ایران زیر سایه کرونا پیر می‌شود
گروه اجتماعی
فقط کرونا نیست که ما را تهدید می‌کند، بحران جمعیت هم به دلیل سقوط نرخ زادولد، وضعیت بدی را برای ایران رقم‌زده و تا سه دهه آینده، یکی از سه کشور سالخورده جهان خواهیم بود و در این میان، کرونا پیش آمدی فزون‌تر است، چراکه از پیامدهای تأسف‌بار این همه‌گیری، فقط مرگ انسان‌های بیشتر نیست، بلکه نرخ زادولد نیز به طرز قابل‌توجهی کاهش‌یافته، این ویروس، سوای حوزه سلامت و مخاطرات روحی- روانی که جان و روان آدمی را هدف گرفته، در حوزه‌های مختلف اقتصادی و اجتماعی نیز پیامدهای متعددی داشته و در میان آثار اجتماعی کرونا، کاهش میل به فرزندآوری و یا به تعویق انداختن آن، نمایانگر آن است که کرونا به‌عنوان هولناک‌ترین اپیدمی قرن، تنها در پی آن نیست که جان آدمی را بستاند، بلکه تمام‌قد، علیه رشد جمعیت هم ایستاده است و قصد دارد، ریشه خانواده را بزند، خانواده‌ای که تشکیل‌دهنده هسته بنیادین حیات اجتماعی جوامع است.
عارضه جمعیتی کرونا
اکنون فرصتی برای بهره‌مندی از پنجره طلایی جمعیت است و می‌توان به اصلاح و ترمیم ساختارهای جمعیتی دست زد. تا سال ۱۴۱۵ این پنجره گشوده است و اگر الگوی فرزندآوری اصلاح نشود و برای ارتقاء ساختار جمعیت پایدار، اقدامی صورت نپذیرد، یکی از سه کشور سالمند جهان خواهیم بود و این می‌تواند منشأ چالش‌های فراوانی برای کشور باشد و کاهش باروری و قدرت تجدید نسل به کاهش جمعیت در سن کار، کاهش رشد اقتصادی و فشار بر سیستم تأمین اجتماعی و شکاف نسلی منجر می‌شود و این مسئله، اضمحلال قدرت یک جامعه را به دنبال دارد. همان‌طور که در آغاز کلام اشاره کردیم، ویروس کرونا، با پیامدهای جمعیتی همراه است و فرزندآوری را تحت تأثیر قرار داده و جمعیت کشور را هرچه بیشتر به‌سوی پیری کشانده است. مطابق تحقیقات شورای عالی انقلاب فرهنگی، پاندمی کووید ۱۹ به کاهش فرزندآوری منجر شده و در چکیده مطالعه‌ای باهدف بررسی راهکارهای پیشگیری از کاهش نرخ موالید به‌واسطه شیوع کرونا، سمیرا شهباززادگان و منصوره کریم‌اللهی و اعضای هیئت‌علمی دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل، دو پیامد مستقیم یا ارگانیکی و غیرمستقیم یا مکانیکی این ویروس که بر روی جمعیت تأثیر گذاشته را مطرح کرده‌اند: «نخستین پیامد؛ افزایش میزان مرگ‌ومیر است و جنبه دیگر پیامدهای جمعیتی ویروس کرونا بر الگوهای ازدواج و فرزندآوری است.» در این مطالعه تأکید شده است: «فضای نامشخص ویروس کرونا، موجب تحت تأثیر قرار گرفتن، تصمیم‌گیری در مسائل جمعیتی مانند تعویق و کاهش ازدواج و فرزندآوری، بالا رفتن بیشتر سن بارداری و در برخی موارد حتی از دست دادن فرصت بارداری می‌شود. کرونا همچنین موجب افزایش مهاجرت‌ها می‌شود که عمده دلیل این امر، مسائل اقتصادی است. بر این اساس اتخاذ سیاست‌های جمعیتی مناسب جهت مقابله با کاهش موالید ضروری به نظر می‌رسد و برای تأثیر بر مؤلفه‌های مؤثر بر