گروه اجتماعی
انتشار آگهی‌های تبلیغاتی تزریق واکسن کُرونا، واکنش‌های فراوانی در فضای مجازی از جمله توئیتر به دنبال داشته و مشخص نیست این آژانس‌های مسافرتی با کدام مجوز و پشتوانه و برای ترزیق کدام واکسن‌های موجود در بازار، با اغواگری اقدام به برپایی تور سلامت کرده‌اند. 
گویا پیش‌فروش تور واکسن به استانبول ترکیه با مبلغ پایه ۱۲ میلیون تومان قیمت‌گذاری شده و به مدت پنج روز از ۲۵ تا ۳۰ دی‌ماه است. دیگر آژانس‌های مسافرتی که برای تزریق واکسن در دبی، آنتالیا و ازمیر تبلیغات می‌کنند نیز مبلغ هر بلیت را برای هر نفر از ۲۵ میلیون تومان شروع کرده‌اند. سفرهای طراحی‌شده باهدف واکسیناسیون در اروپا از ۵۰ میلیون تومان نرخ‌گذاری و وعده تزریق واکسن در ژانویه و مارس سال ۲۰۲۱ داده شده است اما از این آگهی‌ها فقط می‌توان منفعت‌طلبی و کلاهبرداری را برداشت کرد. 
البته انتشار گسترده پوستر تبلیغاتی سفر به استانبول برای تزریق واکسن کرونا با واکنش وزارت بهداشت مواجه شده و کیانوش جهانپور،‌ رئیس مرکز روابط عمومی این وزارتخانه، تورهای تزریق واکسن به ترکیه و امارات را «جعلی» خوانده، او روز گذشته با صراحت، تبلیغات درباره سفر به کشورهای همسایه برای تزریق واکسن کرونا را «سوء‌استفاده شیادان از نیاز مردم»‌ عنوان کرده و ضمن اشاره به اقدامات کشورهای دیگر برای تهیه واکسن گفته، در چنین شرایطی کشوری برای تبعه کشورهای دیگر،‌ عموما، امکان تزریق واکسن نمی‌تواند داشته باشد.
«ولی تیموری»، معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی نیز در واکنش به این تبلیغات گفته، «فکر نمی‌کنم این تبلیغ کار یک آژانس مسافرتی باشد.»
«حرمت‌الله رفیعی»،رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی از دیگر افرادی است که به اظهارنظر در این رابطه پرداخته و تأکید کرده، این تبلیغ و تور به‌احتمال‌زیاد نمی‌تواند کار یک آژانس باشد. ما آژانسی نداریم که در سه نقطه کشور شعبه داشته باشد. مهم‌تر از آن، نکته‌ای است که تور به انگیزه آن تبلیغ شده است؛ ترکیه هنوز برای تمام شهروندانش واکسن کووید ۱۹ را تأمین نکرده، چطور می‌تواند برای مسافر خارجی واکسن داشته باشد؟!
وی مسئولیت برخورد با عوامل این تبلیغ و تور را با نیروی انتظامی دانسته و افزوده: نشانه‌های فرصت‌طلبی و سوءاستفاده در این تبلیغ مشهود است، اما مجوز این تور را که ما یا وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی نداده‌ایم، درنتیجه نیروی انتظامی باید وارد عمل شود. 
«امیرپویان رفیعی شاد»، رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنفی دفاتر سفر هوایی و گردشگری استان تهران هم عنوان کرده، «سفرهایی که به درمان ارتباط دارد قطعا باید توسط دفاتر خدمات مسافرتی انجام شود که مجوزهای گردشگری و توریسم سلامت را دارند. اما از همکارانم استدعا دارم با توجه به این‌که صحت‌وسقم واکسن کووید ۱۹ و شرایط در کشورهای دیگر هنوز تأیید نشده است از اقداماتی که به صنف (دفاتر خدمات مسافرتی) انگ سوءاستفاده می‌زند، خودداری کنند .»
