه
تاریخ انتشار : ۲۴ فروردین ۱۴۰۰ - ۶:۱۸ |
انتقادات سعید نمکی از رئیس ستاد ملی مبارزه با کرونا بررسی شد
تکرار پاییز سیاه
کار از فرض و گمان و بدبینی گذشته و ما با واقعیتی تلخ رخ‌به‌رخ ایستاده‌ایم،باید احتیاط کرد. به‌روزهای سیاه کرونا، نفس به نفس نزدیک می‌شویم و بیمارستان‌ها به دلیل افزایش مراجعات قادر به پاسخگویی نیستند. وضعیت از هدایت و کنترل خارج‌شده، مردم حواسشان به معیشت پرت است و نمی‌خواهند یا نمی‌دانند شهری که در آن سکونت دارند به قرمز آتشین، تغییر وضعیت داده.
گروه اجتماعی
کار از فرض و گمان و بدبینی گذشته و ما با واقعیتی تلخ رخ‌به‌رخ ایستاده‌ایم،باید احتیاط کرد. به‌روزهای سیاه کرونا، نفس به نفس نزدیک می‌شویم و بیمارستان‌ها به دلیل افزایش مراجعات قادر به پاسخگویی نیستند. وضعیت از هدایت و کنترل خارج‌شده، مردم حواسشان به معیشت پرت است و نمی‌خواهند یا نمی‌دانند شهری که در آن سکونت دارند به قرمز آتشین، تغییر وضعیت داده. رفتارها و شیوه مراعاتشان مثل این است که در یک شهر بارنگ‌‌بندی آبی و سفید به سر می‌برند، انگار خیالشان جمع است و از بابت کرونا هیچ نگرانی‌ای ندارند.این برداشت ما از سلوک رفتاری آن‌هاست.خیلی‌ها ماسک نمی‌زنند و به رعایت حفظ فاصله فیزیکی خود با دیگران معتقد نیستند و موج وحشتناک گونه جهش‌یافته انگلیسی هم به دليل بی‌فکری ستاد ملی مبارزه با کرونا، سراسر کشور را فراگرفته، آن‌گاه رئیس این ستاد به‌جای آنکه خود را مؤاخذه کند که چرا تصمیمات غلط و بدون پشتوانه علمی اتخاذ کرده و به تورهای گردشگری اجازه فعالیت داده، نوک پیکان انتقادات را به‌سوی مردم نشانه رفته و از ترددها و تجمع‌های فراوان محل‌های کسب‌وکارها گله کرده و از برگزاری مراسم عید نوروز و دیدوبازدیدها بدون رعایت پروتکل‌های بهداشتی، جشن‌ها و مراسم عروسی بدون مراعات نکات بهداشتی در ماه‌های رجب و شعبان اظهار ناخرسندی کرده و از این موارد به‌عنوان عوامل مهم مواجه‌شدن کشور با موج چهارم بیماری کووید۱۹ نام‌برده است، اما دیروز وزیر بهداشت فریاد برآورد و واضح‌تر از همیشه سخن گفت و این بار خطابش رئیس دولت بود. او تأکید کرد: «با سلامت مردم مصالحه نمی‌کند و نمی‌تواند حرف غیرکارشناسی را تأیید کند.» سعید نمکی به یادمان آورد که ما در دام یکی از سهمگین‌ترین اپیدمی‌های این مملکت افتاده‌ایم و برداشت ما این است که فاجعه به معنای واقعی کلمه از این به بعد رخ خواهد داد. آنچه اکنون مشاهده می‌کنیم، حاصل دورهمی‌ها و صف‌های مرغ و گوشت و روغن و مراسم عروسی و عزاداری است و باید منتظر پیک سهمگین مسافرت‌های نوروزی بود. علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا، آمار افزایش‌یافته فعلی را مربوط به قبل از آغاز سال ۱۴۰۰ و خریدهای نوروزی دانسته و گفته: «هنوز اثر سفرها را ندیده‌ایم.» فکرش را بکنید که همین حالا بیمارستان‌ها مملو از بیمار کووید۱۹ است، بیماران سرگردان در بیمارستان‌ها، کادر درمان خسته، مردم پریشان و ناراحت، رعایت پروتکل‌های بهداشتی اسفناک، شهرها نمایی از رنگ قرمز ندارند، مردم بدون ماسک در حال گشت‌وگذارند و با سرک کشیدن به هر مغازه‌ای که باز است، وارد می‌شوند، با این رویه ما حتما کرونا را شکست می‌دهیم!
ناکافی بودن محدودیت‌های اعمال شده در برابر تهاجم کرونا
در مورد مسئولان هم زیاد نوشته‌ایم که چقدر سیاست‌های اشتباه آنان و نحوه مدیریت و نظارتشان بد بوده، آن‌قدر بد که دیگر جای هیچ حرفی باقی نمی‌ماند. در روزهای اخیر، همزمان با افزایش آمار ابتلا و مرگ‌ومیر کرونا، انتقادهای فراوانی به نحوه مدیریت بحران شیوع این ویروس به‌ویژه از سوی رئیس دولت به‌عنوان رئیس ستاد ملی مقابله با کرونا مطرح‌شده و روزبه‌روز حال کشور، وخیم و وخیم‌تر می‌شود، نشان به آن نشان که ایرج حریرچی،معاون کل وزارت بهداشت گفته در شرایطی هستیم که وزیر بهداشت هم می‌گوید وضعیت از قرمز هم فراتر خواهد رفت و ممکن است آن پاییز و آبان سیاه را که مرگ‌ومیر تا حدود ۵۰۰ نفر افزایش یافت را تجربه کنیم اما سطح تقابل ما با این ویروس به موقعیتی طنز شبیه است، به این خاطر که اغلب فروشگاه‌ها ومغازه‌ها بازند و محدودیت‌های اعمال‌شده در برابر تهاجم کرونا کافی نیست و به اذعان اغلب صاحب‌نظران، تعطیلی مشاغل گروه‌های دو، سه و چهار، در شهرهای قرمز و تعطیلی مشاغل سه و چهار در شهرهای نارنجی برای دو هفته کارآیی لازم را نخواهد داشت و ستاد مبارزه با کرونا در لاک‌دان کردن شهرها انفعال داشته، هرچند لاک دان کردن شهرها بدون برنامه هم آن اثرگذاری لازم را نخواهد داشت.
