گروه فرهنگی
روز یک‌شنبه دومین جلسه کمیسیون مشترک بررسی طرح صیانت برگزار شد. این جلسه که با حضور رئیس مجلس همراه بود، از صفحه اینستاگرام «خانه ملت» و پلتفرم تلوبیون به‌صورت زنده پخش شد. در این جلسه محمدباقر قالیباف ضمن اشاره به برخی فضاسازی‌ها پیرامون این طرح و نحوه بررسی آن، رفتن این طرح ذیل اصل ۸۵ به‌جای بررسی در صحن علنی را، نه به دلیل گریز از شفافیت، که موجب بررسی تخصصی‌تر و عمیق‌تر آن عنوان کرد و گفت: «در قانون اساسی ظرفیت خوبی به نام اصل ۸۵ درنظر گرفته‌شده است. از طریق این اصل می‌توان موضوعاتی که کار تخصصی‌تر، عمیق‌تر و دقیق‌تر می‌طلبد را بررسی و تصویب کرد.» او ادامه داد: «متأسفانه جریان‌های خاصی در داخل و خارج این موضوع را مطرح کردند که مجلس قصد دارد پشت درهای بسته قانون‌گذاری کند. مگر می‌شود پشت درهای بسته یک اصل از اصول قانون اساسی را اجرایی کرد؟» قالیباف همچنین به شایعات پیرامون مسدودسازی‌های احتمالی ناشی از این طرح اشاره کرد و بابیان اینکه نباید تحت تأثیر فضاسازی گروه‌های خاص و فشارهای خارج از کشور قرار بگیرند، گفت: «آن‌ها مدام می‌گویند مجلس قصد دارد پلتفرم‌ها و شبکه‌های بزرگ اجتماعی را ببندند. درصورتی‌که این کمیسیون به دنبال چنین مسائلی نیست و به دنبال قانون‌گذاری و پر کردن خلأهای قانون‌گذاری است.»
قالیباف در مورد فضاسازی رسانه‌ای در مورد بستن اینستاگرام گفت: «بخشی از زندگی مردم روی این بستر است؛ اما باید این حوزه قانون‌گذاری شود و نظمی به این فضا بخشیده شود. مانند تمامی کشورهای دنیا، این امر طبیعی است که قانون‌گذار در چارچوب قانون انجام می‌دهد.»
 وجه تمایز شبکه‌های اجتماعی با پلتفرم‌های کاربردی
بیان رئیس مجلس مبنی بر فیلتر نشدن اینستاگرام، تا حدی خیال دغدغه‌مندان این حوزه را راحت می‌کند اما کافی به‌نظر نمی‌رسد چراکه علت اصلی غلط بودن فیلترینگ این پلتفرم، اثرگذاری بسیار زیاد آن بر کسب‌وکارها نیست. هرچند وابستگی مشاغل مردم به آن‌هم دلیل مهمی است. به‌هرحال بیش از ۹۰ درصد از کاربران ایرانی این پلتفرم حداقل یک صفحه مربوط به کسب‌وکار را دنبال می‌کنند. اما می‌توان ادعا کرد کسب‌وکار را در نسخه مشابه بومی نیز می‌توان پی گرفت. این ادعا قطعا تطابق دقیقی با واقعیت ندارد، چون کوچ کردن کسب‌وکارها به پلتفرم مشابه بومی که معلوم نیست چقدر از آن استقبال شود و ازلحاظ کیفیت و زیرساخت چه شرایطی داشته باشد، آن‌ها را با ضرر فراوانی روبه‌رو خواهد ساخت. اما تمایز اینستاگرام و امثال آن با دیگر بسترهای اینترنتی تنها در کثرت کسب‌وکارها نیست. آنچه پلتفرم‌هایی مثل اینستاگرام و یوتیوب را متمایز می‌کند، جمعیت بالا و گستره جهانی آنان است. این ویژگی  در پیام‌رسان‌ها کمتر یک امتیاز به‌حساب می‌آید اما در رسانه‌های اجتماعی  باعث می‌شود عبارت نمونه مشابه یا جایگزین برای نسخه‌های داخلی آن‌ها بی‌معنا شود. اینستاگرام پر است از صفحه افراد مشهور و سازمان‌ها و نهادهای جهانی و تیم‌های پرطرفدار و بسیاری صفحات دیگر مقیاس كه مخاطبشان جهانی است. یوتیوب نیز پر از کانال‌های پرطرفدار غیر ایرانی است و اکنون هم شاهدیم آپارات تنها جایگزین بخشی از کاربران پلتفرم‌های ویدئویی است. آپارات یک سرمایه‌گذاری و استارتاپ خصوصی موفق است اما این دلیل نمی‌‌شود که جایگزین یوتیوب به‌حساب بیاید. همان‌طور که رفع فیلتر یوتیوب هم الزاما به معنای از بین رفتن کامل مخاطبان آپارات نیست.
انتقاد آری، جرئت‌کشی نه!