   تاکنون انتقال ارز برای خرید واکسن کرونا ممکن نشده است
این هشدارها در شرایطی داده می‌شود که «کیانوش جهانپور»، سخنگوی سازمان غذا و دارو ۱۸ آذر گفته است: «مذاکرات مختلفی برای پیش‌خرید واکسن کُرونا با چهار کشور و شرکت‌های تولیدکننده آن‌ها که مراحل تولید واکسن کُرونا را جلو برده‌اند، در حال انجام است اما مشکل اساسی، سایه تحریم‌های بانکی و مالی است که علیه مردم ایران وضع شده و مشکلاتی در روند خرید واکسن ایجاد می‌کند.»
سوم مهرماه از قول کیانوش جهانپور مطرح شد که بانک مرکزی ارز موردنیاز پیش‌پرداخت خرید واکسن را تا مهلت تعیین‌شده که ۱۸ مهر است تأمین خواهد کرد.
اما به گفته رئیس بانک مرکزی تاکنون تمام تلاش‌های کشورمان برای انتقال ارز موردنیاز خرید واکسن کرونا با مانع روبه‌رو شده است. او می‌گوید به دلیل تحریم آمریکا، ایران نتوانسته از دارایی‌های بلوکه‌شده خود در خارج استفاده کند.
رئیس‌کل بانک مرکزی در یادداشتی اینستاگرامی درباره موانع خرید واکسن کرونا از کسانی که نادانسته یا مغرضانه ادعای آمریکا درباره مشمول تحریم نبودن معامله دارو را تکرار می‌کنند به‌شدت انتقاد کرده است. 
عبدالناصر همتی در این یادداشت که دوشنبه ۱۷ آذر منتشر شده، تأکید کرده که ایران تاکنون موفق به استفاده از دارایی‌های ارزی بلوکه‌شده در کره جنوبی نشده و صندوق بین‌المللی پول هم به خاطر فشار و تهدید آمریکا حتی تقاضای وام بشردوستانه ایران را در هیئت‌مدیره مطرح نکرده است.
به‌طور رسمی فروش اقلام بشردوستانه، ازجمله دارو و تجهیزات پزشکی مشمول تحریم‌های آمریکا نمی‌شوند اما در عمل به علت محدودیت‌های شدید، معاملات بانکی و مالی با جمهوری اسلامی خرید و واردات آن‌ها نیز با مشکلاتی روبه‌رو است.
سازمان بهداشت جهانی مدتی پیش سازوکاری موسوم به«کوواکس» (covax) برای توزیع عادلانه واکسن کرونا راه انداخت که کشورهای مختلف می‌توانستند با عضویت در آن و پیش‌پرداخت بخشی از هزینه‌ها وارد فهرست خریداران واکسن شوند.
ایران نیز عضو کنوانسیون کوواکس شده اما در مورد موفقیت کشور ما در تأمین پیش‌پرداخت ارزی ابهام‌هایی وجود دارد. 
رئیس بانک مرکزی از ناکامی تلاش‌های ما برای انتقال ارز خبر داده و نوشته است: «ازآنجاکه خرید واکسن کرونا بایستی از مسیر رسمی سازمان بهداشت جهانی انجام گیرد، تاکنون هر طریقی برای پرداخت و انتقال ارز موردنیاز، به خاطر تحریم غیرانسانی دولت آمریکا و ضرورت اخذ مجوز اوفک [دفتر کنترل دارایی‌های خارجی، از ارگان‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا] با مانع مواجه شده است.»
همتی درعین‌حال گفته که انتقال ارز برای خرید واکسن کرونا از مسیرهای دیگر درحال پیگیری است. او ابراز امیدواری کرده که با همکاری و اقدام به‌موقع دستگاه‌های ذی‌ربط این تلاش‌ها به نتیجه برسد. 
سعید نمکی، وزیر بهداشت ابتدای مهرماه گفته بود، کشور ما برای تهیه واکسن در قالب کوواکس قراردادی امضا کرده است. مدیرکل نظارت بر داروی این وزارتخانه هم اواخر مهرماه گفته که وزارت بهداشت نامه پیوستن به برنامه توزیع عادلانه واکسن کرونا را امضا کرده اما او از این‌که پولی به این منظور واریزشده یا خیر اطلاعی ندارد.
