| حانيه مسجودي |
روزهاي فعلي و سال‌هايي که پشت سر گذاشتيم ازلحاظ تاريخي براي ايران و جهان بسيار مهم است، نگاهي به مذاکرات ۱+۵، ۱+۴، نشست گروه G7، شوراي حکام، ائتلاف‌هاي ناموفق عليه ايران، تغيير نقش کشورهاي اروپايي از پليس بد به پليس خوب و مطرح کردن پيشنهادات اقتصادي نشان از اهميت شرايط کنوني است.

اين بار مي‌خواهيم پيشنهاد فرانسه مبني بر اعطاي خط اعتباري ۱۵ ميليارد دلاري به ايران را بررسي کنيم. موافقان اين طرح معتقدند در شرايط تحريمي که ايران با آن روبه رواست و در فروش نفت به مشکل خورده، اين پيشنهاد مي‌تواند راه جديدي براي ورود دوباره به بازارهاي نفتي جهان باشد و فرصتي است که مي‌تواند اقتصاد ايران را بهبود بخشد. موافقان اما به جزئيات آن اشاره‌اي نمي‌کنند و نمي‌‌گويند که اين خط اعتباري نوعي وام است که پول نقدي در ازايش به ايران نمي‌دهند و فقط يک خط اعتباري است که تضمين و وثيقه آن کل نفت ايران است.
۴ سپتامبر بود که عراقچي گفت: ايران بعد از دريافت ۱۵ ميليارد دلار، آماده گفت‌وگو با کشورهاي۱+۴ است.
*اما خط اعتباري ۱۵ ميليارد دلاري چيست؟
طي تماس تلفني ماکرون با ايران، اروپا بايد از ايران نفت خريداري کند و يا معادل فروش نفت را به‌صورت خط اعتباري، که با درآمدهاي نفتي ايران تضمين مي‌شود و در حقيقت به‌نوعي به معناي پيش‌فروش نفت است، در اختيار ايران قرار دهد.
اما بعد از آن سؤال بود که هدف ماکرون از راه‌اندازي خط اعتباري ۱۵ ميليارد دلاري با ايران چيست؟يک نشريه آمريکايي مدعي شد طرح رئيس‌جمهور فرانسه مبني بر راه‌اندازي خط اعتباري ۱۵ ميليارد دلاري براي فروش نفت ايران، شامل تعهد ايران به گفت‌وگوهاي منطقه‌اي در آينده مي‌شود.
بعد از آن بيژن زنگنه در حاشيه مراسم امضاي قرارداد توسعه يک ميدان گازي گفت: برقراري خط اعتباري ۱۵ ميليارد دلاري اروپا به معناي کاهش تحريم نيست.
اين درحالي است که هيچ جزئياتي از زبان مسئولان کشور يا اروپايي‌ها رسانه‌اي نشده و طبق تحليل کارشناسان اين اعتبار مانند وام است. درحالي‌که ايران درخواست وام ندارد، با اين‌حال آنها براي خودشان بريدند و دوختند و وثيقه آن را کالايي قراردادند که متأسفانه اصلي‌ترين منبع درآمدي ايران است.
به همين منظور «رسالت» براي بررسي اينکه آيا اين يک معامله پولي در برابر مذاکره است يا آورده آن براي کشور بيشتر از ضرر است يا خير با فردين فرمند، عضو کميسيون انرژي مجلس شوراي اسلامي به گفت وگو پرداخت.
