علیرضا زادبر
امروز ارزیابی اثرات و تبعات جنگ اوکراین و روسیه به نسبت روزهای نخست آن آسان تر است‌. روند جنگ نشان می‌دهد که این جنگ پر سر و صدابرنده نخواهد داشت اما یک بازنده قطعی دارد. اوکراین از جهت تلفات جانی، زیرسؤال رفتن استقلال ملی و حاکمیت بر خاک، نابودی زیرساخت ها متضرر شده است. با این وجود توانست از سرعت پیشروی روسیه به سمت پایتخت بکاهد و باوجود گستردگی هجوم روسیه توانسته تلفات جانی سنگینی از روسیه بگیرد.‌ استراتژی و موتور جنگی کرملین نشان می‌دهد روسیه تسلط بر جنوب اوکراین را همزمان با سلطه بر دریای سیاه دنبال می کند که در برابر ناتو و آمریکا دست بالا خواهد داشت.با این وجود روسیه از جهت وضع تحریم های شدید اقتصادی، فشار افکار عمومی جهان و تلفات جانی آسیب جدی دیده است. هر دو طرف پیشروی و مقابله را برد می دانند اما ارزیابی عملکرد طرفین در دستگاه هزینه و فایده نشان می‌دهد برنده قطعی هیچ کدام نیستند و باید به انتظار آینده نشست. اما اینجا باید از بازنده قطعی که طرف سوم ماجراست سخن گفت. بدون شک بازنده قطعی جنگ روسیه و اوکراین از جهات سیاسی، اقتصادی و انرژی، اتحادیه اروپاست.
اثرات جنگ بر اتحادیه را مرور و بررسی کنید. افزایش قیمت انرژی در عین وابستگی به گاز روسیه، سیل مهاجرت به سمت کشورهای اروپایی، عدم توانایی در واکنش سیاسی به جنگ و معلق ماندن تصمیم برای عضویت اوکراین در اتحادیه که سال ها به آن وعده داده شده بودند نشان داد بار دیگر اتحادیه اروپا خود و سیاست هایش را ذیل آمریکا تعریف می‌کند و دست باز در اجرا ندارد.‌ این عدم استقلال و انفعال اتحادیه اروپا در برابر سلطه آمریکا امر جدیدی نیست و شاید نیاز نباشد به تاریخچه رفتار آمریکا با کشورهای اروپایی مراجعه نمود بلکه در همین توافق برجام و خروج یک طرفه آمریکا از توافق، اروپا با وجود گسیل شرکت های متعدد تجاری و صنعتی به ایران و تمایل آنان برای کسب سود از این توافق، به‌دلیل کارشکنی آمریکا موفق نشدند به اهداف شا
 دست پیدا کنند. راه انداختن سیستم مالی مجزا با ایران و ماه ها گفت‌وگو بر سر آن نیز در نهایت به‌دلیل مخالفت آمریکا بی نتیجه ماند. اینکه سران فرانسه و آلمان در موضع گیری های خود پیش از جنگ، بارها به تشکیل ارتش متحد اروپایی برای دفاع از اروپا اشاره کرده اند و هر بار این طرح در کنار بسیاری تحولات دیگر بی ثمر باقی مانده باز بیانگر عدم استقلال و بازیگری اتحادیه اروپا خارج از اراده سیاسی دولت آمریکاست.
این روند، موجودیت اتحادیه اروپا را زیرسؤال می برد
و آینده آن را با چالش‌های جدی روبه‌رو خواهد ساخت. هم افزایی کشورهای اروپایی در بحران‌ها و بهره بردن اروپا از این هم افزایی با قرار گرفتن در مدار قدرت آمریکا همخوانی ندارد. این سنت ثابت تاریخ حمکرانی در ایالات متحده آمریکا است که بحران خود را به سایر کشورها و دولت ها سرایت می‌دهند. اروپا در بحران بزرگ اقتصادی و چاپ دلار سیاه و انتقال تورم آمریکا به کشورهایش این تجربه را پشت سر گذاشته است اما با این اوصاف در موضوعات کلان جهانی متأثر از سیاست های آمریکا به یک بازیگر تابع تبدیل شده است. جنگ اوکراین و روسیه بین این دو کشور جریان دارد اما بازنده پر ضرر آن اتحادیه اروپاست.