بیم و امیدهای واکسن کرونا
گفته میشود انتظارهای طولانی به سررسیده و درنبرد ویروسی شرق و غرب عالم روسها توانستهاند گوی سبقت را از سایر رقبا بربایند و نخستین واکسن جهانی علیه ویروس کرونا را تولید و ثبت کنند. گرچه این کشور هنوز جزئیات خاصی از تولید، روش دستیابی و حتی نتایج حاصل از آزمایشها و میزان اثربخشی آن ارائه نکرده اما همه ما با شنیدن این خبر حسابی ذوقزده شدهایم و تصور میکنیم که این بحران در آستانه خط پایان است حال آنکه صاحبنظران هشدار میدهند تا خاتمه چنین بحران فراگیری راه درازی در پیش است و کشف واکسن فقط در رسانهها مطرحشده و باید میزان کارایی و صحت سنجی آن مورد بررسی قرار بگیرد. البته این طیف از صاحبنظران، منکر این نمیشوند که در دل آنها هم بارقهای از امید ایجادشده، اما همچنان ما را به رعایت پروتکلهای بهداشتی سفتوسخت دعوت میکنند.
وزیر بهداشت هم روز گذشته در جلسه پرسش و پاسخ با خبرنگاران بر این موضوع تأکید کرده که صحبتهای زیادی درباره واکسن کرونا وجود دارد اما عملا در هیچ جای دنیا به نتیجه قابل قبول نرسیده است. اما در این میان، نکته جالبتوجه آن است که
«کریل دمیترییف» رئیس صندوق سرمایهگذاری مستقیم روسیه در مصاحبه با شبکه تلویزیونی «CNN» تأکید کرده که واکسن تولیدشده در روسیه در بیست و یکمین روز پس از تزریق آن به داوطلبان، همچنان ۱۰۰ درصد مصونیت برای آنها ایجاد کرده است. ضمن این که پس از تزریق مجدد، این مصونیت دو برابر خواهد شد. ولادیمیر پوتین- رئیسجمهوری روسیه هم گفته است که این واكسن از همه آزمایشهای لازم گذشته و به یکی از دخترانش هم تزریقشده و درعینحال مؤثر بودن و ایمنی را اصلیترین ملزومات واکسن نامیده و تأکید کرده که اطمینان از واکسنها باید مطلق باشد.
این واکسن در مرکز گمالایا و بر پلتفرم مشخص ساختهشده و قرار است بر این پایه ۶ واکسن دیگر ساخته شود.«کریل دمیتریف» که در حال تأمین اعتبار آزمایشات واکسن کرونا در این کشور است، تأکید کرده: روسیه بهطور سنتی در تولید واکسنها بسیار قوی بوده و واکسن ما درواقع نوعی کپیبرداری از واکسن ابولا ست که پنج سال پیش در مسکو تهیه شده است. به گفته دمیتریف که در کارآزماییهای اولیه بالینی واکسن شرکت کرده، واکسن کرونای روسیه به این دلیل توانسته پیشروی کند که نسخه ارتقایافته از واکسن قبلی علیه ویروس سندرم تنفسی خاورمیانه (مرس) است.
گویا تولید انبوه آن در کارخانه دارویی AFK Sistema’s Binnopharm آغاز شده و قرار است تا دو هفته آینده مورد استفاده قرار بگیرد.ایران
مراحل ساخت واکسن کرونا توسط محققان دارویی ستاد اجرایی فرمان امام(ره) نیز آغازشده و با موفقیت تست حیوانی خود را پشت سر گذاشته است و تست انسانی آن نیز با در نظر گرفتن پروتکلها و اخذ مجوزهای وزارت بهداشت طی یک الی دو هفته آینده شروع خواهد شد. ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت در مورد واکسن کرونا گفته است: «اکنون ۱۶۵ واکسن در حال ساختهشدن است که ۲۷ عدد از آنها وارد مراحل بالینی و هفت مورد هم وارد مرحله سوم بالینی شده است. تجربیات در دنیا نشان داده تنها ۱۰ درصد از واکسنهایی که وارد فاز سوم بالینی میشوند موفق خواهند بود. متوسط زمان ساخت واکسن در چند دهه اخیر از زمانی که شروع شده هفت سال طول کشیده است، اینکه اکنون اعلام میشود واکسن کرونا میتواند دوساله تولید شود به این شکل است که برخی موارد ایمنی را اورژانسی فرض کرده و رد میکنند.»
