تابستان ترمز کرونا را نمی‌کشد
| گروه اجتماعی|
همین مدتی قبل در بدو ورود کرونا، ترس از این ویروس، ما را در چهاردیواری خانه‌هایمان محصور کرده بود و با تأکید کارشناسان و مقامات، بر حفظ فاصله اجتماعی و رعایت پروتکلهای بهداشتی، خیابان‌ها حسابی خلوت شده بود، اما اکنون ترس ما از این ویروس منحوس فرو ریخته و زندگی در کمال تعجب به روال سابق جریان دارد و علت خروج از خانه حتی اگر به دلیل جبران فقدان درآمد و از سرگیری کسب‌وکارها باشد، نتیجه آن شکست قرنطینه و افزایش ابتلا به کروناست که فرقی بین قربانیان خود نمی‌گذارد.
شرایط در تهران ناپایدار و شکننده
این روزها برخی ماسک بر صورت نمی‌گذارند و نسبت به رعایتِ اصل فاصله‌گذاری وفادار نیستند و باوجود تأکید ستاد پیشگیری و مقابله با ویروس کرونا مبنی بر رعایت فاصله اجتماعی به‌ویژه در فضاهای عمومی، همچنان این مهم در ناوگان حمل‌ونقل عمومی نادیده گرفته می‌شود. در روزهای اخیر بارها شاهد انتشار تصاویری از کابین داخل اتوبوس‌های شهری و واگن‌های مترو پیرامون ازدحام جمعیت و رعایت نشدن خطوط فاصله اجتماعی بوده‌ایم. گویا اغلب مردم کرونا را از بین رفته تصور می‌کنند و به حالت عادی زندگی روزمره خود بازگشته‌اند. اما این وضعیت در تهران نگران‌کننده‌تر است. برای مثال، علی ربیعی، سخنگوی دولت با اشاره به آمار رعایت پروتکلهای بهداشتی به‌منظور مقابله با کرونا بیان کرده است: « تهرانی‌‌ها نمره خوبی نمی‌گیرند، چراکه تنها ۶۲درصد آن‌ها با پروتکلهای اعلامی همکاری کرده‌اند.» به گفته علیرضا زالی، فرمانده ستاد مقابله با کرونا در کلانشهر تهران، شرایط پایتخت، ناپایدار و شکننده است و با هرگونه تغییر در رفتار و عدم اعمال پروتکلهای بهداشتی و به‌خصوص عدم رعایت ملاحظات بهداشتی شاهد شرایط کاملا متفاوت و نگران‌کننده‌ای خواهیم بود. زالی تأکید کرده، تا زمانی که بیماری کرونا در تهران به کنترل درنیاید حتی اگر در همه استان‌ها و شهرهای کشور به حد قابل قبولی از کنترل نسبی بیماری دست‌یابیم بازهم کار ناقص خواهد بود و بیماری کنترل نمی‌شود.
نظارت مقامات مسئول کافی نیست
حالا هرروز باید منتظر اعلام جدیدترین آمار مبتلایان و قربانیان باشیم و با چشم‌هایمان، نموداری را نظاره کنیم که گویا با گرمای هوا هم، منحنی آن خیال پایین آمدن ندارد، البته برخی روزهای انگشت‌شمار، شیب نمودار روندی نزولی طی کرده و سپس سیر صعودی پیموده و بی‌ثبات و شکننده ما را به امروز رسانده تا به‌نوعی نشان دهد، رفتارهای این ویروس از آنچه بیان می‌شد، بیشتر و نگران‌کننده‌تر است. از واقعیت گریزی نیست و نمی‌توان بر حقایق کرونایی پرده افکند که همچنان در خیابان‌های شلوغ و پرازدحام و میان تجمعات انسانی به تاخت‌وتازش ادامه می‌دهد و شاید به تعبیر علیرضا زالی، «شتابی که در رهاسازی و بازگشایی‌ها رخ داده موجب شده بخش زیادی از الگوهای ما تغییر یابد» و بی‌تردید از این پس، کوچک‌ترین خطای محاسباتی در مدیریت این بیماری می‌تواند فاجعه‌ای ملی را رقم بزند. هنوز نه داروی مشخصی برای درمان کرونا یافت شده و نه تلاش پژوهشگران برای تولید واکسنی مؤثر به نتیجه رسیده است و نه این ویروس را به‌درستی می‌شناسیم، به همین علت اغلب کشورها مقررات ویژه‌ای