حیدر محمدی، مدیرکل داروی سازمان غذا و دارو هم روز ۱۵ آذرماه گفته بود: «پیش‌بینی می‌کنیم در صورت تأیید واکسن‌ها و تأمین ارز موردنیاز،‌ در دو ماه آینده بتوانیم یک محموله وارد کنیم». 
محمدی اشاره کرده بود تهیه این واکسن از طریق کوواکس، برنامه سازمان بهداشت جهانی برای توزیع واکسن کرونا،‌ صورت خواهد گرفت! 
به نظر می‌رسد، مجموعه این سردرگمی‌ها و گاهی بیان اظهارات متناقض، مسیر را برای سودجویان باز کرده است و با برگزاری تورهای مسافرتی به دنبال کلاهبرداری و بهره‌جویی هستند. این تبلیغات برای نخستین بار و ماه‌ها پس از ممنوعیت سفر به ترکیه منتشر شده و در شرایطی که ابهامات درباره چگونگی واردات و تزریق واکسن توسط دولت و وزارت بهداشت ادامه دارد.  در این میان موضوع واکسن کرونای ایرانی هم بر سر زبان‌هاست. 
  واکسن ایرانی کرونا، خرداد و تیر ۱۴۰۰
دکتر مینو محرز ، محقق اصلی پروژه تولید واکسن کرونای ایرانی و عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کووید۱۹ اذعان کرده که واکسن ایرانی کرونا مجوز سازمان غذا و دارو و کمیته اخلاق برای ورود به فاز مطالعات انسانی را دریافت کرده و ممکن است برای تیرماه ۱۴۰۰ آماده تولید انبوه باشد.
مصطفی قانعی، رئیس کمیته علمی مقابله با این ویروس هم با اشاره به این‌که هفت شرکت، ساخت چهار نوع واکسن کرونا را در پیش‌گرفته‌اند، به خبرگزاری مهر گفته در حال حاضر این شرکت‌ها روی چهار نوع واکسنی که در دنیا وجود دارد (یا به فروش می‌رود یا تزریق می‌شود) تمرکز کرده‌اند. دو الی سه شرکت روی دو سه نوع واکسن مشترک فعالیت می‌کنند. یکی از این شرکت‌ها مشابه واکسن شرکت «فایزر» آمریکا و «بایو  تک» آلمان، یکی دیگر مشابه «سینوواک» چین، دیگر واکسن مشابه واکسنی «آستروزنیکا» (تولیدکننده آکسفورد انگلیس بود که دانش فنی را به آستروزنیکا فروخت) در حوزه تولید واکسن کرونا فعالیت دارند.
به گفته وی، واکسن‌های مشهور دنیا که وارد فاز انسانی شده‌اند را شرکت‌های ایرانی هم در پیش‌گرفته‌اند و روی آن‌ها کار می‌کنند. از بین این واکسن‌ها که ستاد توسعه زیست‌فناوری حمایت می‌کند دو واکسن تا آخر ماه آینده (دی‌ماه) وارد فاز انسانی می‌شوند؛ این دو واکسن از نوع «mRNA» و ویروس کشته‌شده هستند.
قانعی با تأکید بر این‌که فاز بالینی همان فاز یک انسانی است، خاطرنشان کرده: مابقی شرکت‌هایی که در تعامل با معاونت علمی در حوزه تولید واکسن کرونا هستند تا آخر سال وارد فاز انسانی می‌شوند. یعنی تا پایان سال فاز انسانی چهار واکسن شروع می‌شود  و یک واکسن دیگر هم ذیل ستاد اجرایی فرمان امام (ره) تولید می‌شود و معاونت علمی دخالتی در تولید آن نداشته  و مجوز فاز انسانی را دریافت کرده است.
