فاطمه فلاح زاده
ضرورت افزایش تبادلات تجاری با کشورهای همسایه و دوست ازجمله موضوعاتی است که همواره اقتصاددانان بر آن تأکید دارند و رهگشای بهبود شرایط اقتصادی کشور می‌دانند. طی سال‌های گذشته علی‌رغم اهمیت گسترش تعاملات و روابط خارجی با سایر کشورها، از میدان دامنه تبادلات تجاری به دور بودیم. خوشبختانه اصل اساسی دولت سیزدهم بهبود روابط و اهتمام ویژه به مسئله گسترش ظرفیت‌های اقتصادی با افزایش صادرات است. 
بدیهی است که یکی از راه‌های توسعه هر اقتصادی افزایش تعاملات تجاری با کشورهای مختلف دنیاست. هر چه دامنه تبادلات تجاری با کشورهای مختلف دنیا افزایش بیابد، روند توسعه‌یافتگی کشور با سرعت قابل‌توجهی روبه‌رو می‌شود. 
زمینه‌سازی حداکثری برای افزایش تعاملات تجاری با کشورهای منطقه آن‌هم بدون گره زدن به مسائل سیاسی ازجمله رویکردهای مثبت و نویدبخش دولت سیزدهم است. خوشبختانه طی یک سال گذشته با تکیه‌بر‌ رویکرد افزایش تعاملات تجاری، شاهد بهبود روابط با کشورهای دوست و همسایه بودیم. به سبب این موضوع ظرفیت‌های اقتصادی نیز گسترش و اثربخشی تحریم‌ها‌ کاهش یافت.دراین‌باره 
مهدی صادقی شاهدانی، رئیس شورای علمی اندیشکده دیپلماسی اقتصادی دانشگاه امام صادق عنوان کرده است که افزایش تبادلات تجاری و صادرات و واردات ایران با کشورهای مختلف به‌خصوص کشورهای همسایه و منطقه موضوعی است که متأسفانه در دولت قبلی آن‌گونه که مورد انتظار بود عملی نشد، اما رئیس دولت سیزدهم بر انجام این موضوع اصرار دارد.
 گسترش مراودات تجاری با عراق 
به‌تازگی ناظر گمرکات خوزستان بابیان این‌که در شرایط فعلی، کشور به صادرات، ارز حاصل از آن و همچنین اشتغال در این حوزه نیازمند است، گفت: ظرفیت و پتانسیل خوبی در بحث صادرات میان ایران و کشورهای همسایه به‌ویژه عراق وجود دارد و باید از این ظرفیت به بهترین شکل استفاده شود. ظرفیت‌های بسیار خوبی برای تجارت میان ایران و عراق وجود دارد و در این زمینه براساس بررسی‌های انجام‌شده به زیرساخت‌هایی نیاز است تا بتوانیم سطح این روابط را ارتقاء دهیم و پیگیری‌های لازم برای ایجاد شرایط مناسب و استاندارد را در گمرک چذابه در بحث زیرساخت‌های موردنیاز انجام خواهیم داد.
ناظر گمرکات خوزستان گفت: یکی از دلایلی که می‌تواند به افزایش صادرات به کشورهای همسایه و همچنین افزایش مراودات تجاری با این کشورها کمک کند، تقویت زیرساخت‌های موردنیاز در مرزهاست و امیدواریم بتوانیم شرایطی را بهتر از گذشته برای توسعه صادرات در مرز چذابه فراهم کنیم.
  توسعه تجارت ایران با  ورود یک هیئت جدید تجاری از نیجریه
افزایش میزان صادرات اما تنها مختص به عراق نیست و گسترش روابط دوستانه ایران موجب شده تا چندین سند و تفاهمنامه همکاری به امضا برسد. دراین راستا سازمان توسعه تجارت ایران ۱۶ خرداد هیئت تجاری و سیاسی از نیجریه به ریاست وزیر امورخارجه این کشور، جهت انجام مبادلات و عقد تفاهمنامه‌های تجاری به تهران سفر خواهد کرد.
