حسن شجاعی -گروه فرهنگی
تفرقه از مهم‌ترین عوامل نابودی یک امت و ابزاری همیشگی برای پیشبرد نقشه‌های دشمنان آن است. تفرقه میان مسلمانان پیامدهای فراوانی به دنبال دارد. تاریخ گواهی می‌دهد، ایجاد تفرقه میان مسلمانان به شکل‌های گوناگون از راهکارهای همیشگی دشمنان اسلام است که بر اساس آن پیامدهایی همچون بردگی فکری، تجزیه سرزمین‌های اسلامی، تکفیر یکدیگر و فرقه‌تراشی گریبانگیر مسلمانان شده است. وحدت و انسجام میان پیروان یک دین از مهم‌ترین مؤلفه‌های پیشبرد آن دین به شمار می‌آید که در صورت نبود آن، مشکلات فراوانی گریبانگیر رهبران و پیروان آن دین خواهد شد. دین مبین اسلام که قدمتی به درازای چهارده قرن داشته و امروزه پیروان فراوانی در سراسر جهان پیداکرده است، تاریخی پرفرازونشیب را به خود دیده است؛ چنانکه گاه حضوری قدرتمند در عرصه‌ جهانی داشته و سیطره‌ خود را از حجاز تا قلب اروپا پیش برده است و گاه نیز اسیر دست دشمنان سیاستمدار خود بوده است. در حوزه علم و دانش، در برهه‌ای از تاریخ علوم دانش‌های گوناگونی همچون ریاضیات، منطق، فلسفه، طب و … به‌وسیله‌ دانشمندان معروف جهان اسلام به نقاط مختلف جهان صادرشده است. باوجوداین، باید اذعان کرد  این دین، همواره دشمنانی داشته که به دنبال رخنه در صفوف مسلمانان و ایجاد تفرقه میان آن‌ها  بوده‌اند، تا بدین‌وسیله مانع از رشد و توسعه این دین شوند. تفرقه میان یک امت، پیامدهای متعددی به دنبال خود دارد که آشنایی با آن‌ها امری ضروری است.
مهم‌ترین پیامدهای سیاسی تفرقه میان مسلمانان به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. همان‌گونه که وحدت نیروهای خودی برای دشمن، شکننده و وحشت‌آفرین است تفرقه و اختلاف آنان نیز باعث تقویت روحی و شادمانی دشمن می‌شود. دشمن با بهره‌گیری از این نقطه‌ضعف بی‌گمان درصدد پیاده کردن نقشه‌های خود و واردکردن ضربه‌های کاری بر پیکر نیروهای اسلام خواهد بود. از سوی دیگر بردگی فکری مسلمانان یکی دیگر از این پیامدهای تفرقه محسوب می‌شود. این حقیقتی است که استثمارگران کاملا به آن پی برده‌اند. به همین جهت برای آنکه بتوانند با خاطری آسوده، مصالح جامعه‌ای را قربانی امیال و هوس‌های خودشان کنند، مردم را به مسائل بی‌اهمیت و یا کم‌اهمیت سرگرم کرده تا از اندیشیدن درباره مسائل کلی جهان اسلام باز بمانند. این روش همان چیزی است که می‌توان آن را بردگی فکری نامید؛ چراکه انسان‌ها ناگزیر درباره‌ همان اموری اندیشه می‌کنند که دشمنان خواسته‌اند و دیگر مجالی برای فکر کردن درباره مصالح و مفاسد خودشان را ندارند. نابودی دولت‌های اسلامی هم یکی دیگر از این پیامدهای تفرقه‌افکنانه محسوب می‌شود. همان‌طور که اتحاد پیروان یک مذهب مترقی برای پیشبرد اهداف استثماری مانع بزرگی است، اجتماع گروه زیادی در یک منطقه جغرافیایی تحت عنوان «هم‌وطن» نیز ممکن است مزاحمت‌هایی برای استثمارگران به وجود آورد. چون این اجتماع بزرگ که مردم آن در یک منطقه خاص، گردآمده و همه خود را در غم و شادی و مصلحت و مفسده یکدیگر شریک می‌دانند، نیروی عظیمی است که می‌تواند