رئیس کمیته علمی مقابله با کرونا در مورد خرید واکسن از سایر کشورها هم تصریح کرده، واکسن سازهای دنیا اعلام کردند زودتر از دو الی سه ماه به ما واکسن نخواهند داد ازاین‌رو اگر درخواست هم داشته باشیم سه ماه طول می‌کشد که به ما واکسن بدهند بنابراین اخیرا جلساتی با وزارت بهداشت و هیئت‌رئیسه مجلس داشته‌ایم و عزم این‌که واکسن داخلی تقویت شود ایجاد و تصمیماتی گرفته شده که از واکسن سازها حمایت شود؛ قطعا با اجرای این تصمیمات کشور سال آینده واکسن خواهد داشت.
قانعی قول داده است تا خردادماه ۱۴۰۰، واکسن‌های ایرانی قابل تزریق در جامعه باشد. حال برخی بهانه‌تراشی‌ها و تعلل مقامات مسئول برای واردات واکسن‌های کُرونای موجود در بازار دنیا و همچنین آمادگی کشورهای همسایه برای آغاز واکسیناسیون را عاملی می‌دانند که باعث شده بعضی آژانس‌های گردشگری، تورهای سلامت برای تزریق واکسن کُرونا به کشورهای همسایه ازجمله ترکیه و امارات و حتی کشورهای اروپایی تبلیغ کنند! اما در واکنش به این مسئله، وزیر بهداشت از تهیه ۱۶ میلیون و
 ۸۰۰ هزار دوز واکسن برای بیش از هشت میلیون نفر از طریق کوواکس خبر داده و عنوان کرده بود که شاید این خبر را شنیده باشید که برخی کشورها در حال تزریق واکسن کرونا هستند، این تزریق در قالب یک کلینیکال ترایال (کارآزمایی بالینی) است که ما زیر بار این حرکت نرفتیم و گفتیم اگر کشوری می‌خواهد در ایران کارآزمایی بالینی برای واکسن کرونا داشته باشد حتما باید در قالب تولید مشترک با ما باشد.
   ورود ۷۵ میلیون دوز  واکسن چینی و آلمانی به ترکیه
به‌هرترتیب ترکیه در حال طی‌كردن این مسیر است و وزیر بهداشت این کشور با اشاره به این‌که طی ۳ ماه آینده (دسامبر، ژانویه و فوریه) ۵۰ میلیون دوز  واکسن خریداری‌شده از شرکت «سینوواک»چین وارد ترکیه خواهد شد، افزوده در ماه دسامبر نیز یک‌میلیون دوز واکسن «بایوتک» آلمانی خریداری‌شده قرار است وارد ترکیه شود و مذاکرات برای خرید ۲۵ میلیون دوز دیگر از این واکسن با شرکت آلمانی در جریان است. قرار است واکسیناسیون کادر درمانی ترکیه با واکسن آلمانی آغاز شود.
وزیر بهداشت ترکیه گفته است درمجموع قرار است در سال آتی میلادی ۷۵ میلیون دوز واکسن چینی و آلمانی وارد ترکیه شود و برای واکسیناسیون عمومی و بر اساس اولویت‌بندی افراد دارای ریسک بالا و دیگر شهروندان مورداستفاده قرار بگیرد.
او همچنین تأکید کرده، طبق برنامه‌ریزی‌های وزارت بهداشت، تولید انبوه واکسن تولید داخل ترکیه نیز از ماه آوریل سال ۲۰۲۱ آغاز خواهد شد و این واکسن نیز در روند واکسیناسیون عمومی شهروندان مورداستفاده قرار خواهد گرفت.
 وزیر بهداشت ترکیه گفته، واکسیناسیون افراد در برابر ویروس کوویدـ۱۹ در چهار مرحله انجام خواهد شد. در مرحله نخست کارکنان بخش بهداشتی، افراد بالای ۶۵ سال و ساکنان آسایشگاه‌های سالمندان و سایر مراکز مراقبت واکسینه خواهند شد. در مرحله دوم کارکنان ضروری و افراد بالای ۵۰ سال دارای دستکم یک بیماری مزمن و در مرحله سوم افراد کمتر از ۵۰ سال دارای دستکم یک بیماری مزمن و سایر کارکنان واکسن خواهند زد. بقیه افراد نیز در مرحله نهایی واکسینه خواهند شد.
