تقدم تزکیه بر تعلیم انسانساز است
علی پژوهش
گاهی برخی در فضای عمومی اینطور عنوان میکنند که جامعه اسلامی مبتنی بر مراسم عبادی و مبتنی بر مناسک و آیینهای معنوی است و تلاش میکنند که اینطور القا نمایند که نمیتوان مسلمان بودن را با دانشمند مترقی بودن در یک ظرف جای داد. این دسته از افراد این تلقی را به جامعه بازنمایی میکنند که «دین اسلام» برای ۱۴ قرن پیش است و در عصر انفجار اطلاعات که باعث تولد دهکده جهانی شده است، کارایی لازم را ندارد .
این تفکر تلاش میکند تا تعالیم صحیح اسلامی به جامعه عرضه نشود، چراکه بقای حیات این تفکر سکولار، مستلزم وهن دین خواهدبود
اما آنچه مهم است، بازنمایی حقیقت اسلام توسط مؤمنین به آن است، دینی که دو رکن اساسی «یزکیهم» و «یعلمهم» بنیانهای آن را تشکیل میدهد و هر مسلمانی بسته به جایگاه اجتماعی، شغلی و استعدادهای خود میبایست در تحقق این دو رکن اساسی نقشآفرینی کند. در میان هیاهوی رسانهای و گفتمانی علیه اسلام، گاهی برخی افراد به دنیای فانی قدم میگذارند که هر نفس آنها منشأ خیروبرکت است و کمک شایانی به تحقق دو رکن تزکیه و علمآموزی دین اسلام انجام میدهند. انقلاب اسلامی ایران هفته گذشته عالم پارسایی را از دست داد که یکی از همین انسانها بود
فردی که تجلی این عبارت بود که مسلمان واقعی پارسایی است که نفس اش تزکیه شده و عنان آن را به دست دارد. شهید محسن فخریزاده بزرگمردی بود که امپریالیسم جهانی او را از انقلاب اسلامی گرفت اما درعینحال به آرزوی دیرینهاش که دریافت روزی از سفره سرخ حسین ابن علی علیهالسلام بود رساند. برای آشنایی بیشتر با ابعاد فرهنگی این موضوع پای صحبت حجتالاسلام سید مرتضی حسینی نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی نشستیم تا به نقش تربیتی و اخلاقی اسلام در پرورش نخبگان علمی بپردازیم .
بهعنوان اولین سؤال بفرمایید نقش تربیتی و اخلاقی اسلام در پرورش عالمان و فرماندهان پارسایی چون شهید دکتر فخری زاده، حاج حسن طهرانی مقدم، حاج قاسم سلیمانی و سایر شهدای انقلاب اسلامی چیست؟
در مقوله علم و دانش، اسلام توأمان برای هر دو موضوع پرورش و آموزش اهمیت ویژهای قائل است. در تعالیم اسلامی گاهی عبارت
«یعلم» بر «یزکیهم» و گاهی «یزکیهم» بر تعلیم و علمآموزی تقدم یافته است. برای ارزشگذاری علم یک انسان باید ببینیم هدف وی از آموختن آن علم و دانش چیست، آیا برای فخرفروشی یا به خطر انداختن بشریت و سایر اهداف نامشروع دنیایی به دنبال کسب علم است و یا هدف او از آموختن علم و دانش کسب رضایت و قرب الهی است. باید بررسی کرد این شخص قائل به این موضوع است که زکات دانش او نشر علم است یا خیر. میبایست از او پرسید دانشی که کسب کرده است در جهت خدمت به بشریت است یا خیر. بنابراین نقش اسلام در این زمینه تربیت عالمانی است که دانش را در خدمت بشریت و تعالی انسانی قرار میدهند که نتیجه مستقیم این جهتدهی رشد و تربیت پارسایان بزرگی چون شهدای گرانقدر فخری زاده، طهرانی مقدم و سلیمانی است.