تحولات جمعیتی ازجمله باروری، مرگ‌ومیر و مهاجرت به‌عنوان متغیر وابسته و عوامل اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی به‌عنوان متغیر مستقل مؤثر بر کاهش رشد جمعیت باید سعی شود ابعاد غیرمستقیم کرونا کنترل شود. مسائل حمایتی مربوط به ازدواج، کاهش میزان طلاق و تقویت فرزندآوری توجه ویژه نیاز دارند. اجرای برنامه‌هایی در جهت تحکیم بنیان خانواده‌ها و فضای اقتصادی که زمینه را برای افزایش طلاق مهیاتر می‌کند، توجه ویژه‌ای می‌طلبد. در نظر گرفتن تسهیلات اقتصادی برای خانواده‌هایی که در انتظار تولد فرزندشان هستند، حمایت و توانمندسازی زوج‌های جوان در تأمین هزینه‌های زندگی از پیشنهادهای صاحب‌نظران است. امن سازی و مناسب‌سازی محیط مراقبت و زایمان مادران باردار باید در اولویت برنامه‌ها قرار گیرد چراکه ممکن است خانواده‌ها و به‌خصوص مادران از ترس شرایط کرونایی از فرزندآوری اجتناب و از ترس اقدام به سقط‌جنین کنند. لازم است کیفیت و کمیت بستر مراجعه غیرحضوری مادران باردار افزایش یابد. آگاه‌سازی خانواده‌ها از تأثیرات کرونا بر سلامتی مادر و فرزند و اجرای برنامه‌های خودمراقبتی و ایجاد سبک نوین زندگی هم از دیگر پیشنهادهای کارشناسان و پژوهشگران حوزه جمعیت است. بی‌تردید فرهنگ‌سازی هم لازم است چراکه ارزش‌ها و گرایش‌های فردگرایانه موجب شده افراد علایق فردی و شخصی خود را بر داشتن فرزند اولویت ببخشند و فرزندآوری را در اولویت‌های آخر قرار دهند.»
هشدار: جمعیت ۲۳ استان کشور کمتر از سطح جانشینی
این نخستین بار نیست که ما تحولات نامطلوب جمعیتی را تجربه می‌کنیم، این اتفاق در سه دهه گذشته رخ‌داده، تحولاتی که متأثر از برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری‌های غلط بوده و موجب شده درحال حاضر نسبت به سایر کشورهای جهان، وضعیت بدتری داشته باشیم. با استناد به گزارشی که خبرگزاری تسنیم ارائه کرده، درمی‌یابیم «زنان ایرانی با دارا بودن ۱/۷۸ فرزند در مکان ۱۴۶ جدول جهانی قرار می‌گیرند این در حالی است که حتی اسرائیل با رتبه ۷۵، آفریقای‌جنوبی ۹۷، برزیل ۱۰۶، ترکیه ۱۱۰، فرانسه ۱۱۸، آمریکا ۱۲۲ و انگلیس ۱۳۷ در مکان‌هایی بهتر و بالاتر از ایران قرار دارند!»
اما آنچه ما را به نگارش این متن واداشته، تأثیرات کرونا بر فرزندآوری است که مورد تأکید پژوهشگران عرصه جمعیت نیز قرارگرفته و آن‌ها اذعان می‌کنند که مشکلاتی مانند همه‌گیری کرونا و سایر بیماری‌ها درنهایت راه‌حل پیدا می‌کنند اما سقوط جمعیتی هیچ راه‌حلی ندارد و عوارض آن نیز جبران‌ناپذیر است. طبق آخرین برآوردها که مدیرکل دفتر جمعیت مرکز آمار ایران از آن سخن می‌گوید، جمعیت ۲۳ استان کشور کمتر از سطح جانشینی بوده و تنها ۸ استان دارای نرخ باروری بالاتر از سطح جانشینی بوده‌اند. استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و شمالی و رضوی، خوزستان، هرمزگان، گلستان و یزد نرخی بالاتر از سطح جانشینی داشته‌اند.
