گروه اجتماعی
اگرچه در ایام اوج‌گیری کرونا، بر لزوم توجه به مطالبات و حقوق پرستاران به‌عنوان یکی از ارکان اصلی ساختار بهداشت و درمان جامعه تأکید شد و چندین بار شخص مقام معظم رهبری به این ماجرا ورود کردند اما اجرای تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری با شکل و شمایل کنونی، اختلاف میان کادر پرستاری و رفتار سلیقه‌ای در پرداخت کارانه را در پی دارد.  نیمه اردیبهشت‌ماه و چند روز پس از تصویب آیین‌نامه اجرایی قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری در هیئت‌وزیران، تصور می‌شد که سرانجام جامعه پرستاری به‌حق و حقوق واقعی خود دست می‌یابد. پرستاران از سال ۸۶ تاکنون برای اجرای این قانون لحظه‌شماری می‌کنند، اما خدمات آن‌ها برمبنای فرمول و روشی تعرفه گذاری شده که فاقد کارشناسی لازم است.
این روش ابداعی در تعیین تعرفه، به بهانه نبود اعتبار هنوز اجرایی نشده و پس از اظهار گلایه‌مندی حمیدرضا عزیزی، معاون توسعه و مدیریت منابع سازمان نظام پرستاری، مبنی براینکه «پرستاران هنوز ریالی بابت تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری دریافت نکرده‌اند»، مهدی رضایی، معاون بیمه و خدمات سلامت سازمان بیمه سلامت از تخصیص بودجه قانون تعرفه‌گذاری در روزهای آینده خبر داده است، اما محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار ایران می‌گوید: آنچه نهایی شده به ضرر پرستاران است. او پیش از آنکه نارضایتی خود را در مورد تعویق و تعلل مکرر در اجرای این قانون ابراز کند، از متر و معیاری که برای تعرفه‌گذاری قرار داده‌اند، انتقاد می‌کند.
او  در گفت‌وگو با رسانه‌ها عنوان می‌کند: «خواسته پرستاران این است که با همان فرمول و روشی که خدمات پزشکان تعرفه گذاری شده است(فی فور سرویس) خدمات پرستاری هم به همان طریق تعرفه گذاری شود. اختلاف پرداخت بین پزشک و پرستار در سایر کشورها بیش از  ۳ برابر است، اما در کشورمابسیار بیش از این شده است.» 
آنچه شریفی مقدم به نمایندگی از جامعه پرستاری مطالبه کرده، کاهش اختلاف در پرداخت‌هاست و برای تحقق این مسئله باید تعرفه‌های خدمات پرستاری مطابق اقدامات کارشناسی در دوره سوم و چهارم سازمان نظام پرستاری اجرایی شود: «در این صورت اختلاف در پرداخت‌ها بسیار کاهش می‌یابد، چون هر پرستار مزد خدمتش را دریافت می‌کند. ولی تعرفه‌ها و کار کارشناسی را کنار گذاشتند.» نارضایتی جامعه پرستاری ریشه در روش جدیدی دارد که براین اساس، «بودجه تخصیص‌یافته برای اجرای این قانون را بر تعداد کل تخت‌های بیمارستان‌های خصوصی و دولتی تقسیم کرده و عددی به‌دست‌آمده که به ازای هر تخت ۹۰ هزارتومان به پرستار پرداخت می‌شود. ضمن اینکه گروه مدیریت پرستاری و کمک بهیار هم مشمول این ۹۰ هزارتومان می‌شوند! که البته از این ۹۰ هزارتومان ۱۵ درصد آن کم می‌شود و ۱۰ درصد هم مالیات از آن کسر می‌کنند مابقی آن به گروه پرستاری تعلق می‌گیرد که درواقع پولی نمی‌ماند.» 
این موارد مکرر به‌عنوان پاشنه آشیل روش جدید ابداعی تعرفه گذاری از سوی دبیرکل خانه پرستار در رسانه‌ها مطرح‌شده است. 
شریفی مقدم تأکید می‌کند: «این روش پرداخت اصلا مبنای کارشناسی ندارد، روش پرداخت کارانه‌های پزشکان، روش فی فور سرویس است که از سال ۷۴ در کشور ما اجرا می‌شود که از کتاب کالیفرنیا اقتباس‌شده است. اما برای پرداخت‌های پرستاران یک روش جدیدی ابداع کرده‌اند. نمی‌شود خودسرانه یک مدلی دربیاوریم تحت عنوان مدل پرداخت، این روش اصلا بر اساس ارزش خدمت پرستاری نیست. این بودجه محدودی هم که برای اجرای تعرفه‌های پرستاری در نظر گرفته‌اند طبق خواسته جامعه پرستاری نیست.» بنابراین، پرواضح است که این نوع تعرفه گذاری غیرکارشناسی است. مطابق قانون باید بسته‌های خدمت را تعریف و استانداردهای آن را تهیه و تعرفه گذاری کرد که چنین اتفاقی نیفتاده است. درگذشته بر روی تعرفه‌های خدمات پرستاری اقدامات کارشناسی صورت گرفته و هر خدمت و وظیفه در غالب استانداردهای پرستاری تعریف و «کای» خدمت هم مشخص‌شده، اما مدل پرداخت کنونی به پرستاران در هیچ کجای دنیا سابقه ندارد. 