بااین‌حال «علیرضا زالی» فرمانده ستاد مدیریت کرونای کلان‌شهر تهران یک روز پس از اجرای محدودیت‌های جدید کرونایی در این کلان‌شهر، نخستین روز اعمال محدودیت‌ها را مطلقا رضایت‌بخش ندانسته و البته به گفته او، قابل‌انتظار هم هست. «شرایطی که اکنون برای کاهش فعالیت‌های شهر و تغییر ریتم شهر در تناسب با استراتژی «لاک دان» باید انجام شود، مطلقا این‌طور نیست. گزارش‌های میدانی هم حاکی از این است که تقریبا بخش زیادی از فعالیت‌های بازرگانی، تجاری، اجتماعی، اقتصادی، مدنی و خدماتی درحال انجام است که با استراتژی «لاک دان» همخوانی ندارد. می‌توان گفت آنچه به‌عنوان شهرهای قرمز اعلام شد، تا اواسط هفته گذشته در آن‌ها تغییر چندانی شاهد نبودیم و امروز هم با روزهای گذشته تفاوت چندانی در سطح شهر و براساس گزارش‌های میدانی نداشت. همچنان مترو، حمل‌ونقل عمومی، مراکز پرازدحام و مراکز کاربردی شهر مملو از جمعیت هستند، درحالی‌که این ویروس جهش‌یافته رحم نخواهد کرد. به نظر می‌رسد تنها راه‌حل به‌ویژه در کلان‌شهری مانند تهران که ازدحام جمعیت و ترددهای درون‌شهری کاملا متفاوت است، تنها راه، رفتن به سمت لاک دان به معنای واقعی است. آنچه در روز نخست شاهد بودیم به نظر من لاک دان نیست. اگر می‌خواهیم شرایط فعلی در تهران کنترل شود، حتما باید مدلی متفاوت از اعمال محدودیت‌ها را داشته باشیم. لاک دان و تعطیلی کامل باید انجام شود. آنچه ما در سطح شهر می‌بینیم لاک‌دان نیست و ما داریم با الفاظ بازی می‌کنیم. همان‌طور که هفته گذشته هم به‌شدت هشدار دادیم، تنها راه ممکن برای تهران و برای عبور از شرایط بحرانی فعلی با توجه به حجم بالای ابتلا، راه‌حل لاک دان و تعطیلی کامل است، درحالی‌که اکنون ریتم شهر تغییری نکرده است. متأسفانه در هفته گذشته علی‌رغم اعلام قرمزی تهران بیش از ۸۰۰ هزار نفر در روز از مترو استفاده کردند. با این شکل بیماری کنترل نمی‌شود. متأسفانه براساس نظارتی که شکل‌گرفته، سایر دستگاه‌ها به وظایف خودشان عمل نمی‌کنند. ما در استان تهران تنها ۷۰۰ کارشناس بهداشت محیط داریم و این افراد هم بعد از گذشت این ماه‌ها خیلی خسته شده‌اند. اگر قرار باشد سایر دستگاه‌ها به وظایفشان عمل نکنند، نمی‌شود. البته به نظر من اعتقادی هم به نظارت‌ها ندارند. بسیاری از دستگاه‌های مسئولی که در این زمینه مسئولیت دارند، اعتقاد به این موضوع ندارند و یا کرونا را جدی نگرفتند. آنچه در شهر می‌بینیم مطلقا لاک دان نیست و با شرایط فعلی امکان کنترل بیماری بسیار سخت خواهد شد. امروز برای اولین بار تعداد بستری‌ها از ۶ هزار و ۱۲۶ مورد گذشته و با این نرخ رشدی که می‌بینیم معلوم نیست که تا پایان هفته چه اتفاقاتی در انتظار همکارانمان باشد. تأکید می‌کنم آنچه که در شهر اتفاق افتاده، لاک‌دان نیست. اگر قرار باشد کارمندان با یک‌سوم ظرفیت حضور یابند، ارباب‌‌رجوع هم حضور می‌یابد. ادارات و بخش خصوصی باید تعطیل شوند. گزارش‌هایی داریم که برخی دستگاه‌های ملی استنکاف کرده و حاضر به پذیرش مصوبات ستاد ملی مبارزه با کرونا نبودند. به این شکل کنترل اپیدمی بسیار سخت خواهد بود. قطعا کسانی که در این زمینه تسامح می‌کنند، جان مردم را به بازی گرفته‌اند و باید پاسخگو باشند. تا دیر نشده باید یک فرآیند جدی با معانی اصلی تعطیلی شهر و تغییر ریتم شهر به حداقل ممکن ایجاد شود، به‌گونه‌ای که مردم در تهیه خدمات ضروری دچار مشکل نشوند.»
درحالی «علیرضا زالی» می‌گوید کنترل اپیدمی با تعابیر غیرعلمی ممکن نیست و برای چندمین بار خواستار تعطیلی واقعی کلان‌شهر تهران شده که استاندار پایتخت، انوشیروان محسنی بندپی، آب پاکی را روی دست فرمانده ستاد مقابله با کرونا در این شهر ریخته و گفته، قرنطینه و تعطیلی کامل تهران غیرممکن است. «زالی» به‌رغم اظهار مخالفت استاندار باز گوشزد کرده است، ظرف شبانه‌روز ۲۱ تا ۲۲ فروردین‌ماه، ۷۰ تهرانی جان خود را براثر كرونا ازدست‌داده‌اند كه اين عدد فوت در پايتخت، در ۵ ماه اخير بی‌سابقه بوده است و «نادر توکلی» معاون درمان ستاد مقابله با كرونا در تهران به ایلنا گفته: «در شبانه‌روز ۲۱ تا ۲۲ فروردين، بيش از ۶ هزار مراجعه سرپايی و ۱۰۰۰ بستری كرونايی در بيمارستان‌های پايتخت ثبت‌شده است.» همه این دیدگاه‌ها و اظهارنظرها را که در کنار هم قرار می‌دهیم، بیشتر به این واقعیت پی می‌بریم که راهی جز تعطیلی باقی نمانده است.