نرخ باروری در حد جانشینی شاخص مهمی است که بیانگر داشتن متوسط دو فرزند برای هر زوج است که تا سن ازدواج و فرزندآوری زنده باشند، بدان معنا که هر خانم در طول دوران باروری خود حداقل دو فرزند به دنیا بیاورد؛ به عبارتی لازم است هر ۱۰ زن ۲۱ فرزند به دنیا بیاورند و در حال حاضر ایران ششمین کشور جهان است که به‌سرعت به‌سوی سالمندی پیش می‌رود.
چالش کنونی کشور در زمینه باروری، قرار گرفتن میزان باروری در سطحی پایین‌تر از نرخ جانشینی یعنی باروری کمتر از ۲/۱ است و مریم بگلری- کارشناس جمعیت و باروری معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی ابن‌سینای همدان می‌گوید: این امر در درازمدت به منفی شدن رشد جمعیت، تغییر ترکیب جمعیت و سالخوردگی جمعیت منجر خواهد شد که اگر با برنامه‌ریزی صحیح در زمینه باروری و فرزندآوری به‌منظور افزایش جمعیت جوان مداخله صورت نگیرد، از حدود سال ۱۴۲۰ با ورود موج جمعیت متولدین دهه ۶۰ به گروه جمعیت سالمند، نسبت سالمندان به سایر گروه‌های سنی بیشتر خواهد شد و پیش‌بینی می‌شود چنین جامعه‌ای دچار آسیب‌ها و مشکلات فراوانی در زمینه‌های اجتماعی، اقتصادی، امنیتی، فرهنگی و سیاسی شود بنابراین باید با شناسایی موانع ازدواج و فرزندآوری و رفع و یا تسهیل این موانع ساختاری به رفع مشکل باروری پایین در کشور کمک کرد.
بگلری در رابطه با شاخص باروری در سراسر کشور اعلام کرده: در ایران از اوایل دهه ۶۰ میزان باروری شروع به کاهش کرد به‌طوری‌که در سال ۶۵ به سطح ۶/۳ رسید، این میزان در سال‌های ۷۵، ۸۵ و ۹۰ به ترتیب به ۲/۸، ۱/۹ و ۱/۸ بوده و در فاصله سال‌های ۹۰ تا ۹۵ باروری روندی افزایشی را تجربه کرده و به عدد ۲/۱۰ رسیده، درمجموع در حال حاضر میزان باروری کلی طبق آخرین محاسبات در سال ۹۸ در کشور ۱/۷۴ محاسبه‌شده که زیر نرخ جانشینی رسیده که به معنی رشد منفی جمعیت در درازمدت است.
به این آمار هم توجه کنید که سال ۹۵، خانم‌های در سن باروری، ۲۲ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر بوده‌اند و این آمار در سال گذشته به ۲۲ میلیون و ۹۰۰ هزار نفر رسیده که به گفته علی‌اکبر محزون- مدیرکل دفتر جمعیت مرکز آمار ایران تا سال ۱۴۰۸ به ۲۳ میلیون و ۴۷۰ رسیده و متوقف خواهد شد!
آمار دیگری که محزون ارائه می‌کند، مربوط به تأخیر در فرزندآوری است که باعث شده، « ۴۵ درصد ولادت‌ها مربوط به خانم‌های بالای ۳۰ سال باشد؛ حدود ۹ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر آمار جمعیت جوان در سن متعارف ازدواج است که مجرد و هرگز ازدواج‌نکرده‌اند که از این تعداد، ۵ میلیون و ۳۷۳ هزار نفر مرد و ۴ میلیون و ۴۲۳ هزار نفر خانم هستند؛ افرادی که بالای سن متعارف و قبل از سن تجرد قطعی‌اند، یک‌میلیون و ۸۱۰ هزار نفرند و ۲۲۰ هزار نفر هم تا سن ۵۰سالگی ازدواج‌نکرده‌اند و مجرد قطعی محسوب می‌شوند، از این تعداد ۸۲ هزار آقا و ۱۳۸ هزار خانم هستند؛ بالا رفتن میانگین سن ازدواج از طرفی باعث شده است سن باروری افزایش پیدا کند و مورد تهدید قرار گیرد.»