را به‌منظور محدود کردن ارتباط شهروندان با یکدیگر و جلوگیری از سرایت این ویروس به اجرا گذاشته‌اند و پزشکان نسبت به تسریع روند ابتلا و افزایش تلفات در صورت لغو یا کاهش محدودیت‌ها هشدار داده‌اند. اما در ایران کمتر شغل و کسبوکاری است که پس از رفع محدودیت‌های کرونایی بسته باشد، شاید اگر مصائب اقتصادی، گریبانمان را نگرفته بود، روند اجرای محدودیت‌ها به این زودی‌ها متوقف نمی‌شد، اما در حال حاضر که نزدیک به سه ماه از شیوع کرونا در کشور می‌گذرد، تقریبا خیلی از محافل و مشاغل روال قبلی خود را بازیافته‌اند هرچند همه کشورها بیش و کم به این سمت رفته‌اند و تا حدی از محدودیت‌های موجود کاسته‌اند و تعدادی از کسب‌وکارها فعالیت‌های خود را از سر گرفته‌اند اما مسئله این است که نظارت مقامات مسئول ما به‌منظور رعایت فاصله‌گذاری هوشمند کافی نیست، ضمن اینکه زیرساخت‌های لازم هم برای تحقق این امر فراهم نیست.
افزایش ابتلا به کرونا در شهرهای جنوبی
به خیال برخی افراد، بازگشایی تعدادی از مشاغل و برداشتن محدودیت و منع تردد بین استانی و معرفی مناطق سفید به معنای پایان قطعی خطر شیوع بیماری است و شاید تصور رایج این است که با گرم‌تر شدن هوا، شر این ویروس از سرمان کم می‌شود اما این‌گونه نیست، شاهد مثال آن، بندرعباس است که با دمای بالای ۳۸ درجه و رخ دادن پیک ابتلا این فرضیه را نقض می‌کند و یا خوزستان که استاندار آن، آمار نگران‌کننده‌ای از روند افزایشی مبتلایان در این استان ارائه کرده و حتی آمار ابتلا به بیماری در خوزستان به مرز روزانه۲۰۰ نفرنزدیک شده است. سید راضی نوری، نماینده شوش در مجلس هم علت طغیان بیماری در این استان را برگزاری مراسم عروسی یا فاتحه‌خوانی و نادیده گرفتن هشدارهای بهداشتی می‌داند. رئیس مرکز بهداشت خوزستان هم تصریح کرده، «در روزهای اول وضعیت استان یک وضعیت مناسب و در حد سبز بود ولی با بازگشایی تدریجی اصناف و بازار، برخی مردم اوضاع را عادی جلوه دادند و رعایت‌های قبلی را انجام نمی‌دادند.» به هر ترتیب جامعه‌ای که نزدیک به سه ماه با این ویروس عجیب و به‌شدت جان‌گیر در حال زیست است، خواه‌ناخواه، خسته از قرنطینه و رعایت فاصله‌گذاری‌ها و پروتکلهای بهداشتی، بی‌صبرانه در انتظار اعلام پایان یکه‌تازی کروناست و چون این انتظار تاکنون به ثمر نرسیده، دستاویز قرار دادن گرمای هوا با توجه به برخی اظهارنظرها، این روزنه امید را در دل مردم ایجاد کرده که هم‌اینک با توجه به گرم‌تر شدن هوا، دیگر مراعات پروتکلهای بهداشتی ضرورت چندانی ندارد. در حالی که دست‌کم تا زمان کشف واکسن و در دسترس قرار گرفتن آن، تنها راهکار، قرنطینه، فاصله‌گذاری اجتماعی و تعطیلی مدارس، دانشگاه‌ها و ادارات است. ضمن اینکه چنین ویروس مرموز و ناشناخته‌ای امکان هرگونه اظهارنظر قطعی را از مقامات مسئول سلب کرده است. هر چند رفتار کروناهای قبلی همچون مرس و سارس و به‌طورکلی ویروس‌هایی که موجب آنفلوآنزا می‌شوند، پیش‌بینی‌ها را به این سمت می‌برد که شاید کووید ۱۹ هم با گرم‌تر شدن هوا همچون دیگر اعضا خانواده خود از بین رفته یا ضعیف‌تر شود اما علی‌رغم داشتن ۷۰ درصد بیس مشترک ژنتیکی با کروناهای دیگر، در این مورد نمی‌خواهد مثل همنوعان خود رفتار کند.