فقط و فقط تعطیلی
«مینو محرز» که عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کروناست بر این تعطیلی بسیار پافشاری می‌کند. او که گفته، «مردم باید به فکر جان خودشان باشند، یک نفر از خانواده قسر در نمی‌رود. ۹۰ درصد بیماران کرونا در تهران مبتلابه ویروس انگلیسی هستند و در این ۴۵ سال طبابتم این‌قدر مریض بدحال یکجا ندیده بودم» در گفت‌وگو با ما، ضمن تکرار این عبارات به شکلی دیگر، نسخه تعطیلی کامل را تجویز می‌کند و از سوی دیگر بر نبود نظارت‌ها اشاره‌کرده و می‌گوید:«این محدودیت‌های فعلی به چه دردی می‌خورد؟ ضمانت اجرایی ندارد، هیچ‌کس گوش نمی‌دهد. اغلب مغازه‌ها بازند، فقط و فقط باید تعطیل کرد.معلوم است که این تعطیلات بسیار آسیب‌زا خواهد بود و مدیریت بعد از تعطیلی‌ها بسیار حائز اهمیت است وگرنه به نقطه اول بازمی‌گردیم اما اکنون هیچ راه دیگری نمانده و باید حواسمان باشد که شرایط از این بدتر و سیاه‌تر نشود.»
محرز خاطرنشان می‌کند: «هرگونه تجمع در محیط‌های بسته در شرایط کنونی خطرناک است و باید همه تجمعات و جلسات اداری و غیر اداری تا حد ممکن به‌صورت مجازی و از راه دور برگزار شود. وضعیت اپیدمی کرونا در ایران هیچ‌وقت به این وحشتناکی نبوده است و هرگونه تجمعی باید لغو شود.»
اگرچه گفته می‌شود در شهر تهران اقداماتی مانند لغو برگزاری مراسم‌های عروسی و عزا و همایش‌ها و تعطیلی برخی از مشاغل با ریسک بالاتر مانند آرایشگاه‌ها و سالن‌های زیبایی زنانه، تالارهای پذیرایی، چایخانه‌ها و سفره‌خانه‌ها و قهوه‌خانه‌ها، سینماها، مراکز فرهنگی و هنری اعم از کتابخانه‌ها، مراکز تفریحی آبی، استخرهای سرپوشیده و باشگاه‌های بدنسازی برقرار است اما دیده می‌شود که بسیاری از افراد این تعطیلی‌ها را جدی نمی‌گیرند. حتی ستاد ملی مقابله با کرونا نیز هشدار داده در صورت اعمال نشدن کامل محدودیت‌های در نظر گرفته‌شده برای تعطیلات ۱۰ روزه سراسری در کشور، آمار روزانه فوتی‌های کرونا چهاررقمی خواهد شد.
علیرضا رئیسی، سخنگوی این ستاد، روز گذشته در صحبت‌های خود به این نکته اشاره و تأکید کرده، «اگر محدودیت‌ها و دستورالعمل‌های بهداشتی در ۱۰ روز تعطیلی سراسری به‌خوبی اعمال و رعایت نشود، باید منتظر مرگ‌های چهاررقمی باشیم.»
وزیر بهداشت در پاسخ به رئیس دولت: نمی‌توانم با سلامت مردم مصالحه کنم
این مقام ستاد کرونا گلایه کرده از این‌که در روز نخست تعطیلی در تهران زیر ۵۰ درصد محدودیت‌ها اجرا شد و من خود به روند اعمال محدودیت‌ها در روز نخست معترض هستم. میزان اثرگذاری این محدودیت‌ها فعلا مشخص نمی‌شود اما در آخرین نقشه کرونا که وزارت بهداشت منتشر کرده، می‌توان عمق خطر را احساس کرد. براساس این نقشه، ۲۵۹ شهر در وضعیت قرمز شیوع این بیماری قرار دارند و شهرهای نارنجی به ۹۹، شهرهای زرد به ۴۵ و تعداد شهرهای آبی به ۹ شهرستان تغییر کرده است. در این تقسیم‌بندی؛ شهرستان‌های کلیبر و ملکان در آذربایجان‌شرقی، چالدران و سردشت در آذربایجان‌غربی، بیله‌سوار، پارس‌آباد، خلخال، سرعین، گرمی و مشگین‌شهر در اردبیل، چادگان در اصفهان، اشتهارد در استان البرز، سیروان در ایلام، جم در استان بوشهر، قرچک و ملارد در تهران، خانمیرزا در استان چهارمحال و بختیاری، طبس در خراسان جنوبی، بجستان، بردسکن، تربت‌جام، تربت‌حیدریه و کاشمر در خراسان رضوی، جاجرم و گرمه در استان خراسان شمالی، سلطانیه در زنجان، استهبان، بوانات، پاسارگاد و نی‌ریز در فارس، دهگلان در کردستان، بردسیر در کرمان، دالاهو و قصرشیرین در استان کرمانشاه، گالیکش در گلستان، سیاهکل، شفت و ماسال در گیلان، جزیره کیش در هرمزگان و اسدآباد در همدان نیز جزء شهرهای با وضعیت قرمز قرار گرفتند و با این تفاسیر دولت و ستاد ملی مقابله با کرونا باید پاسخگو باشند که چرا با تصمیمات نابخردانه خود، مردم را در برابر سیستم درمان و بهداشت قرار داده و سعی در ناتوان جلوه دادن این سیستم دارند؟ و رئیس‌جمهور که با گفتن واژه «یک‌صدایی» تصریح کرده است: «نباید چندصدایی در این زمینه باشد. این‌که ما برای ستاد ملی مقابله با کرونا یک سخنگو انتخاب کردیم برای جلوگیری از چندصدایی است»، به این موضوع توجهی ندارد که مُهر تأیید او بر پیشانی بسیاری از تصمیمات سبب شده تا به اینجا، با شناسایی ۲۳ هزار و ۳۱۱ بیمار جدید مبتلابه کووید ۱۹ مجموع بیماران در کشور به دو میلیون و ۹۳ هزار و ۴۵۲ نفر برسد و با جان باختن ۲۷۴ تن، ۶۴ هزار و ۷۶۴ نفر در لیست قربانیان این بیماری ثبت شود و البته روز گذشته وزیر بهداشت سکوت نکرد و پاسخ رئیس دولت را این‌گونه داد: « حرف دوصدایی و یک‌صدایی را باید لفظ دو صدا و یک‌صدا را ارزیابی کنیم. در زمینه حرف غیرکارشناسی از محل مورد اعتماد کارشناسی مردم، اگر انتظار تک‌صدایی داریم، اشتباه است. ما حافظ جان مردم هستیم. من وزیر بهداشت مردم ایرانم، اعم از شیعه، سنی، مسیحی، زرتشتی، لامذهب و حتی زندانی محکوم‌به اعدام. من نمی‌توانم با سلامت مردم مصالحه کنم و اگر مردم به این برادر کوچک طبق ارزیابی‌ها اعتماد بیشتری پیدا کردند، دلیلش این است که من همیشه با مردمم شفاف حرف زدم.»