 هیئت تجاری نیجریه در این سفر  در ملاقات‌های رودررو و به میزبانی سازمان توسعه تجارت، پیرامون تبادلات تجاری با تجار ایرانی بحث و تبادل‌نظر خواهند کرد.همچنین در پایان این سفر، چندین سند و تفاهمنامه همکاری میان ۲ کشور به امضای سید رضا فاطمی امین، وزیر صمت و وزیر امور خارجه نیجریه خواهد رسید. در ادامه این سفر وزیر امورخارجه نیجریه، با معاون اول رئیس‌جمهور و همین‌طور رئیس مجلس شورای اسلامی دیدار خواهد کرد.این سفر در راستای برنامه  ایران برای توسعه مبادلات تجاری با کشورهای آفریقایی صورت گرفته و پیش‌بینی می‌شود با عقد اینتفاهمنامه‌ها، مبادلات میان دو کشور در مدت کوتاهی افزایش چندین برابری داشته باشد. نیجریه یکی از ۴ شریک تجاری اصلی ایران در آفریقا محسوب می‌شود. پیش‌تر مدیرکل دفتر عربی و آفریقایی سازمان توسعه تجارت ایران با تأکید بر ضرورت افزایش تلاش‌ها و برنامه‌ریزی برای توسعه صادرات به نیجریه در شرایط پساکرونا، اعلام کرده بود: صادرات ایران به این کشور در ۶ ماه نخست ۱۴۰۰، در هم‌سنجی با پارسال ۸ درصد رشد داشته است.وی گفته بود: صادرات ایران به نیجریه در ۶ ماهه نخست سال جاری نزدیک به ۴۴ میلیون دلار بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل نشان‌دهنده رشد ۸ برابری است.
 شکوفایی توسعه روابط تجاری در دولت سیزدهم از منظر سفیر سوریه
شفق دیوب، سفیر سوریه در نشست توسعه روابط اقتصادی ایران و سوریه گفت: اعتقاد داریم مبادلات تجاری بین ایران و سوریه در دوره آیت‌الله رئیسی به شکوفایی بیشتری خواهد رسید. 
سفیر سوریه در ایران ادامه داد: رئیس‌جمهور سوریه در دیدار با مقام معظم رهبری که حدود سه هفته قبل برگزار شد، گفته بود که ایران یک کشور دوست و برادر است. مقام معظم رهبری نیز اشاره فرمودند که روابط بین دو کشور راهبردی است و نباید اجازه تضعیف آن را داد. در همین راستا دو دولت قصد دارند روابط خود را در همه زمینه‌های به‌ویژه در زمینه‌های اقتصادی و تجاری افزایش دهند تا درنهایت به سطح افزایش روابط سیاسی برسیم. 
دیوب با اشاره به دو نکته دارای اهمیت در گسترش روابط بین دو کشور گفت: دولت و وزارت خارجه سوریه از کلیه گام‌هایی که براساس دستورالعمل روابط دو کشور برداشته شود، حمایت خواهد کرد. سوریه به‌منظور افزایش ارتباط و رفع موانع موجود و رفع چالش‌ها دعوت می‌کند. حجم مبادلات تجاری بین دو کشور در این مدت دو برابر شده است اما همچنان به سطح مطلوب نرسیده است. سفرهای فنی و تجاری در بخش خصوصی دو کشور انجام گرفته است و برنامه‌ها و توافق‌نامه‌های خوبی به امضا رسیده است.
 افزایش صادرات به عراق 
عضو هیئت‌رئیسه اتاق بازرگانی ایران و عراق بابیان این‌که امیدواریم امسال به رقم صادرات ۱۲ میلیارد دلاری به عراق دست‌یابیم، گفت: ضرورت دارد صادرات ما با توجه به توسعه پروژه‌های مهندسی و ساخت‌وساز در  عراق، به این کشور افزایش یابد.
مطابق معاون امور گمرکی گمرک ایران در فروردین‌ماه سال ۱۴۰۱ صادرات غیرنفتی کشور به ۷ میلیون و ۳۲۴ هزار تن و به ارزش سه میلیارد و ۶۹۹ میلیون دلار رسید که علی‌رغم کاهش ۱۰درصدی در وزن نسبت به مدت مشابه ۲۵درصد در ارزش رشد داشته است. این در حالی ست که در فروردین‌ماه سال گذشته ۸ میلیون و ۳۰۲ هزار تن کالا به ارزش ۲ میلیارد و ۹۶۸ میلیون دلار از طریق گمرکات کشور به نقاط مختلف دنیا صادر شده بود. 