علیرغم تمامی نقدهای صورت گرفته، به فاصله کمتر از یک ماه مانده به‌روز پرستار، مسئولان ذی‌ربط به تکاپو افتاده‌اند تا هرچه سریع‌تر، قانون تعرفه گذاری را اجرایی کنند. سیزدهم آبان ماه، حمیدرضا عزیزی، معاون توسعه و مدیریت منابع سازمان نظام پرستاری با اشاره به اینکه پرستاران هنوز ریالی بابت تعرفه گذاری خدمات پرستاری دریافت نکرده‌اند، به خبرگزاری ایسنا گفت: این موضوع سبب گلایه‌مندی پرستاران می‌شود. علی‌رغم اینکه مسئولین وزارتی ازجمله وزیر بهداشت در شهریورماه قول داده بودند که پرداختی بر اساس قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری را تا آخر همان ماه به‌حساب پرستاران واریز کنند، اما تا این لحظه هنوز ریالی بابت تعرفه گذاری خدمات به پرستاران پرداخت‌نشده است و ما شدیدا از این موضوع گله‌مند هستیم؛ این امر باید در وزارت بهداشت و بدنه دولت رفع شود.
وی افزود: مقررشده بود بودجه قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری به مجموعه وزارت بهداشت و سازمان بیمه سلامت داده شود که بر اساس پیگیری‌های ما مشخص شد علی‌رغم گذشت هشت ماه از سال ۱۴۰۱ سازمان برنامه‌وبودجه هنوز مبلغی پرداخت نکرده است. همکاران ما در سطوح کلان شورای‌عالی نظام پرستاری  شدیدا از این موضوع گلایه دارند. همه ما به وضعیت اقتصادی و معیشتی کشور آگاه هستیم و معتقدیم سازمان برنامه‌وبودجه در زمینه پرداختی‌های قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری به پرستاران کم‌لطفی کرده‌است.
پس‌ازاین اظهارات، مهدی رضایی، معاون بیمه و خدمات سلامت سازمان بیمه سلامت از تخصیص بودجه قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری در روزهای آینده خبر داد و گفت: «در بخش اول مبلغ ۶۰۰ میلیارد تومان به ما پرداخت خواهد شد و به‌محض تخصیص منابع، ما هم پرداخت تعرفه‌های پرستاری را انجام خواهیم داد.» بعدازآن نوبت معاون پرستاری وزارت بهداشت بود که از پرداخت کارانه در قالب تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری در ۳ روز آینده خبر دهد. 
عباس عبادی اعلام کرد که «با پیگیری‌های انجام‌شده، در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱ دستورالعمل نهایی قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری در هیئت دولت تصویب و با ارزش‌سنجی نسبی خدمات پرستاری توسط بیمه، قیمت‌گذاری‌ها بر اساس بسته خدمتی تدوین و به دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور ابلاغ شد و پرداختی‌ها در فاز اول برای ۲۰۰ هزار پرستار شاغل در مراکز درمانی برای سه ماه به‌صورت علی‌الحساب است که نامه آن به دانشگاه‌های علوم پزشکی ارسال‌شده و تا  سه روز آینده به پرستاران پرداخت می‌شود و هفته آینده نیز در فاز دوم، دوباره مبالغی واریز خواهد شد.» 
گفته می‌شود رقم ۵۰۰۰ میلیارد تومان برای اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری در بودجه سال ۱۴۰۱ تخصیص‌یافته، اما دبیرکل خانه پرستار این بودجه را ناکافی دانسته و می‌گوید: درگذشته برای کارانه پرستاران سالانه حدود ۲ هزار میلیارد تومان بودجه وجود داشت که بین ۱۲۰ هزار پرستار توزیع می‌شد. البته در دوران کرونا به ۱۶۲۰ میلیارد تومان کاهش یافت. حالا بعد از ۱۵ سال ۵ تا ۶ هزار میلیارد تومان اعتبار برای تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری اختصاص‌یافته که باید میان بیش از ۲۰۰ هزار نفر شامل تمامی گروه پرستاری از مترون، سوپروایزر، سرپرستار، پرستار و بهیار در بخش دولتی، تأمین اجتماعی، نیروهای مسلح، بخش خصوصی و نیروهای اورژانس کشور تقسیم شود. با اجرای این شیوه تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری، در بهترین حالت ماهانه حدود ۳ میلیون تومان کارانه به پرستاران پرداخت می‌شود و در موارد زیادی بسیار کمتر خواهد بود. درحالی‌که بسیاری از پرستاران هم‌اکنون نیز حدود دو میلیون تومان کارانه می‌گیرند. 