مسئله خلأ  قانونی در حوزه فضای مجازی، کاملا جدی است و ما هرچند از مشکلات عدیده طرح صیانت از فضای مجازی انتقاد کرده و می‌کنیم، اما باید دقت شود با این طرح برخوردی صورت نگیرد که از نظام حکمرانی کشور جرئت دست گذاشتن روی فضای مجازی را سلب کند. فقدان قوانین مناسب در حوزه فضای مجازی بی‌گمان باید جبران شود و مجلس شورای اسلامی نیز یک‌نهاد قانون‌گذار است و می‌تواند و باید به این حوزه ورود کند. این در کنار انتقادات درست مطرح‌شده به این طرح است و در کنار این حقیقت که این طرح با صورت فعلی مناسب نیست و نمونه‌ای از قانون‌‌نویسی و سیاست‌گذاری غلط به شمار می‌رود.
قالیباف هم در جلسه روز یک‌شنبه، بررسی دقیق و شفاف طرح را گوشزد کرد و نسبت به اینکه طرح با اشکالات و ایرادات فراوان به شورای نگهبان برود هشدار داد. او در ادامه گفت: «متخصصان و صنوف و صاحب‌نظران این حوزه را دعوت کنید و حرف‌های آن‌ها را بشنوید. زیرا بخشی از آن‌ها با این طرح آشنا نیستند و موضوعاتی را مطرح می‌کنند که در طرح مذکور وجود ندارد.» 
رئیس مجلس همچنین به موضوع تداخل قوا اشاره کرد و نسبت به آن هشدار داد. تداخل قوا و کمرنگ شدن بیش‌ازپیش نقش دولت و خصوصا وزارت ارتباطات، یکی از ایرادات اصلی این طرح با شکل و شمایل فعلی است. این تداخل را در بعضی جبهه‌گیری‌های شاید افراطی پیش‌آمده حول این طرح، نمی‌توان نادیده گرفت. یکی از مسائلی که باعث شد واکنش‌ها نسبت به این طرح شدیدتر باشد، استفاده از لفظ «صیانت» به‌جای «حمایت» که در عنوان اصلی طرح ذکرشده بود. همان‌طور که پیدا است در «صیانت» نوعی اقتدار و محدودسازی وجود دارد و درمجموع، این لفظ از حمایت بار سنگین‌تری دارد و این تغییر کوچک در اسم طرح، موجب برداشت متفاوتی در افکار عمومی شد. به سبب مصطلح شدن این طرح با لفظ صیانت، رسانه‌ها نیز لاجرم از همین لفظ استفاده کرده و می‌کنند.
 اظهارات دیگر نمایندگان
در ادامه جلسه روز یک‌شنبه کمیسیون نمایندگان حاضر به ارائه پیشنهادات خود پرداختند. حسین نوش‌آبادی، یکی از اعضای کمیسیون مشترک با اظهار تأسف از اینکه درمورد این طرح شفاف‌سازی نشده است، گفت: «به مردم قول دادیم که شفاف باشیم؛ اما فکر می‌کنم در موضوع شفاف‌سازی کوتاهی کردیم و ابعاد موضوع برای مردم روشن نیست. در زمینه شفاف‌سازی این طرح قصور کردیم.» او ادامه داد: «صادقانه و شفاف باید به مردم بگوییم هدف از انجام و تصویب این طرح چه خواهد بود و به دنبال محدودسازی و جرم‌انگاری نیستیم بلکه به دنبال حمایت از حقوق کاربران در فضای مجازی هستیم.» محمدتقی نقدعلی از دیگر اعضا   همچنین به حضور نماینده‌های دولت و نهادهای دیگر درجلسات کمیسیون اشاره کرد که رضا تقی‌پور،رئیس کمیسیون در این مورد بیان کرد: «در جلسات بعدی به بحث تهیه آیین‌نامه داخلی می‌پردازیم. چون برای تشکیل جلسات به آیین‌نامه داخلی احتیاج داریم. در آیین‌‌نامه همچنین باید مشخص شود که کدام دستگاه‌ها مانند وزارت ارتباطات، قوه‌قضائیه، شورای عالی فضای مجازی یا سازمان تبلیغات و غیره، نماینده دائمی در جلسات حضورداشته باشند. مدعوین هم به‌صورت موردی به این جلسات دعوت خواهند شد.» زهره الهیان، همچنین در مورد حضور اخلا‌گران در فضای مجازی گفت: «بسیاری از اخلا‌گران توانستند در فضای مجازی حقوق مردم را زیرپا بگذارند. اخیرا یکی از اخلا‌گران، بازار مسکن را متشنج کرد که ما وی را به پلیس فتا معرفی کردیم. او با شبکه‌ای از املاک توانسته نرخ تعیین کند و قیمت مسکن را در مناطق مختلف کاهش دهد. با این قانون می‌توانیم جلوی فعالیت اخلا‌گران را بگیریم.» او ادامه داد: «این نشست‌ها قانون‌گذاری مشارکتی خواهد بود و در تصویب قوانین در قالب کمیسیون مشترک، بخش خصوصی و اساتید و شرکت‌های دانش‌بنیان و مسئولان دولتی و صنف کسب‌وکار اینترنتی دعوت خواهند شد. تصویب قانون در یک قالب مشارکتی می‌تواند حقوق مردم را حفظ کند.»