در هوای گرم کرونا ناپدید نمی شود
«ترودی لنگ» استاد دانشگاه آکسفورد معتقد است: « ما مطمئنا نمی‌دانیم. بنابراین اینکه مردم می‌گویند هوا گرم خواهد شد و ویروس ناپدید می‌شود، تعمیم بیهوده‌ای است.» «وانگ»، متخصص بهداشت عمومی و اعضای تیمش در دانشگاه رودان می‌گویند: « تغییر فصل ممکن است کمک کند اما بعید است که انتقال را متوقف کند و یا کاهش حداکثری بدهد.» تیم آقای وانگ که با استفاده از داده‌های«کمیسیون بهداشت ملی» و «کمیسیون‌های بهداشتی استان‌ها» به تجزیه‌وتحلیل موارد بیماری کرونا در ۲۲۸ شهر چین پرداختند به این نتیجه رسیدند که هیچ ارتباطی بین دما و توقف انتقال ویروس کرونا در شهرهای چین وجود ندارد. پژوهشگران دانشگاه پزشکی هاروارد نیز وقتی موارد شیوع این ویروس را در آسیا بررسی می‌کردند به این نتیجه رسیدند که حساسیت این ویروس نسبت به آب‌وهوا چندان زیاد نیست. آن‌ها می‌گویند: « شیوع سریع این ویروس در استان‌های مختلف چین، چه آن‌هایی که اقلیم سرد و خشک دارند و چه آن‌هایی که حاره‌ای محسوب می‌شوند، نشان می‌دهد که افزایش دما و رطوبت در بهار و تابستان به کاهش موارد ابتلا منجر نخواهد شد و در عین حال بر اهمیت اتخاذ تمهیدات بهداشتی به‌منظور کاهش نرخ تسری این بیماری تأکید می‌کنند.» همچنین در حالی محققان دانشگاه مریلند از شیوع بیشتر این ویروس در مناطقیمی گویند که دمای بین ۵تا۱۱ درجه سانتی‌گراد داشته‌اند که در مناطق حاره نیز موارد ابتلا کم نبوده است. در ایران نیز بررسی شهرهایی که به‌عنوان نقاط سفید اعلام شده‌اند، یعنی تعداد فوتی در آن‌ها به صفر رسیده، اثری از رابطه وضعیت سفید با گرمسیری بودن یک منطقه به دست نمی‌دهد. محققان و پژوهشگران در سایر نقاط دنیا نیز می‌گویند، نباید خیلی به رابطه این ویروس با گرم‌تر شدن هوا امید داشت و روی آن مانور داد. در واقع انتشار ویروس به‌جز میزان دوامش در محیط به بسیاری عوامل دیگر بستگی دارد که این مسئله پی بردن به خواص فصلی این ویروس را مشکل می‌سازد. به‌عنوان مثال خانم ویکتوریا کولیتزا، مدیر تحقیقات در مؤسسه تحقیقات بهداشت و پزشکی فرانسه می‌گوید: «هنوز مدرکی دال بر رفتار فصلی کووید ۱۹ وجود ندارد. حتی اگر موارد ابتلا به کووید ۱۹ در ماه‌های آینده کاهش یابد، این اتفاق می‌تواند به خاطر چند دلیل مختلف باشد: موفقیت تمهیدات پیشگیرانه مانند قرنطینه و منع رفت‌وآمد، سطح ایمنی در بین مردم، یا شاید تأثیر تغییر فصل.»