   ارگان‌های نظارتی باید برخورد کنند
در همین زمینه «سیامک افاضلی»، استراتژیست دارویی به‌منظور تحلیل این مسئله به «رسالت» می‌گوید: « هنوز واکسن کرونا به شکل گسترده عرضه نشده و محصولاتی که تأییدیه‌های لازم را دریافت کرده‌اند، محدود هستند و  آن تعدادی هم که در هر کشوری توزیع‌شده بسیار کم است و به حدی نیست تا افراد به کشوری دیگر سفر کرده و به‌راحتی آن را تهیه کنند. مضاف براین‌که واکسن جزء داروهایی است که در هیچ کشوری بدون مجوز پزشک ارائه نمی‌شود، بنابراین پشت پرده تورهای این‌چنینی، جز فریب مردم و کلاهبرداری چیز دیگری نمی‌تواند باشد و چون فعالیت بسیاری از آژانس‌های مسافرتی به دلیل کرونا متوقف شده، عده‌ای از این طریق به دنبال سودجویی هستند، حال‌آنکه مسلما در ترکیه نمی‌توان به‌آسانی واکسن را تهیه و تزریق کرد و بعدهم تبعاتی دارد، ما در شرایطی قرار داریم که جز در موارد ضروری، مسافرتی صورت نمی‌گیرد، بنابراین چنین تورهایی می‌تواند در جامعه ما باعث گسترش بیشتر کرونا شود و از سوی دیگر مشخص نیست که افراد مراجعه‌کننده به ترکیه، چه چیزی را تحت عنوان واکسن تزریق می‌کنند و چه عوارضی ممکن است به همراه داشته باشد؟ آیا واکسن کروناست یا آب مقطر و درنهایت هم آنچه تزریق می‌شود، شاید یکسری عوارض را برای این افراد ایجاد کند و وقتی هم از سفر بازمی‌گردند، معلوم نیست که دچار چه بیماری‌هایی شوند، از این نظر، مردم ما نباید به تبلیغات پوچ و توخالی توجه کنند. درعین‌حال ارگان‌های نظارتی هم باید برخوردهای لازم را داشته باشند، چون احتمال دارد افراد بسیاری، هزینه‌های هنگفتی برای این سفر بپردازند و اطلاعات لازم را هم ندارند که بدانند قضیه از چه قرار است، ضمن این‌که آغاز تزریق واکسن کرونا در کشورهای پیشرفته؛ فقط شامل کادر درمان و افراد بالای ۸۰ سال است و این واکسن برای کسانی که از کشورهای دیگر به ترکیه می‌روند، قابلیت تهیه ندارد و مردم خود ترکیه هنوز این محصول به دستشان نرسیده است.»