سعید نمکی در اظهاراتش گفته است: «وقتی در ۱۱ اسفندماه ۱۳۹۹ می‌نویسم که پروازهای خوزستان باید لغو شود، برای این است که می‌دانم بمب ویروس دارد به اقصی نقاط کشور می‌رود. درعین‌حال حتی اگر بهترین تست‌های دنیا را هم داشته باشم، ۲۵ درصد از کیس‌ها به‌عنوان منفی کاذب از دستم در می‌رود. یعنی حتی اگر تمام پروتکل‌ها در چیدمان یک پرواز رعایت شود، حداقل ۲۵ درصد موارد از دست من در می‌رود و این یعنی که داریم ویروس می‌فرستیم به مشهد، بندرعباس، تهران و … من مکتوب نوشتم دو راه دارید؛ یا یک برزیل بر گردن من بگذارید یا به من مهلت دهید. شما از محتوای این مکاتبات خبر ندارید که اگر خبر داشتید با یقه پاره کرده از من حمایت می‌کردید.»
به‌دروغ به خوزستان این اتهام را می‌زنند
وزیر بهداشت به چرخش ویروس غیر انگلیسی در ترکیه هم گریزی زده و گفته، نوشتم اگر من گرفتار ویروس برزیلی و آفریقای جنوبی و موتاسیون‌یافته هندی شوم، دیگر نمی‌توانیم کار را جمع کنیم. تمام این مکتوبات هست. اگر انتظار تک‌صدایی از وزیر کارشناس این مملکت را در جهت حرف غیرکارشناسی داریم، بدانید که این اتفاق نخواهد افتاد. به‌رغم درخواست وزیر بهداشت از وزیر کشور، مبنی بر توقف یک‌هفته‌ای ایاب و ذهاب از طریق مرزهای هوایی و زمینی با ترکیه، وزیر کشور و رئیس‌جمهور با بستن مرزهای هوایی با ترکیه مخالفت خود را ابراز کردند وحسن روحانی، رئیس ستاد ملی مبارزه با کرونا روز شنبه در جلسه این ستاد برای آنکه از زیر بار مسئولیت خود شانه خالی کند، گفت: «اولین عامل ورود ویروس انگلیسی از عراق بود. این بالاترین و اولین عامل بود، اگر از مرز خوزستان و ایلام، ویروس انگلیسی وارد این استان‌ها و سپس وارد استان‌های مجاور و بعد وارد بقیه استان‌ها نمی‌شد، حتما ما امروز این موضوع را نداشتیم.» پس‌ازاین اظهارات، قاسم سلیمانی دشتکی، استاندار خوزستان تصریح کرد: «به‌دروغ به خوزستان این اتهام را می‌زنند که خوزستان مبدأ ورود کرونای انگلیسی به کشور است که این اتهام غلط است، به‌محض اطلاع از شیوع کرونای انگلیسی مرزها را در استان بستیم.» همه این موارد نشان می‌دهد، رئیس دولت دغدغه‌ای برای مقابله با کرونا ندارد و رئیس قوه قضائیه صراحتا گفته است، این سؤال جدی مردم از مسئولان تصمیم گیر است که چرا با تأخیر، با موج جدید کرونا مقابله شد که شاهد اشکالات و خسارات آن هستیم و حتما باید در این خصوص پاسخگو باشند. بی‌تردید بازارهای شلوغ وصف‌های طولانی و درهم‌فشرده مرغ و سفرهای نوروزی از مهم‌ترین اشکالات و خسارت‌هایی است که ثابت می‌کند، مدیریتی در کار نیست و وزیر بهداشت هم هرچه بگوید، اثربخش نخواهد بود. او روشن و شفاف بابیان این‌که ستاد ملی، بدون مصادیق کارشناسی وزارت بهداشت معنا ندارد، عنوان کرده است: «این وزیر می‌تواند برود اما نمی‌تواند حرف غیرکارشناسی را تأیید کند. والله صندلی که رویش نشستم اگر خدمت به مردم نباشد، از آب بینی بزی که امیرالمؤمنین می‌گفت، برایم کمتر است و اگر نشستم برای عشق خدمت به مردم نشستم و البته شرمساری از یک مرد بزرگ که هیچ‌وقت مرا تنها نگذاشت. یک‌بار نشد که من گلایه و نامه‌ای بنویسم و یک دقیقه بعد جواب نگیرم. مدت‌ها پیش‌خدمتشان نوشتم این تصمیمات، قرارگاهی می‌خواهد که اجرا کند، بلافاصله فرمودند که اولین جلسه را خودم می‌گذارم و نگران نباش. جلسه گذاشتند و فرمودند که مصادیق را وزارت بهداشت تعیین می‌کند و باید اجرا کنند، نه این‌که بگویند وزیر بهداشت هم عضوی از ستاد ملی است. این حرف یعنی چه؟ اصلا ستاد ملی بدون مصادیق کارشناسی وزارت بهداشت معنا ندارد. اصلا ما بیرون می‌آییم، آن‌ها تصمیم بگیرند و به ما ابلاغ کنند. این‌طور نمی‌توان مملکت را اداره کرد. ما در دام یکی از سهمگین‌ترین اپیدمی‌های این مملکت افتادیم.» سعید نمکی در بخش دیگری از سخنانش که سرشار از نارضایتی است، تأکید کرده: «نقش من فریاد بر کاستی‌ها نیست، بلکه نقشم ایجاد آرامش در جامعه است و باید به مردم بگویم درست است که این موج جدید ایجادشده، اما ما هستیم و آماده‌ایم. ما نیامدیم که برای صندلی‌های دیگری نشانه رویم، بلکه ما آمدیم برای فدا شدن، برای روی مین رفتن، برای آبرو خرج کردن. ما برای پست و مقام و ارتقای درجه نیامده‌ایم، بلکه برای دفاع از خون شهدا و نیستی و نابودی آمدیم. ما ملت امام‌حسینیم، ما برای شهادت آمدیم، نه برای ارتقای درجه و سیاست. ما اصلا سیاست‌باز نیستیم، بلدیم اما اهلش نیستیم.»