حل مشکلات اقتصادی، حتی بدون سیاست‌های تشویقی، منجر به فرزندآوری می‌شود
پس از شیوع کرونا، محمدمهدی تندگویان- معاونت ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش بر این مسئله تأکید کرد که آماری از کاهش ازدواج در دوران کرونا وجود ندارد، اما به تعویق افتادن زمان آغاز بسیاری از زندگی‌های مشترک طی ماه‌های اخیر ، عاملی در تأخیر فرزندآوری این زوج‌ها خواهد بود. بسیاری از زوجین مدتی طولانی‌تر قید فرزندآوری را زده‌اند. از نگاه این گروه شرایط اقتصادی موجود و درهم‌آمیختگی چالش‌های کرونایی با مسائل اقتصادی فرصت فکر کردن به فرزندآوری را نمی‌دهد اما نتایج به‌دست‌آمده از برخی مطالعات نشانگر آن است که حل مشکلات اقتصادی؛ اعم از اشتغال‌زایی و رونق اقتصادی، می‌تواند حتی بدون در نظر گرفتن سیاست‌های تشویقی، منجر به ازدیاد جمعیت و فرزندآوری شود.
کاهش باروری با بیکاری ارتباط مستقیمی دارد
مطالعات جهانی نیز این مسئله را نشان می‌دهد که افزایش بیکاری در جوانان و خوداشتغالی در سنین بالا مهم‌ترین تأثیر را در کاهش باروری در دوره بحران اقتصادی می‌گذارد و به‌طورکلی کشورهایی که بیشترین تأثیر را از رکود اقتصادی تجربه می‌کنند، میل کمتری به فرزندآوری دارند و این مطالعه در نروژ، سوئیس و ایسلند صورت گرفته است. همچنین مطالعات دیگری که در رابطه با کشورهای کره جنوبی و ایتالیا انجام‌شده، حکایت از آن دارد که شرایط بغرنج اقتصادی و فقدان امنیت در بازار کار موجب شده تا زنان متعلق به طبقات پایین جامعه، تمایل کمتری به باروری داشته باشند. مطالعاتی از ۲۸۵ منطقه در ۲۸ کشور اروپایی نیز همین مسئله را تصدیق می‌کند که میان سیاست‌های رفاهی کمتر و فقر و بیکاری با کاهش باروری ارتباط مستقیمی وجود دارد و این مؤلفه‌ها بر باروری زنان در همه سنین تأثیر منفی می‌گذارد.
کاهش باروری در دوران شوک‌های اقتصادی و بحران‌های اجتماعی نظیر کرونا که به نابسامانی‌های اقتصادی می‌انجامد، به دلیل عدم اطمینان به آینده و تأثیر منفی آن بر سرمایه‌گذاری است. بنابراین همانند این شرایط اکنون به دلیل طولانی شدن همه‌گیری کرونا اتفاق افتاده و ناامنی شغلی و اقتصادی سبب شده تا افراد به‌راحتی نتوانند برنامه‌ریزی برای ازدواج و فرزندآوری داشته باشند. به همین علت کارشناسان تأکید می‌کنند: «تسهیل ازدواج، ایجاد شرایط امن اقتصادی و اطمینان به آینده برای زوجین می‌تواند در رفتارها و تمایل آنان به فرزندآوری مؤثر باشد. ایجاد شرایطی برای بازگشت به شرایط عادی اشتغال و ایجاد احساس امنیت اقتصادی و اطمینان به آینده یکی از این راهکارهاست و لازم است سیاست‌های کلی جمعیت و برنامه‌های جمعیتی در جهت حمایت از ازدواج و فرزندآوری با جدیت بیشتر و مدیریت هماهنگ اجرا شوند.»
