محمدجواد مهدیزاده
باوجود آغاز آتش‌سوزی‌های گسترده در جزیره تاریخی «رودِس» یونان در اواخر ماه گذشته میلادی و سپس گسترش آن به بسیاری از مناطق سرزمین کهن جنوب شرق اروپا، هنوز تلاش آتش‌نشانان یونانی و نیروهای داوطلب کمکی محلی و خارجی برای مهار آتش به موفقیت قابل‌توجهی دست نیافته است و آتش همچنان در حال گسترش در بسیاری از مناطق، مخصوصا جزیره «اِویا» در حومه آتن است.
مدت کوتاهی از وقوع یک سلسله آتش‌سوزی در جنوب غرب ترکیه نگذشته بود که اخبار مبنی بر وقوع یک سلسله آتش‌سوزی جدید، این بار در جزیره باستانی رودس، از مجموعه جزایر یونانی دریای اژه که نقش پررنگی در تاریخ ایران باستان خصوصا سلسله هخامنشیان ایفا کرد، پخش شد. میزان قابل‌توجهی از بافت جنگلی رودس در این آتش‌سوزی از بین رفت که از آن جمله می‌توان به «دره پروانه‌ها» یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های طبیعی گردشگری در این جزیره اشاره کرد. علاوه بر این تعداد زیادی از روستاهای جزیره رودس نیز از سکنه تخلیه و روانه مناطق شهری این جزیره (مانند لیندوس) شدند.
باوجود گذشته چند روز از آغاز آتش‌سوزی در رودس، ناگهان چند سلسله آتش‌سوزی وسیع‌تر در مناطق نزدیک به پایتخت یونان به وقوع پیوست. کانون تمرکز این سلسله آتش‌سوزی‌ها، جزیره «اِویا» دومین جزیره بزرگ یونان (پس از جزیره کرت)، در ۶۱ کیلومتری شمال آتن است.
قریب به نیمی از جزیره اویا تا لحظه نگارش این مطلب در آتش سوخته است و اغلب جمعیت آن به مناطق داخل خشکی اصلی یونان منتقل‌شده‌اند. تنها گروهی که همچنان به حضور خود در جزیره ادامه می‌دهند، نیروهای آتش‌نشان و داوطلبان مردمی هستند که سعی دارند از گسترش هرچه بیشتر آتش در جزیره جلوگیری کنند.
بااین‌حال آتش تنها به رودس یا اویا محدود نشده است. طی روزهای اخیر مواردی از آتش‌سوزی در حومه آتن گزارش شد که درنتیجه آن علاوه بر تیره‌تر شدن آسمان پایتخت، بوی دود در سطح شهر هم پخش شد. از طرف دیگر، چند سلسله آتش‌سوزی دیگر در مناطقی مانند «ایلیا»، «مسینیا»، «مانی»، «تولوفونا»، «فوکیدا»، «فتیوتیدا»، «گرِوِنا» و جزیره کرت به وقوع پیوسته است. تعداد این آتش‌سوزی‌ها بالغ‌بر ۱۶۰ مورد است که باید آن را شدیدترین آتش‌سوزی گسترده د ر تاریخ یونان تا امروز به‌حساب آورد. 
بافت‌های طبیعی و حیوانات تا این لحظه بزرگ‌ترین قربانیان آتش‌سوزی اخیر در یونان هستند. تا لحظه نگارش این مطلب بیش از ۲۷۰۰۰۰ هزار هکتار از اراضی جنگلی یونان در آتش‌سوزی‌های اخیر از بین رفته‌اند.