آمریکا
کرونا آزمون جهانی است و اغلب کشورها برای نمایش قدرت خویش بهمنظور غلبه بر ویروس کرونا کوششهایی را در جهت ساخت واکسن انجام دادهاند و در همین زمینه «آنتونی فائوچی» رئیس ارشد بخش بیماریهای عفونی ایالاتمتحده، مدعی شده که بعید است روسیه و سایر کشورها بتوانند در تولید واکسن علیه کرونا از ایالاتمتحده سبقت بگیرند. این در حالی است که هیچیک از تلاشهای آمریکا برای پیشتاز بودن در ارائه درمان فوری برای ویروس کرونا به مرحله آزمایشهای بالینی هم نرسیده است. یک شرکت آمریکایی از ابتدای شیوع ویروس کرونا و پیش از سایر مراکز مرتبط با ساخت واکسن اقدام به تولید واکسن برای این بیماری کرده بود و حالا« CNN »اعلام کرده که ساخت این واکسن در شرکت مذکور وارد مرحله نهایی و تولید انبوه شده است. شرکت «مدرنا» اسفند سال قبل مدعی ساخت واکسن و انجام تحقیقات اولیه بر روی آن شده بود؛ این شرکت بیوتکنولوژیک نام واکسن را mRNA-1273 اعلام کرد.
بنابر ادعای این شرکت، این واکسن نخستین واکسن در جهان است که مرحله نهایی و تولید انبوه را پشت سر میگذارد؛ برای این مرحله قرار است این واکسن در ۱۰۰ مرکز مختلف در موقعیتهای جغرافیایی متعدد آزمایش شود.
طی این آزمایشات حدود۳۰ هزار داوطلب واکسن را دریافت میکنند؛ فرآیند تزریق هم ۲۸ روزبه طول خواهد انجامید.
این شرکت از ابتدای فرآیند موردحمایت قرارگرفته بود و در مرحله نهایی و برای آزمایشات خود ۴۷۲ میلیون دلار بودجه دریافت کرده است تا با این رقم کل حمایتها از این پروژه تحقیقاتی برای تولید واکسن به ۹۵۵ میلیون دلار برسد.
انگلیس
محققان انگلیسی معتقدند با توجه به آمار مبتلایان به کرونا احتمال موفقیت واکسن توسعهیافته در آکسفورد فقط ۵۰ درصد است. هرچند این واکسن نشان داده که خطری برای مصرفکننده ندارد، ولی با عوارض جانبی همچون تب و سردرد همراه بوده است. این واکسن از یک ویروس مهندسیشده ژنتیکی که موجب سرماخوردگی معمولی در شامپانزهها میشود ساختهشده است. ویروس بهگونهای تغییریافته که باعث ایجاد عفونت در افراد نمیشود و به ویروس کرونا شباهت زیادی دارد. دانشمندان در طراحی این واکسن از ساختار ژنتیکی پروتئین «اسپایک» که ویروس کرونا از آن برای ورود به سلولهای میزبان بهره میبرد استفاده کردهاند تا سیستم ایمنی بدن را علیه آن تحریک کنند. اما تاکنون فقط بر روی حدود هزار نفر تستشده است. این در حالی است که برای رسیدن به واکسنی که قرار است میان میلیونها نفر توزیع شود، دانشمندان باید از مراحل ایمنی بیشتری بگذرند.