تحلیل متخصصان
مینو محرز، استاد بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکی تهران در برابر این پرسش که آیا کرونا با گرم‌تر شدن هوا از بین می‌رود، به ایسنا پاسخ می‌دهد: « این موضوع مستند علمی ندارد. برای از بین رفتن ویروس به گرمای بسیار شدید نیاز است البته مطمئنا تمام بیماری‌های تنفسی، در شرایط گرما افت فعالیت دارند، اما ویروس کرونا، ویروس هوشمندی است و نمی‌دانیم، در برابر گرمای معمولی آب‌وهوا چه واکنشی نشان می‌دهد. ممکن است با گرم شدن هوا، مدت پایداری کرونا در محیط کمتر شود. اصولا وقتی هوا سرد است و درب‌های محیط بسته است، ویروس‌های تنفسی نسبت به زمانی که پنجره باز باشد و تهویه هوا بیشتر شود، بیشتر منتقل می‌شوند. این موضوع برای آنفلوآنزا و سایر ویروس‌های تنفسی صادق است، اما هنوز اطلاعات دقیقی درباره واکنش کرونا به این گرمای هوا نداریم.» علیرضا زالی، فرمانده ستاد عملیات مقابله با کرونا در شهر تهران هم می‌گوید: « مطالعات و تجارب جهانی نشان از آن دارد که بقای کووید ۱۹ با تمامی ویروس‌ها و باکتری‌ها و پدیده‌های بیولوژیکی دنیا متفاوت است.» زالی در این خصوص خاطرنشان می‌کند: « هنوز هم تضمینی وجود ندارد که شرایط متفاوت اقلیمی خصوصا گرم شدن هوا بتواند وضعیت بقای ویروس کرونا را متحول کند؛
« بنابراین بیشتر از اینکه منتظر گرم شدن هوا باشیم، باید بر نحوه مداخلات مدیریتی و رعایت صحیح اصول بهداشتی تمرکز کنیم.» از آنجایی که سرعتِ انتقال این ویروس بالاست و روش انتقال آن از راه ذرات تنفسی فرد بیمار است، طبیعتا در صورت تماس و مواجهه افراد با یکدیگر حتی در محیط‌های گرم سرایت صورت می‌گیرد و نمی‌توان با طیب خاطر به مناطق گرمسیر سفر کرد و یا در صورت گرم‌تر شدن هوا امیدوار به عدم سرایت بود. سید محمد جزایری، رئیس شبکه بیماری‌های ویروسی ایران در گفت‌وگو با ایرنا ضمن تأکید بر این نکته که گرما در پیشگیری از سرایت بیماری کرونا نقشی ندارد تأکید می‌کند: « مدت ماندگاری ویروس بر سطوح گرم، کاهش پیدا می‌کند. با این حال اگر فرد بیمار در منطقه گرم کشور در بین جمعیت عطسه و سرفه کند، حتما بیماری به سایرین انتقال پیدا می‌کند و افراد مبتلا به کرونا می‌شوند. یکی از مهم‌ترین راه‌های انتشار بیماری پخش قطرات تنفسی فرد آلوده است. تنها مسئله‌ای که هست این است که قطرات تنفسی فرد بیمار در هوای گرم، ماندگاری کمتری دارد و این موضوع از نظر تئوریک اثبات‌شده است.» ابراهیم فقیه پور، عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید بهشتی و متخصص ویروس‌شناسی نیز در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان معتقد است: «طبق مطالعات خارجی وقتی دما به ۳۰ تا ۴۰ درجه می‌رسد، مدت‌زمان باقی ماندن ویروس بر اجسام کوتاه خواهد شد و این قضیه تنها احتمال انتقال ویروس را کمتر می‌کند.» وی هوای سرد و خشک را موجب تحریک مجراهای تنفسی و آمادگی بیشتر بدن برای ابتلا به ویروس دانسته و از طرفی تجمع زیاد افراد در محیط‌های بسته و برای مدت‌زمان طولانی در کنار یکدیگر در فصول سرد سال را در افزایش شانس انتقال ویروس مؤثر می‌داند: «بنابراین ممکن است تغییرات فصلی به دلیل تغییر در رفتار مردم و همچنین ترجمان‌های بدن، باعث تغییر در روند شیوع بیماری‌های واگیردار باشد. البته این موضوع ارتباطی به کشته شدن ویروس بر اثر گرما ندارد.» وی فروکش کردن این ویروس در فصل گرما را تنها در حد یک حدس و گمان می‌داند و خاطرنشان می‌کند هنوز این موضوع به‌صورت قطعی و علمی ثابت نشده است: «هیچ‌کس نمی‌داند که این بیماری در کشور ما چه الگویی خواهد داشت، چراکه در اقلیم‌های مختلف ممکن است متفاوت باشد.»
