نفیسه امامی
بازار جهانی نفت با شیوع بیماری کرونا از حدود هشت‌ماه قبل با رکود اقتصادی و کاهش تقاضا روبه رو شد. همه‌گیری کرونا فعالیت بخش مهمی از واحدهای تولیدی و صنعتی را در دنیا با محدودیت مواجه کرد و بسته شدن مرزها همراه با توقف مسافرت‌های هوایی هم بر تقاضای بازار نفت تأثیرگذار شد.
اعمال محدودیت‌ها در بیشتر کشورها، نگرانی‌ها از کاهش بیشتر تقاضای نفت را شدت داده است. هر بشکه نفت خام برنت در معاملات جمعه گذشته، با افت ۶۶/ ۱ دلاری معادل ۱/ ۴ درصد کاهش قیمت داشت و به ۲۷/ ۳۹ دلار رسید. این میزان کاهش قیمت برنت بیشترین کاهش قیمت از سطح ماه ژوئن است. شاخص نفت خام آمریکا نیز ۶۷/ ۱ دلار بر بشکه کاهش قیمت داشت و با ثبت ۳/ ۴ درصد افت قیمت روی ۰۵/ ۳۷ دلار بر بشکه ایستاد. مصرف روزانه نفت همچنان چهار میلیون بشکه کمتر از زمان قبل از شیوع کروناست و نفت برای ماندن در بالای مرز ۴۰ دلار به‌سختی تلاش می‌کند.
ابتلای ترامپ به کرونا و بهبود نسبی او هم آخرین خبری بود که بازار نفت را تحت تأثیر خود قرار داد. نرخ نفت وست تگزاس اینتر مدیت از ابتدای دیروز با افزایش ۰/۱۶ درصدی به قیمت ۳۹ دلار و ۳۸ سنت
 و بهای نفت برنت با افزایش ۰/۲ درصدی به قیمت ۴۱ دلار و ۴۹ سنت فروخته شد. ارزش نفت اوپک هم با کاهش ۱/۸۵ درصدی به قیمت ۳۸ دلار و ۹ سنت به فروش می‌رسد. 
هرسال در آستانه فصل سرما قیمت جهانی نفت در مسیر صعودی قرار می‌گرفت، اما با ادامه روند فعلی امسال، انتظارها برای رسیدن نفت به قیمت ۵۰ دلار در هر بشکه دور از انتظار کشورهای تولیدکننده است. دورنمای ناامیدانه برای افزایش تقاضای نفت با افزایش موارد ابتلا به کرونا، تردیدها را نسبت به بهبود اقتصادهای جهانی برانگیخته است. 
 افزایش قیمت نفت به بالای ۵۰ دلارخوش بینانه است
 سید مهدی حسینی قائم‌مقام پیشین مدیرعامل شرکت نفت در گفت‌وگو با «رسالت»، عامل اصلی در تعیین قیمت نفت جهانی را میزان عرضه و تقاضا دانست و اظهار کرد: بازار نفت به‌طورکلی بازار کم ثباتی است که نسبت به مسائل مختلف سیاسی بلافاصله واکنش نشان می‌دهد، همان‌طور که در روزهای اخیر قیمت نفت باخبر بیماری و بهبود نسبی ترامپ بالا و پایین شد. 
وی افزود: وقتی عرضه رو به رشد باشد، قیمت‌ها پایین می‌آیند، اما وقتی عرضه کاهش یابد، قیمت‌ها بالا می‌روند. تقاضا نیز به عوامل مختلفی ازجمله رشد جمعیت وابسته است. وقتی جمعیت افزایش پیدا کند، تقاضا هم برای مصرف بیشتر می‌شود. ضمن اینکه رابطه مستقیمی بین مصرف انرژی و رشد اقتصادی کشورها وجود دارد و نفت هم به‌عنوان عامل مهم در سبد استفاده انرژی در دنیا به همراه رشد اقتصادی حرکت می‌کند. 
حسینی با اشاره به اینکه ملاحظات زیست‌محیطی کشورها تقاضا برای نفت را کاهش داده است، افزود: امروز دنیا می‌داند استفاده از انرژی‌های فسیلی به محیط‌زیست آسیب می‌زند. بنابراین هرچقدر دولت‌ها به ملاحظات استفاده از انرژی فسیلی در کنوانسیون‌های مختلف پایبند باشند، میزان مصرف خود را کاهش می‌دهند. دنیا برای بهینه مصرف کردن انرژی‌های فسیلی تلاش می‌کند و به دنبال جایگزینی انرژی‌های تجدید پذیر است. مجموع این عوامل باعث شده‌اند که تقاضا برای خرید نفت در دنیا رو به کاهش بگذارد.
این تحلیلگر بازار نفت، شیوع کرونا در چند ماه اخیر را باعث آسیب دیدن رشد اقتصادی عنوان کرد و افزود: امروز اقتصاد بین‌المللی به‌جای رشد ۴ درصدی در حدود همین میزان رشد منفی داشته است. یعنی اقتصادهای بین‌المللی به همین میزان کوچک شدند و به عاملی برای کاهش تقاضا و پایین آمدن قیمت نفت منجر شده است. به همین علت قیمت نفت که قبل از شیوع کرونا، ۷۰ دلار بود، در زمان شیوع این بیماری به کمتر از ۱۶ دلار رسید و حالا بعد از گشایش‌های نسبی اقتصادی به ۴۰ دلار افزایش داشته است. 