گفته میشود در صورت موفقیت این واکسن، آمریکا که ۱٫۲ میلیارد دلار بر روی آن سرمایهگذاری کرده است، ۳۰۰ میلیون دز از آن را دریافت خواهد کرد.
چین
چین یکی از کشورهایی است که در خط مقدمساخت واکسن کرونا قرار دارد. واکسن ساختهشده در شرکت داروسازی سینوواک بایوتک چین دومین واکسن این کشور و سومین واکسن جهان است که تا پایان همین ماه به مرحله آزمایش نهایی میرسد. این واکسن جزء معدود واکسنهایی است که وارد فاز سوم آزمایش بالینی در مقیاس بزرگتری شده است و قابلیت اخذ تأییدیههای قانونی را دارد. شرکت سینوواک اخیرا جزئیاتی از فاز دوم این واکسن ارائه کرده است که نشان میدهد این واکسن سبب ایجاد آنتیبادی یا پادتن در بیش از ۹۰ درصد افراد شده و تاکنون هیچ عوارض جانبی در بیمارانی که واکسن را به آنها تزریق کردهاند، مشاهده نشده است.
طول دوره ایمنی در صورت کشف واکسن بازهم کوتاه است
اما برای تبیین و تحلیل بهتر این مسئله «حمید سوری»- اپیدمیولوژیست و عضو ستاد ملی مقابله با کرونا در گفتوگو با «رسالت» اقدامات ایران درزمینه تولید واکسن را بسیار ارزشمند دانسته و میگوید: «دنیا هم بهشدت تشنه این خبر است و طبیعتا برخی کشورها و مؤسسات برای اینکه به یکشکلی بتوانند در این رقابت جایگاه علمی خود را به اثبات برسانند و بهعنوان نخستین کشور تولیدکننده واکسن کرونا شناخته شوند، اقدامات زیادی انجام دادهاند. به عبارت بهتر در همه اپیدمیهایی که مثل کووید ۱۹ حاد و پیشرونده هستند، این اتفاق رخ میدهد که کشورهای مختلف برای نمایش توان علمی خود، خبرهایی را مبنی بر کشف واکسن اعلام میکنند حالآنکه چنین اخباری باید پیش از اطلاعرسانی گسترده، در مجامع علمی موردبحث و بررسی قرار بگیرد، زیرا کشاندن این مباحث در عرصه اجتماعی و میان توده مردم، تا زمانی که کشف واکسن قطعی نیست، برای کنترل اپیدمی نهتنها کمککننده نخواهد بود بلکه خطرناک
است و باعث ایجاد امیدواری کاذبی خواهد
شدو مردم هم با شنیدن این اخبار، خود را چندان تابع اصل پیشگیری و رعایت پروتکلهای بهداشتی نمیدانند، درحالیکه هفتهها و ماه هاست که کشورهای مختلف از کشف واکسن گفتهاند اما هنوز این واکسن در قفسه هیچ داروخانهای قرار ندارد و به تولید انبوه نرسیده و تاکنون هیچ شواهد علمی متقنی که اثبات کند واکسنی با شرایط علمی مدون و قابلقبول جامعه بشری تولیدشده، در دست نیست. واکسن روسیه هم مراحل اولیه را طی میکند و باید بر روی جمعیت وسیعی مورد آزمون قرار گیرد تا میزان ایمنی آن و عوارض احتمالیاش سنجیده شود و از طرفی هیچ واکسنی در مرحله اولیه اعلام عمومی نمیشود، چون باید مراحل مختلفی را پشت سر بگذارد تا اثربخشی و ایمنی آن، هم در فضای آزمایشگاهی و نمونههای انسانی کوچک و هم در جمعیت بزرگ سنجیده شود.»
