معصومه پورصادقی- دبیر گروه سیاسی
شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به عنوان مهم‌ترین رکن اجرایی که با ۳۵ عضو خود، وظیفه نهایی کردن تصمیمات مهم این آژانس برای تصویب در کنفرانس عمومی را دارد، روز چهارشنبه ۲۸ آبان در نشست ۱۵۶۳ خود و اولین نشست بعد از قطعی شدن پیروزی بایدن در انتخابات آمریکا، موضوعات مختلف مهم مربوط به حوزه فعالیت‌های این نهاد خلع سلاحی را بررسی کرد.
آنچه برای ما ایرانی‌ها جلب توجه کرد موضوعاتی بود که بر اساس برجام و در ارتباط با کشورمان در این نشست مطرح شد. 
مدیرکل آژانس در روز ۱۱ نوامبر، اقدام به انتشار گزارش جدید خود در مورد فعالیت‌های هسته‌ای ایران کرد و در سخنرانی خود در نشست شورای حکام بخشی از سخنرانی خود را به موضوع ایران اختصاص داد. گروسی به توافق دوجانبه با ایران اشاره کرد و این توافق را زمینه همکاری و اعتماد بین دو طرف دانست. 
مدیرکل آژانس در سخنرانی خود خبر از یک مورد راستی‌آزمایی اضافی برای نمونه‌برداری در یکی از سایت‌های اظهارشده ایران داد و اظهار داشت که توافق تهران برای انجام بازرسی از دو مکان اظهار نشده ادعایی، در مواقع راستی آزمایی‌های تکمیلی بوده که آژانس موفق شده است در توافق با تهران به آن‌ها دست پیدا کند. 
آنچه روز چهارشنبه در وین و در نشست شورای حکام آژانس اتفاق افتاد و بخش‌های مربوط به ایران آن در رسانه‌های داخلی بازتاب داشت در ظاهر و با توجه به نشست‌های معمول و مرتب این شورا و پرونده کشورمان در این آژانس شاید امری عادی تلقی شود اما این‌که تصور کنیم تمام آنچه در این آژانس می‌گذرد صرفا تابعی از همکاری‌های فنی بین آژانس و کشورهاست، تصوری نادرست و می‌توان گفت ساده‌لوحانه است.
 فشارهای سیاسی به آژانس
نگاهی به تحولات دو سال اخیر در پرونده هسته‌ای و تغییراتی که به دنبال خروج آمریکا از برجام و درگذشت آمانو، گام‌های برجامی ایران در کاهش تعهدات خود ذیل این توافق برای ایجاد توازن بین تعهدات تمامی طرف‌های آن، مدیرکلی گروسی، قطعنامه تروئیکای اروپایی علیه ایران در خرداد امسال و در نهایت سفر گروسی به تهران و توافق دوجانبه‌ای که بین تهران و آژانس به امضا  رسید ، نشان می‌دهد که  تغییرات در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و کیفیت برخورد آژانس با پرونده‌ای مثل پرونده ایران تابعی از عوامل و فشارهای سیاسی است. 
تجربه نشان داده است که شکل‌گیری فشارها علیه جمهوری اسلامی ایران با طرح یک ادعا از دو منبع اصلی ضدایرانی یعنی تل‌آویو و منافقین آغاز می‌شود، این ادعاها در رسانه‌های مختلف همسو با این دو منبع پردازش می‌شود و هجمه تبلیغاتی گسترده‌ای نسبت به ایران آغاز می‌شود. 
گزارش‌های رسانه‌ای و فشارها به سرعت وارد مواضع مقامات کشورهای غربی می‌شود و تبدیل به ابزار فشاری بر ایران و آژانس برای مثلا راستی‌آزمایی می‌شود. 
این مسیر کاملا تجربه شده است و هرگز پایان ندارد و در تمام این سال‌ها هم مرتبا پیگیری شده است و ترفندی نخ‌نما برای گسترش دادن دامنه ورود و نفوذ آژانس به برنامه‌های حیاتی و حساس ایران است. 
نکته بسیار خنده‌دار  در این پرونده‌سازی‌ها و جریان‌سازی‌ها این است که عمده این نمایش‌های رسانه‌ای که در نهایت تبدیل به یک موضع جدی سیاسی و امنیتی و مثلا نگرانی برای غربی‌ها می‌شود، این است که ادعاها از سوی رژیمی مطرح می‌شود که خود عضو هیچ سند پیمان خلع سلاحی نیست و تردیدی برای هیچ کس باقی نگذاشته است که دارنده تسلیحات هسته‌ای است و به دلیل عدم عضویت درNPT هیچ نظارت و راستی آزماییبر توانمندی‌های هسته ای این رژیم صورت نمی‌گیرد. ولی قدرت‌های نیابتی این رژیم بلافاصله تمام این ادعاها را تبدیل به نگرانی‌هایی می‌کنند که اگر به آن‌ها توجه نشود صلح و امنیت بین‌المللی و منطقه‌ای به خطر خواهد افتاد.