کار از فرض و گمان و بدبینی گذشته و ما با واقعیتی تلخ رخ‌به‌رخ ایستاده‌ایم،باید احتیاط کرد. به‌روزهای سیاه کرونا، نفس به نفس نزدیک می‌شویم و بیمارستان‌ها به دلیل افزایش مراجعات قادر به پاسخگویی نیستند. وضعیت از هدایت و کنترل خارج‌شده، مردم حواسشان به معیشت پرت است و نمی‌خواهند یا نمی‌دانند شهری که در آن سکونت دارند به قرمز آتشین، تغییر وضعیت داده. رفتارها و شیوه مراعاتشان مثل این است که در یک شهر بارنگ‌‌بندی آبی و سفید به سر می‌برند، انگار خیالشان جمع است و از بابت کرونا هیچ نگرانی‌ای ندارند.این برداشت ما از سلوک رفتاری آن‌هاست.خیلی‌ها ماسک نمی‌زنند و به رعایت حفظ فاصله فیزیکی خود با دیگران معتقد نیستند و موج وحشتناک گونه جهش‌یافته انگلیسی هم به دليل بی‌فکری ستاد ملی مبارزه با کرونا، سراسر کشور را فراگرفته، آن‌گاه رئیس این ستاد به‌جای آنکه خود را مؤاخذه کند که چرا تصمیمات غلط و بدون پشتوانه علمی اتخاذ کرده و به تورهای گردشگری اجازه فعالیت داده، نوک پیکان انتقادات را به‌سوی مردم نشانه رفته و از ترددها و تجمع‌های فراوان محل‌های کسب‌وکارها گله کرده و از برگزاری مراسم عید نوروز و دیدوبازدیدها بدون رعایت پروتکل‌های بهداشتی، جشن‌ها و مراسم عروسی بدون مراعات نکات بهداشتی در ماه‌های رجب و شعبان اظهار ناخرسندی کرده و از این موارد به‌عنوان عوامل مهم مواجه‌شدن کشور با موج چهارم بیماری کووید۱۹ نام‌برده است، اما دیروز وزیر بهداشت فریاد برآورد و واضح‌تر از همیشه سخن گفت و این بار خطابش رئیس دولت بود. او تأکید کرد: «با سلامت مردم مصالحه نمی‌کند و نمی‌تواند حرف غیرکارشناسی را تأیید کند.» سعید نمکی به یادمان آورد که ما در دام یکی از سهمگین‌ترین اپیدمی‌های این مملکت افتاده‌ایم و برداشت ما این است که فاجعه به معنای واقعی کلمه از این به بعد رخ خواهد داد. آنچه اکنون مشاهده می‌کنیم، حاصل دورهمی‌ها و صف‌های مرغ و گوشت و روغن و مراسم عروسی و عزاداری است و باید منتظر پیک سهمگین مسافرت‌های نوروزی بود. علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا، آمار افزایش‌یافته فعلی را مربوط به قبل از آغاز سال ۱۴۰۰ و خریدهای نوروزی دانسته و گفته: «هنوز اثر سفرها را ندیده‌ایم.» فکرش را بکنید که همین حالا بیمارستان‌ها مملو از بیمار کووید۱۹ است، بیماران سرگردان در بیمارستان‌ها، کادر درمان خسته، مردم پریشان و ناراحت، رعایت پروتکل‌های بهداشتی اسفناک، شهرها نمایی از رنگ قرمز ندارند، مردم بدون ماسک در حال گشت‌وگذارند و با سرک کشیدن به هر مغازه‌ای که باز است، وارد می‌شوند، با این رویه ما حتما کرونا را شکست می‌دهیم!
ناکافی بودن محدودیت‌های اعمال شده در برابر تهاجم کرونا
در مورد مسئولان هم زیاد نوشته‌ایم که چقدر سیاست‌های اشتباه آنان و نحوه مدیریت و نظارتشان بد بوده، آن‌قدر بد که دیگر جای هیچ حرفی باقی نمی‌ماند. در روزهای اخیر، همزمان با افزایش آمار ابتلا و مرگ‌ومیر کرونا، انتقادهای فراوانی به نحوه مدیریت بحران شیوع این ویروس به‌ویژه از سوی رئیس دولت به‌عنوان رئیس ستاد ملی مقابله با کرونا مطرح‌شده و روزبه‌روز حال کشور، وخیم و وخیم‌تر می‌شود، نشان به آن نشان که ایرج حریرچی،معاون کل وزارت بهداشت گفته در شرایطی هستیم که وزیر بهداشت هم می‌گوید وضعیت از قرمز هم فراتر خواهد رفت و ممکن است آن پاییز و آبان سیاه را که مرگ‌ومیر تا حدود ۵۰۰ نفر افزایش یافت را تجربه کنیم اما سطح تقابل ما با این ویروس به موقعیتی طنز شبیه است، به این خاطر که اغلب فروشگاه‌ها ومغازه‌ها بازند و محدودیت‌های اعمال‌شده در برابر تهاجم کرونا کافی نیست و به اذعان اغلب صاحب‌نظران، تعطیلی مشاغل گروه‌های دو، سه و چهار، در شهرهای قرمز و تعطیلی مشاغل سه و چهار در شهرهای نارنجی برای دو هفته کارآیی لازم را نخواهد داشت و ستاد مبارزه با کرونا در لاک‌دان کردن شهرها انفعال داشته، هرچند لاک دان کردن شهرها بدون برنامه هم آن اثرگذاری لازم را نخواهد داشت.