فرمند داراي مدرک دکتراي انرژي از دانشگاه نيويورک ، فوق دکتراي مطالعات برنامه ريزي و سياست گذاري علمي و تکنولوژي انستيتو پلي تکنيک رنيسلر آمريکاست. او درمورد خط اعتباري ۱۵ ميليارد دلاري به «رسالت» مي‌گويد: «آمريکا به ما مي‌گويد نمي‌گذارم از شما نفت بخرند، اگر واقع‌گرايانه با مسئله برخورد کنيم مي‌بينيم کشورها به دليل ترس از دست دادن منافع اقتصادي خود با کشور ما معامله نمي‌کنند و از ما نفت نمي‌خرند، حال اگر اين‌ شرکت‌ها در حد کشور و دولت‌ها بودند بحثي ديگر است، اما در همين حد نيز نيستند، تمام دولت‌هاي اروپايي به‌غير از آمريکا و رژيم صهيونيستي که ما با آنها دادوستدي نداريم به شرکت‌هاي نفتي مي‌گويند پاي قرارتان بايستيد، ما نياز نفتي شما را تأمين مي‌کنيم.»
او افزود: «اشکال کار اينجاست که بيشتر دولت‌ها نفت را خودشان دادوستد نمي‌کنند و شرکت‌هايشان که دولتي نيستند اين کار را انجام مي‌دهند و دولت‌ها اختياري در خريدوفروش ندارندو در اروپا و کشورهايي که تجارت آزاد دارند اصلاً چنين موضوعي معنا ندارد.»
فرمند ضمن اشاره به سياست‌هاي چين و ميزان تبادلات مالي آن با ايران و آمريکا، تأكيد کرد: «استثناي اين کشورها چين است، کل مراودات اقتصادي چين در يک سال با ايران ۲۵ ميليارد دلار بوده است و دستکم با آمريکا ۷۰۰ ميليارد دلار مراودات مالي داشته است، بنابراين سؤال اين است که کدام کشور حاضر است ۷۰۰ ميليارد دلار مراوده با آمريکا را با ۲۵ ميليارد دلار ايران عوض کند؟ آيا منطقي پشت اين تصميم است؟ اگر چين کشوري بود که چند هزار ميليارد درآمد داشت،مي‌شد موضوعاتي مانند امنيت ملي و استقلال کشور را بيان کرد، اما چطور يک کشور کمونيستي حاضر است ۷۰۰ ميليارد درآمد را از دست بدهد؟»
او ادامه داد: «چين کشوري است که کارگرانش در يک هفته حقوقشان به‌اندازه ۲ روز کارگران ماست،‌ اما با تمام اين اوصاف چين در تلاش است با ما نيز مراوده مالي داشته باشد. زماني که چنين مسئله‌اي رخ‌داده يعني يک کشور قلدري مي‌کند و چون وضعيت اقتصادي و دادوستد خاصي با جهان دارد کل دنيا را وادار به اميال خود مي‌کند و آنقدر زورگويي مي‌کند که نمي‌گويد نمي‌گذارم نفت بفروشي بلکه مي‌گويد نمي‌گذارم از تو نفت بخرند و اين را به‌شدت پيگيري مي‌کند.»
عضو کميسيون انرژي مجلس با اشاره به عزم آمريکا براي رصد اتفاقات ايران و اعمال فشار،‌ مي‌گويد: «۵۰۰ نفر در خزانه‌داري آمريکا درحال رصد وقايع ايران هستند و برايان هوک رهبر مسائل تحريمي در کاخ سفيد است و تمام موارد ايران را رصد مي‌کند و همه را به ترامپ منتقل مي‌کند، تاحدي که به ترامپ مي‌گويد به فلان بانک کوچک دريکي از شهرهاي يک کشور کوچک زنگ بزن و از او بابت نقض نکردن تحريم‌هاي ما تشکر کن.»
فرمند با توضيح ارتباط برجام و شرايط کنوني،‌ ابراز کرد: «حال با طرح پايه مشکلات و اهداف آمريکا اصل بحث ما بر سر برجام است. برجام يعني من و شما به يکديگر اعتماد نداريم و چندين بار باهم صحبت کرديم اما همچنان بين ما سوءظن حاکم است، بنابراين تصميم گرفته شد توافقي نوشته شود که يکديگر را راستي‌آزمايي کنيم تا اعتمادي بين ما ايجاد شود بنابراين از قول و چشم آمريکايي‌ها اين مسئله به‌عنوانTRUST BUILDING بوده است.»
