بازهم پای مازوت به نیروگاه‌ها باز می‌شود؟ - روزنامه رسالت | روزنامه رسالت
شناسه خبر : 52760
  پرینتخانه » اجتماعی, مطالب روزنامه, ویژه تاریخ انتشار : 29 مهر 1400 - 2:49 |
ضرورت شفاف‌سازی اقدامات زیرساختی مسئولان برای جلوگیری از مازوت سوزی

بازهم پای مازوت به نیروگاه‌ها باز می‌شود؟

سال گذشته هوا بسیار آلوده بود و در برخی شهرها، شاخص آلودگی به عدد ۱۹۰ هم رسید و رئیس اسبق سازمان حفاظت محیط‌زیست، منشأآلاینده‌ها را سوخت مازوت عنوان کرد که به گفته او پالایشگاه‌های مدرن، پنج‌درصد و پالایشگاه‌های ما چهار برابر بیشتر مازوت تولید می‌کنند و پس‌ازاین اظهارات مطرح شد که علت استفاده از این سوخت، نه پر بودن مخازن مازوت بلکه کمبود گاز و جلوگیری از خاموشی است.
بازهم پای مازوت به نیروگاه‌ها باز می‌شود؟
گروه اجتماعی 
سال گذشته هوا بسیار آلوده بود و در برخی شهرها، شاخص آلودگی به عدد ۱۹۰ هم رسید و رئیس اسبق سازمان حفاظت محیط‌زیست، منشأآلاینده‌ها را سوخت مازوت عنوان کرد که به گفته او پالایشگاه‌های مدرن، پنج‌درصد و پالایشگاه‌های ما چهار برابر بیشتر مازوت تولید می‌کنند و پس‌ازاین اظهارات مطرح شد که علت استفاده از این سوخت، نه پر بودن مخازن مازوت بلکه کمبود گاز و جلوگیری از خاموشی است. رئیس فراکسیون محیط‌زیست مجلس هم اعلام کرد در بازدید از یک نیروگاه برق حرارتی نزدیک تهران، به چشم خود، سوزاندن مازوت و آلودگی بیش‌ازحد مجاز تولیدشده در این واحد صنعتی را دیده است. سمیه رفیعی توضیح داده بود که سوخت گازوئیل نیروگاه فوق غیراستاندارد بود و ۱۲۰ برابر از حد مجاز، آلایندگی بیشتری تولید می‌کرد! 
طی روزهای قبل، دوباره مسئله آلودگی هوای کلان‌شهرها خبرساز شده و بسیاری پای مازوت را به این ماجرا بازکرده‌اند و از هم‌اکنون هشدار می‌دهند که استفاده از این سوخت دردسرساز خواهد بود. درست مثل سال گذشته که اظهارات برخی مقامات در استفاده از مازوت (نفت کوره) که یکی از آلاینده‌ترین سوخت‌های فسیلی است، به‌عنوان مهم‌ترین علت آلودگی هوای شهرها معرفی‌شده بود. اگرچه سال قبل، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی مدعی بود که موضوع آلودگی مربوط به کامیون‌ها و موتورسیکلت‌های غیراستاندارد است اما آمارهایی که شرکت ملی گاز ایران منتشر کرد، نشان می‌داد مصرف گاز نیروگاه‌های برقی به حدود یک‌پنجم فصول گرم سقوط کرده و به ۵۵ میلیون مترمکعب در روز رسیده است. لذا، سوخت‌های مایع شامل مازوت و گازوئیل جایگزین آن شده است. گاز طبیعی پاک‌ترین سوخت در میان سوخت‌های فسیلی است و سهمی نزدیک ۷۰ درصدی از کل مصرف انرژی فسیلی ایران دارد اما مشکل اینجاست که در زمستان‌ها، نیاز خانگی به گاز به‌شدت اوج می‌گیرد و گاز اندکی برای تحویل به نیروگاه‌ها و تا حدودی دیگر صنایع عمده، ازجمله کارخانه‌های سیمان باقی می‌ماند. 