به نظر شما بهرغم جایگاه علمی و برجستگیهای شخصیتی این بزرگواران چه عامل یا عواملی باعث میشود که آنها گمنامی را بپذیرند و پذیرش این گمنامی چه اثری در موفقیتهای علمی و اخلاقی ایشان دارد؟
بهزعم بنده همانطور که پیشتر نیز اشاره کردم این شهدای بزرگوار چون برای خدا جهاد میکنند و تعلیم میبینند به همین جهت مطرحشدن و دیده شدن موردتوجه ایشان نیست. رضایت خداوند یکتا، منفعت جامعه مسلمین، مفید بودن برای جامعه و مردم موضوعاتی است که برای این شهدای بزرگوار مطرح است. وقتی هدف قرب الهی است دیگر اهداف مادی رنگ میبازند به همین دلیل کسی که برای خدا کار میکند دیگر برای او اهمیتی ندارد که در رسانهها مطرح میشود یا خیر، کسی او را میبیند یا نمیبیند، تنها کسب مقام رضایت الهی برای شخص مهم میشود
فلذا در سیره حضرت امام خمینی رضوانالله میبینیم که وقتی آقای مشکینی زبان به تمجید حضرت میگشایند، ایشان برنمیتابند و میفرمایند آقای مشکینی میخواهید ما را به عذاب الهی نزدیک کنید ؟! البته شاهد هستیم که یکی از گلایههای مردم در مورد
شهید فخری زاده این است که چرا باوجود شخصیت بزرگ ایشان تا پیش از شهادت کاملا گمنام زندگی کردند، درست که دوستان در نهادهای امنیتی ملاحظات حفظ سلامتی ایشان را داشتند اما بهشخصه فکر میکنم اگر ایشان به مردم معرفی میشدند، حمایت مردمی و حساسیت که جامعه برای سلامتی ایشان داشت در نگاه کلان با توجه به رشد هزینه حذف فیزیکی و ریسک این کار باعث میشد هدف حفظ سلامت شهید بزرگوار نیز محقق شود .لذا معتقدم همین طلب قرب و رضای الهی است که باعث میشود بزرگان دین، اسلام و انقلاب گمنامی را بپذیرند و این بیتوجهی به ظواهر دنیا یقینا باعث میشود خداوند خیروبرکت به تلاشهای آنها بدهد .
فرهنگ و تربیت دینمدار و خانواده متدین تا چه حد در تربیت دانشمندان بزرگی چون شهید فخری زاده اثرگذارند ؟
خاطرم است که در یکی از جلسات کمیسیون فرهنگی مجلس نهم به این موضوع اشاره کردم که نقش خانواده در تربیت فرزندان بسیار مهم است. قرآن کریم میفرماید که والدین پیش از انعقاد نطفه باید مراقبت از خود را برای ولادت فرزندی صالح آغاز کنند. در اسلام سفارشهای مؤکد به والدین داریم که پیش از ولادت فرزند مراقبتهای بسیاری از رفتارهای خویش نمایند، به هر محفلی وارد نشوند، هر عملی را انجام ندهند، نماز و مناجات بسیار بخوانند که تمام آنها بر ذاتفرزند ایشان اثر خواهد گذاشت. همینطور پس از تولد هم توصیههای بسیاری برای مراقبت از فرزند وجود دارد؛ مانند آداب شیردهی به کودک و تغذیه مادر در این دوران که همگی نشئتگرفته از نقش رفتارهای تربیتی نهاد خانواده در رشد فرزند صالح است .روزی خدمت مادر شیخ انصاری میرسند و وی را خطاب قرار میدهند که فرزند شما مجتهد بزرگی شده است، بیش از ۴ هزار شاگرد دارد
مادر ایشان میگویند با مراقبتهایی که من در دوران تربیت ایشان انجام دادم جز این میشد جای تعجب داشت. به خاطر ندارم بهرغم فشار زیاد، خستگی و تمام مشکلات حتی یکمرتبه ایشان را بدون وضو شیر داده باشم. علیایحال تصور میکنم همین جزئینگریها و مراقبتهای ویژه که قطعا در خانوادههای شهدای ما ازجمله در والدین مکرم شهید فخری زاده نیز وجود داشته است
در تولد و رشد فرزند پارسایی هم چون شهید عزیز ما نقش مستقیم و مؤثر داشته است
خانوادههایی که نه فقط مراقب هستند که حرامی از خدا را حلال نکنند و حلالی را حرام بلکه در انجام مباحات نیز دقت نظر ویژهای دارند بنابراین رشد شهید فخری زادهها در چنین خانوادههایی دور از ذهن نیست .