پیش‌تر مدیرکل دفتر توسعه اجتماعی معاونت امور جوانان وزارت ورزش و جوانان نیز بر این مسئله صحه گذاشته است که به‌هرروی کرونا تأثیر مضاعفی بر کاهش جمعیت داشته. اعظم کریمی گفته است که « زادولد با سرعت زیاد در حال کاهش است و تخمین زده می‌شود با کاهش ۲۰ درصدی زادولد، تنها طی سه سال گذشته مواجه شده باشیم که بسیار کاهش چشمگیری است. شیوع کرونا به‌عنوان چالشی جدید در کاهش رشد جمعیت تأثیرگذار است و فرزندآوری را کاهش می‌دهد. استمرار شیوع بحران کرونا از دو سوی ماجرا یعنی زادولد و مرگ‌ومیر بر رشد جمعیت اثر منفی خواهد گذاشت و به نظر می‌رسد پس از کرونا فرآیند کاهش زادولد شدیدتر خواهد شد.»
کریمی دلایل گوناگونی نظیر ترس از حضور در بیمارستان‌ها را در کاهش انگیزه فرزندآوری مؤثر دانسته که به‌احتمال فراوان آثارش را در سال‌های پس از ۱۴۰۰ نشان خواهد داد؛ قبل از شیوع کرونا بحث کاهش شدید نرخ رشد جمعیت در کشور مطرح بود، اما شیوع کرونا این مسئله را تشدید کرده است.
مدیرکل دفتر توسعه اجتماعی معاونت امور جوانان وزارت ورزش و جوانان، بابیان اینکه میزان موالید در هفت‌ماهه نخست سال ۹۹ نسبت به هفت‌ماهه نخست سال ۹۸ نزدیک ۶ درصد کاهش پیداکرده و در تمامی استان‌ها این کاهش مشاهده می‌شود، گفته بیشترین کاهش موالید در استان‌های البرز با منفی ۱۴ درصد، قم با منفی ۹/۵ درصد، مازندران با منفی ۹/۲ درصد بوده است و غیر از استان سیستان و بلوچستان که با افزایش موالید تقریبا ۳درصدی مواجه بوده؛ کمترین درصد تغییرات در این بازه زمانی مربوط به آذربایجان غربی با منفی ۲، کرمانشاه با منفی ۳/۸ و کردستان با منفی ۴/۱ درصد بوده است.
در ادامه به سراغ صالح قاسمی- نویسنده مجموعه جنگ جهانی جمعیت که از پژوهشگران این عرصه است رفته‌ایم، تا تحلیلی از تأثیرات کرونا بر مقوله جمعیت ارائه دهد.
تأثیر کرونا بر روی موالید، مرگ‌ومیر و مهاجرت
قاسمی به ما می‌گوید: «کرونا روی هر سه شاخص تأثیرگذار در آمارهای جمعیتی اثر خود را گذاشته است: اولین مورد موالید است، به‌این‌علت که امنیت روانی خانواده‌ها و زوجین کاهش‌یافته و لذا تصمیمشان به فرزندآوری یا تعلیق و یا تعطیل‌شده است، بنابراین در ایام کرونا، آمار موالید کاهش پیداکرده و از طرفی تعداد مرگ‌ومیرها افزایش‌یافته است؛ مرگ‌ومیرهایی که به‌واسطه کرونا به آمار مرگ‌ومیر سالانه کشور اضافه می‌شود. دیگر اینکه ممکن است شرایط مختلف مواجهه با کرونا در کشورهای مختلف، انگیزه‌ای باشد برای اینکه عده‌ای به بعضی کشورها مهاجرت کرده و این یا مهاجرت موقت است و یا دائمی، بنابراین موضوع مهاجرت نیز متأثر از کروناست و به‌این‌ترتیب شاخص‌های جمعیتی و نرخ رشد جمعیت از سه طریق موالید، مرگ‌ومیر و مهاجرت تحت تأثیر کرونا قرارگرفته است. البته به‌رغم همه این مسائل، ما احساس می‌کنیم هشدار کارشناسان نسبت به تبعات کاهش رشد جمعیت، مؤثر واقع‌شده و نرخ رشد منفیِ تعداد موالید کمتر شده و تعداد موالیدی که ماسال‌های قبل از دست می‌دادیم در سال ۹۹ کمتر بوده است، بنابراین می‌توانیم بگوییم مؤثر است و این روشنگری‌ها توانسته در موضوع سقط‌جنین، تصمیم به فرزندآوری و عبور از تک‌فرزندی و تصمیم‌گیری برای ازدواج به هنگام و همچنین فرزندآوری به هنگام مؤثر واقع شود و می‌توان این مسئله را در شاخص‌های جمعیتی مشاهده کرد. اگرچه این موارد به‌تنهایی کافی نیست. ضمن آنکه موضوعی که در سطح جهان در دستور کار بوده، مسئله مشوق‌های اقتصادی است و به عبارت بهتر تسهیلات اقتصادی به زوج‌های جوان به‌منظور فرزندآوری اعطا می‌شود و در کنار آن بر روی موضوع فرهنگ‌سازی هم کار می‌کنند، موضوع ارزش‌گذاری اجتماعی برای فرزند؛ اقدامی است که در دنیا به شکل رسانه‌ای و فرهنگی به‌صورت گسترده‌ای در حال انجام است. اگرچه ما در این زمینه تأخیر داشته‌ایم اما نظام برنامه‌ریزی کشور در دولت سیزدهم این مسئله حساس و مهم را پیگیری خواهد کرد.»