حسینی بابیان اینکه اکنون بخش عرضه نفت با بازار تقاضا هماهنگ است، افزود: با پایین آمدن تقاضا برای خرید نفت، نفت‌های گران‌قیمتی مانند شل آمریکا به‌شدت افت قیمت پیدا کردند، اما اوپک و اوپک پلاس نقش بسیار تعیین‌کننده‌ای در قیمت‌گذاری در فضای نامطمئن قیمت نفت ایفا کردند. 
وی ادامه داد: اوپک ۳۱ میلیون بشکه در روز و غیر اوپکی‌ها در حدود ۲۰ میلیون بشکه تولید نفت داشتند، اما با تصمیمات اتخاذشده توسط اوپک پلاس، اکنون مجموع تولید این دو گروه به کمتر از ۳۰ میلیون بشکه رسیده است. به دنبال کاهش تولید نفت اوپک، قیمت هر بشکه به حدود ۴۰ دلار رسید که در غیر این صورت، باید منتظر وجود فاجعه در قیمت نفت می‌ماندیم. 
حسینی با اشاره به راکد ماندن سرمایه‌گذاری‌های وسیع در آمریکا افزود: سرمایه‌گذاری‌های کلان در آمریکا، تولید نفت در این کشور را به ۱۴ میلیون رساند که با شیوع کرونا راکد ماندند درحالی‌که این وضعیت نمی‌تواند برای مدت‌زمان طولانی ادامه داشته باشد. آمریکا همه سعی خود را در درازمدت برای بالا بردن قیمت نفت تا ۷۰ دلار می‌کند، اما برای کوتاه‌مدت قیمت ۴۰ دلار را تا تابستان آینده برای هر بشکه نفت حفظ می‌کند، زیرا انتظار می‌رود تا آن زمان کنترل بیشتری بر شیوع کرونا صورت گیرد و گشایش اقتصادی بیشتری رخ دهد. 
قائم‌مقام پیشین مدیرعامل شرکت نفت یادآور شد: تابستان سال آینده، اولین فصلی خواهد بود که تقاضا برای خرید نفت بالا می‌رود و گشایش اقتصادی در کشورهای مهم صنعتی مانند آمریکا تقاضا را افزایش می‌دهد، اما تقاضا آن اندازه بالا نمی‌رود که دوباره به رقم ۷۰ دلار در هر بشکه برسیم. 
حسینی با اشاره به تضعیف قدرت دلار در دنیا و تأثیرگذاری آن بر قیمت فعلی نفت گفت: مجموعه‌ای از المان‌ها در کوتاه‌مدت در قیمت نفت تأثیرگذار هستند. بیماری ترامپ، کاهش قدرت دلار و روبل روسیه بر قیمت نفت تأثیرگذار بودند، اما این تغییرات برای کوتاه‌مدت هستند و نمی‌توان به‌عنوان محاسبات بلندمدت آن‌ها را در نظر گرفت. وقتی قدرت دلار در دنیا کاهش می‌یابد، باید انتظار افزایش قیمت نفت را داشته باشیم، هرچند در مواقعی شاهد اتفاقی برعکس این قضیه بوده‌ایم. 
وی با اشاره به اعلام کاهش ذخایر نفتی آمریکا و تأثیر آن بر قیمت نفت افزود: بازار، کاهش ذخیره نفتی آمریکا را خیلی جدی نمی‌گیرد، زیرا ذخایر کشورها به‌طور دائم در حال تغییر و تحول هستند و همواره اکتشاف در حوزه منابع نفتی در حال انجام است. 
حسینی با اشاره به وجود ذخایر روزمینی که توسط کشورهای بزرگ برای ذخیره‌سازی نفت انجام می‌گیرد، افزود: در مواقع پایین آمدن قیمت نفت، ذخیره‌سازی عظیمی توسط کشورهایی مانند آمریکا و چین انجام می‌گیرد، به‌طوری‌که اکنون چین دیگر هیچ گنجایشی برای ذخیره‌سازی نفت ندارد. 
وی ادامه داد: یکی از فاکتورهایی که به قیمت‌ها در بازار فشار می‌آورد، حجم ذخایر نفتی روزمینی است. وقتی حجم این ذخایر کاهش پیدا می‌کند، بازار می‌داند که تقاضا برای نفت بالا می‌رود و درنتیجه قیمت افزایش پیدا می‌کند. با ذخیره‌سازی روزمینی، قیمت نفت با افت مواجه می‌شود. حسینی در پایان سخنانش نزدیک شدن به فصل سرما را عاملی در جهت بالا رفتن قیمت نفت عنوان کرد و گفت: ویروس کرونا بر کاهش قیمت نفت بسیار مؤثر بوده است و شاید بعد از نوامبر و دسامبر بتوان به علت برودت هوا به افزایش کم‌قیمت‌ها امیدوار بود.