نفیسه امامی 
ایران در سال‌های اخیر در تعاملات بین المللی «نگاه به شرق» را جایگزین «نگاه به غرب» کرده و در همین راستا روابط خود را با روسیه و چین که از قدرت های مهم در آسیا و جهان به شمار می روند، افزایش داده است. سفر اخیر ابراهیم رئیسی در صدر یک هیئت عالی‌رتبه سیاسی و اقتصادی به مسکو نیز نشانه مهمی از تغییر رویکرد سیاسی ایران محسوب می شود. 
 رئیس جمهور که در سفری دو روزه به مسکو رفته بود، تعامل حداکثری با کشورهای همسایه و هم‌پیمان را جزو اولویت‌های سیاست خارجی ایران توصیف و بر تقویت همکاری‌های دوجانبه میان ایران و روسیه و رونق اقتصادی دو کشور تاکید کرده بود. 
از همان ابتدا مشخص بود سفر رئیسی دارای دستاوردهای مهم اقتصادی است و می تواند بستر مناسبی برای سرمایه‌گذاری و اجرای طرح‌های اقتصادی مشترک به همراه داشته باشد. از مهمترین توافقات انجام گرفته میان تهران و مسکو در این سفر می توان به همکاری در حوزه انرژی اعم از نفت، گاز، برق، ارتقای سطح تجارت بین دو کشور، افزایش سطح حمل و نقل و ترانزیت جاده‌ای، ریلی، دریایی، هوایی و فعال شدن کریدور ترانزیتی شمال-جنوب دریای خزر، کاهش زمان حمل و نقل، استفاده از خط اعتباری ۵ میلیارد دلاری، بالا بردن میزان صادرات محصولات کشاورزی و رفع مسائل مالی و پولی اشاره کرد. 
 توافق همکاری‌های حوزه بالادستی نفت و گاز
یکی از مهمترین توافقات انجام گرفته فی ما بین دو کشور، توسعه میادین نفت و گاز بود و مقامات حوزه انرژی و نفت دو کشور جلساتی را قبل از دیدار روسای جمهور دو کشور با یکدیگر داشتند تا موضوعات با جمع‌بندی و توافق کامل ارائه شوند. مهمترین توافقات در خصوص همکاری‌های حوزه بالادستی نفت و گاز شامل استخراج نفت و گاز، همکاری منطقه‌ای در انتقال گاز ایران با مشارکت شرکت‌های روسی، بومی سازی تجهیزات نفت در ایران و انتقال فناوری و سرمایه گذاری مشترک می شود.
 افزایش سطح حمل و نقل و ترانزیت 
فراهم‌سازی زیرساخت‌های حمل و نقلی و گسترش مسیرهای حمل کالا یکی دیگر از موضوعات مهمی بود که در این سفر  مورد ‌توجه قرار گرفت. تکمیل کریدور شمال به جنوب از طریق ترانزیت ریلی که جنوب ایران و خلیج‌فارس را به آسیای میانه و اروپا متصل کند یکی از محورهای این توافق بود که بر اساس آن تصمیماتی برای خط آهن رشت – آستارا و خط آهن اینچه برون – گرمسار نیز اتخاذ شد.
راه اندازی خط آهن رشت – آستارا می‌تواند تغییر مناسبات تجاری بین تمام کشورهای حوزه اوراسیا با کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، پاکستان، هند و چین را به دنبال داشته باشد. این خط آهن ارتباط اقتصاد ایران را از شرق به غرب مرتبط می کند و می تواند بعد از ساخت، تحول شگرفی در اقتصاد ایران ایجاد کند. فاینانس قطعه رشت – آستارا از طریق خط اعتباری ۵ میلیارد دلاری انجام می شود و از سوی روسیه به شکل خط اعتباری تأمین مالی خواهد شد.
همکاری و تجدید توافق برای ایجاد خط آهن اینچه برون به گرمسار هم با انجام بعضی از اصلاحات فنی انجام گرفت. علاوه بر این  توافق برای مدرن سازی نیروگاه رامین اهواز، تکمیل نیروگاه سیریک، افزایش ظرفیت نیروگاه سد گتوند و خرید ۲۰۰ لوکوموتیو هم صورت گرفت تا به سرعت در دست اقدام قرار گیرند.  
  دیدار با فعالان اقتصادی روسیه
رئیس جمهور در سفر به مسکو با فعالان اقتصادی روسیه نیز دیدار داشت تا هموارسازی مسیر حضور سرمایه های آن ها در ایران در شرایط تحریم مورد بحث و بررسی قرار بگیرد. گسترش ارتباطات تجاری و سرمایه گذاری میان فعالان اقتصادی دو کشور می تواند دستمایه ای برای کم رنگ شدن اثر تحریم ها و کاهش وابستگی اقتصادی به اروپا و غرب شود.
