نفیسه امامی
چین که به‌عنوان کشور منشأ ظهور ویروس کرونا در جهان شناخته می‌شود، حالا به اولین کشوری تبدیل‌شده که توانسته به رشد اقتصادی بعد از رکود جهانی به‌واسطه شیوع این بیماری دست پیدا کند. در شرایطی که اقتصادهای مهم و پیشرفته دنیا مانند آمریکا و اروپا به علت وجود این بحران در حال کوچک‌تر شدن هستند و قرنطینه‌های سراسری، بسیاری از صنایع را به تعطیلی کشانده، اقتصاد چین پس از چند ماه رکود در حال پیشرفت است.  
اقتصاد چین به‌عنوان دومین اقتصاد دنیا در ماه‌های اول شیوع کرونا خسارت‌های زیادی را تجربه کرد. بر اساس اطلاعات منتشرشده از سوی اداره ملی آمار چین، تولید ناخالص داخلی این کشور در سه ماه نخست سال جاری میلادی در مقایسه با دوره مشابه سال گذشته، ۸/ ۶ درصد کاهش‌یافته است، درحالی‌که آمارهای سه ماه دوم امسال نشان می‌دهد اقتصاد این کشور با پشت سر گذاشتن یک دوره رکود چندماهه، بار دیگر در حال رشد است.
بر اساس آمارهای رسمی دولت چین، در سه‌ماهه سوم سال جاری میلادی  در مقایسه با همین مدت سال پیش، شاهد رشدی معادلی ۴/۹ درصد  بوده است. آمارهای تجارت خارجی چین در ماه سپتامبر هم تقویت اقتصاد این کشور را نشان می‌دهد، بر اساس آنچه اعلام‌شده میزان صادرات این کشور در مقایسه با سپتامبر سال ۲۰۱۹، حدود ۱۰ درصد افزایش‌یافته و واردات به این کشور هم در همین مدت بیش از ۱۳ درصد رشد داشته است.
صندوق بین‌المللی پول اعلام کرده است به دلیل شیوع ویروس کرونا بسیاری از اقتصادهای بزرگ جهان درگیر رکود اقتصادی عمیقی شده‌اند و چین تنها اقتصاد بزرگی خواهد بود که می‌تواند خود را از بحران خارج کند و رشد مثبت داشته باشد.
بر مبنای داده‌های بانک جهانی، سهم اقتصاد چین از اقتصاد جهانی در پایان سال‌جاری میلادی، ۱/ ۱ واحد درصد افزایش پیدا خواهد کرد که این مقدار سه‌ برابر افزایش سهم اقتصاد چین در سال ۲۰۱۹ میلادی است. این درحالی است که سهم دیگر اقتصاد‌های بزرگ جهان در پایان سال ۲۰۲۰ طبق همین محاسبات کاهش خواهد یافت.
همچنین براساس داده‌های بانک جهانی مقدار افزایش سهم اقتصاد چین از اقتصاد جهانی در سال ۲۰۲۰، سه برابر افزایش سهم اقتصاد این کشور در سال ۲۰۱۹ است که حکایت از بهبود اقتصادی این کشور باوجود ادامه همه‌گیری کرونا دارد.
شیوع کرونا همزمان با شکل‌گیری جنگ تجاری میان آمریکا و چین آغاز شد، اما باوجود تلاش‌های آمریکا برای تضعیف قدرت اقتصادی چین، این کشور برخلاف دیگر اقتصادهای بزرگ دنیا توانست اقتصاد خود را بازیابی نماید. با درنظر گرفتن شرایط فعلی تبدیل‌شدن چین به اولین اقتصاد برتر دنیا دور از انتظار نیست. 
پروژه «یک کمربند، یک‌راه» بااتصال ۶۴ کشور به یکدیگر و بزرگ‌ترین توافق تجاری دنیا با عنوان آسیا- پاسیفیک نیز حاکی از عزم چین برای رسیدن به جایگاه نخست اقتصادی در دنیاست.    