این استراتژیست دارویی در ادامه تأکید می‌کند: «موضوع تحریم‌ها و مشکل در نقل‌وانتقال ارز، مردم ما را نگران کرده و با این تصور که ممکن است واکسن به دستشان نرسد، تصمیم دارند راهی ترکیه شوند اما هنگامی فضا برای سوءاستفاده بازخواهد بود که هیچ محدودیتی وجود نداشته باشد. در قضیه واکسن آنفلوآنزا هم به خاطر تحریم‌ها، وزارت بهداشت نتوانست این محصول را حتی برای افراد مسن و کادر درمان تهیه کند، در مورد واکسن کرونا، رئیس‌کل بانک مرکزی می‌گوید: ما علی‌رغم این‌که پول داریم، به‌علت تحریم‌ها نمی‌توانیم واکسنی از کوواکس تهیه کنیم. برای همین جوی در کشور ایجادشده که به‌رغم احتیاج به واکسن، نمی‌توانیم آن را از داخل کشور تهیه کنیم و باید به کشور ثالثی برویم و ایمنی را در بدنمان ایجاد کنیم اما تمامی واکسن‌هایی که در ارتباط با کرونا مطرح بوده، دو دوز است و فاصله بین این دوزها، بین دو تا سه هفته است. البته دوره این تورها به‌هیچ‌عنوان دو تا سه هفته نیست و افراد نمی‌توانند دوز دومی را تزریق کنند، لذا مردم ما باید آگاه باشند و بدانند همین مدت‌زمان تور هم نشانگر یک فریب است. از طرفی واکسن‌هایی که هم‌اکنون در بازار هستند را باید موردبررسی قرار داد و دید کدام‌یک از این‌ها ثبت شده و ترکیه کدام‌یک را تزریق خواهد کرد. فراموش نکنیم این کشور یکی از مبادی قاچاق است و به مرکز تأمین داروی قاچاق تبدیل شده، همین نکته هم اثبات می‌کند که برگزاری تورها یک کلاهبرداری و شیادی بزرگ است. نکته حائز اهمیت دیگری که مردم ما باید به آن توجه کنند، این است که گرچه تحریم‌ها اشکالاتی را ایجاد کرده ولی تحریم مربوط به امسال و سال گذشته نیست، ما ۴۰ سال است تحریم هستیم، ولی مسیرهای مختلف برای انتقال پول وجود داشته است. بی‌شک کار کشورهای متخاصم نیز همین اعمال تحریم‌ها بوده، بااین‌همه ما راه‌هایی را برای دور زدن تحریم‌ها بلدیم، در همین شرایط بسیاری از کالاهای خارجی وارد کشور می‌شود بنابراین بسترها و تمهیداتی برای دور زدن تحریم‌ها اندیشیده شده است. درزمینه واکسن هم این‌طور نیست که نتوانیم وارد کنیم. گاهی برای این‌که نشان دهیم، تحریم‌هایی که آمریکا وضع کرده چقدر تأثیرگذار بوده، مقداری مسائل را بزرگنمایی می‌کنیم تا خباثت آمریکایی‌ها را نشان دهیم اما این متأسفانه یک تیغ دو لبه است و مردم خودمان را می‌ترساند، از این بابت که تصور می‌شود نمی‌توانیم تحریم‌ها را دور بزنیم و واکسن را تأمین کنیم. بحث دیگر هم این است که اطلاع‌رسانی دقیق و درستی در ارتباط با واکسن داخلی صورت نگرفته و شاید مردم اعتماد لازم را به واکسن داخلی نداشته باشند و هنوز می‌خواهند واکسن خارجی را استفاده بکنند. لذا وزارت بهداشت باید مقداری مسائل را شفاف‌تر و روشن‌تر برای مردم بازگو کند که اگر واکسنی در داخل کشور تولید می‌شود، از هر نظر، مشکل‌ساز نخواهد بود.» 
   عدم برخورد با تورهای گردشگری با هدف تزریق واکسن بسیار زشت است
«علیرضا ناجی»، رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی هم در واکنش به انتشار گسترده پوستر تبلیغاتی سفر به استانبول برای تزریق واکسن در گفت‌وگو با «رسالت» عنوان می‌کند: «ما خودمان به شکل گیری این تورها دامن می زنیم،  تردیدی نیست که باید ساخت واکسن در کشورمان جدی گرفته شود اما از طرفی خبرهای ضد و نقیضی می شنویم مبنی براینکه واکسن را خریده ایم یا نخریده ایم و این امر، همان جو ناامیدی است که در کشور به وجود می آید و راه را برای برگزاری تور و سوء استفاده عده ای باز می کند. بنابراین اگر اقدام عملی برای ورود و خرید واکسن انجام ندهیم، راه برای سوء استفاده و کلاهبرداری باز می شود. ما باید هرچه سریع تر این خرید را انجام بدهیم و چنین اقدامی، منافاتی با واکسنی که خودمان در حال تولید آن هستیم، ندارد. اما در مورد کشورهای پیشرفته ای که این واکسن را تولید کرده اند، نزدیک به ۹ ماه طول کشیده، پس نباید زمان را از دست داد، چون اگر واکسن ما موفق باشد و تاییدیه های بین المللی را بگیرد و مصون بودنش به اثبات برسد، ماهها زمان می برد و تا آن زمان نباید دست روی دست بگذاریم و باید پوشش مناسبی از واکسیناسیون در ایران برقرار کنیم. به نظر می رسد همین بلاتکلیفی ما، مسیر را برای عده ای سودجو باز کرده و چنانچه دولت درخرید هرچه سریع تر واکسن مصمم شود، کلاهبرداری های کمتری در زمینه تورهای گردشگری با هدف تزریق واکسن شاهد خواهیم بود.» 
