|نفیسه امامی |
ورزش حرفه‌ای در دنیا دیگر فقط یک تفریح نیست. بلکه صنعتی پرسود است که پتانسیل جذب سرمایه را دارد. درآمدزایی ورزش و میزان گردش مالی در کشورها ارتباط مستقیم با توسعه‌یافتگی آن‌ها دارد و در نتیجه درآمدزایی را در کشورهای مختلف متفاوت می‌کند. 
اقتصاد ورزش در کشورهای توسعه‌یافته با نگاه جدی و کلان دنبال می‌شود و با برنامه‌ریزی صحیح و ایجاد زیرساخت‌های مناسب از منابع مختلفی مانند حق پخش تلویزیونی، فعالیت شرکت‌های خصوصی، فروش پیراهن و بلیت کسب درآمد می‌شود. این در حالی است که چنین فرآیندی در ورزش کشورمان وجود ندارد. 
بالطبع اگر اقتصاد ورزش در کشور فعالیت چشمگیری نداشته باشد بروز بحران‌هایی مانند کرونا و تعطیلی رقابت و ورزشگاه‌ها می‌تواند آسیب جدی به بخش ورزش وارد کند كه  این اتفاق اکنون در کشور ما افتاده است، زیرا صنعت ورزش در کشور ما فعال نیست و امکان درآمدزایی چندانی هم ندارد. 
یکی از پارامترهای مهم در موفقیت اقتصاد در ورزش، خصوصی‌سازی است تا سرمایه‌گذار از طرق مختلف بتواند درآمدزایی کند و به ارتقای ورزش در کشور کمک کند، درحالی‌که ورزش ما به‌طور کامل دولتی است و مدیران ورزشی پشت‌گرم به حمایت‌های دولتی هستند. درنتیجه اقتصاد ورزش نتوانسته به بالندگی برسد و درآمدزایی داشته باشد. 
بیژن شیری استاد دانشگاه و رئیس سابق سازمان تربیت‌بدنی نیروهای مسلح در گفت‌وگو با رسالت، درباره میزان فعالیت‌های اقتصادی در ورزش کشور بیان کرد: در حوزه ورزش و به‌خصوص باشگاه‌ها همه هزینه‌ها توسط دولت پرداخت می‌شود و بخش‌هایی که عنوان خصوصی را یدک می‌کشند، درواقع از رانت‌های اقتصادی دولت استفاده می‌کنند. بنابراین در شرایط فعلی شیوع کرونا که بسیاری از کسب‌وکارها متضرر شدند آسیبی به ورزش کشور وارد نیامده است، زیرا دولت موظف است هزینه‌ها را پرداخت کند. 
وی افزود: بخش خصوصی به معنای واقعی در ورزش کشور ما وجود ندارد و این بخش بیشتر شامل سالن‌های ورزشی، بدن‌سازی و خانه‌های کشتی می‌شود که به دلیل سرمایه‌گذاری اشخاص و پرداخت هزینه‌هایی از جمله اجاره در وضعیت فعلی به میزان زیادی متضرر شدند و تعداد زیادی از کادر آموزشی و خدمات در این مراکز شغل خود را از دست دادند. 
شیری درباره مقایسه اقتصاد ورزش ایران با ورزش حرفه‌ای اروپا و اهمیت آن گفت: مقایسه اقتصاد ورزش ایران با اروپا غلط است، زیرا هیچ‌یک از فاکتورهای درآمدزایی اروپا در ایران وجود ندارد. عمده درآمد باشگاه‌های بزرگ فوتبال از راه حق پخش مستقیم و غیرمستقیم مسابقات است. علاوه بر آن سیستم هواداری، بسیاری از هزینه‌ها را از باشگاه‌ها حذف می‌کند و درآمدزایی می‌نماید. 
وی ادامه داد: در اروپا و سایر کشورهای دنیا امکان جعل لباس و آرم باشگاه وجود ندارد درنتیجه نمی‌توان از فروش این محصولات کسب درآمد کرد اما چنین قانونی در ایران وجود ندارد. به همین علت با تعطیل شدن مسابقات ورزشی بسیاری از باشگاه‌ها در اروپا و دیگر کشورها آسیب‌های جدی مالی دیده‌اند. 
شیری با بیان این‌که باشگاه‌های ما مولد نیستند و بر اساس سیستم صنعتی ورزش تشکیل نشده‌اند، گفت: به دلیل مولد نبودن باشگاه‌ها امکان درآمدزایی اقتصادی در ورزش به‌طورجدی وجود ندارد. به همین علت بدهی‌های کلان مربوط به شکایت مربیان و بازیکنان خارجی توسط دولت و از جیب ملت پرداخت می‌شود. 
این استاد دانشگاه با انتقاد از این‌که ورزش کشور فاقد سیستم کلان اقتصادی است، گفت: نگاه ما به ورزش اقتصادی نیست، بلکه بیشتر فرهنگی است درحالی‌که بعد از فروش نفت، اسلحه و دارو، بیشترین میزان درآمدزایی مربوط به ورزش می‌شود. 
