بازی کاخ سفید با نام تحریم‌ها
گروه بین‌الملل
درحالی‌که برخی محافل داخلی اصرار دارند که آمریکا قصد بازگشت کامل به برجام دارد، شواهد موجود نشان‌دهنده عدم پایبندی ذاتی دو حزب سنتی این کشور( دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان) در قبال این توافق است. بر این اساس، کمترین تضمینی در خصوص پایبندی دولت بایدن به برجام نیز وجود ندارد.در چنین شرایطی تکلیف دولت جمهوری‌خواه بعدی آمریکا نیز مشخص است!
گزارش اکونومیست چه می‌گوید؟
واحد اطلاعات اکونومیست دریکی از تحلیل‌های جدید خود (مورخ ۴ آوریل ۲۰۲۱) به پیش‌بینی وضعیت اقتصاد ایران در ۵ سال آینده پرداخته است. بر اساس این گزارش، باوجود سه سال رکود عمیق کشور و تحریم‌های مستمر ایالات‌متحده، ایران همچنان دومین اقتصاد بزرگ منطقه با دومین نرخ جمعیت است که در صورت تنش‌زدایی روابط با آمریکا (هرچند بعید به نظر می‌رسد)، چشم‌انداز اغواکننده‌ای برای سرمایه‌گذاران خواهد داشت؛ به‌عبارت‌دیگر، چشم‌انداز اقتصاد ایران به کاهش یا عدم کاهش تحریم‌های ایالات‌متحده وابستگی بسیاری دارد.
بر اساس پیش‌بینی این گزارش، با توجه به انگیزه‌های هر دو طرف، احتمالاً تا سال ۲۰۲۲ توافق موقت برای کاهش غنی‌سازی اورانیوم در مقابل کاهش تحریم‌های نفتی ایران حاصل خواهد شد؛ اما این توافق دیری نخواهد پایید و در بلندمدت، اختلافات اساسی بین دو کشور، به تیرگی روابط آن‌ها تا سال ۲۰۲۴ خواهد انجامید.این گزارش تأکید می‌کند: باوجوداینکه جو بایدن، رئیس‌جمهور جدید ایالات‌متحده آمریکا، مواضع نرم‌تری نسبت به سیاست‌های فشار حداکثری رئیس‌جمهور سلف خود در پیش‌گرفته است؛ اما تجربه نشان می‌دهد هرگونه خطای محاسباتی ایران، از جانب رئیس‌جمهور جدید ایالات‌متحده بدون پاسخ نخواهد ماند.
اقتصاد ایران که تحت‌فشارهای سه‌جانبه تحریم‌های ایالات‌متحده، قیمت‌های پایین نفت و اثرات همه‌گیری ویروس کرونا قرار دارد با محدودیت دسترسی به منابع مالی خارجی و محدودیت نقدینگی در داخل مواجه است. از طرف دیگر، افزایش مخارج دولت تا حدی از طریق پولی کردن کسری بودجه تأمین می‌شود که در اثر این سیاست، فشارهای تورمی بالا به قوت خود در اقتصاد باقی خواهد ماند.البته، باگذشت زمان طی دوره پیش‌بینی، دولت تلاش خواهد کرد هزینه‌های مرتبط با ویروس کرونا را مهار کند و درعین‌حال، افزایش قیمت و افزایش صادرات نفت باعث رشد درآمدهای کشور خواهد شد؛ بنابراین، انتظار می‌رود کسری بودجه در بازه زمانی ۲۴-۲۰۲۳ الی ۲۶-۲۰۲۵ به‌طور متوسط به میزان ۱٫۵ درصد از تولید ناخالص داخلی تثبیت شود.
ایران می‌تواند در مقابل تحریم‌ها مقاومت کند
در بخش دیگری از این گزارش، به سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین پرداخته‌شده است. این توافق قصد دارد نشان دهد که ایران هم از پشتوانه اقتصادی بین‌المللی برای مقاومت در برابر تحریم‌ها برخوردار است و هم حمایت سیاسی لازم را در ارتباط با تقاضای خود مبنی بر لغو تحریم‌ها پیش از بازگشت به اجرای کامل توافق هسته‌ای دارد.
