|نفیسه امامی- وحید بلالی|
 شاخص کل  بورس بالاخره بعد از چند روز در جا زدن در محدوده ۹۷۰ هزار واحد بالاخره توانست سد یک میلیونی را شکسته و راه جدیدی برای صعود  هموار سازد، از ابتدای معاملات دیروز شاخص کل با قدرت آغاز به کار کرده و در همان لحظات ابتدایی معاملات بیش از ۲۵ هزار واحد رشد کرد، اما اتفاقی که روز گذشته در بازار سرمایه رخ داده و شبیه آن در هفته‌های گذشته تکرار شده بود، صعود دسته‌جمعی بورس بود. بیشتر نمادهای بورسی با هر وضعیت تکنیکال یا بنیادی با افزایش تقاضا مواجه شده و روزی سبز برای سهامداران خود به ارمغان آوردند.
*شاخص کل حبابی است یا خیر؟
از هفته گذشته و با اوج‌گیری بورس و شکستن رکوردهای پی‌درپی سؤالی که در ذهن مردم نقشه بسته و بسیاری از رسانه‌ها نیز بیش از حد به آن دامن زده‌اند بحث حبابی بودن شاخص کل بورس است، برخی تحلیلگران بنیادی با بررسی عوامل بنیادی اعم از نسبت PبهE  و نسبت PبهS در حال انتشار مداوم حبابی بودن بسیاری از سهم‌های بازار هستند، اما تحلیلگران واقع‌بین بنیادی حباب را در نمادهای کوچک و متوسط ارزیابی کرده و معتقدند نمادهای بزرگ جای بسیاری برای رشد دارند. 
* الزامات حضور در بورس
البته این واقعیت باید به مردم بازگو شود که اگر شاخص کل بورس به‌صورت حبابی بالا رفته است، قیمت مسکن، خودرو، ارز، سکه و همه مایحتاج مردم نیز حبابی بوده و بورس نیز تابع اقتصاد کشور است، نقدینگی بسیار زیاد در این بازار آمده و بسیاری از افرادی که از نوسان دلار، سکه، طلا، خودرو و حتی مسکن بهره می‌بردند از این سودجویی محروم شده و به بالا رفتن شاخص کل بورس ایراد می‌گیرند، حقیقت آن است که اگر بالا رفتن قیمت‌ها در بازارهای موازی بورس برای مردم تبعات سنگینی دارد بالا رفتن قیمت سهام در بازار بورس هیچ تبعاتی  نداشته و می‌تواند منافع بسیاری برای تأمین سرمایه شرکت‌ها داشته باشد.
متأسفانه در برخی از رسانه‌ها و حتی رسانه ملی گفته می‌شود که بالا رفتن قیمت سهام نفعی برای تأمین سرمایه شرکت‌ها نداشته و تنها افراد خریدار سهام با بالا رفتن قیمت سهام منفعت می‌برند که این استدلال بسیار اشتباه است.
دولت با استراتژی صحیح با این نتیجه رسیده که بهترین راه برای تأمین سرمایه صنایع اساسی و بهترین راه برای کنترل تورم، هدایت نقدینگی به بازار سرمایه بوده و تا به این لحظه توانسته اقدامات بسیار مناسبی را انجام دهد، اما نگرانی بیشتر اهالی سرمایه این است که دولت بعد از تأمین سرمایه، این بازار را به حال خود رها کرده تا تنها ریزش و اصلاح عمیق قیمتی در بازار سهم مردم برای حمایت از این بازار باشد، دولت باید دراین‌باره نیز برنامه‌ای مدون و عملیاتی برای حراست از بازار سرمایه داشته باشد، رها کردن بازار توسط دولت منجر به ضررهای بسیاری به سرمایه‌گذاران شده و ممکن است بازار سرمایه ایران دیگر موردتوجه عموم مردم قرار نگرفته و مانند گذشته حیاط‌خلوت شرکت‌های حقوقی و برخی کدهای حقیقی باشد. 