وی معتقد است: با وجود اولویت دار بودن نگاه فرهنگی در ورزش کشور، نتوانسته‌ایم در بخش فرهنگی هم تأثیرگذار باشیم. اقدام فرهنگی فقط شامل تبلیغ نمی‌شود بلکه باید منجر به تغییر رفتار گردد. به‌عنوان‌مثال ما هنوز نتوانسته‌ایم هواداران را در استادیوم‌ها کنترل کنیم و رفتارهای نامناسب را در آن‌ها کاهش دهیم. 
شیری اهمیت خصوصی‌سازی در ورزش را یکی از ارکان مهم در پیشرفت آن قلمداد کرد و گفت: ما نمی‌توانیم مانند اروپا حرفه‌ای عمل کنیم، زیرا خصوصی نیستیم. برای خصوصی‌سازی باید اشخاص سرمایه‌گذاری کنند تا برای سرمایه خود دل بسوزانند اما در حال حاضر اعضای هیئت‌مدیره و مدیرعامل در باشگاه‌های کشور هیچ نگرانی‌ای برای صرف هزینه ندارند چراکه از جای دیگر تأمین می‌شود و تنها نگرانی آن‌ها گرفتن نتیجه توسط تیم است. 
شیری در پایان سخنانش با اشاره به این‌که تا باشگاه‌های خصوصی ایجاد نشوند، نمی‌توان اقتصاد درآمدزا داشت، افزود: ورزش باید به‌عنوان صنعت و عامل اقتصادی در نظر گرفته شود و دولت‌ها از باشگاهداری و حضور در فدراسیون‌ها صرف‌نظر کنند، علاوه بر این مدیران با نگاه تخصصی در ورزش حاضر شوند؛ مدیری که دارای علم مدیریت باشد.
*اقتصاد ورزش در دست آقازاده‌ها
حسین آبانگاه مشاور اقتصادی اتحادیه فوتبال، اقتصاد در ورزش کشور را سیاسی دانست و به رسالت گفت: داشتن نگاه سیاسی به ورزش به این معناست که هر زمان سیاست تصمیم به حضور در ورزش داشته باشد در آن مداخله می‌کند و هر زمان لازم نداشته باشد، از ورزش خارج می‌شود. 
وی با تأکید بر لزوم خصوصی شدن ورزش در کشور افزود: تیم‌های بزرگ ما مانند پرسپولیس و استقلال زمانی می‌توانند درآمدزایی کنند که خصوصی شده باشند. وقتی باشگاه‌های بزرگ در اختیار دولت باشد هزینه کردن برای تیم‌ها آسان است، اما در صورت خصوصی شدن هزینه‌ها مدیریت می‌شوند و در قبال حضور بازیکنان و مربیان چانه‌زنی می‌شود. 
آبانگاه، ایران را بهشت مدیرانی که هزینه‌های زیاد می‌کنند دانست و گفت: هر مدیری که در ورزش هزینه‌های بالایی داشته باشد، مدیر موفق محسوب می‌شود درحالی‌که اگر همه مخارج از جیب مدیران انجام می‌گرفت بسیاری از هزینه‌های بیهوده در ورزش به وجود نمی‌آمد. 
دبیر سابق کمیته اخلاق فدراسیون فوتبال درباره میزان آسیب‌پذیری ورزش از شیوع کرونا بیان کرد: در شرایطی که دولت بر ورزش احاطه دارد، امکان تشخیص ای‌که ضرر و زیان اقتصادی ورزش چقدر است وجود ندارد، اما با توجه به این‌که باشگاه‌های ما همیشه بدهی دارند، تعطیلی ورزش باعث کاهش هزینه‌های آن‌ها شده است و در واقع کرونا به ورزش ما کمک هم رسانده است، درحالی‌که باشگاه‌های بزرگ مانند بارسلونا و رئال مادرید در این شرایط بسیار متضرر شدند زیرا نتوانستند 
درآمد زایی کنند. آبانگاه با بیان این‌که باشگاه‌های حرفه‌ای ما مطابق استانداردهای جهانی با بازیکنان و مربیان قرارداد می‌بندند درحالی‌که درآمد و دانش حرفه‌ای ندارند، گفت: بیشتر اقتصاد ورزش ما در دست تعدادی از آقازاده‌هاست که در باشگاه‌ها و قراردادها اعمال‌نظر می‌کنند. در چنین شرایطی امکان موفقیت در ورزش وجود ندارد. وی در پایان سخنانش اظهار کرد: برای بهبود این وضعیت باید دولت از ورزش خارج شود و آن را به ورزشی‌ها بسپارد. علاوه بر این نگاه سیاسی در ورزش وجود نداشته باشد تا بخش خصوصی در ورزش فعال شود و بتواند درآمدزایی داشته باشد.