او تکميل کرد: «جنبه ديگر موضوع عبارتي است که بر پول آمريکا نوشته‌شده: IN GOD WE TRUST يعني ما به خدا اعتماد داريم يا توکلمان بر خداست، بنابراين کلمه اعتماد براي آنها ارزش بالايي دارد، حال طبق همين اهميت بالاي اعتماد ما قصد اعتمادسازي داشتيم، ‌همان اعتمادي که بر پول ملي آمريکا نقش بسته است، اما چه کسي توافق را نقض کرد؟ هماني که خودش به واژه اعتماد حساس است.»
فرمند بيان داشت: «بنابراين آمريکا دنبال اعمال بيشترين فشارها بر ايران است وآنها به دنبال بهانه‌اي براي ربط موضوعات منطقه ازجمله حمله به تأسيسات نفتي آرامکو هستند، اين اهداف کمترين مسئله‌اي‌است که در موضوع ايران دنبال مي‌کنند. با تمام اين اوصاف اما آمريکا حاضر نيست قدم از قدم بردارد و از حملات وحشيانه عربستان‌ جلوگيري کند بلکه به دنبال برعکس جلوه دادن مسائل است.»
عضو کميسيون انرژي افزود: «از طرفي ترامپ اعلام کرد ما از منابع دپو شده سال ۱۹۷۰ ميلادي براي تأمين نفت موردنياز بازار استفاده خواهيم کرد اين منابع دپو شده حدود ۲۵۶ ميليون تن است.»
اين نماينده ضمن اشاره به خط اعتباري ۱۵ ميليارد دلاري،‌ گفت:
« حال زماني که مي‌گويند خط اعتباري براي ايران در نظر مي‌گيريم يعني مي‌خواهند به ما وام بدهند درحالي‌که ما وام نمي‌خواهيم. بحثي که ما با اينها داريم و دولتمردان بايد به آن توجه کنند و اگر نکنند بنده در اين مسئله بسيار شديد ورود مي‌کنم اين است که ما دنبال خط اعتباري نيستيم، اما با اين‌حال اين خط را به شرط و شروط شايد قبول کنيم و شايد نکنيم.»
فرمند خاطرنشان شد: «ما مي‌گوييم به‌محض شروع فعاليت با اين خط اعتباري، بايد مبلغ آن فوري وصول شود، اما آنها وثيقه اين وام را نفت کل ايران قراردادند درحالي که ما اين را نمي‌پذيريم. ازآنجاکه ترامپ عاشق مصاحبه و فردي دلال‌ است با کمي دقت متوجه شدم درحال بازي با لغات است، بحث خط اعتباري را راه انداخته و با بي ميلي مي‌گويد وثيقه اين خط اعتباري( بنابراين به معناي واژه وام تلقي مي شود) نفت ايران است.»
او با بيان اينکه چرا بايد نفت کشورمان وثيقه يک خط ۱۵ ميليارد دلاري باشد، اظهارکرد: «ما مي‌گوييم که ما نفت را مي‌فروشيم در قبال آن پولمان را دريافت مي‌کنيم، اما موافقان مي‌گويند اين خط اعتباري يک پله از INSTEX بهتر، فراتر و کارآمدتر است در INSTEX به جاي پول شرکت ردوبدل مي‌شد، اما کار با اين خط اعتباري کمي راحت‌تر است.»
اين کارشناس اقتصادي با اشاره به شبهات وارده بر اين خط گفت: «نخست بايد پرسيد خط اعتباري توسط کدام بانک‌ها و چگونه اعمال مي‌شود؟ دوما شرط و شروط و اما و اگرهايش چيست؟ ما در قبال چه چيزي مي‌توانيم از اين خط استفاده کنيم؟ آيا مي‌توانيم هرچيزي با آن دادوستد کنيم؟ با چه کشورهايي؟ هر کشوري که دلمان بخواهد يا قرار است دوباره بگويند هر شرکتي با ايران معامله کند تحريم مي‌شود؟ تمام اين سؤالات بايد روشن شود.»