چین، سیاست را در خدمت اقتصاد گرفته است
بهنام ملکی، کارشناس اقتصاد بین‌الملل در گفت‌وگو با «رسالت»، درباره رشد اقتصادی چین باوجود همه‌گیری کرونا و رکود اقتصادی در دنیا می‌گوید: چین مزیت‌هایی همچون نیروی کار فراوان و بازار بزرگ دارد و درعین‌حال بسترها را برای تولید فراهم کرده است. این کشور درواقع از تولید باج‌گیری نکرده و قیمت‌ها را سرکوب نکرده است. 
وی ادامه داد: چین دائما به دنبال منافع اقتصادی است و حتی منافع سیاسی خود را با منافع اقتصادی تعریف می‌کند. به همین علت به‌رغم آنکه رقیب تجاری آمریکاست، پیروزی بایدن را در انتخابات تبریک می‌گوید. این اقدام هیچ دلیلی جز این‌که بازار آمریکا را از دست ندهد، ندارد. چین مشوق‌های زیادی را به‌خصوص در مناطق آزاد تجاری تعریف کرده و بسترها را برای سرمایه‌گذاری خارجی فراهم نموده است. مسائل اجتماعی هم در این کشور مانند حمایت از نیروی کار رعایت نمی‌شود که درمجموع باعث شده درآمد و ثروت در چین افزایش پیدا کند.
ملکی با اشاره به فراهم شدن امنیت سرمایه‌گذاری در چین بیان کرد: تولیدکنندگان دیگر کشورها باوجود بازار مصرف بزرگ و نیروی کار ارزان در این کشور اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند. تولید در ابعاد وسیع در چین امکان‌پذیر است. به‌عنوان نمونه اقتصاد کشوری مانند کویت با چین قابل قیاس نیست. شاید کویت پول و منابع مادی زیادی داشته باشد، اما بازار بزرگ و سرمایه‌های انسانی زیادی ندارد. 
این استاد دانشگاه ادامه داد: چین با اولویت قرار دادن اقتصاد، سیاست را در خدمت اقتصاد گرفته است و از منابع و سرمایه‌های سرگردان در جهان که به دنبال قرار گرفتن در کار اقتصادی هستند، استقبال می‌کند. 
این اقتصاددان امکان تبدیل‌شدن چین به قدرت برتر اقتصادی در جهان را میسر دانست و تصریح کرد: به نظر می‌رسد این کشور در آینده نه‌چندان دور باوجود شرایط فعلی اقتصاد، آمریکا را هم‌پشت سر بگذارد. البته این نگرانی را چینی‌ها باید داشته باشند که هنوز در تولیدات سخت‌افزاری با شتاب پیش می‌روند و اگر بتوانند در تولیدات نرم‌افزاری و تکنولوژی هم پیشرفت داشته باشند، می‌توانند آمریکا را هم‌پشت سر بگذارند.  
وی با اشاره به جنگ اقتصادی میان چین و آمریکا باوجود شیوع کرونا بیان کرد: اگر چین فضاهایی مانند سیلیکون ولی ایجاد می‌کرد و یا دارای دانشگاه‌هایی مانند MIT بود و برجذب نخبه‌های دیگر کشورها متمرکز می‌شد، امیدواری زیادی برای تبدیل‌شدن به اقتصاد اول جهانی آن وجود داشت. 
ملکی اظهار کرد: چین بسیاری از ساختارهای خود را در جهت تبدیل‌شدن به قدرت اول اقتصادی دنیا تغییر داده و باوجودآنکه کرونا به اقتصادهای جهانی و ازجمله آمریکا آسیب وارد کرده، به نفع این کشور تمام‌شده است. رهبران چین با هوشمندی‌ای که به خرج داده‌اند در حال طی کردن مسیر برای تبدیل‌شدن به قدرت برتر اقتصادی دنیا هستند. 
وی بابیان این‌که اگر اقتصاد با علم تلفیق شود به پایداری و آینده روشن آن می‌توان امیدوار بود، افزود: اقتصادهایی که سیاست نظامی‌گری را در پیش بگیرند، برای سایر کشورها پذیرفته نیست. یکی از ایرادهایی که به اقتصادهایی مانند آمریکا وارد می‌شود، ورود به جنگ‌هایی است که نظامی‌گری را توسعه داده و باعث افزایش ناامنی در جهان و تضعیف اقتصاد خودشان شده است.  