این پژوهشگر حوزه جمعیت تأکید می‌کند که «این دولت، حداقل برخلاف دولت یازدهم و دوازدهم باسیاست‌های جمعیتی مخالفت نخواهد کرد اما اینکه چقدر در حوزه جمعیت اقدام می‌کند، نیازمند فرصت است، ضمن آنکه می‌دانیم و می‌شناسیم که این میزان از تعهد دولت به مسائل راهبردی و کلان کشور حتما آن‌ها را نسبت به این موضوع حساس خواهد کرد. ناگفته نماند که این دولت، ظرفیت‌های خوبی هم در اختیار دارد، از سیاست‌های کلی جمعیت تا طرح جوانی جمعیت و همین‌طور برنامه هفتم توسعه و آنچه که در سازمان برنامه‌وبودجه و در معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری محقق می‌شود، ظرفیت‌هایی است که دولت سیزدهم می‌تواند در اختیار داشته باشد و نباید فراموش کنیم که ما آخرین فرصت‌های پنجره جمعیتی کشورمان را هم داریم که حداکثر ۸ تا ۱۰ سال خواهد بود.»
قاسمی در ادامه سخنانش به پدیده تک‌فرزندی هم اشاره‌کرده و می‌گوید: «این پدیده، الگویی کاملا نادرست است که هم پیامدهای فردی- خانوادگی و هم پیامدهای اجتماعی- ملی دارد. اتفاقا تک‌فرزندی برآمده از روحیه دلسوزی والدین نسبت به فرزندان است، چراکه تصور می‌کنند با این اقدام می‌توانند امکانات و منابع مالی را بر روی یک فرزند متمرکز کرده و نیازهای همان یک فرزند را تأمین کنند و به‌علاوه تربیت بهتری را رقم بزنند اما اتفاقا هم براساس علوم تربیتی و هم براساس تجارب موجود خانواده‌های تک‌فرزند، کودکانی که با این الگو متولدشده و بزرگ می‌شوند، هم به لحاظ تربیتی و هم به لحاظ مهارت‌های اجتماعی و در آینده در زندگی خودشان دچار مشکلات عدیده‌ای هستند و لذا امروز هیچ‌کس، والدین را به تک‌فرزندی توصیه نمی‌کند و این مسئله کاملا روشن و واضح است و باید پیامدهای نامطلوب آن برای مردم تبیین شود. کشورهایی هم که به این سمت رفته‌اند، متوجه اشتباه خود شده‌اند؛ به‌عنوان‌مثال چین بعد از سال‌ها که در برخی از ایالت‌های خودش تولد فرزند دوم و بالاتر را جریمه می‌کرد، این قانون را لغو کرده و دیگر جریمه نمی‌کند و متوجه پیامدهای جدی اقتصادی- اجتماعی و فردی- خانوادگی تک‌فرزندی شده و به نظر می‌رسد که ما هم باید به این سمت برویم و به والدین بگوییم، تک‌فرزندی الگویی است که از سر دلسوزی و عشق والدین به فرزند شکل‌گرفته اما همین رفتار دلسوزانه، بزرگ‌ترین ظلم در حق بچه‌های تک‌فرزند است. ما در کنار این والدین، با گروهی از خانواده‌ها و والدین هم روبه‌رو هستیم که تمایل به فرزندآوری نداشته و به سقط‌جنین دست می‌زنند، درحالی‌که باید موضوع سقط‌جنین جرم انگاری شود. یعنی قانون ناقصی که داریم باید کامل و اصلاح شود، کما اینکه در طرح جوانی