فرمند تأكيد کرد: «حال بحث دوم را بايد به ميان کشيد، که ما اين خط اعتباري را تا چه مدتي در اختيار خواهيم داشت؟ در قبالش بايد چکار کنيم؟ سؤال است تا زماني که ۱۵ ميليارد خرج نشده اين را داريم يا خير؟»
* تاکجا مي‌خواهيم خودمان را تحقير کنيم؟
عضو کميسيون انرژي ضمن انتقاد از شخصيت فروشي ايران به واسطه پيشنهادات و بدعهدي اروپايي‌ها،‌ افزود: «سؤال است که ما تاکجا مي‌خواهيم خودمان را تحقير کنيم؟ قرار است تاکجا خودمان را در اين دنيا کوچک کنيم. اگر نفت نداشتيم مي‌مرديم؟ آقايان! چرا خودفروشي،‌شخصيت فروشي و اسلام فروشي مي‌کنيد؟ ما پرچم‌دار اسلام هستيم و ربطي به اصولگرا و اصلاح‌طلب ندارد بلکه به غيرت انساني و شرف اين ملت مربوط است. داريم در اين دنيا چه مي‌کنيم؟»
فرمند ادامه داد: «يک روز در مجلس فرياد زدم که جلسه را غيرعلني کنيد حرف بزنيم! خبرنگاران گفتند اين چه مي‌گويد باز بلند شده؟ آن روز که من براي برگزاري جلسه غيرعلني فرياد ‌زدم براي ملت ايران بود، الاحوازيه مي‌خواست شاهراه اصلي را در آن منطقه از ما بگيرد و نقشه‌اش اين است که مي‌گويد ما عرب هستيم و بايد اين قسمت براي ما باشد، درحالي که آن منطقه شاهراه حياتي و تأمين کننده تمام منافع دلاري ماست.»
او ضمن بيان اينکه روزهاي سخت جنگ همه ما شهيد داديم اما اين روزها هيچ‌کس تکاني نمي‌خورد، ابراز کرد: «تمام ايران در آن منطقه جنگيديم و شهيد داديم اما اين روزها هيچ‌کس تکان نمي‌خورد، بايد به آقايان بگويم بلند شويد از عظمت خود و دينتان دفاع کنيد.»
فرمند ضمن انتقاد از تندروي برخي از افراد، تصريح کرد: « هفته گذشته اصولگراهاي مجلس به دليل برخي اتفاقات از من عذرخواهي کردند، حال که متوجه شديد بلند شويد با يکديگر بايستيم،‌حل مشکلات راه دارد، ۲۹ بهمن که به ديدار مقام معظم رهبري رفته بوديم فرمودند زماني که ما مي‌گوييم مرگ بر آمريکا به افراد زورگويي مانند ترامپ، بولتون و پمپئو مي‌گوييم با آمريکايي‌ها کار نداريم،‌ اما ما همين را نتوانستيم بفهميم و در مجلس پرچم آمريکا را آتش مي‌زنيم، بايد بفهميم دشمن ما کيست!»
اين نماينده افزود: «دشمني با آمريکا حق است زيرا ما کاري با دنيا نکرديم که با ما ‌چنين مي‌کنند اما راهش اين نيست،‌ چرا اجازه مي‌دهيم احساسات و پوپوليست بازي‌هاي برخي حضرات که به نفع خودشان به نمايش مي‌گذارند مردم را گمراه و دنيا را با ما دشمن کند؟ مي‌خواهيم نشان دهيم انسان‌هاي بسيار قوي اي هستيم؟ براي اثبات اين کار بايد اقتصاد را ضد تحريم کنيد.»