نکته مهمی که مردم به ویژه افرادی که به تازگی وارد بورس شده و احتمالا با داشتن سهام عدالت قصد دارند در این فضا دستی به سروگوش اقتصادی خود بکشند این است که باید بسیار مراقب جذابیت های این بازار وسوسه انگیز باشند و اگر بی گدار به آب بزنند و ظرافت ها و ابزارهای آن را نداشته باشند تمام داشته های خود را از کف خواهند داد و امکان جبران وجود نخواهد داشت. به نظر می رسد استفاده از تجربیات افراد خبره و حرفه ای و داشتن مطالعه در این حوزه باید در دستور کار تازه علاقه مندانی باشد که بورس را به عنوان فضایی برای وارد کردن سرمایه های خود انتخاب کرده اند.    
*ضرورت بهره گیری سرمایه گذاران بورس از مشاوران قابل اعتماد
علی صحرایی مدیرعامل شرکت بورس اوراق بهادار تهران، فعالیت در بورس و بازار سرمایه را کار تخصصی دانست و به «رسالت» گفت: افرادی که دانش و تخصص کافی برای حضور در این بازار را ندارند باید از ابزارهای بازار سرمایه مانند صندوق های سرمایه گذاری استفاده کنند و افرادی که منابع مالی بیشتری دارند از مشاوره سبدگردان ها می توانند بهره ببرند. 
وی افزود: این مراکز زیر نظر سازمان بورس فعالیت می‌کنند و شناسنامه دار هستند و سرمایه گذار می تواند با مراجعه به سایت سازمان بورس،رزومه آنها را مشاهده کنند.
مدیرعامل شرکت بورس اوراق بهادار تهران با اشاره به استقبال مردم از سرمایه گذاری در بازار بورس تصریح کرد: سرمایه گذاران غیرحرفه ای می توانند از مشاوره افراد مورد اعتماد بهره ببرند زیرا در فضای مجازی عده ای برای فریب مردم به دنبال سیگنال فروشی هستند، اما مرد نباید فریب تله های فضای مجازی را بخورند. صحرایی با تاکید بر اینکه فعالیت در بازار بورس با استفاده از پس اندازه‌ های سرمایه گذاران صورت بگیرد افزود: افرادی که با ساز و کار فعالیت در بازار سرمایه آشنا نیستند به هیچ وجه نباید با فروش خانه یا ماشین به این عرصه وارد شوند بلکه می توانند
 پس انداز مالی شان را وارد این بازار نمایند.
 صحرایی با اشاره به اینکه در بازار سرمایه سودآوری قابل تضمین نیست گفت: سرمایه گذاران در انتخاب شرکت ها باید به سابقه، وضعیت، سودآوری و چشم انداز شرکت ها توجه کنند و بی دلیل دنباله رو
 دیگران نباشند.وی بازار سرمایه را دارای نوسان و ریسک دانست و افزود: نگاه مردم به این بازار نباید کوتاه مدت باشد بلکه نگاه میان مدت باید وجود داشته باشد و گزینه سرمایه‌گذاری را برای فعالیت در این بازار انتخاب کنند. سرمایه گذاران باید بدانند در بورس ابتدا نباید ضرر کرد و بعد از آن  می توان به سود آوری امیدوار بود..همایون دارابی کارشناس بازار سرمایه نیز در گفت و گو
 با «رسالت»، با اشاره به وضعیت بازار بورس گفت: بازار سرمایه محیط بسته‌ای است. یعنی تعداد شرکت‌ها در آن محدود هستند و از طرف دیگر اکنون شاهد ورود نقدینگی گسترده‌ای در آن هستیم. در این شرایط اگر عرضه‌های اولیه و عرضه سهام توسط سهامداران عمده صورت نگیرد قیمت‌ها می‌تواند به صورت بی‌قاعده‌ای افزایش یابد. 