بااین‌وجود، تلاش‌های متعددی از طرف نیروهای امدادی برای کنترل وضعیت صورت گرفته است. صحنه‌هایی از کمک به حیوانات برای فرار از آتش، باوجود قربانی‌شدن بسیاری از گونه‌های جانوری مخصوصا در جزیره اویا، در حین آتش‌سوزی‌های یونان ثبت شد که تحسین مخاطبان در یونان و جهان را در پی داشت. در دو مورد از این صحنه، یک جوان یونانی که عضو نیروهای امدادی هم نبود موفق شد یک خرگوش را از میان شعله‌های آتش خارج کند. همچنین یکی از آتش‌نشانان یونانی لحظاتی پس از اطفای آتش، به یک لاک‌پشت نجات‌یافته آب داد. وضعیت آتش‌سوزی باعث شد چندین کشور کمک‌های مختلفی را در قالب هواپیمای اطفای حریق، تیم‌های آتش‌نشان، کمک‌های بشردوستانه (مخصوصا آب آشامیدنی) و تجهیزات امدادی به یونان اعزام کنند. بااین‌وجود به نظر می‌رسد دولت راست‌گرای فعلی همچنان در مهار آتش با مشکل مواجه است. یکی از دلایل این مسئله، عدم وجود قراردادهای دائم برای تعداد زیادی از داوطلبان پیوستن به ادارات آتش‌نشانی در یونان است چون بسیاری از آنان صرفا به‌صورت فصلی و در مواقع معینی از سال جذب ادارات آتش‌نشانی یونان، مخصوصا در جزایر، می‌شوند.یکی از نکات جالب‌توجه واکنش اهالی مناطق درگیر آتش‌سوزی نسبت به نحوه رسیدگی دولت حزب دموکراسی نوین است. هنگام گزارش شبکه اسکای تی وی یونان (وابسته به خانواده و اطرافیان نخست‌وزیر) یکی از شهروندان مناطق درگیر آتش‌سوزی در حومه آتن با انتقاد از سیاست‌های دولت، عدم تجهیز نیروهای امدادی به بهانه تقویت مجموعه‌های رسانه‌ای نزدیک به نخست‌وزیر را از دلایل کمبود امکانات در شرایط بحرانی آتش‌سوزی عنوان کرد. در همان لحظه صحبت‌های وی توسط این شبکه از روی پخش زنده قطع و با واکنش مجریان شبکه در دفاع از دولت مواجه شد.
بااین‌حال، آتش‌سوزی تنها به دلیل وقوع گرمای بی‌سابقه در یونان نیست. در بخشی از مناطق سوخته در اویا، آثار بمب‌های آتش‌زا یافت شده است. پلیس آتن همچنین تعدادی افراد مهاجر پاکستانی را دستگیر کرد که قصد ایجاد آتش‌سوزی در پایتخت یونان را داشتند. علاوه بر این، یک فعال مجازی به‌ظاهر مسلمان، با انتشار مطالب توهین‌آمیز علیه مسیحیت، افراد مختلف را دعوت به پرداخت پول برای ایجاد آتش‌سوزی در یونان کرد که این اقدام با واکنش منفی یونانی‌ها و متعاقب آن سوءاستفاده جریان‌های راست‌گرای ضد اسلامی در یونان همراه شد. بااین‌وجود و درحالی‌که رژیم صهیونیستی هم موقعیت آتش‌سوزی در یونان را غنیمت شمرد تا با اعزام ۱۶ آتش‌نشان داوطلب، موردتوجه و تقدیر گروه‌های مختلف یونانی قرار بگیرد، دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی صرفا به ابراز همدردی با یونانی‌های درگیر با آتش‌سوزی اکتفا کردند تا یک موقعیت قابل‌توجه برای تأثیر بر افکار عمومی یونانی‌ها تا این لحظه از دست برود.
این نکته را هم باید موردتوجه داشت که رئیس‌جمهور یونان یکی از اولین مقامات اروپایی بود که همزمان با مراسم تحلیف حجت‌الاسلام رئیسی، رئیس‌جمهور منتخب ملت، این انتخاب را به ایشان و ملت ایران تبریک گفت.این نکته که ایران و ترکیه به‌عنوان دو کشور مسلمان هم دارای نقاط تشابه بسیار و هم اختلافات قابل‌توجه در مسائل بین‌المللی هستند اما نباید اجازه داد که این روابط، تأثیری بر لزوم تقویت روابط میان ایران و یونان داشته باشد. تجارب نیروهای امدادی ایرانی در حوادث مختلف در داخل و خارج از ایران، اقتضا می‌کند که از شرایط سخت پیش‌آمده (باوجود کنترل نسبی آتش در بعضی مناطق) برای ابراز عملی همدردی و تلاش برای بهبود وضعیت نامناسب فعلی در روابط میان تهران و آتن استفاده کرد.