به اذعان ناجی، ما مدتهاست یک حرف واحد را از مبدائی رسمی نمی شنویم، از یک سو می گویند در کووکس عضو شده ایم و ۱۶ میلیون و ۸۰۰ هزار دوز پیش خرید کرده ایم و از سوی دیگر، یکی از نمایندگان مجلس که رئیس کمیسیون بهداشت هم هست، می گوید چنین چیزی نیست، کلید مطلب این است که دولت خیلی مصمم و عملی وارد میدان شود و خرید صورت بگیرد تا  مسیرهای منفعت طلبی عده ای خاص مسدود شود. در رابطه با تحریم ها نمی توانم اظهارنظر دقیقی داشت، در دنیا اعلام می شود که دارو، جزء لیست تحریم ها نیست اما در واقعیت به رغم عدم امکان انتقال پول، این واردات صورت می گیرد. در هر حال فکر می کنم ما با خیلی از کشورهایی که مثل چین داد و ستد داریم و دوست هستیم، راحت تر  می توانیم به نسبت تهاتر کردن، این واکسن را تهیه کنیم. اما اول باید به این عقیده برسیم که واکسن بسیار مهم است، چون باتوجه به حرفها و روندی که مشاهده می کنیم، انگار اهمیت این واکسن برای عده ای درک نشده است. همچنین تعداد واکسن هایی که برای کرونا تولید می شود، محدود است و برای همین تمامی کشورها به صورت فعالانه در کووکس عضو شدند و این انتظار حتی از سوی سازمان جهانی بهداشت خطاب به کشورهای تولید کننده مطرح شده که واکسن باید یک محصول جهانی باشد و توزیع آن در سراسر دنیا به صورت عادلانه صورت بگیرد و این طور نباشد که برخی کشورها به دلیل دسترسی به منابع مالی خوب، فقط خود را در نظر بگیرند. همان طور که رئیس سازمان جهانی بهداشت مطرح کرده، این یک قدم جهانی است و همه باید در آن شریک باشند و این هم منوط  می شود به اینکه ما هم اقدام عملی را در این زمینه انجام بدهیم و از طریق دیپلماسی فعال با سازمانهای جهانی در ارتباط باشیم و راه را بر شیادان ببندیم، چون عدم اقدام و برخورد با تورهای گردشگری باهدف تزریق واکسن بسیار زشت است و تاکنون مرسوم نبوده و به معنای این است که در کشور مبداء توانایی ورود واکسن وجود ندارد و مردم به کشور ثالث مراجعه کرده و واکسیناسیون می شوند و آن کشور ثالث هم به دلیل محدودیت قادر نیست این افراد را واکسینه کند، چون همه در این زمینه محدودیت هایی دارند. فارغ از این ها، ممکن است خطراتی بر افراد عارض شود و احتمال دارد آنچه تحت عنوان واکسن ارائه می شود، تقلبی باشد. بنابراین تنها راه چاره همان است که دولت به صورت مصمم و جدی گامهایی را بردارد و نباید هم متکی به واکسن خودمان باشیم، چون ماهها زمان خواهد برد و این امر، کاسبی تورهای واکسن را داغ تر می کند. ما در کنترل اپیدمی تعلل کردیم و آثارش را به چشم دیدم اما حداقل در مورد واکسن نباید این کار صورت بگیرد، چون تمام دنیا می دانند که واکسن تنها راه خلاصی ما از اپیدمی است.»