محمدكاظم انبارلویی
ملت ایران به روایت بیانیه گام دوم انقلاب، وارد دومین مرحله خودسازی، جامع‌پردازی و تمدن‌سازی شده است.
رهبر معظم انقلاب در این بیانیه می‌فرماید: «درودی از اعماق دل بر این ملت؛ بر نسلی كه آغاز كرد و ادامه داد و بر نسلی كه اینک وارد فرآیند بزرگ و جهانی ۴۰ سال دوم می شود.»
دفاع ابدی از نظریه نظام انقلابی اراده رهبری و ملت ایران در مواجهه با دشمن است و یک اساس و پایه در نظام‌سازی است.
نامزدهای مطرح در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ و شوراهای اسلامی مخاطب اصلی این بیانیه هستند. بیانیه گام دوم یک منشور حكومتی است.الزامات نظام‌سازی اسلامی در جای جای این بیانیه مورد تكیه قرار گرفته است. بیانیه گام دوم برای نظام‌سازی اسلامی، آسیب‌شناسی دقیق دارد.
از جمله این آسیب‌ها؛ فاصله گرفتن از ارزش‌ها، درس نگرفتن از تجربه‌های گرانسنگ جمهوری اسلامی در حوزه‌های مختلف، مدارا با فریبكاران، عدم خودسازی، دل بستن به امیدهای كاذب، حب ریاست و… را بیانیه مورد دقت قرار داده است.بیانیه گام دوم برای رسیدن به قله تحقق نظام‌سازی اسلامی راهكارهای مشخصی دارد.
نگاه خوشبینانه و توأم با امید به آینده، مدیریت جهادی ، حفظ روحیه انقلابی ، اتكا به نیروی انسانی ماهر، مؤمن و كاردان و… راهكارهای تعریف شده بیانیه گام دوم است.
آموزه‌های قرآن و اسلام به ما می‌گوید؛ عقلانیت وسیله‌ای است كه انسان راه بهشت را طی می‌كند و با آن پرستش خدا محقق می شود. نظام‌سازی مطلوب بر اساس آموزه‌های دین هرگز از دایره عقل بیرون نمی رود. عقل چراغ روشنی است كه ما با آن صراط مستقیم را طی می كنیم.یكی از مباحث مهم گفتمانی در ایام انتخابات این است كه نامزدها در مباحثی كه مطرح می كنند میزان پایبندی خود را به «عقل» و «شرع» به شهروندان نشان دهند تا مردم به تكلیف خود در پای صندوق‌های رأی دقیق عمل كنند. مردم در قاب بیانیه گام دوم انقلاب منتظرند ببینند نامزدها برای نظام‌سازی اسلامی چه اصول و مؤلفه‌هایی را ارائه می دهند؟
 ایجاد نظام اداری صحیح در كشور كلیدی‌ترین وظیفه رئیس جمهور در اصل ۱۲۶ قانون اساسی است . نامزدها در این باره چه حرفی برای گفتن دارند؟ ایجاد نظام اقتصادی عادلانه نیز وفق اصل ۱۲۶ قانون اساسی، رئیس جمهور را مسئول «برنامه» و «بودجه» این نظام می شناسد. نامزدهای ۱۴۰۰ در این باره چه حرفی برای گفتن دارند؟ 
نامزدهای مطرح باید یک ارزیابی از كارنامه دولتی كه می‌خواهند مسئولیت‌های كلیدی كشور را از او تحویل بگیرند ، داشته باشند. آن‌ها باید به مردم بگویند چگونه می‌خواهند مسیرهای غلط را اصلاح كنند و خسارت‌های به جا مانده را  به چه شکل  جبران كنند و از همه مهم‌تر چگونه می‌خواهند  مسیرهای درست رفته را  تداوم ببخشند؟
رهبر معظم انقلاب در بخش توصیه‌ها در بیانیه گام دوم ۷ محور اساسی را مورد اشاره و تأكید قرار دادند.
اولین آن علم و پژوهش است . علم و پژوهش در كشور پس از انقلاب پیشرفت‌های محیرالعقولی داشته است،اما  مدام دست‌هایی در داخل و خارج در نظام علمی و پژوهشی كشور اخلال می كنند.