*جز دور زدن تحريم ها هيچ افتخار ديگري نداريم؟
فرمند با اشتباه دانستن تفکر دور زدن تحريم‌ها،‌ گفت: «مسئولان و کارشناسان مي‌گويند بايد تحريم‌‌ها را دور بزنيم، چه کسي اين آيه را نازل کرده است؟ چرا ما تا‌به‌حال خودمان را ضدتحريم نکرديم که تحريم‌ها بر اقتصاد ما تأثير نداشته باشد؟ آقايان مدام مي‌گويند تحريم‌ها را دور بزنيم، دور بزنند و به همين واسطه چندين بابک زنجاني بسازند و در آخر هم نه مي‌توانند اعدامش کنند و نه آزاد، اين چه‌کارهايي است ما مي‌کنيم؟»
او اذعان کرد: «هيچ افتخار ديگري نداريم که عبارت تحريم‌ها را دور زديم را عَلَم کنيم؟ اقتصاد مقاومتي يعني بايد اقتصاد را در برابر تحريم مقاوم‌سازي کنيم. مقام معظم رهبري ۲۵ سال پيش فرمودند طوري کارکنيد که هر زمان خودمان خواستيم،فلکه‌هاي نفت را ببنديم،‌ برخي اما از صحبت‌هاي رهبري سوءاستفاده مي‌کنند و مي‌خواهند چوب کاري کنند.»
اين نماينده با بيان اينکه برخي به دليل بازار انتخابات دنبال منافع خود هستند، ادامه داد: «بايد دقت کنيم تاريخ درباره ما قضاوت خواهد کرد، تدبيري که رهبر معظم انقلاب داشتند و دارند بسيار تخصصي است اما نمي‌دانم چرا همين ولايي‌ها به فرمايشات ايشان گوش نمي‌دهند؟ ولايي واقعي شخصي است که ولايتمدار باشد و به صحبت‌هاي رهبر عمل کند، همين مجلس چند قانون در راستاي شعارهاي کشور وضع کرده است؟ در اين ۳ سال گذشته نمايندگان چه کردند؟ اکنون هم که بازار مکاره انتخابات براي برخي شروع‌شده است مي‌خواهند مسائل را به نفع خودشان جلوه دهند.»
فرمند گفت: «خط اعتباري براي موافقان نوعي دور زدن محسوب مي‌شود، اين چه دور زدني است که ما بدهکار مي‌شويم،‌ تنها چيزي که من نمي‌توانم پاسخ مخالفان را بدهم اين است که مي‌گويند اين يک متدي است که حضرات مي‌خواهند به‌واسطه آن دوباره رأي آورند و مجلس را صاحب شوند، حال اما بايد از موافقان پرسيد که ۴ سال صاحب بوديد چه کرديد؟ بااينکه اکثريت را داريد رئيس مجلس را هم نتوانستيد تغيير دهيد.»
او ادامه داد: «بايد به جناب روحاني بگويم ‌برادر محترم دفعه قبلي اين کار را کرديد و خواستيد قوه مجريه را به دست بگيري که گرفتيد، قوه مقننه را مي‌خواستيد که گرفتيد اما دو ماه نگذشته بود که مردم به خيابان ريختند و همين مسئله اين ذهنيت را در ذهن ترامپ ايجاد کرد که اگر تحريم کني مردم از پا درمي‌آيند، اما غافل از اينکه اين افراد اقليت هستند و مردم ايران زماني که ببينند مسئله جدي شده پاي حق خود مي‌ايستند، چون تربيت حسيني دارند.»