 وی ادامه داد: ورود نقدینگی به سمت بورس از ابتدای سال ۹۹ اتفاق خوبی بود. زیرا در سال‌های گذشته موج نقدینگی مردم به سمت بازارهای غیرمولد، مانند طلا و ارز می‌رفت، اما اکنون در خدمت رشد و تولید بنگاه‌ها قرار گرفته است. این یک فرصت تاریخی برای بازار سرمایه و بنگاه‌های کشورمان است تا بتوانند نقدینگی عموم مردم را به خدمت گرفته و در همین حال عموم مردم نیز از مزیت‌های سرمایه‌گذاری در بورس استفاده کنند.
دارابی درباره دلایل مقاومت بازار سرمایه در برابر کانال یک میلیون واحدی شاخص کل بیان کرد: در بازار، اختلاف قیمت خرید همواره میان بعضی از سهام‌داران و گروه‌های تازه‌وارد وجود دارد. این مسئله باعث می‌شود گاهی وضعیت عرضه‌ها با توجه به 
جو روانی تغییر کنند.وی ادامه داد: وقتی سهام‌داران قدیمی که سهام ارزان خریدند، تمایل به فروش سهام خود که ارزش بالایی پیدا کرده است، داشته باشند، مقاومت‌های روانی بر قیمت‌های مختلف در بازار ایجاد می‌شود. در این مقاومت‌های روانی، سهام‌داران قدیمی با دیدگاه کوتاه‌مدت یا بلندمدت اقدام به عرضه سهام می‌کنند و سهامداران تازه‌وارد که معتقد به رشد بیشتر بازار هستند، اقدام به خرید سهام می‌نمایند. این شرایط چالش و دوره‌ای از معاملات پرحجم با توقف یا کاهش قیمت را در بازار ایجاد می‌کند.این کارشناس بازار سرمایه اضافه کرد: زمانی که شاخص به اعداد رند مانند ۵۰۰، ۶۰۰ یا یک میلیون می‌رسد، جو روانی بر بازار حاکم و به بالا رفتن عرضه منجر می‌گردد. زمانی که نقدینگی سرمایه‌گذاران تازه‌وارد بیشتر از عرضه فروش سهام باشد، بعد از گذشت چند روز قیمت‌ها افزایش می‌یابد. اما اگر نقدینگی آن‌ها کمتر از عرضه فروش باشد قیمت‌ها کاهش پیدا می‌کند تا بازار روند جدیدی را تجربه کند که می‌تواند روند افزایشی یا کاهشی باشد.
وی منفی شدن شاخص بورس را غیرمحتمل دانست و گفت: در حال حاضر توپ در زمین دولت است و وضعیت بازار به عملکرد آن بستگی دارد. شرایط ویژه‌ای مانند شیوع بیماری کرونا، تحریم‌ها و کاهش قیمت نفت دولت را با کسری بودجه زیادی مواجه کرده است. اما از سوی دیگر دولت با فرصت‌ها در بازار سرمایه برای مقابله با این شرایط روبه رو است. 
دارابی معتقد است: یکی از مهم‌ترین اقدامات دولت برای ایجاد رونق اقتصادی بدون چاپ پول، ورود شرکت‌های زیرمجموعه‌اش در بازار سرمایه است. ورود شرکت در بورس به معنای مهار ورود نقدینگی و جلوگیری از بالا رفتن بی‌قاعده قیمت‌ها می‌شود.همچنین عمق و تنوع بازار را افزایش می‌دهد. 