مانع از اجرای نقشه‌های استثماری باشد. به همین جهت کسانی که می‌خواهند زندگی مردم این منطقه را وسیله اهداف شوم خود قرار دهند مقدمات تجزیه این‌گونه سرزمین‌ها را فراهم می‌آورند. دشمن‌شناسی نادرست هم بخش دیگری از این ایجاد تفرقه در بین جامعه مسلمین است. گاه اختلاف و پراکندگی میان یک امت تا جایی پیش می‌رود که خودی‌ها، یکدیگر را دشمن می‌پندارند و به‌جای توجه به دشمن واقعی، یکدیگر را نشانه و هدف گرفته و زمینه نابودی خود را فراهم می‌کنند در این فرآیند پیروان مذاهب با تعصب‌های کورکورانه و بدون در نظر داشتن شرایط جامعه اسلامی و با فراموش کردن دشمن اصلی، در برابر یکدیگر صف‌آرایی می‌کنند. آن‌ها به‌جای مبارزه با استعمار وحشی و خونخوار و ستیز با استکبار جهانی، چنگال قهر خود را متوجه مسلمانان هم‌کیش خودساخته و به‌جای قیام علیه ستمکاران و چپاولگران جهانی که تمام تلاش‌شان نابود ساختن اسلام و تعالیم قرآن کریم است، کمر همت به قتل و مبارزه با مسلمانان می‌بندند. بر این اساس ایجاد تفرقه میان مسلمانان راهکار همیشگی دشمنان اسلام بوده است که از دیرباز تاکنون مورداستفاده قرار می‌گیرد. از سوی دیگر تفرقه میان مسلمانان پیامدهای سیاسی متعددی به دنبال داشته است که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از: پیروزی باطل بر حق، بردگی فکری مسلمانان، تجزیه سرزمین‌ها و نابودی دولت‌های اسلامی، اتحاد با دشمنان و …. و درنهایت مهم‌ترین پیامدهای عقیدتی تفرقه میان مسلمانان نیز عبارت‌اند از: فرقه‌گرایی، تکفیر همدیگر و نسبت دادن عقاید نادرست به یکدیگر.
برای آشنایی بیشتر با این موضوع گفت‌وگویی با حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید مهدی حائری زاده پژوهشگر و کارشناس مسائل دینی ترتیب داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید؛
وی در ابتدای این گفت‌وگو با اشاره به توضیحات زیارت جامعه کبیره که اساسا نقش امامت را برای وحدت‌آفرینی و تألیف قلوب مسلمین عنوان می‌دارد خاطرنشان کرد: اصل حادثه غدیر مبتنی بر تأسیس سلسله امامت بوده و در فلسفه آن تنها یک انتخاب ساده مستتر نیست و برمبنای هدایت جامعه اتفاق افتاده است.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید مهدی حائری زاده سپس به اهمیت و نقش تفرقه‌افکنی دشمنان اسلام در بین جوامع مسلمین در جهت برهم زدن این وحدت اشاره کرد و بابیان این‌که تفرقه‌افکنی با فرقه سازی استعمارگران اعم از وهابی تندرو و شیعه تندرو همگی در مسیر این اختلاف‌افکنی قرار دارد یادآور شد: بر همین اساس درک درست از فضای فعلی جهان امروز اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند و رهبر فرزانه انقلاب با تأکید فراوان، هرگونه توهین و جسارت به جامعه مسلمین را گناه کبیره قلمداد می‌کنند. امروز هرکسی  فلسفه حادثه غدیر را زیر سؤال ببرد اگر عامدانه باشد که قطعا خائن است و اگر هم از سر نادانی این کار را انجام دهد نام آن جهالت خواهد بود زیرا غدیر هدفش ایجاد وحدت و همبستگی در بین مسلمین بود و اصل امامت بر محور وحدت قرار دارد. 
