محمدجواد ظريف پس از ۶۷ ماه سکانداري وزارت خارجه دولت جمهوري اسلامي، از اين منصب استعفا کرد. اگرچه تا زمان نوشتن اين سطور، استعفاي وي مورد پذيرش قرار نگرفته است و متن رسمي استعفاي او منتشر نشده و حتي اين احتمال وجود دارد که او به کار بازگردد، اما در اين باره گفتني هايي هست:
۱٫در مورد دليل استعفاي ظريف دلايل متعددي بيان شده، اما آن چه مشهود است و نياز به دليل ندارد، آن است که او به ادامه کار در وزارت خارجه دلگرم نيست. حال، دليل اين وضعيت، عدم هماهنگي دولت، بالارفتن اختلافات با رئيس جمهور و اطرافيان او يا هر چه هست، باعث شده او ديگر انگيزه اي نداشته باشد که مرد شماره يک سياست خارجي ايران باشد؛ چه اين که او ۶ ماه پيش هم از سمت خود استعفا کرده بود. همه اين ها به کنار، نام وزير مستعفي امور خارجه با برجام طوري گره خورده که تا سال هاي متمادي، کمتر کسي هست که حرفي از برجام بزند و از جواد ظريف ياد نکند. از اين منظر نمي توان کليت استعفاي ظريف را بدون هيچ گونه ارتباطي با شکست برجام تحليل کرد.
۲٫طناز خوش ذوقي نوشته بود که با تغيير دولت در آمريکا و خروج اين کشور از برجام و بدعهدي و اتلاف وقت طرف هاي اروپايي، اکنون با تغيير وزير خارجه ايران، تنها فرد يا جاي باقيمانده از برجام، هتل محل امضا شدن توافق است. آري اين طنز تلخ، واقعيت توافق نامه اي است که سال ها وقت و هزينه ملت و دولت ايران را گرفته است. محمدجواد ظريف هم که در همان زمان، با القابي چون اميرکبير ايران و قهرمان ديپلماسي از او نام برده مي شود و نشان لياقت مي گرفت، امروز حاصل تمام خوش بيني ها و زحماتش را بر باد مي بيند و اين حتما براي يک مسلمان ميهن پرست، بسيار سخت و غير قابل تحمل است. شايد او با خودش
مي انديشد که پس چرا بسياري از فعاليت هاي هسته اي را تعليق کرديم، چرا انواع و اقسام بازرسي را پذيرفتيم، اصلا ما که مي خواستيم با قدرت ها کنار بياييم، چرا يک روز آن قدر بر مواضع‌مان – که بر حق هم بود – پافشاري کرديم و حتي در اين راه شهيد داديم و چرا امروز کار را به جايي رسانده ايم که رهبر معظم انقلاب در جمله اي تلخ از انرژي هسته اي با عنوان «نيرويي که يک روز حق مسلم ما بود» ياد کردند و حالا نتيجه چيست؟
نتيجه آن است که يکي از مسئولان اقتصادي همين دولت، دستاورد برجام را «تقريبا هيچ» مي داند و صاحب نظراني که يک روز توسط رئيس دولت بي سواد خطاب مي شدند، معتقدند که نه تنها آورده برجام صفر است، بلکه اين عقبگرد، آسيب هاي زيادي هم داشته که تا سال ها گريبان ايران اسلامي را رها نخواهد کرد.
۳٫اينجانب شخصا براي دکتر ظريف بسيار احترام قائلم و او را انساني شريف و متدين مي دانم. اين که شخصي پس از شکست طرح ها و راهبردهايش استعفا دهد، اساسا مطلوب است، اما اين که مترصد فرصتي براي کناره گيري باشد و در زمان مناسب – که مثلا يک جلسه رسمي با حضور بشار اسد باشد – به بهانه اي نه چندان قابل قبول، از زير بار مسئوليت شانه خالي کند، غير قابل پذيرش است. کيست که نداند وزير محترم امور خارجه در مدت وزارتش و حتي پيش از آن که ديپلمات مطرحي بود، بحران‌هاي مختلفي را تجربه کرده و طعم مشکلات مختلف را چشيده است و مسائل مطروحه فعلي، به هيچ وجه قانع کننده به نظر نمي رسد.
۴٫نکته آخر، نحوه اطلاع رساني اين استعفا از طريق يک شبکه اجتماعي و ايجاد خلا خبري در روز گذشته است که موجب تقويت گمانه هاي نادرست را هم فراهم آورده است. از وزارتخانه‌اي که يکي از مهم ترين شئونش، اطلاع‌رساني است، انتظار نمي رود که جامعه را در شرايطي قرار دهد که سکه شايعات رسانه هاي خارجي رايج شود. از سوي ديگر، استعفاي وزير، درست در روزي که رئيس جمهور کشور ديگري به ايران آمده، بي شباهت با تغيير وزير خارجه در سنگال نيست. از کساني که داعيه ديپلمات بودن و حرفه اي بودن دارند، چنين خطاهاي فاحشي عجيب است.