دارابی ادامه داد: چنانچه دولت سهام شرکت‌های تحت اختیار خود مانند ایمیدرو، ایدرو، دخانیات، تهیه و تولید مواد معدنی، راه‌آهن و دیگر شرکت‌های زیرمجموعه خود را به بازار سرمایه وارد کند، می‌تواند در کنار تأمین بخشی از کسری بودجه به  افزایش سودآوری آن‌ها امیدوار باشد. بازار سرمایه هم در این حالت با آرامش می‌تواند رشد کند. در غیر این صورت ما شاهد بالا رفتن بی‌قاعده  قیمت‌ها و خروج نقدینگی از بورس خواهیم بود. دارابی با اشاره به اینکه همه کارشناسان بازار سرمایه منتظر اقدام دولت در ورود به بازار بورس هستند افزود: دولت تاکنون در اجرای اصل ۴۴ کارنامه موفقی به‌جای نگذاشته است و بستر را برای مردمی شدن اقتصاد مطابق اصول اقتصاد مقاومتی فراهم نکرده است، اما شاید در این شرایط در بورس عملکرد خوبی داشته باشد. 
دارابی با اظهار امیدواری از ادامه‌دار شدن وضعیت فعلی بورس گفت: از ۱۲ ماه گذشته تا الان بازار مثبتی در  بورس شکل گرفت به‌طوری‌که شاخص به   حدود یک میلیون واحد رسیده است. پتانسیل رشد اقتصادی در کشور وجود دارد و ما امیدواریم این روند ادامه داشته باشد.
*افزایش شاخص بورس کشور در قبال ریزش بورس‌های جهانی 
مهدی سوری، کارشناس بازار سرمایه و بورس نیز در گفت و گو با «رسالت» نیز به رشد شاخص بورس کشور در شرایط فعلی رکود اقتصادی اشاره کرد و گفت: بورس ما برخلاف تمام بورس‌های دنیا که با ریزش مواجه شدند، رشد خوبی پیدا کرد و این موضوع به تفاوت ساختاری بورس و اقتصاد کشور با دیگر کشورهای دنیا برمی‌گردد. در یک اقتصاد بالغ که سودآوری بورس در اثر سودآوری شرکت‌ها و تولیدات ایجاد می‌شود، شیوع کرونا سطح تولید را پایین آورد و باعث افت بازارهای مالی شد.
وی ادامه داد: بورس ایران قابل قیاس با بورس آمریکا، چین یا انگلیس نیست. بورس این کشورها در شرایط فعلی ریزش فراوانی داشتند اما اقتصادهایی با ساختار تورمی مانند ایران، ونزوئلا و زیمبابوه با رشد صعودی در بورس مواجه شدند. در کشور  ما تعداد زیادی از افراد به دلیل رشد تورمی به ثروت دست پیدا کردند و شیوع کرونا هم باعث بالا رفتن تورم و قیمت‌ها ازجمله دارایی شرکت‌ها و تولیدات شد.  سوری بورس ایران را بهترین بازار برای سرمایه‌گذاری دانست و گفت: حضور سرمایه‌گذاران از بیست ماه اخیر تا به امروز ۱۵ برابر شده است و این در تاریخ بورس کشور بی‌سابقه بوده است اما این میزان چیزی در حدود
 ۵ درصد از ظرفیت این بازار است.  این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به افزایش آگاهی مردم از بورس افزود: بورس طی سی سال اخیر از همه بازارهای موازی مانند طلا، ارز، خودرو و ملک بازدهی بیشتری داشته است اما مردم با آن آشنا نبودند. بورس در گذشته فضای ناشناخته‌ای برای مردم به حساب می‌آمد به همین علت خود را درگیر آن نمی‌کردند در نتیجه این بازار کوچک مانده بود و تبلیغات زیادی هم برای آن انجام نمی‌شد تا جایی که در مدت‌زمانی نگاه دولت نسبت به آن منفی هم شد. سوری اطلاع‌رسانی از خدمات بورس را باعث آشنایی مردم با آن و ورود نقدینگی به این بازار عنوان کرد و افزود:  شناخته شدن ساز و کار بورس برای مردم و نگرانی آن‌ها در پایین آمدن ارزش پول به دلیل تورم بالا در سال جدید آن‌ها را ترغیب به سرمایه‌گذاری در این بازار کرد زیرا علاوه بر بازدهی بالای آن به جهش تولید و رونق در بنگاه‌ها و شرکت‌ها خواهد انجامید.