سخنرانی سفیر آمریکا در آژانس را که ببینید دقیقا می‌توان این سناریو را در آن مشاهده کرد که چگونه تمام سخنرانی خود را به موضوع ایران اختصاص داده است و به استناد و عبارت گزارش مدیرکل مبنی بر «عدم رضایتمندی» و « معتبر نبودن» اطلاعات ارائه شده از سوی ایران، تلاش کرده است که در ادامه رویکرد وارد کردن فشار به تمامی طرف‌های مرتبط با پرونده و موضوعات ایران، همان مسیری را طی کند که در تمام این سال‌ها طی کرده است و با وجود امضای توافق دوجانبه بین ایران و آژانس و موافقت کشورمان با بازدید و راستی‌آزمایی بازرسان آژانس از این دو مکان ادعایی، همچنان فشار را حفظ کرده و زمینه توسعه خواسته‌های زیاده‌خواهانه خود را هر روز بیشتر از دیروز فراهم کنند.
آنچه که در سخنرانی مدیرکل آژانس و بیانیه سه کشور اروپایی مورد اشاره قرار گرفته است و با وجود همکاری های گسترده ایران، در آن‌ها همچنان به طرح برخی ادعاهای نادرست پرداخته شده است، بخشی از همین چیدمان فریبی است که زیر ظاهر و پوشش نگرانی‌ها و پایبندی‌ها، از طریق همکاری‌های فنی که عمدتا تحت القائات و فشارهای سیاسی شکل می‌گیرند،  دامنه شمول راستی آزمایی‌های به ظاهر فنی را گسترش می‌دهند و گام به گام با ایجاد پرونده‌های جدید، به آرامی دامنه تعهدات ایران را گسترش می‌دهند بی‌آنکه هنوز ایران از حداقل‌های مزایای اقتصادی خود در برجام برخوردار شده باشد.
سه کشور اروپایی در کمال حیرت در بیانیه خود ادعا می‌کنند که «ما کماکان به شدت از اقدامات ایران که در حال تهی کردن توافق از مزایای اصلی آن در زمینه منع اشاعه است نگرانیم.»، در حالی‌که با خروج آمریکا از برجام و ناتوانی کامل اروپایی ها در جبران این اقدام آمریکا، برجام برای ایرانی‌ها خالی از هرگونه مزیت و کارگشایی اقتصادی شد و اگر به آن پایبند ماند، صرفا به‌خاطر وعده‌های انجام نشده و غیرعملیاتی طرف‌های اروپایی بود تا به عنوان یک موضع اصولی ثابت کند که ایران از همکاری و پایبندی به آنچه بر آن‌ها متعهد شده است، نگرانی ندارد و تنها نگرانی‌ای که باقی می‌ماند، سوء استفاده دیگر طرف‌ها از این موضع اصولی و کاملا برحق ایران است که هنوز نتوانسته‌اند، حداقل‌های انتظارات کاملا مشروع و قانونی ایران در ذیل برجام را جامه عمل بپوشانند.
کاظم غریب آبادی، نماینده دائم ایران در آژانس با توضیحات مفصل و مشروحی که به ادعاهای مطرح شده از سوی سه طرف این مسائل یعنی تروئیکای اروپایی، آمریکا و گزارش ارائه شده از سوی مدیرکل، تلاش کرده است که دیدگاه‌های کشورمان را به صورتی که متناسب با فشارها و ادعاهای سیاسی این سه طرف بوده پاسخ بدهد.
 غریب آبادی تجربه و سابقه طولانی در مباحث خلع سلاح داشته و علاوه بر تجربه حضور در تیم هسته‌ای برای مذاکرات با قدرت‌های بزرگ در سال‌های طولانی، اشراف خوبی نیز به سیاست‌ها و اصول کشورمان در این حوزه دارد، اما نباید از این نکته غافل شد که ماشین تبلیغاتی غربی‌ها که ریشه تمام این تبلیغات را گفتیم الزاما بر مبنای مسائل فنی، سناریوسازی نمی‌کنند و قطعا علاوه بر پاسخ‌های فنی و تکنیکی به این ادعاها، ظرفیت‌های سیاسی و غیرفنی کشورمان را نیز در این حوزه برای مقابله با هجمه و فضاسازی ها تقویت کنیم و این امر نیازمند هماهنگی تمامی بدنه‌های داخلی مرتبط با برنامه هسته‌ای که بدون واهمه از فشارهای سیاسی و تبلیغاتی آنچه را که مطابق با تعهدات پذیرفته شده کشورمان می‌باشد پیش ببرند و مراقبت لازم از توسعه دامنه زیاده‌خواهی‌های به ظاهر فنی طرف‌های مقابل نیز داشته باشند.