نامزدهای ریاست جمهوری با اختیارات وسیعی كه دارند چگونه می‌خواهند جلوی این اخلال را به‌ویژه در حوزه هسته ای بگیرند؟
دومین مقوله در توصیه رهبری، نظام معنوی و اخلاقی در كشور است كه مورد تهاجم سنگین فرهنگی دشمن است. آیا نامزدهای مطرح به این فكر كرده‌اند كه چگونه می‌خواهند در برابر این تهاجم بایستند و از كیان فرهنگ اسلام و قرآن در جامعه اسلامی ما دفاع كنند؟ رئیس جمهور، رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی و رئیس شورای عالی فضای مجازی است و همه ابزارهای سخت و نرم مقابله را در دست دارد. باید در بحث‌های انتخاباتی، نامزدها بگویند چگونه می خواهند با این ابزار سخت و نرم به نمایندگی از ملت استفاده كنند؟ كارنامه دولت مستقر در این باره چیست؟ و كار را چگونه می خواهند تحویل بگیرند و چطور به رئیس‌جمهور بعدی تحویل دهند؟
سومین مقوله در توصیه رهبری در بیانیه گام دوم موضوع اقتصاد و معیشت مردم است. نامزدهای مطرح باید كارنامه اقتصادی دولت را دقیق بدانند.  آن‌ها  باید بدانند دولت فعلی كار را از كجا غلط دنبال كرده كه به آسیب‌های جبران‌ناپذیر فعلی رسیده است؟ چرا به كار كارشناسی ، علمی و حرفه‌ای بی‌اعتنا بود؟ چرا مدیریت جهادی را رها كرد و دل به مسائلی در سیاست خارجی بست كه توهمی بیش نبود؟ اخلال در نظام اقتصادی  به موجب قوانین كشور بالاترین مجازات را دارد. این اخلال صرفا توسط بخش خصوصی و اشخاص حقیقی صورت نمی گیرد،بلكه در نوع تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی نهادهایی كه رئیس جمهور مسئول مستقیم آن است نیز وجود دارد!
تصمیم‌های اقتصادی كه موجب ضرر و زیان به بیت‌المال شد و حتی به از دست رفتن جان هموطنانمان در تصمیم بنزینی سال ۹۸ منجر شد. اگر در دنیا كسی حساب و كتاب آن را نكشد، در آخرت یک ذره آن هم حساب دارد و باید رئیس جمهور پاسخگو باشد.  به تعبیر شهید رجایی در پایین نقطه جهنم این حساب‌كشی انجام می‌شود.
چهارمین توصیه رهبری در بیانیه گام دوم، مسئله مبارزه با فساد و ایجاد عدالت است. رئیس جمهوری كه خودش حال مبارزه با فساد را ندارد و حتی در انجام وظایف دستگاه قضائی در مبارزه با فساد اخلال می‌كند، حسابش با كرام‌الكاتبین است. كسانی كه در اجرای عدالت اخلال کرده  و آن‌را تخطئه  و برای دشمن خوراک تهیه می‌كنند، نمی توانند دوستان خوبی برای رئیس جمهور و حواریون نامزدهای مطرح باشند.
پنجمین نكته در توصیه رهبری، صیانت از استقلال كشور و آزادی ملت است كه در سوگند ریاست جمهوری هم جایگاه ویژه‌ای دارد. كسانی كه مخل استقلال كشور و آزادی‌های مردم هستند و این مردم را زیر چكمه استكبار جهانی می‌خواهند، باید بدانند در صف اول صیانت از استقلال و آزادی ملت، رئیس جمهور قرار دارد و با احدی در انجام این وظیفه شوخی ندارد.
متأسفانه گفت‌وگوهای برجامی آزمون خوبی برای حفظ استقلال و آزادی ملت نبود.
ششمین توصیه رهبری مسئله «عزت ملی» و ربط آن به روابط خارجی و از همه مهم‌تر مرزبندی با دشمن است. دولت بعدی باید با مردم عهد ببندد در هیچ قرارگاهی در مراودات خارجی، هرگز به دشمن لبخند نزند و لبخند طرف مقابل را هم دام بداند.در این باره یک سینه پردرد سخن وجود دارد كه در جای خود باید گفته شود.
هفتمین و آخرین توصیه رهبری در قاب بیانیه گام دوم مقوله مهم «سبک زندگی» است  و دولت نقش ویژه در این باره دارد. مردم الگوی سبک زندگی خود را از رهبرانشان الگوبرداری می‌كنند. رؤسای جمهور فعلی و قبلی و نیز نامزدهای مطرح ببینند سبک زندگی آن‌ها و همكاران نزدیکشان در دولت چقدر با سبک زندگی مردم شبیه است؟
رهبر معظم انقلاب در بیانات اخیر خود خطاب به نامزدها فرمودند: « باید بدانید قرار است چه بار سنگینی را به دوش بكشید، سنگینی كار را بدانید. حداقل برای ده‌تای آن‌ها راه‌حل اجمالی داشته باشید.»
اگر گفتمان غالب در انتخابات ۱۴۰۰ از دل بیانیه گام دوم بیرون بزند ،می‌توان امید داشت كه فردی كه از صندوق رأی بیرون می‌آید می‌تواند نقطه عطفی در اداره كشور پدید آورد.
«چیستی» گفتمانی انتخابات ۱۴۰۰ مهم‌تر از «كیستی» آن است. این‌كه رسانه‌ها مدام می‌گویند چه  كسی می‌آید چه كسی نمی‌آید، یك بحث سر كاری است.آن‌ها باید افكار عمومی را روی مسائل اصلی و بنیادی كشور متمركز كنند و  چون دست برخی خالی است اجازه نمی دهند مباحث به سمت «چیستی» این انتخاب برود.
یک جماعتی سوگند خوردند نگذارند مردم انتخاب اصلح و احسن داشته باشند.