 رئیس جمهور در دیدار با این گروه از فعالان اقتصادی و تجار روسیه مواضع روسای جمهور دو کشور را نزدیک و دارای اشتراکات فراوان توصیف کرد و گفته است: «مقدمات نهایی شدن سند جامع همکاری‌های ایران و روسیه فراهم شده است.»رئیسی در دیدار با جمعی از ایرانیان مقیم روسیه با اشاره به امکان ایجاد بستر مناسب برای کالاهای ایرانی در بازارهای روسیه تاکید کرده بود: «سهم ما در بازار روسیه حتما می‌تواند ارتقا پیدا کند.»
 رفع موانع جا به جایی پول 
مشکل جابه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌جایی پول بین دو کشور، همواره یکی از موانع تجاری میان تهران – مسکو به‌شمار می‌رود. دو کشور باید در جهت شکست سلطه دلار و کمرنگ شدن مشکلات تحریم، برای توسعه روابط پولی و بانکی گام بردارند و مبادلات خود را با پول ملی انجام دهند. یکی از موضوعات مهم پیشنهادی در این سفر با طرف روسی هم تکمیل مراودات بانکی و ارزی بود تا به این واسطه تجارت با سهولت بیشتر، هزینه‌ کمتر و نقل و انتقال سریع‌تر انجام بگیرد.
   ارتقای سطح تجارت به ۱۰ میلیارد دلار
در ادامه سیاست گذاری های انجام گرفته در حوزه توسعه تبادلات تجاری میان ایران و روسیه، بر رفع موانع تجاری و جهش تجارت بین دو کشور توافق شد تا در گام نخست به ۱۰ میلیارد دلار ارتقاء یابد. ظرفیت های کشاورزی دو کشور نیز مورد ارزیابی مجدد برای بهره برداری بیشتر قرار گرفت چون روسیه می تواند بازار مناسبی برای محصولات کشاورزی باشد. 
آمارهای تجارت ۹ ماهه در سال ۱۴۰۰، ۱۱ درصد رشد وزنی و ۴۵ درصد رشد ارزش کالاهای وارداتی از روسیه و رشد ۱۵ درصدی در وزن و ۲۹ درصدی در ارزش کالاهای صادراتی ایران به روسیه را نشان می‌دهد. در ۹ ماهه امسال نسبت به ۹ ماهه سال ۹۸ (دو سال قبل) هم رشد ۳۲ و ۴۱ درصدی در وزن و ارزش واردات و ۵۱ و ۵۷ درصدی در وزن و ارزش صادرات را بیان می کند
این در شرایطی است که در حال حاضر سطح تعاملات تجاری بین دو کشور قابل قبول نیست. اگرچه پتانسیل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بسیار بالایی در روابط تجاری ایران و روسیه وجود دارد، اما آمارهای رسمی گمرک حکایت از آن دارد که در ۹ماهه ابتدای سال‌جاری، حجم تجارت فقط ۶/ ۱میلیارد دلار بوده است. بازار روسیه، دارای ظرفیت های بسیاری برای محصولات ایرانی از جمله محصولات کشاورزی است که به دلایل مختلفی از جمله تحریم، عدم حضور شرکت های خصوصی و دیپلماسی غیرفعال اقتصادی نتوانسته حضور چشمگیری در بازار روس ها داشته باشد.  
اهداف اقتصادی در سیاست گذاری دولت ها در قلمرو سیاست خارجی اهمیت ویژه ای دارد. بازخوانی روابط ایران و روسیه بیانگر این واقعیت است که به رغم تمایل دو کشور به داشتن روابط قوی اقتصادی، اما انتظارات و اراده دو طرف در این مورد برآورده نشده است و حجم تبادلات تجاری میان تهران و مسکو با وجود ظرفیت های بالای صادراتی کشور و بازارهای روسیه، رضایت بخش نیست.
اگرچه  تحریم ها به ساختار مناسبات اقتصادی ضربه زده اند، اما با توسعه همکاری های دو جانبه  و پرداخت از طریق ارزهای ملی با هدف قطع وابستگی از سیستم مالی مرتبط با دلار می توان «نگاه به شرق» را در عمل معنا کرد. تعمیق روابط اقتصادی ایران و روسیه حتما راهی موثر جهت خنثی سازی تحریم های یک جانبه آمریکا خواهد بود و همین عاملی برای ایجاد نگرانی آمریکا از رونق تعاملات میان تهران و مسکو خواهد بود.
ایران و روسیه دو کشور دارای روابط استراتژیک و راهبردی هستند که از طریق دریای خزر با هم مرز آبی دارند و در همسایگی یکدیگر واقع شده اند.
 این کشور پهناور فرصت و امتیاز مهمی برای ایران در جهت توسعه صادرات غیرنفتی خواهد بود که انتظار می رود با سفر رئیس جمهور به روسیه، سرفصل جدیدی از مناسبات تجاری میان دو کشور کلید بخورد.