عضو کميسيون انرژي تأكيد کرد: «آقايان مي‌خواهند خط اعتباري را براي ايجاد يک فرهنگ غلط ديگر و اهداف خاص خودشان راه بيندازند، حال بعد اين ذهنيت ايجادشده ضعيف نسبت به ايران چطور بايد آن را پاک‌کنيم؟ اين ذهنيت با چند سخنراني از بين نمي‌رود، دم خروس را باور کنيم يا قسم حضرت عباس را؟»
فردين فرمند خط اعتباري را يک مسکن آسپرين دانست و گفت: «خط اعتباري بايد کاملاً شفاف شود اما اگر همين خط هم درست شود و سؤالات مطرح‌شده را پاسخ دهد غير از يک مسکن آسپرين عمل نخواهد کرد، آسپرين چرک را خشک نمي‌کند،‌ وضعيت اقتصاد ما از دمل گذشته و آنتي بيوتيک لازم دارد و راهش اين نيست، ‌بايد واقع‌بينانه عمل کنيم ، اين خط اعتباري براي ما هيچ کاري نمي‌کند، اگر هيچ نفتي نفروشيم از گرسنگي نخواهيم مرد، اگر هم بميريم بنابراين وضعمان بسيار بدتر از آني است که فکرش را مي‌کرديم.»
او با تأكيد بر لزوم صادرات محصولات خرد به بازارهاي اطراف، ابراز کرد: «اکنون زمان صادرات محصولات خرد ايران به بازارهاي اطراف کشورمان است،‌ اگر نفتمان تحريم شده مواد غذايي‌ تحريم نشده است، اين‌همه تعاوني‌هاي مختلف روستا و مصرف‌کننده و … زديم اما از رفاه کشاورزان و روستايياني که مي‌توانند با کمترين هزينه چرخ اقتصاد را بچرخانند هيچ خبري نيست.»
*بذر گندم کيلويي ۲۴۰۰ تومان و آرد کيلويي ۸۰۰ تومان؛ ضربه نهايي به اقتصاد مقاومتي
عضو کميسيون انرژي گفت: «به قول دوست و دشمن امسال ۲ ميليون تن گندم بيشتر از مصرفمان توليد کرديم اما به دليل نرخ خريد تضميني بسيار اندک دولت، کشاورزان حاضر به فروش گندم خود نيستند و دپو مي‌کنند،‌ اکنون کشاورزان بايد بذر گندم را کيلويي ۲۴۰۰ تومان بخرند و در مقابل دولت گندم را از آنها کيلويي ۱۷۰۰ تومان مي‌خرد و آرد را کيلويي ۸۰۰ تومان مي‌فروشد، اين‌گونه مملکت‌داري مي‌کنند؟»
او ادامه داد: «زماني که آرد و نان را آزاد کرديم تمام آثار تورمي گندم را ميل کرديم، اما به‌جايش هم کيفيت و هم بهداشت بسيار بهتر شد و مسائل بسياري در اين حوزه مانند يارانه پنهان از بين رفت، حال اما چرا دوباره آن وضعيت سابق را بازگرداندند؟»
اين نماينده با اشاره به ضرر نرخ حامل‌هاي انرژي به اقتصاد، افزود: «اکنون نياز مبرم به شفافيت است و بهانه‌هاي تشويش اذهان عمومي قابل‌قبول نيست.امام حسين عليه‌السلام هميشه در زندگي‌اش شفاف بود،‌ مسئولان از چه مي‌ترسند؟ موضوع ديگر نرخ حامل هاي انرژي است، که با سوءمديريت در زمان اکنون قيمت بنزين تمام‌شده براي ما در هر ليتر ۶ هزار و ۸۰۰ تومان است، اما ليتري هزارتومان مي‌فروشيم،‌ با احتساب افرادي که خودرو دارند مي‌توان ميزان و حجم خسارت وارده بر کشور را ديد.»
فرمند در خاتمه گفت‌وگو ضمن تأكيد بر حفظ عزت ايران، بيان کرد: «بايد خط اعتباري و کلمه دور زدن تحريم‌ها را به‌قدري بزرگنمايي کرد که همه جامعه با آن درگير شود تا بتوانيم خودمان را نجات دهيم، کلمه اسلام کنار جمهوريت کشور امضايي است که همه ايراني‌ها پاي سفره امام حسين(ع) زدند و مي‌زنند، اين شرف و عزت ماست که بايد حفظ شود.»