ایمنی قطعی از کرونا تنها با واکسن ممکن خواهد بود
«افشین محمد علیزاده» متخصص بیماری‌های عفونی موضوع اصلی در رابطه با کروناویروس را سرعت انتقال و سنجش میزان این مسئله می‌داند که چه تعداد از افراد جامعه ایمنی یافته و چه تعداد حساس مانده‌اند و در این رابطه به «رسالت» توضیح می‌دهد: « موضوعی که روزهای اول مطرح شد این بود که ما بیاییم و با آزاد گذاشتن ویروس یک ایمنی گله‌ای ایجاد کنیم که حداکثر جامعه را دچار کند و به این ترتیب ایمنی ایجاد شود و در عرض یک‌ماه پرونده این ویروس بسته شود. در آنجا نکته مهم مرگ‌ومیر بود، یعنی درصد زیادی از مردم جانشان را از دست می‌دادند. اما درنهایت تصمیمی که کشورها گرفتند قرنطینه و کم کردن مواجهه بین افراد بود تا سرعت انتقال کاهش پیدا کند. دلیل این موضوع هم این بود که سیستم درمانی هیچ کشوری برای چنین پاندمی طراحی نشده است. با این کار سرعت ورود به بیمارستان‌ها کم می‌شد و سیستم درمانی از پس موضوع برمی‌آمد.» علیزاده در ادامه بیان می‌کند: «در این بین یکسری بحث‌های محیطی مثل رطوبت و درجه حرارت هم مطرح است که نباید به آن‌ها به‌عنوان یک فاکتور مستقل نگاه کرد، بلکه باید آن‌ها را در یک پکیج کلی و به‌عنوان فاکتور همراه دید. ویروس کرونا مثل ویروس آنفلوآنزا در گروه ویروس‌های سرمادوست هستند. در واقع سرما تکثیرشان را راحت‌تر می‌کند و برعکس در گرما سرعت تکثیرشان کمتر است. بنابراین در فصل گرما سرعت انتقال بیماری کمتر شده اما صفر نمی‌شود. این روزها در اخبار از موارد بهبودیافته می‌شنویم. در این‌ها ایمنی ایجادشده است. هر چه قدر درصد ایمنی در جامعه بیشتر شود سرعت انتقال ویروس و میزان موارد ابتلا کمتر می‌شود. بخشی زیادی از این جمعیت بهبودیافته فرم‌هایی از بیماری را گرفته‌اند که اصلا علائم نداشتند. در حال حاضر که روش‌های آنتی‌بادی آمده، دیده می‌شود که فرد هیچ‌گونه علائمی نداشته ولی تستش مثبت بوده است. یعنی فرد علائم بالینی ندارد که متوجه آن بشود و شاید خیلی از علائم گذرا را داشته که اصلا تصور نکرده، ممکن است کرونا باشد. این موارد هر چه قدر بیشتر شود موارد ابتلا واقعی کمتر خواهد شد چرا که ایمنی ایجاد شده است.» این متخصص بیماری‌های عفونی، ایمنی قطعی را تنها زمانی می‌داند که واکسن آن کشف شود و معتقد است:« در همین پاییز یا زمستان پیش رو باز هم مواردی را پیدا خواهیم کرد ولی از آنجایی که ایمنی جامعه بالا رفته است موارد کم و کمتر می‌شود و در این میان رعایت پروتکلهای بهداشتی و فاصله‌گذاری‌ها اهمیت دارد. طبیعتا انتظار قرنطینه با همان شدت در فروردین‌ماه و تعطیلات نوروز را نداریم ولی انتظار هم نداریم مردم به این شکل بی‌محابا در کوچه و خیابان رفت‌وآمد کنند، مثلا به ساندویچی‌ها بروند و ساندویچ‌های عجیب‌وغریب میل کنند و یا بدون ماسک در مکان‌های شلوغ و پرتردد حضور داشته باشند. متأسفانه این روزها شاهد هستیم که مردم تهران و خوزستان کمترین رعایت را داشتند و از همه استان‌های کشور ضعیف‌تر عمل کرده‌اند. »
بحران کرونا , کرونا , ویروس کرونا
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.