 دولت برنامه‌ای برای استفاده از مازوت ندارد
امسال طبق گفته مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، دولت برای استفاده از مازوت برنامه‌ای ندارد، بااین‌حال می‌تواند آخرین انتخاب وزارت نفت برای تأمین سوخت باشد. جلیل سالاری، مازوت را کم اولویت‌ترین سوخت برای نیروگاه‌ها پس از گاز و گازوئیل عنوان کرده اما باتوجه به‌پیش بینی کسری ۲۰۰ میلیون مترمکعبی گاز برای زمستان امسال به دلیل افزایش ۸ تا ۱۰ درصدی مصرف، کمبود گاز در زمستان اجتناب‌ناپذیر است و بسیاری گمانه‌زنی کرده‌اند که دولت نمی‌تواند از گاز برای تأمین انرژی استفاده کند و به‌جز استفاده از مازوت چاره دیگری ندارد. به‌رغم مطرح‌شدن این احتمالات، جلیل سالاری، با اشاره به این‌که سال گذشته ۶ میلیارد لیتر مازوت مصرف‌شده که عمده آن در زمستان و در نیروگاه‌ها سوزانده شده، می‌گوید: «مصرف گاز در نیروگاه‌ها ۱۰ درصد بالا رفته و سوخت مایع هم ۴ درصد کمتر نسبت به پارسال سوزانده می‌شود.» همزمان ذخیره‌سازی گاز طبیعی هم در دستور کار قرارگرفته و مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز بر ذخیره‌سازی ۴ میلیارد مترمکعب گاز در مناطق شمال و شمال شرق کشور در مخازن ذخیره‌سازی سراجه و شوریجه تأکید کرده است. 
 نیروگاه‌ها مشکلی در تأمین سوخت ندارند
خبرگزاری ایسنا هم درپی انتشار اخباری مبنی بر ارسال حداکثری سوخت مایع به نیروگاه‌ها با اولویت منطقه شمال شرق و استفاده حداکثری از نفت کوره و مدیریت تأمین گاز، از نگرانی‌ها بابت استفاده از مازوت در نیروگاه‌ها نوشته است و دراین‌باره با معاون نظارت و پایش حفاظت محیط‌زیست استان تهران گفت‌وگو کرده که زهره عبادتی به‌صراحت گفته است: «تاکنون هیچ مکاتبه‌ای با ما نشده یا تصمیمی دال بر احتمال مصرف مازوت در نیروگاه‌های استان تهران طی زمستان گرفته نشده است و هیچ‌یک از نیروگاه‌های استان تهران به‌جز نیروگاه بعثت قابلیت مصرف سوخت مازوت را ندارند.» 
عبادتی ضمن اشاره به این‌که هیچ‌یک از نیروگاه‌های استان تهران به‌جز نیروگاه بعثت قابلیت مصرف سوخت مازوت را ندارند، با ارائه توضیحات کامل‌تر افزوده است: « طی جلساتی که با نیروگاه‌های استان تهران داشتیم، عنوان کرده‌اند که مشکلی در تأمین سوخت نداشته‌اند. بااین‌حال اگر بنا شود که در فصل زمستان تصمیمی مبنی بر استفاده از سوخت مازوت در نیروگاه بعثت گرفته شود، حتما باید جلساتی در این زمینه برگزار شود تا ابعاد این موضوع به‌صورت دقیق‌تری بررسی شود. هرچند بسته به شرایط آلودگی هوای تهران در فصل زمستان قطعا اگر آلودگی هوا تشدید شده باشد، نیروگاه‌ها نمی‌توانند از سوخت‌های آلاینده استفاده کنند.» 
پیامد استفاده از سوخت مازوت
به‌هرروی، برخی از صاحب‌نظران از هم‌اکنون، نسبت به پر بودن مخازن و استفاده از سوخت مایع و به‌ویژه مازوت در نیروگاه‌ها هشدار داده و معتقدند امسال هم مازوت به‌عنوان متهم اصلی آلودگی هوا در تهران معرفی ‌خواهد شد و تأکید می‌کنند: درصورتی‌که غلظت این ماده در ترکیبات هوا افزایش یابد، برای محیط‌زیست و سلامت افراد پیامد نامطلوبی داشته و درد قفسه سینه، مشکلات تنفسی، قرمزی چشم و افزایش احتمال بروز بیماری‌های قلبی و تنفسی را به همراه دارد. یکی دیگر از مضرات سوزاندن مازوت و سایر سوخت‌های گوگردی، تشکیل سولفات‌ها و نیترات‌ها به شکل آئروسل یا ذرات بسیار ریز هواست که «ذرات معلق» موجود در هوا را سبب می‌شوند. این ذرات معلق با تشدید آلودگی هوا خطر آسم و حملات قلبی و تنفسی را افزایش می‌دهند. 