جمعیت در مجلس هم این مسئله دیده‌شده که قانون مورداشاره باید اصلاح و تکمیل شود و بعدازآن به‌درستی اجرایی شود و پزشکان و یا برخی از شبه پزشکان، اجازه نداشته باشند برای این موضوع مجوز صادر کنند، بنابراین موضوع سقط بسیار مهم است و تأثیر مهمی بر روی شاخص‌ها دارد و جرم انگاری و رفتار درست با این پدیده، در کنار روشنگری پیامدهای جدی این موضوع، می‌تواند آمار سقط را کاهش دهد. این را قبلا هم در گفت‌وگو با رسانه‌ها مطرح کرده‌ام که دادههای مطالعاتی حاکی است در شرایط کنونی، آمار سقط‌جنین معادل حدود یکسوم آمار ۱٫۱۹۶٫۰۰۰ نفری تولدهای کل کشور است! و در صورت وجود یک قانون جامع و روشنگری لازم درباره ابعاد پزشکی، فقهی و فرهنگی پدیده غیرشرعی و غیراخلاقی سقط‌جنین، می‌توان امیدوار بود که روند کاهش شدید موالید کشور در سال‌های اخیر، متوقف یا جبران شود.»
جمعیت کشور، متولی مشخصی ندارد
قاسمی در خاتمه، مهم‌ترین و فوری‌ترین اقدام برای مسئله جمعیت را داشتن یک متولی مشخص دانسته و تأکید می‌کند: «متأسفانه در حال حاضر جمعیت کشور، هیچ متولی‌ای ندارد و رئیس‌جمهور باید عاجلانه یک مشاور عالی جمعیتی انتخاب کند و آن ستاد عالی جمعیت که در طرح جوانی جمعیت قیدشده، تشکیل شود و سپس باید باکار علمی و تخصصی، مهم‌ترین اولویت‌ها برای تغییر شاخص‌ها دیده شود، چون ما نمی‌توانیم همه کارها را به‌طور همزمان انجام دهیم و باید مهم‌ترین اقدامات را انجام داد که تصور می‌کنم، اقداماتی که توأم با مشوق‌های اقتصادی و مشوق‌های فرهنگی باشد در اولویت است و حتما پیوست روشنگری مسئله برای مردم هم اهمیت بسیار زیادی دارد که همه رسانه‌ها اعم از دیداری و شنیداری و شبکه‌های اجتماعی باید در این رابطه به وظیفه ملی خود عمل کنند.»
جان کلام این گزارش، توجه به پیچیدگی و چندبعدی بودن موضوع جمعیت است که از سوی انجمن جمعیت‌شناسی موردتوجه قرارگرفته و این انجمن معتقد است، موفقیت و پایدار بودن برنامه‌های جمعیتی مستلزم نگاه سیستمی، تعیین اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت، همکاری و هماهنگی بین بخشی، ارزیابی و ارزشیابی مستمر است. بنابراین، ایجاد یک کمیته راهبردی زیر نظر رئیس‌جمهور متشکل از نمایندگان قوای مقننه و قضائیه و نمایندگانی از کلیه وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مرتبط با مسائل و برنامه‌های جمعیتی و چند نفر متخصص در حوزه‌های علوم دینی، سلامت، جمعیت و اقتصاد تشکیل شود تا با ارائه خط‌مشی کلی اجرای سیاست‌های کلی جمعیت را تضمین کند.
پیری جمعیت , جمعیت , سالمندی , کرونا
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.