بااین‌حال «علیرضا زالی» فرمانده ستاد مدیریت کرونای کلان‌شهر تهران یک روز پس از اجرای محدودیت‌های جدید کرونایی در این کلان‌شهر، نخستین روز اعمال محدودیت‌ها را مطلقا رضایت‌بخش ندانسته و البته به گفته او، قابل‌انتظار هم هست. «شرایطی که اکنون برای کاهش فعالیت‌های شهر و تغییر ریتم شهر در تناسب با استراتژی «لاک دان» باید انجام شود، مطلقا این‌طور نیست. گزارش‌های میدانی هم حاکی از این است که تقریبا بخش زیادی از فعالیت‌های بازرگانی، تجاری، اجتماعی، اقتصادی، مدنی و خدماتی درحال انجام است که با استراتژی «لاک دان» همخوانی ندارد. می‌توان گفت آنچه به‌عنوان شهرهای قرمز اعلام شد، تا اواسط هفته گذشته در آن‌ها تغییر چندانی شاهد نبودیم و امروز هم با روزهای گذشته تفاوت چندانی در سطح شهر و براساس گزارش‌های میدانی نداشت. همچنان مترو، حمل‌ونقل عمومی، مراکز پرازدحام و مراکز کاربردی شهر مملو از جمعیت هستند، درحالی‌که این ویروس جهش‌یافته رحم نخواهد کرد. به نظر می‌رسد تنها راه‌حل به‌ویژه در کلان‌شهری مانند تهران که ازدحام جمعیت و ترددهای درون‌شهری کاملا متفاوت است، تنها راه، رفتن به سمت لاک دان به معنای واقعی است. آنچه در روز نخست شاهد بودیم به نظر من لاک دان نیست. اگر می‌خواهیم شرایط فعلی در تهران کنترل شود، حتما باید مدلی متفاوت از اعمال محدودیت‌ها را داشته باشیم. لاک دان و تعطیلی کامل باید انجام شود. آنچه ما در سطح شهر می‌بینیم لاک‌دان نیست و ما داریم با الفاظ بازی می‌کنیم. همان‌طور که هفته گذشته هم به‌شدت هشدار دادیم، تنها راه ممکن برای تهران و برای عبور از شرایط بحرانی فعلی با توجه به حجم بالای ابتلا، راه‌حل لاک دان و تعطیلی کامل است، درحالی‌که اکنون ریتم شهر تغییری نکرده است. متأسفانه در هفته گذشته علی‌رغم اعلام قرمزی تهران بیش از ۸۰۰ هزار نفر در روز از مترو استفاده کردند. با این شکل بیماری کنترل نمی‌شود. متأسفانه براساس نظارتی که شکل‌گرفته، سایر دستگاه‌ها به وظایف خودشان عمل نمی‌کنند. ما در استان تهران تنها ۷۰۰ کارشناس بهداشت محیط داریم و این افراد هم بعد از گذشت این ماه‌ها خیلی خسته شده‌اند. اگر قرار باشد سایر دستگاه‌ها به وظایفشان عمل نکنند، نمی‌شود. البته به نظر من اعتقادی هم به نظارت‌ها ندارند. بسیاری از دستگاه‌های مسئولی که در این زمینه مسئولیت دارند، اعتقاد به این موضوع ندارند و یا کرونا را جدی نگرفتند. آنچه در شهر می‌بینیم مطلقا لاک دان نیست و با شرایط فعلی امکان کنترل بیماری بسیار سخت خواهد شد. امروز برای اولین بار تعداد بستری‌ها از ۶ هزار و ۱۲۶ مورد گذشته و با این نرخ رشدی که می‌بینیم معلوم نیست که تا پایان هفته چه اتفاقاتی در انتظار همکارانمان باشد. تأکید می‌کنم آنچه که در شهر اتفاق افتاده، لاک‌دان نیست. اگر قرار باشد کارمندان با یک‌سوم ظرفیت حضور یابند، ارباب‌‌رجوع هم حضور می‌یابد. ادارات و بخش خصوصی باید تعطیل شوند. گزارش‌هایی داریم که برخی دستگاه‌های ملی استنکاف کرده و حاضر به پذیرش مصوبات ستاد ملی مبارزه با کرونا نبودند. به این شکل کنترل اپیدمی بسیار سخت خواهد بود. قطعا کسانی که در این زمینه تسامح می‌کنند، جان مردم را به بازی گرفته‌اند و باید پاسخگو باشند. تا دیر نشده باید یک فرآیند جدی با معانی اصلی تعطیلی شهر و تغییر ریتم شهر به حداقل ممکن ایجاد شود، به‌گونه‌ای که مردم در تهیه خدمات ضروری دچار مشکل نشوند.»
درحالی «علیرضا زالی» می‌گوید کنترل اپیدمی با تعابیر غیرعلمی ممکن نیست و برای چندمین بار خواستار تعطیلی واقعی کلان‌شهر تهران شده که استاندار پایتخت، انوشیروان محسنی بندپی، آب پاکی را روی دست فرمانده ستاد مقابله با کرونا در این شهر ریخته و گفته، قرنطینه و تعطیلی کامل تهران غیرممکن است. «زالی» به‌رغم اظهار مخالفت استاندار باز گوشزد کرده است، ظرف شبانه‌روز ۲۱ تا ۲۲ فروردین‌ماه، ۷۰ تهرانی جان خود را براثر كرونا ازدست‌داده‌اند كه اين عدد فوت در پايتخت، در ۵ ماه اخير بی‌سابقه بوده است و «نادر توکلی» معاون درمان ستاد مقابله با كرونا در تهران به ایلنا گفته: «در شبانه‌روز ۲۱ تا ۲۲ فروردين، بيش از ۶ هزار مراجعه سرپايی و ۱۰۰۰ بستری كرونايی در بيمارستان‌های پايتخت ثبت‌شده است.» همه این دیدگاه‌ها و اظهارنظرها را که در کنار هم قرار می‌دهیم، بیشتر به این واقعیت پی می‌بریم که راهی جز تعطیلی باقی نمانده است.
فقط و فقط تعطیلی
«مینو محرز» که عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کروناست بر این تعطیلی بسیار پافشاری می‌کند. او که گفته، «مردم باید به فکر جان خودشان باشند، یک نفر از خانواده قسر در نمی‌رود. ۹۰ درصد بیماران کرونا در تهران مبتلابه ویروس انگلیسی هستند و در این ۴۵ سال طبابتم این‌قدر مریض بدحال یکجا ندیده بودم» در گفت‌وگو با ما، ضمن تکرار این عبارات به شکلی دیگر، نسخه تعطیلی کامل را تجویز می‌کند و از سوی دیگر بر نبود نظارت‌ها اشاره‌کرده و می‌گوید:«این محدودیت‌های فعلی به چه دردی می‌خورد؟ ضمانت اجرایی ندارد، هیچ‌کس گوش نمی‌دهد. اغلب مغازه‌ها بازند، فقط و فقط باید تعطیل کرد.معلوم است که این تعطیلات بسیار آسیب‌زا خواهد بود و مدیریت بعد از تعطیلی‌ها بسیار حائز اهمیت است وگرنه به نقطه اول بازمی‌گردیم اما اکنون هیچ راه دیگری نمانده و باید حواسمان باشد که شرایط از این بدتر و سیاه‌تر نشود.»