همچنین سوزاندن مازوت «از منبع انتشار آن فراتر می‌رود و در این حالت اکسیدهای گوگرد به دلیل واکنش در اتمسفر و فاز محلول در آب، به اسید تبدیل می‌شوند. این آئروسل‌های اسیدی تحت شرایط خاص هواشناسی به باران اسیدی، برف و مه تبدیل خواهند شد. زمانی که آلودگی هوا ناشی از عملکرد و فعالیت‌های انسانی نباشد، پی اچ باران‌های اسیدی در حدود ۵/۵ خواهد بود که این میزان خاصیت اسیدی به دلیل وجود کربنیک اسید حاصل از واکنش بخارآب با دی‌اکسید کربن است. این باران‌های اسیدی اثرات مخرب دیگری نیز بر جای می‌گذارند که از میان آن‌ها می‌توان به حل شدن فلزات سنگین در باران‌های اسیدی اشاره کرد. همچنین خاک‌ها نیز دیگر توانایی نگه‌داشتن ریشه درختان را نخواهند داشت. درنتیجه با فرسایش خاک و از بین رفتن پوشش گیاهی، احتمال بروز سیل افزایش پیدا می‌کند.» (ایمنا) 
بهزاد اشجعی- کارشناس آلودگی هوا دراین‌باره با «رسالت» گفت‌وگو کرده است. او ابتدا می‌گوید: «مازوت سوختی است که به‌ناچار و ناخواسته در پالایشگاه تولید می‌شود. محتوای گوگرد این سوخت بسیار بالاست و مازوت تولیدی پالایشگاه‌های ما در حد ۳۰هزار پی پی ام گوگرددارند که عدد بسیار بالایی است. براساس استاندارد این عدد باید حداکثر ۱۰هزار پی پی ام باشد. بنابراین مهم‌ترین آلاینده‌ای که در اثر سوزاندن این سوخت تولید می‌شود اکسیدهای گوگرد هستند که در زمستان گاها می‌بینیم بوی بد در سطح شهر احساس می‌شود که بخشی از آن ناشی از همین اکسیدهای گوگرد حاصل از سوزاندن مازوت است. همچنین انتشار آلاینده ذرات معلق به‌واسطه سوختن مازوت فوق‌العاده بیشتر از سوختن گاز است. به‌علاوه وجود ترکیبات و عناصر دیگر در این سوخت نیز منجر به تولید آلاینده‌های مختلف دیگر در اثر سوختنش می‌گردد.»
رویکرد استفاده حداقلی از مازوت سوزی در روزهای آلوده 
اشجعی در پاسخ به موضوعات موردبحث در سومین جلسه هماهنگی و برنامه‌ریزی برای تأمین سوخت زمستانی و این‌که آیا از سوی مسئولان سیاست‌گذار و تصمیم گیر باتوجه به تجربه تلخ مازوت سوزی در سال گذشته، تدابیری صورت گرفته، تشریح می‌کند: «در جریان صحبت‌ها و تصمیمات آن جلسه نیستم اما عبارت «استفاده حداکثری از نفت کوره (مازوت) در نیروگاه‌ها» به‌عنوان یکی از موضوعات موردبحث در سومین جلسه هماهنگی و برنامه‌ریزی برای تأمین سوخت زمستانی در روز شنبه منتشر و بلافاصله نیز حذف شد و اگر ازنظر منطقی بخواهیم به قضیه نگاه کنیم احتمالا اشتباه تایپی عامل بروز چنین اتفاقی شده است. به‌هرحال با توجه به تجربه سال گذشته در خصوص مازوت سوزی قطعا رویکرد همه به سمت استفاده حداقلی از این سوخت در روزهای آلوده خواهد بود. در روزهای اخیر شاهد برگزاری جلسات و کارگروه هایی برای موضوع مازوت سوزی در زمستان بوده‌ایم. البته باید این راهم ذکر کرد که الان برای برگزاری این جلسات شاید دیر باشد، اما به‌هرحال ظاهرا این موضوع نسبت به سال گذشته جدی‌تر پیگیری شده است. سال گذشته وزارت نفت و نیرو تا روزی که مجبور به استفاده از مازوت در نیروگاه‌ها شدند به‌نوعی در خصوص این موضوع چراغ خاموش حرکت کردند، اما همین‌که امسال از هم‌اکنون درحال برگزاری جلسه و برنامه‌ریزی هستند خود جای امیدواریست. بااین‌حال باتوجه به اطلاعات به‌دست آمده، ظاهرا امسال نیز مصرف مازوت در نیروگاه‌ها اتفاق خواهد افتاد، حال باید دید نتیجه این جلسات و کارگروه‌ها چه خواهد بود.»