شریفی مقدم هشدار می‌دهد که در طرح اجرایی قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری، تعداد تخت‌ها و مریض‌هایی که یک پرستار پوشش می‌دهد. ملاک قرارگرفته است. درحالی‌که می‌دانیم اکنون یک پرستار به علت کمبود نیرو باید به تعداد زیادی بیمار در یک شیفت رسیدگی کند. اگر در آینده به سمت استاندارد شدن تعداد پرستاران برویم و تعداد بیماران هر پرستار در بیمارستان کم شود کارانه پرستاران بازهم کمتر می‌شود.
بنابراین باتوجه به شیوه اجرای تعرفه گذاری پرستاران انگیزه خود را برای ادامه فعالیت ازدست‌داده‌اند. 
 همواره به علت کمبود نیرو و تعدیل‌های گسترده و فراگیر، بار سنگین کار ۴ پرستار بر دوش یک نیرو تحمیل می‌شود، درحالی‌که ۱۰۰هزار نفر از پرستاران کشور بیکارند و اگر سالانه ۱۰ هزار پرستار استخدام شوند، در حدود ۱۰ سال زمان می‌برد تا کادر پرستاری بیمارستان‌ها به استانداردهای لازم برسد.  انعقاد قراردادهایی که مصداق بارز 
بی‌قانونی است، درکنار ناامنی شغلی و نگرانی از آینده معیشتی، پرستاران را نسبت به ادامه فعالیت در کشور دلسرد کرده  و در حال حاضر قرار است در قالب تبلیغات پرهیاهو، قانون تعرفه گذاری اجرایی شود، اما نه به آن شیوه‌ای که متناسب با شأن و جایگاه پرستاران است. 
 بی‌عدالتی در حق جامعه پرستاری
این قانون طی ۱۵ سال گذشته همواره با فرازوفرودهای بسیاری همراه بوده است، آن‌هم برای پرستاران که در صف اول خدمت در نظام سلامت قرار دارند. حال اینکه تعرفه‌های خدمات پزشکی در پایان هرسال و در شورای عالی بیمه تصویب و در ابتدای هرسال ابلاغ می‌شود، اما در مورد قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری، پای نبود و کمبود اعتبار به میان می‌آید. این تنها یک مصداق واضح از گستره بی‌عدالتی در حق جامعه پرستاری کشور است.
محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار در این زمینه به جام جم آنلاین می‌گوید: «حدود یک ماه پیش سقف کارانه  پزشکان هیئت‌علمی از ۶۰ میلیون به ۱۲۰ میلیون تومان افزایش یافت. البته این سقف در مناطق برخوردار با توجه به شرایط تا ۲۰درصد نیز قابل‌افزایش است و در مناطق محروم مانند سیستان و بلوچستان نیز سقفی برای پرداخت کارانه به پزشکان هیئت‌علمی وجود ندارد. به‌این‌ترتیب ‌ یک پزشک هیئت‌علمی می‌تواند حدود ۷۰۰ میلیون تومان کارانه بگیرد، این درحالی‌ است که پرستاری که در مناطق کم برخوردار فعالیت می‌کند، زیر یک‌میلیون تومان کارانه می‌گیرد.»
شریفی مقدم تأکید می‌کند: جامعه پرستاری به‌شدت با اجرای قانون تعرفه گذاری به این سبک و سیاق مخالف است، بی‌تردید قانون مذکور حق آن‌هاست اما هیچ کشوری در دنیا شاهد اجرای چنین مدل پرداختی نیست. مسئولان  با اجرای ناقص و نمایشی آن می‌گویند این هم قانون تعرفه گذاری.   انحراف از جاده تعرفه‌گذاری‌ انتقاد جدی پرستاران را به دنبال داشته؛ آن‌ها در گفت‌وگو با «رسالت» بیان می‌کنند: «گروهی بیرون از جامعه‌  پرستاری، تعرفه گذاری را از مسیر اصلی و قانونی‌اش خارج کرده‌اند که این مسئله به معنای پایمال کردن حقوق پرستاران است؛ تعرفه‌گذاری واقعی با تخصیص بودجه عادلانه انتظار زیادی نیست.» پرستاران می‌گویند: «تعرفه گذاری با این مدل، بیش از آنکه اجرای مطالبه  ۱۵ ساله  ما باشد، تبلیغات و دستاوردسازی است. یکی از اهداف این قانون، برقراری عدالت بین گروه‌های پزشکی است اما با روشی که در نظر گرفته‌اند، خبری از برقراری عدالت نیست. خدمات پرستاران باید جزءبه‌جزء تعرفه‌گذاری شده و برای آن‌ها بسته به خدماتی که ارائه می‌دهند، کارانه‌ اختصاص دهند. در این صورت احتمال دارد کارانه‌  آن‌ها حتی از پزشک هم بیشتر شود چون حضور پرستاران در بیمارستان و میزان خدمات آن‌ها بسیار بیشتر از یک پزشک است.»  به‌رغم همه این انتقادات، رضایت جامعه پرستاری جلب نشده است.