ایران و مذاکرات وین
حانیه مسجودی
مدتی است مذاکرات وین که در ماههای پایانی دولت روحانی آغازشده بود، متوقفشده است و دولت سیزدهم در ابتدای مسیری است که گمانهزنیهای بسیاری در موردش وجود دارد.
اما اصل موضوع چیست، ارتباط ایران و آمریکا با همراهی کشورهای اروپایی بود که هدفی که حسن روحانی بیش از ۸ سال پیش آن را بیان و برای تحقق آن تمام راههای موجود را امتحان کرد. ازجمله دیپلماسی لبخند، جلب اعتماد غربیها به هر طریق ممکن، اجرای تمام تعهدات توافق برجام بدون بررسی اجرای تعهدات طرف مقابل و درنهایت انفعال و امید داشتن به دست کدخدایی که دیری نگذشت که از توافق حاصله خارج شد و متن آن را در رسانه ملی آمریکا پاره کرد.
ایران فعلی با ایران ۸ سال پیش متفاوت است
اکنون اما با شرایط متفاوتی روبه رو هستیم. جمهوری اسلامی ایران در تمام سالهایی که دولت یازدهم و دوازدهم زمام امور مختلف کشور ازجمله تصمیمات مهم داخلی و خارجی را در دست داشت سیاستی اثباتگرایانه برای حسن نیت خود داشت و تمام راهها را نیز امتحان کرد.
اما در سال پایانی دولت دوازدهم بهواسطه آغاز به کار یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی بازنگری در سیاست خارجی کشورمان در قبال دول اروپایی و آمریکا صورت گرفت. بازنگری که سرآغاز بحثهای کنونی است. پیش از شروع مذاکرات برای احیای برجام بهصورت مجازی و در ادامه بهصورت حضور در وین، مجلس شورای اسلامی قانونی را تحت عنوان «اقدام راهبردی برای لغو تحریمها» به تصویب رساند.
چه شد که سیاست خارجی کشورمان پس از ۸ سال از انفعال خارج شد؟
این قانون بهصورت خلاصه بر ادامه سیاست خارجی مقتدرانه در قبال کشورهایی تأکید داشت که خودشان به ایران معترض نقض برجام بودند، اما در عمل و باطن خودشان ناقض اصلی این توافق بودند. حال با ریاست محمدباقر قالیباف در مجلس و نزدیک شدن به زمان انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ زمان آن رسیده بود که نفسی تازه در دستگاه دیپلماسی دمیده شود و همین نیز شد.
پس از اجرای این قانون کشورهای ناقض برجام معترض شدند و مدام به بازگشت ایران به این توافق تأکید داشتند. حتی آمریکا که بهصورت رسمی از این توافق خارجشده بود تأکید میکرد که ایران باید ابتدا به توافق بازگردد و پسازآن آمریکا به برجام برمیگردد و به همین شکل دست ایران برای چانهزنی باز و زمان آن رسیده بود که بهواسطه افزایش قدرت هستهای و ازسرگیری فعالیتهایی که غربیها از آن هراس داشتند، مواضع خود را اعلام و خواستههایش را عنوان کند.
هرچند دولت روحانی باوجوداینکه نفسهای آخر خود را میکشید همچنان سعی داشت به آمریکاییها و کشورهای غربی نشان دهد که دولتش مشکلی برای امضای توافق ندارد و مشکل اصلی داخل کشور است و دستهایی پشت پرده اجازه توافق نمیدهند.
حسن روحانی دقیقاً در شرایط حساسی که تیم مذاکرهکنندگان کشورمان در مقابل مذاکرهکنندگان قلدر غرب در حال چانهزنی و البته اجرای نمایش دیپلماسی لبخند بود اعلام کرد که اگر از داخل اجازه دهند آنها توافق را امضا خواهند کرد و تحریمها رفع میشود. روحانی عملاً این پالس را به آمریکاییها داد تا آنها را به هدفشان برساند.
سرنوشت مذاکرات منطبق با اهداف دولت سیزدهم
حال اما ورق برگشته است. شخصی ریاست دولت را برعهدهگرفته که برخلاف رئیسجمهور قبلی به توان داخلی، ظرفیت استانهای محروم و بازار کشورهای همسایه اعتقاد قلبی دارد و بهجای اتلاف وقتش برای چانهزنی و اثبات حسن نیت ایران به غربیها، حسن نیت خود را به مردم و کودکان استانهای محروم کشور صرف و ظرفیتهای مغفول مانده را بررسی میکند.
در روزهای اخیر نیز بهواسطه پیش رفتن برخی از امور دولت سیزدهم و قرارگیری در ریل اصلی، بحثهایی در مورد سیاست خارجی دولتمردان برای مذاکرات وین شنیدهشده است. اکنون نظرات به ۳ دسته تقسیم میشود. نخست، مثبتاندیشان. دوم، منفیگرایان و سومین دیدگان نظریه تردید است.
عدهای معتقد هستند که دولت سیزدهم خواهان و خواستار استفاده از تمام ظرفیتها و فرصتهایی است که برای کشور پیش میآید و قصد ندارد مانند دولت روحانی خودش را به یک یا دو بخش محدود کند.
بخش دیگری از کارشناسان جریان مقابل میگویند ممکن است دولت سیزدهم نیز مانند دولت قبلی در یک مسیر افراط کند اما این بار بهجای امید صرف به کشورهای غربی به ظرفیتهای داخلی، همسایگان و کشورهای شرقی چشم دوخته و برای آن برنامه دارد و طرح مشخصی برای ارتباط با آمریکا یا اروپا ندارد.
خطیبزاده: حتی یک ساعت هم برای نهایی کردن تاریخ مذاکرات وین از دست نمیدهیم
«سعید خطیبزاده» سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان نیز در نشست هفتگی با خبرنگاران ضمن تشریح آخرین تحولات در حوزه سیاست خارجی به سؤالات خبرنگاران پاسخ داد.
سخنگوی وزارت امور خارجه بابیان اینکه مذاکرات وین در داخل وزارت خارجه پیگیری میشود، گفت: هیچ متن و توافقنامه جدیدی قرار نیست مذاکره شود و بعد از جمعبندی فرآیند بررسی داخلی، یک ساعت هم برای نهایی کردن تاریخ مذاکرات از دست نمیدهیم.
سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤالی درباره مذاکرات وین و ترکیب تیم مذاکرهکننده گفت: مذاکرات وین انجام میشود و در داخل وزارت خارجه پیگیری میشود. هیچ متن و توافقنامه جدیدی قرار نیست مذاکره شود و اینکه در وزارت خارجه ترکیب تیم چطور باشد قبلاً از بانک مرکزی، نفت و … باشد و این بار همین خواهد بود. مهم این است که تداوم از حیث گفتوگوها انجام خواهد شد.
این دیپلمات ارشد ایرانی همچنین گفت: شبانهروز دوستان ما در حال مرور مباحث هستند. ما یک ساعت را بعد از اینکه فرآیند بررسی داخلی درباره مذاکرات به جمعبندی برسد از دست نخواهیم داد که تاریخ را نهایی کنیم و روزهای آتی روزهایی خواهد بود که تعاملات بیشتری را در حوزه برجام و گفتوگوهای وین شاهد خواهید بود.
درنهایت با مدنظر قرار دادن تمام تحلیلها و اظهارات سخنگوی وزارت امور خارجه میتوان به نظر مثبتاندیشان مطمئنتر شد.
آمریکا , برجام , حانیه مسجودی , مذاکرات وین
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.