ملکی در پایان تأکید کرد: هر اقتصادی که بتواند متکی بر نخبه‌های خود باشد و نخبه‌های دیگر کشورها را جذب نماید، شکست‌ناپذیر خواهد بود. یکی از دلایل مهم قرار گرفتن اقتصاد آمریکا در جایگاه نخست، جذب سرمایه‌های انسانی نخبه از کشورهای دیگر است که اگر این فرصت را از دست بدهد، اقتصاد چین به‌سرعت می‌تواند از آن سبقت بگیرد. 
یکپارچگی، چابکی را به اقتصاد چین داده است
علی گلستانی، کارشناس اقتصاد بین‌الملل بابیان این‌که ویژگی‌های اقتصاد چین باعث شد کرونا آسیب زیادی به آن وارد نکند، به «رسالت» گفت: اقتصاد چین به لحاظ جغرافیایی و پردازش صنایع به‌شدت فراگیر است. چین دارای رشد متوازنی است که تحت تأثیر سیاست‌های دولتی بوده، اما به‌تدریج فضا به سمت فعالیت بخش خصوصی رفته است. با توجه به این‌که سیاست‌گذاری در سطح کلان و خرد در سطوح مختلف طبق نظام واحد و از مرجع واحد صادر می‌شود، یکپارچگی در اقتصاد و سیاست داخلی و خارجی چین قابل‌مشاهده است.
وی ادامه داد: ناهماهنگی و بی‌نظمی کمتر در اقتصاد این کشور دیده می‌شود و همین ویژگی یکپارچگی، چابکی خاصی را به اقتصاد چین داده است. علی‌رغم این‌که چین یکی از بزرگ‌ترین و متنوع‌ترین اقتصادهای دنیاست به‌سرعت می‌تواند تصمیم‌گیری کند که نتیجه سیاست‌گذاری واحد است.  
گلستانی اقتصاد چین را متنوع و پراکنده ارزیابی کرد که این مؤلفه باعث پایین آمدن حجم آسیب‌دیدگی آن می‌شود و افزود: تنوع در اقتصاد باعث می‌شود منابع درآمدزایی این کشور بالا برود و به‌محض به خطر افتادن یکی از مؤلفه‌ها، سبد اقتصادی چین محدود نشود. ضمن این‌که بخشی از اقتصاد چین در اختیار دولت قرار دارد و فارغ از یکپارچه‌سازی اقتصادی، مدیران ارشد و میانی بنگاه‌های اقتصادی همسو باسیاست گذاری کلان حرکت کنند. 
وی با اشاره به نقش مهم سیاست‌گذاری خارجی چین در جهت جذب بازارهای خارجی بیان کرد: سیاست‌گذاری چین در تحول اقتصادی این کشور بالا بوده و توانسته طی ۲۵ سال گذشته رشد قابل‌توجهی را پیدا کند. عملکرد اقتصاد چین در دوره کرونا مجموعه‌ای از مؤلفه‌هاست که به چین سمت‌وسوی پیشرفت مداوم را داده است. 
گلستانی بابیان این‌که اقتصاد چین، الگوی اقتصاد مصرفی دارد و این الگو به گردش مداوم منابع مالی و کانالیزه شدن آن‌ها به سمت تولید کمک می‌کند، افزود: اقتصاد مصرفی باعث رشد سرمایه در بازارها می‌شود و از ایجاد انحصار در مقابله باسیاست گذاری دولتی جلوگیری می‌کند و در شرایط خاص کنترل بازارهایی که منابع مالی به‌طور محدود در آن جریان دارد را برای دولت تسهیل می‌کند. 
وی تصریح کرد: درعین‌حال که اقتصاد چین توانست رکوردهای خوبی را در اقتصاد به ثبت برساند، خسارت‌های بالغ‌بر ۱۸۰ میلیارد دلار در صنایع سنگین در ماه‌های ابتدایی شیوع کرونا تجربه کرده است. بنابراین کمترین درصد آثار کرونا بر اقتصادهای بزرگ، رقم‌های درشتی است که برای چین هم اتفاق افتاده است. اقتصاد چین در دوران کرونا رکود کوتاه‌مدتی را تجربه کرد و سپس به مسیر رو به رشد بازگشت.