این استاد حوزه تأکید کرد: ولایت‌پذیری کمک می‌کند تا از تفرقه دوری کرده و اگر برائتی هم باشد تحت قیومیت امام صورت پذیرد. بر همین اساس نباید نسبت به برادران دینی خود با توهین و جسارت برخورد کنیم و می‌بایست در سایه وحدت و امامت جامعه اسلامی را به‌سوی تعالی سوق دهیم.وی سپس با تأکید بر این نکته که امروزه بزرگ‌ترین مشکل جامعه بشری جهل است و دشمنان اسلام به دنبال 
جاانداختن یک‌سری مبناهای غلط فکری در بین مسلمین هستند، گفت: هر مسلمان دردمندی که به خطبه غدیر مراجعه می‌کند درمی‌یابد که اهتمام پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله و علیه و آله و امیرالمؤمنین علیه‌السلام حفظ وحدت جامعه اسلامی و دوری از جهل و نادانی است و بر این اساس در دنیای امروز هرچه بیشتر در مورد حادثه غدیر تحقیق و تفحص صورت گیرد بشر بهتر می‌تواند مسیر خود را برای تشخیص سره از ناسره تشخیص دهد. این تفکر در کلام جورج جرداق نویسنده مسیحی به‌خوبی نمایان است که امیرالمؤمنین علیه‌السلام را سرچشمه همه فضائل می‌داند و براین اساس کتاب امام علی علیه‌السلام را می‌نویسد. 
حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید مهدی حائری زاده در ادامه به موضوع جنگ رسانه‌ای دشمنان اسلام برای خدشه‌دار کردن وحدت مسلمین اشاره دارد و با تأکید بر این‌که بعضی تعصبات خشک و غیر عقلایی از طریق این رسانه‌ها به‌عنوان شاخصه‌های اسلامی منتشر می‌شود  وهمین موضوع موجبات تفرقه مسلمین را فراهم می‌آورد تصریح کرد: بااین‌که عِده و عُده دشمنان ما در حوزه وسایل ارتباطی بیشتر است و نبرد نابرابری در این زمینه وجود دارد اما لطف خدا شامل حال مسلمین خواهد بود. ضمن این‌که باید قبول کنیم در زمینه غدیر و تبیین اهداف و دستاوردهای آن کم‌کاری‌های زیادی در کشور داشته‌ایم و نهادهای فرهنگی آن‌گونه که بایدوشاید در این زمینه محتوا تولید نکرده‌اند. به عقیده من ایران اسلامی به‌عنوان تنها کشور با حاکمیت شیعی در جهان وظیفه دارد تا در این زمینه پیشرو باشد و اولیای فرهنگی کشور در نهادهای فرهنگی در این زمینه دست به یک انقلاب عظیم زده و با بهره‌مندی از نیروهای جوان و حزب‌اللهی شرایطی را فراهم آورند تا نسل جدید با استفاده از الگوهای رسانه‌ای بیش از گذشته با غدیر و فرهنگ آن آشنا شود. باید از این فضای انفعالی که رسانه‌ها و ساختار فرهنگی ما با آن دست‌به‌گریبان است خارج‌شده و با تولید محتوای مناسب از حادثه غدیر نسل‌های تازه را با مفاهیم این رویداد مهم آشنا نماییم.
این استاد حوزه در پایان تأکید کرد: ایران اسلامی در ناامن‌ترین منطقه جهان به لطف پیروی از ولایت و ولایتمداری از امنیت بالایی برخوردار است و این شیوه حکمرانی می‌تواند الگو و سرمشق کشورهای مسلمان باشد تا با استعانت از الطاف الهی و  درس گرفتن از حادثه غدیر سرزمین‌های اسلامی را در برابر بدخواهان و دشمنان اسلام بیمه نمایند.