 این کارشناس آلودگی هوا اضافه می‌کند: «آمارها نشان از کمبود سوخت گاز و گازوئیل برای مصرف نیروگاه‌ها در روزهای سرد سال دارد، بنابراین نیروگاه‌ها مجبور به استفاده از مازوت در سال جاری نیز هستند. اولا یک تفاوت مهمی که نسبت به سال گذشته وجود دارد، این است که دیگر این موضوع انکار نمی‌شود و مسئولین وزارت نفت و نیرو به استفاده از این سوخت در حال حاضر اعتراف می‌کنند. البته شاید این‌گونه هم برداشت شود که این اعترافات در جهت عادی‌سازی این موضوع و کاهش حساسیت افکار عمومی صورت می‌گیرد. درهرصورت از هم‌اکنون مشخص است که در زمستان مازوت سوزی خواهیم داشت، در این شرایط تنها کاری که می‌شود کرد این است یک برنامه‌ریزی صحیح در این فاصله انجام شود که این میزان مازوت اجباری، به نحوی سوزانده شود که کمترین تأثیر را در آلودگی هوای کلان‌شهرها بگذارد. به‌عنوان‌مثال در استان تهران و اطراف کلان‌شهرها به‌هیچ‌وجه مازوت سوزانده نشود. یا براساس پیش‌بینی‌های ناشی از مدل‌سازی آلودگی هوا، مازوت سوزی در روزهایی که احتمالا هوا کیفیت بهتری خواهد داشت صورت پذیرد و ذخیره‌سازی گاز و گازوئیل جهت استفاده در روزهای آلوده در دستور کار قرار بگیرد.»
 مسئله آلودگی هوا را فقط به مازوت سوزی گره نزنیم
اشجعی معتقد است: « ما نباید مسئله آلودگی هوا را فقط به مازوت سوزی گره بزنیم. مطالعات سیاهه انتشار نشان می‌دهد که در شهر تهران فقط ۱۲ درصد آلودگی زمستان ناشی از نیروگاه‌هاست و کماکان خودروهای دیزلی بیشترین نقش را در آلودگی هوای زمستان دارند. اگر آلودگی هوا را فقط در مازوت سوزی خلاصه کنیم در این صورت راه فراری برای سایر نهادها و دستگاه‌ها از اجرای وظایف خود بازکرده‌ایم، وظایفی مثل نوسازی ناوگان عمومی، اسقاط خودروهای فرسوده، معاینه فنی، نصب فیلتر ذرات روی اتوبوس‌ها و … .پس برای هر عاملی باید در حد و اندازه آن عامل و میزان اثر آن در آلودگی هوا بها داد و هزینه کرد. موضوع مازوت سوزی ازآنجایی‌که یک موضوع کاملا ظاهری و قابل احساس برای مردم است، در سال‌های اخیر پررنگ شده است، اما نباید کل آلودگی هوا را به این موضوع گره بزنیم.»
 بازهم قرار است دست روی دست بگذاریم؟
این کارشناس آلودگی هوا با اشاره به این‌که در خصوص ذخیره سوخت مایع نیز باید بگویم که اگر منظور سوخت گازوئیل باشد منعی ندارد چون آلایندگی این سوخت بسیار کمتر از مازوت است، با ارائه توضیحات تکمیلی می‌گوید: « ذخیر سازی سوخت آخرین راه‌حل برای مسئله مازوت سوزی است. باید از مسئولین وزارت نیرو و نفت پرسید که از سال گذشته تا الان برای مقابله با این اتفاق چه کرده‌اند؟ چه اقدامات زیرساختی را برای جلوگیری از مازوت سوزی انجام داده‌اند؟ از افزایش راندمان نیروگاه و نصب تجهیزات فیلتراسیون آن‌ها چه خبر؟ از استانداردسازی مازوت چه خبر؟ از سال گذشته تاکنون چه اقداماتی برای این‌ها انجام‌شده است؟ آیا بازهم قرار است دست روی دست بگذاریم تا روزهای آلوده با کمبود گاز روی به مازوت سوزی بیاوریم و آن‌وقت کاسه چه کنم به دست بگیریم؟ این‌ها موضوعاتی است که باید شفاف شود و از طرفی در رابطه با سوخت گازوئیل نیز باید یادآوری کرد که این سوخت طبیعتا نسبت به گاز آلایندگی بیشتری دارد. اما ما باید این را با بدبینانه‌ترین سناریو که همان مصرف مازوت است مقایسه کنیم. آلایندگی مازوت بسیار بیشتر از گازوئیل است. در حال حاضر هم این سوخت به‌طور مداوم در برخی نیروگاه‌ها سوزانده می‌شود. اولویت اول طبیعتا مصرف گاز در نیروگاه‌هاست، اما در صورت کمبود گاز، استفاده از گازوئیل هم به آن شدتی که مازوت تأثیر مخرب دارد بد نیست.»
|
برچسب ها
,
به اشتراک بگذارید
تعداد دیدگاه : دیدگاه‌ها برای بازهم پای مازوت به نیروگاه‌ها باز می‌شود؟ بسته هستند

مجوز ارسال دیدگاه داده نشده است!

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.