واردات کشور نیز در فروردین‌ماه دو میلیون و ۲۵۲هزار تن کالا، به ارزش دو میلیارد و ۸۲۴ میلیون دلار بوده که رشد ۱۰ درصدی در وزن و یک‌درصدی در ارزش نسبت به فروردین سال قبل داشته است. با توجه به صادرات  سه میلیارد و ۶۹۹میلیون دلاری کشور و واردات دو میلیارد و ۸۲۴میلیون دلاری در فروردین ۱۴۰۱، تراز تجاری کشور، مثبت ۸۷۵میلیون دلار را نشان می‌دهد.
تراز تجاری کشور در فروردین‌ماه ۱۴۰۱ با پیشی گرفتن ارزش کالاهای صادره نسبت به واردات، مثبت ۸۷۵ میلیون دلار شد. این رقم نشان و نوید از ادامه تراز تجاری مثبت دارد و براین اساس کارشناسان پیش‌بینی‌ می‌کنند که در سال‌ جاری‌ وضعیت صادرات مطلوب و ارمغان آور‌ شرایط خوب اقتصادی خواهد بود. 
«رسالت» در بررسی بیشتر این موضوع به گفت‌وگو با پرویز جاوید، عضو انجمن اقتصاددانان پرداخت. 
دولت سیزدهم روابط تجاری را گسترش داده است
وی در تشریح این موضوع بیان داشت: گسترش روابط و تعاملات تجاری با کشورهای دوست و همسایه موجب بهبود شرایط اقتصادی خواهد شد. نکته حائز اهمیت توسعه روابط با کشورهای خاورمیانه می‌باشد. بنابراین هرآن قدر که در این حوزه به‌درستی عمل کنیم، به همان اندازه نتایج خوبی را مشاهده خواهیم کرد. 
وی افزود: گسترش تعاملات با کشورهایی هم‌چون عراق، عمان، سوریه، مصر، امارات و قطر می‌تواند رونق تجاری را حاصل کند. چنانچه در جریان این تبادلات تعرفه‌های ترجیحی اتفاق بیفتد، روند تعاملات تسریع و شدت خواهد گرفت. 
جاوید تصریح کرد: تعرفه‌ ترجیحی به معنای آن است که مبنای تعرفه را صفر در نظر بگیریم تا کشور واردکننده نیز از سود قابل‌توجهی برخوردار شود. این موضوع به سوددهی دو کشور کمک و موجب گسترش صادرات خواهد شد.  عضو انجمن اقتصاددانان کشور همچنین خاطرنشان کرد: برخی از کشورها چنین مسئله‌ای را قبول نمی‌‌کنند به دلیل آنکه دیدگاه‌های سیاسی‌شان به اقتصادشان گره خورده است. نمونه بارز این مثال کشور مصر است که علی‌رغم وسعت و منابع زیاد اما سیاست را به اقتصاد گره زده است. بااین‌حال گسترش روابط با این کشور نیز اهمیت دارد. 
 ضرورت جداسازی‌ سیاست از اقتصاد
او اضافه کرد: مبنای تعاملات تجاری می‌بایست تعرفه‌های ترجیحی باشد تا به‌دوراز برخی دیدگاه‌ها هر دو کشور سود کسب کنند. هنگامی‌که کشور واردکننده احساس کند کالاهای موردنیاز خود را با شرایط بهتری دریافت می‌‌کنند، راغب و تمایل بیشتری برای توسعه روابط نشان خواهد داد.  وی در پایان این گفت‌وگو گفت: در حال‌حاضر‌با‌ بیشتر کشورهای دنیا به‌ویژه در منطقه خا‌ورمیانه رابطه
 حسنه داریم. در این راستا ضرورت دارد تا مطابق شرایط یکسال گذشته، با‌ ‌رویکرد عدم گره اقتصاد به سیاست، درصدد بهبود روابط تجاری باشیم. دولت سیزدهم طی چندماه گذشته با اخذ این رویکرد تعاملات تجاری را گسترش داده است. براین اساس امیدواریم شاهد یک‌روند ماندگار توأم با‌ بهبود هرچه‌تمام‌تر اقتصاد باشیم.