سوری در ادامه تأکید میکند: «هر واکسنی باید ۵ فاز مطالعاتی را طی کند تا تبدیل به محصولی قابلعرضه شده و وارد بازار شود و تا آنجایی که اطلاع دارم، واکسن روسیه هنوز در مرحله سوم است و نباید فراموش کرد که بسیاری از داروها و واکسنها ممکن است حتی در فازهای پایانی هم متوقف شوند و احتمال دارد تمام شرایط لازم را احراز نکنند. این را نیز باید در نظر داشت که کووید ۱۹ از خانواده کروناست و بعضا ممکن است بر روی برخی سوژهها تأثیر بگذارد و بر روی دیگر نمونهها اثربخشی لازم را نداشته باشد.
ضمن اینکه باید مشخص شود بر روی چه گروه و جمعیتی مطالعه انجامشده و کدام گروه قابلتعمیم است. اما تاکنون فازهای مطالعاتی واکسن کرونا منتشرنشده که بدانیم چقدر برمبنای شواهد علمی عمل شده و چه کسانی آن را تأیید کردهاند. از سوی دیگر باید بر این مسئله هم تأکید کرد که ساخت واکسنهای ویروسی در مقایسه با واکسنهای باکتریایی مراحل سختتری دارد و در مورد کرونا هم به همین ترتیب است، چراکه دارای ساختار بیولوژیک و ژنتیک پیچیدهتری است و به همین علت مدت دوره تزریق واکسن آنفلوآنزا یكساله است و واکسن این ویروس در سال ۲۰۱۹ دیگر برای سال ۲۰۲۰ کارایی ندارد.»
عضو ستاد ملی مقابله با کرونا با اشاره به اینکه کووید ۱۹ از خانواده کروناست و تصور اولیه بر این بوده و هست که بسیاری از رفتارهای این ویروس شبیه سارس و مرس باشد توضیح میدهد: «یک ژن
متفاوت این ویروسها میتواند پیچیدگیهای خاصی ایجاد کند، برای همین واکسنهای سارس و مرس نمیتوانند بر روی کووید ۱۹ اثر داشته باشند. ضمن اینکه تغییرات ویروس هم سریع است و ما نمیتوانیم واکسنی داشته باشیم که بعد از یکبار استفاده، موجب مصونیت شود و هنوز ایمنی افراد مبتلا با شدت بالا زیرسؤال بوده و مشخص نیست طول مدت این مصونیت چقدر است. تصور کنید فردی مبتلابه این ویروس شده و آنتیبادی اختصاصی در بدنش ایجادشده که از واکسن هم قویتر است اما هنوز مشخص نیست که میزان مصونیت فرد چقدر است.
علیرغم اینکه حدود ۶ ماه از زمان ورود کرونا ویروس جدید گذشته، مواردی گزارششده که افرادی پس از ابتلای چندباره، بازهم مبتلا شدهاند. بنابراین در صورت کشف واکسن بازهم طول دوره ایمنی کوتاه خواهد بود و در این صورت همچنان باید پروتکلهای بهداشتی را رعایت کرد چون ما با پدیده عادی روبهرو نیستیم و برخی داروها که گفته میشود برای بهبود بیماری کرونا مؤثر هستند، زیرسؤال اند، مثل داروی هیدروکسی کلروکین که اوایل به فراوانی استفاده میشد و بعد توسط سازمان جهانی بهداشت، استفاده از آن منع شد و حتی در مورد رمدسیویر هم تردیدهای وجود دارد و ممکن است برای افراد عوارض قلبی ایجاد کند. بنابراین تمامی کشورها به یکشکلی در تکاپوی تولید واکسن یا دارویی مؤثر برای مقابله با کرونا هستند اما نباید فرضیات و برخی گمانهزنیها در تولید واکسن یا دارو بهعنوان مقابله قطعی با کووید ۱۹ قلمداد شود و مردم هم باید بسیار هوشیارانه به این مسائل توجه کرده و بدانند که نه ترس میتواند به کنترل اپیدمی کمک کند و نه امیدواریهای کاذب گذرا. سیاستگذاران در تمامی کشورها نیز باید دقت کرده تا ذهن جامعه جهانی را منحرف نکنند.»
داروی کرونا , مریم رمضانی , واکسن روسیه , واکسن کرونا
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.