نقش مؤسسات و سازمانهای فرهنگی و تربیتی در جامعه اسلامی برای پرورش افرادی چون شهید فخری زاده چیست؟
معتقدم نهادهای فرهنگی زیادی از جمله آموزشوپرورش ما در این مسئله نقش دارند البته باید بگویم متأسفانه از آموزشوپرورش غفلت شده است، امروز معلم ما از اینکه تدریس میکند و علم را نشر میدهد رضایت ندارد! باید اذعان داشت که در این بخش نقاط ضعف زیادی وجود دارد .هیئتها، مساجد، سینما و اهالی آن، تئاتر و اهالی آن ، کتاب و اهالی آن هرکدام در تحقق این مهم به سهم خود نقش دارند که اگر هریک نقش خود را بهدرستی ایفا کنند بهطورقطع نتیجه رضایتبخش
خواهد بود . بدون تعارف عرض کنم بسیاری از مواقع علت اینکه نخبگان علمی کشور را ترک میکنند نقصان در عملکرد اجزای این سیستم استدانشگاههای ما هم گاهی بهدرستی عمل نمیکنند. متأسفانه، معدود اساتیدی هستند که دانشجویان مستعد را در کلاسهای درس تشویق به مهاجرت میکنند و این ضعفی است که دستگاههای فرهنگی ما دارند بااطمینان میگویم ترمیم این نقاط ضعف شهید فخری زادههای بیشتری را در مکتب انقلاب اسلامی متولد خواهد کرد .
رسانهها چطور با تولید محصولاتفرهنگی متناسب میتوانند رسالت خود را ایفا کنند و این معنا را در ذهن مخاطب بازنمایی کنند که زهد و تقوا همطراز با علم و دانایی بوده و بههیچوجه اینکه این دو را مسیرهایی جدا از هم بدانیم صحیح نیست ؟
رسانهها از ارکان اصلی حکومت اسلامی و ترویج اسلام هستند . رسانهها اعم از صداوسیما، شبکههای اجتماعی و حتی مطبوعات علیرغم اینکه نسبت به سالهای قبل اقبال کمتری را نسبت به خود تجربه میکنند اما همه آنها همچنان اثر خاص خود را بر افکار عمومی دارند. معتقدم اصلیترین کارکرد رسانه در ایفای نقش تربیتی خود امید دادن به بدنه جامعه و برجسته کردن شعار «ما میتوانیم» است همچنین افزایش ضریب روانی تابآوری مقابل سختیهاست. مدتهاست که شاهد تلاش بیوقفه دشمنان انقلاب اسلامی برای بازنمایی مدینه فاضله از جوامع غربی و محقق شدن رفاه حداکثری در این کشورها هستیم بهنحویکه نخبگان علمی ما برای دستیابی به این بهشت خیالی بار سفر میبندند! کارکرد اصلی رسانه را در این میبینم که نخبگان جامعه را به این باور برساند که آینده این ملت در دستان آنهاست و باید در کشور خود مانده و به مردم خدمت کنند، بهخصوص که امروز دشمن با بهره بردن از شبکههای اجتماعی و بیش از دویست شبکه ماهوارهای فارسیزبان سعی در القای ناامیدی به جامعه ایرانی را دارد .
حجتالاسلام سید مرتضی حسینی , شهید فخری زاده , علی پژوهش , فرهنگ , نخبگان
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.