سند همکاری ایران و چین این دیدگاه را تقویت می‌کند که ایران مادامی‌که در انتظار رفع تحریم‌های ایالات‌متحده است بر تقویت روابط اقتصادی خود با چین متمرکز خواهد شد، به‌ویژه در زمینه ترغیب چین به خرید نفت بیشتر در ازای دسترسی ترجیحی به قراردادهای زیرساختی در ایران برای شرکت‌های چینی.
بازی آمریکا را رصد کنیم
گزارش اکونومیست و گزارش‌های مشابه به‌وضوح نشان می‌دهد که اساسا نباید بر روی «اقتصاد تحریم محور» یا «اقتصاد برجام محور» حسابی بازکنیم. آمریکا در حوزه اقتصادی، درصدد است با قرار دادن نقطه ثقل اقتصادی کشور بر مبنای «برجام»، مانع از تحقق ظرفیت‌های بالقوه نهفته در حوزه اقتصاد و صنعت کشور شود. به عبارت بهتر، غرب روزنه نفوذ اقتصادی خود درکشور را بر مبنای جا انداختن « اقتصاد متأثر از تحریم» در حوزه مالی و اعتباری کشور قرار داده است.
همان‌گونه که بارها عنوان‌شده است، ازآنجاکه برجام به‌صورت بالقوه توسط آمریکا قابل‌نقض است ( و این موضوع در دوران ریاست جمهوری ترامپ نیز به اثبات رسید)، نمی‌توان از آن به‌عنوان یک نقطه ثقل در معادلات اقتصادی کشور اتکا کرد. بدیهی است که در این برهه تعیین‌کننده، باید نسبت به مقوله «اقتصاد درونزا» یا همان اقتصاد مقاومتی به‌مثابه تنها نسخه مقابله بانفوذ اقتصادی غرب در دوران پسابرجام نگریست. در این میان، بی‌اعتمادی نسبت به‌طرف مقابل و اصول اقتصادی ایجاب می‌کند به‌جای تکیه‌بر یک «ظرفیت قابل‌تغییر»، به ظرفیت داخلی کشور که متغیری از اخم و لبخند دشمنان ما نیست، استناد کنیم.
درصورتی‌که «اقتصاد مقاومتی» به مبنا و الگوی ما در حوزه مالی و اعتباری و گردش سرمایه در داخل و خارجی از کشور تبدیل‌شده و «برجام» در ذیل این ساختار تعریف گردد، در این حوزه ضمن بستن راه نفوذ دشمن خواهیم توانست اقتصاد خود را به‌صورت بنیادین و اصولی بازتعریف کرده و برنده این رقابت پیچیده با آمریکا باشیم.بااین‌حال اگر «برجام» و «تحریم‌ها» بخواهند به روح حاکم بر کالبد اقتصادی کشور تبدیل شوند و اقتصاد مقاومتی در ذیل این نگاه بازدارنده یا حتی در عرض آن تعریف شود، ما به‌جای «کنشگری» در عرصه اقتصاد، صرفا در مقام «واکنش » قرار خواهیم گرفت. در اینجا توان و ظرفیت داخلی جای خود را به بازی بازیگران خارجی خواهد داد.نباید تجربه بازی هیجانی اما تلخ دولت فعلی را در بین سال‌های ۱۳۹۲ تا الان را فراموش کرد. قطعا در حوزه سیاست خارجی و اقتصاد، باید طرحی نو درانداخت تا شاهد وقوع بحران‌هایی ازاین‌دست نباشیم.
درنهایت اینکه شرایط امروز ، علاوه بر آنکه به‌صورت ذاتی و به دلیل آنارشی حاکم بر روابط بین‌الملل پیچیده است، به دلیل تلاش دشمن برای نفوذ گسترده و همزمان در حوزه‌های متعدد اقتصادی و سیاست داخلی و خارجی کشور به‌شدت حساس و سرنوشت‌ساز است. ازاین‌رو باید مراقب باشیم قطعات پازلی به نام «ایران قدرتمند» را نادرست یا جابه‌جا نچینیم.قطعا در این خصوص لازم است به فرموده رهبر معظم انقلاب عمل کرده و «استراتژی خنثی‌سازی تحریم‌ها»را بر «استراتژی رفع تحریم‌ها» ترجیح دهیم. بدون شک، در این صورت دیگر حضور یا عدم حضور یک حزب و گروه خاص در آمریکا یا خروج یا عدم خروج این کشور از توافق هسته‌ای، تأثیری درحرکت روبه‌جلوی اقتصادی کشورمان نخواهد داشت.
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.