محرز خاطرنشان می‌کند: «هرگونه تجمع در محیط‌های بسته در شرایط کنونی خطرناک است و باید همه تجمعات و جلسات اداری و غیر اداری تا حد ممکن به‌صورت مجازی و از راه دور برگزار شود. وضعیت اپیدمی کرونا در ایران هیچ‌وقت به این وحشتناکی نبوده است و هرگونه تجمعی باید لغو شود.»
اگرچه گفته می‌شود در شهر تهران اقداماتی مانند لغو برگزاری مراسم‌های عروسی و عزا و همایش‌ها و تعطیلی برخی از مشاغل با ریسک بالاتر مانند آرایشگاه‌ها و سالن‌های زیبایی زنانه، تالارهای پذیرایی، چایخانه‌ها و سفره‌خانه‌ها و قهوه‌خانه‌ها، سینماها، مراکز فرهنگی و هنری اعم از کتابخانه‌ها، مراکز تفریحی آبی، استخرهای سرپوشیده و باشگاه‌های بدنسازی برقرار است اما دیده می‌شود که بسیاری از افراد این تعطیلی‌ها را جدی نمی‌گیرند. حتی ستاد ملی مقابله با کرونا نیز هشدار داده در صورت اعمال نشدن کامل محدودیت‌های در نظر گرفته‌شده برای تعطیلات ۱۰ روزه سراسری در کشور، آمار روزانه فوتی‌های کرونا چهاررقمی خواهد شد.
علیرضا رئیسی، سخنگوی این ستاد، روز گذشته در صحبت‌های خود به این نکته اشاره و تأکید کرده، «اگر محدودیت‌ها و دستورالعمل‌های بهداشتی در ۱۰ روز تعطیلی سراسری به‌خوبی اعمال و رعایت نشود، باید منتظر مرگ‌های چهاررقمی باشیم.»
وزیر بهداشت در پاسخ به رئیس دولت: نمی‌توانم با سلامت مردم مصالحه کنم
این مقام ستاد کرونا گلایه کرده از این‌که در روز نخست تعطیلی در تهران زیر ۵۰ درصد محدودیت‌ها اجرا شد و من خود به روند اعمال محدودیت‌ها در روز نخست معترض هستم. میزان اثرگذاری این محدودیت‌ها فعلا مشخص نمی‌شود اما در آخرین نقشه کرونا که وزارت بهداشت منتشر کرده، می‌توان عمق خطر را احساس کرد. براساس این نقشه، ۲۵۹ شهر در وضعیت قرمز شیوع این بیماری قرار دارند و شهرهای نارنجی به ۹۹، شهرهای زرد به ۴۵ و تعداد شهرهای آبی به ۹ شهرستان تغییر کرده است. در این تقسیم‌بندی؛ شهرستان‌های کلیبر و ملکان در آذربایجان‌شرقی، چالدران و سردشت در آذربایجان‌غربی، بیله‌سوار، پارس‌آباد، خلخال، سرعین، گرمی و مشگین‌شهر در اردبیل، چادگان در اصفهان، اشتهارد در استان البرز، سیروان در ایلام، جم در استان بوشهر، قرچک و ملارد در تهران، خانمیرزا در استان چهارمحال و بختیاری، طبس در خراسان جنوبی، بجستان، بردسکن، تربت‌جام، تربت‌حیدریه و کاشمر در خراسان رضوی، جاجرم و گرمه در استان خراسان شمالی، سلطانیه در زنجان، استهبان، بوانات، پاسارگاد و نی‌ریز در فارس، دهگلان در کردستان، بردسیر در کرمان، دالاهو و قصرشیرین در استان کرمانشاه، گالیکش در گلستان، سیاهکل، شفت و ماسال در گیلان، جزیره کیش در هرمزگان و اسدآباد در همدان نیز جزء شهرهای با وضعیت قرمز قرار گرفتند و با این تفاسیر دولت و ستاد ملی مقابله با کرونا باید پاسخگو باشند که چرا با تصمیمات نابخردانه خود، مردم را در برابر سیستم درمان و بهداشت قرار داده و سعی در ناتوان جلوه دادن این سیستم دارند؟ و رئیس‌جمهور که با گفتن واژه «یک‌صدایی» تصریح کرده است: «نباید چندصدایی در این زمینه باشد. این‌که ما برای ستاد ملی مقابله با کرونا یک سخنگو انتخاب کردیم برای جلوگیری از چندصدایی است»، به این موضوع توجهی ندارد که مُهر تأیید او بر پیشانی بسیاری از تصمیمات سبب شده تا به اینجا، با شناسایی ۲۳ هزار و ۳۱۱ بیمار جدید مبتلابه کووید ۱۹ مجموع بیماران در کشور به دو میلیون و ۹۳ هزار و ۴۵۲ نفر برسد و با جان باختن ۲۷۴ تن، ۶۴ هزار و ۷۶۴ نفر در لیست قربانیان این بیماری ثبت شود و البته روز گذشته وزیر بهداشت سکوت نکرد و پاسخ رئیس دولت را این‌گونه داد: « حرف دوصدایی و یک‌صدایی را باید لفظ دو صدا و یک‌صدا را ارزیابی کنیم. در زمینه حرف غیرکارشناسی از محل مورد اعتماد کارشناسی مردم، اگر انتظار تک‌صدایی داریم، اشتباه است. ما حافظ جان مردم هستیم. من وزیر بهداشت مردم ایرانم، اعم از شیعه، سنی، مسیحی، زرتشتی، لامذهب و حتی زندانی محکوم‌به اعدام. من نمی‌توانم با سلامت مردم مصالحه کنم و اگر مردم به این برادر کوچک طبق ارزیابی‌ها اعتماد بیشتری پیدا کردند، دلیلش این است که من همیشه با مردمم شفاف حرف زدم.»
سعید نمکی در اظهاراتش گفته است: «وقتی در ۱۱ اسفندماه ۱۳۹۹ می‌نویسم که پروازهای خوزستان باید لغو شود، برای این است که می‌دانم بمب ویروس دارد به اقصی نقاط کشور می‌رود. درعین‌حال حتی اگر بهترین تست‌های دنیا را هم داشته باشم، ۲۵ درصد از کیس‌ها به‌عنوان منفی کاذب از دستم در می‌رود. یعنی حتی اگر تمام پروتکل‌ها در چیدمان یک پرواز رعایت شود، حداقل ۲۵ درصد موارد از دست من در می‌رود و این یعنی که داریم ویروس می‌فرستیم به مشهد، بندرعباس، تهران و … من مکتوب نوشتم دو راه دارید؛ یا یک برزیل بر گردن من بگذارید یا به من مهلت دهید. شما از محتوای این مکاتبات خبر ندارید که اگر خبر داشتید با یقه پاره کرده از من حمایت می‌کردید.»
به‌دروغ به خوزستان این اتهام را می‌زنند
وزیر بهداشت به چرخش ویروس غیر انگلیسی در ترکیه هم گریزی زده و گفته، نوشتم اگر من گرفتار ویروس برزیلی و آفریقای جنوبی و موتاسیون‌یافته هندی شوم، دیگر نمی‌توانیم کار را جمع کنیم. تمام این مکتوبات هست. اگر انتظار تک‌صدایی از وزیر کارشناس این مملکت را در جهت حرف غیرکارشناسی داریم، بدانید که این اتفاق نخواهد افتاد. به‌رغم درخواست وزیر بهداشت از وزیر کشور، مبنی بر توقف یک‌هفته‌ای ایاب و ذهاب از طریق مرزهای هوایی و زمینی با ترکیه، وزیر کشور و رئیس‌جمهور با بستن مرزهای هوایی با ترکیه مخالفت خود را ابراز کردند وحسن روحانی، رئیس ستاد ملی مبارزه با کرونا روز شنبه در جلسه این ستاد برای آنکه از زیر بار مسئولیت خود شانه خالی کند، گفت: «اولین عامل ورود ویروس انگلیسی از عراق بود. این بالاترین و اولین عامل بود، اگر از مرز خوزستان و ایلام، ویروس انگلیسی وارد این استان‌ها و سپس وارد استان‌های مجاور و بعد وارد بقیه استان‌ها نمی‌شد، حتما ما امروز این موضوع را نداشتیم.» پس‌ازاین اظهارات، قاسم سلیمانی دشتکی، استاندار خوزستان تصریح کرد: «به‌دروغ به خوزستان این اتهام را می‌زنند که خوزستان مبدأ ورود کرونای انگلیسی به کشور است که این اتهام غلط است، به‌محض اطلاع از شیوع کرونای انگلیسی مرزها را در استان بستیم.» همه این موارد نشان می‌دهد، رئیس دولت دغدغه‌ای برای مقابله با کرونا ندارد و رئیس قوه قضائیه صراحتا گفته است، این سؤال جدی مردم از مسئولان تصمیم گیر است که چرا با تأخیر، با موج جدید کرونا مقابله شد که شاهد اشکالات و خسارات آن هستیم و حتما باید در این خصوص پاسخگو باشند. بی‌تردید بازارهای شلوغ وصف‌های طولانی و درهم‌فشرده مرغ و سفرهای نوروزی از مهم‌ترین اشکالات و خسارت‌هایی است که ثابت می‌کند، مدیریتی در کار نیست و وزیر بهداشت هم هرچه بگوید، اثربخش نخواهد بود. او روشن و شفاف بابیان این‌که ستاد ملی، بدون مصادیق کارشناسی وزارت بهداشت معنا ندارد، عنوان کرده است: «این وزیر می‌تواند برود اما نمی‌تواند حرف غیرکارشناسی را تأیید کند. والله صندلی که رویش نشستم اگر خدمت به مردم نباشد، از آب بینی بزی که امیرالمؤمنین می‌گفت، برایم کمتر است و اگر نشستم برای عشق خدمت به مردم نشستم و البته شرمساری از یک مرد بزرگ که هیچ‌وقت مرا تنها نگذاشت. یک‌بار نشد که من گلایه و نامه‌ای بنویسم و یک دقیقه بعد جواب نگیرم. مدت‌ها پیش‌خدمتشان نوشتم این تصمیمات، قرارگاهی می‌خواهد که اجرا کند، بلافاصله فرمودند که اولین جلسه را خودم می‌گذارم و نگران نباش. جلسه گذاشتند و فرمودند که مصادیق را وزارت بهداشت تعیین می‌کند و باید اجرا کنند، نه این‌که بگویند وزیر بهداشت هم عضوی از ستاد ملی است. این حرف یعنی چه؟ اصلا ستاد ملی بدون مصادیق کارشناسی وزارت بهداشت معنا ندارد. اصلا ما بیرون می‌آییم، آن‌ها تصمیم بگیرند و به ما ابلاغ کنند. این‌طور نمی‌توان مملکت را اداره کرد. ما در دام یکی از سهمگین‌ترین اپیدمی‌های این مملکت افتادیم.» سعید نمکی در بخش دیگری از سخنانش که سرشار از نارضایتی است، تأکید کرده: «نقش من فریاد بر کاستی‌ها نیست، بلکه نقشم ایجاد آرامش در جامعه است و باید به مردم بگویم درست است که این موج جدید ایجادشده، اما ما هستیم و آماده‌ایم. ما نیامدیم که برای صندلی‌های دیگری نشانه رویم، بلکه ما آمدیم برای فدا شدن، برای روی مین رفتن، برای آبرو خرج کردن. ما برای پست و مقام و ارتقای درجه نیامده‌ایم، بلکه برای دفاع از خون شهدا و نیستی و نابودی آمدیم. ما ملت امام‌حسینیم، ما برای شهادت آمدیم، نه برای ارتقای درجه و سیاست. ما اصلا سیاست‌باز نیستیم، بلدیم اما اهلش نیستیم.»
برچسب ها
بحران کرونا , سعید نمکی , کرونا
به اشتراک بگذارید
https://resalat-news.com/?p=41706
تعداد دیدگاه : ۰
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.