حسن شجاعی- دبیر گروه فرهنگی
در جهان امروزی شاهد تحولات بسیاری هستیم و بشر قرن حاضر در تمامی ابعاد زندگی دچار تغییرات والبته چالش‌های فراوانی است. باوجود توسعه علم و دانش و به تبع آن آسان شدن شرایط زندگی اما اتفاقاتی در جهان پیرامونی ما می گذرد که نشان می دهد هنوز انسان عصر حاضر با مشکلات فرهنگی و اجتماعی فراوانی دست به گریبان است و برای حل آن ها نیز راه و چاره ای ندارد.
در این میان متولیان فرهنگی و سیاستگذاران حوزه های مختلف اجتماعی در غرب نیز باوجود شعارهای رنگارنگی که نسبت به آزادی انسان و قدرت انتخاب و اختیار او می‌دهند اما خود در مواقعی در برابر چالش‌های خود‌ساخته سکوت کرده و  با ترس به آنچه خود ساخته اند نگاه می کنند.
یکی از این فضاها بازی های رایانه ای است که به خاطر علاقه مندی به ویژه نسل جوان و کودکان به آن ،به یکی از پرچالش‌ترین موضوعات فرهنگی و اجتماعی جهان تبدیل شده و هرازگاهی از لابه لای خبرهای رنگارنگ آن، اتفاقات ناگوار و بعضا وحشتناکی به گوش می رسد. بعد از تولد برخی بازی های خشن و خطرناک و در عین حال کشنده این سال‌ها که نهنگ آبی آخرین دستاورد آن بود، این روزها خبر از بازی خطرناک دیگری به نام «مومو» است که کودکان را به خودکشی و مرگ تشویق می کند.
کار چالش «مومو» آزار و اذیت کودکان و تحریک‌شان به انجام دادن کارهای خطرناک است. عروسک مومو در واقع ژاپنی و یک زن ترسناک است که در پروفایل تماس گیرنده قرار می‌گیرد. کار «مومو» تحریک کردن کودکان به انجام دادن کارهای خطرناک و کشنده است. عملکرد کلی این دسته پروفایل‌ها یا اگر بخواهیم به صورت کلی بگوییم، این چالش به این صورت است که گرداننده یکی از پروفایل‌های موموکه لزوما یک پروفایل با یک زبان خاص نیست، پیامی را در فیسبوک یا دیگر شبکه‌های اجتماعی به کودک شما داده و به او می‌گوید که «بیا با هم یه بازی بکنیم.» این شروع ماجراست و ابتدا تلاش می‌شود که با کودک شما ارتباط برقرار کند. بعد از این‌که «مومو» با کودک شما ارتباط برقرار کرد و کمی بیشتر به او نزدیک شد سمت و سوی فعالیت‌های خود را در جهت ارعاب فرزند و تلاش به انجام اموری خطرناک می‌برد. برای مثال ممکن است با ظاهر ترسناک خود به کودک بگوید، «اگه سرتو نکوبی به دیوار من شب میام تو خوابت و اذیتت می‌کنم.»
البته همان‌طور که اشاره شد این فقط اول کار است و می‌تواند به مراحل خطرناک  وبه خودکشی کردن کودک و یا رساندن آسیب‌های جبران ناپذیر فیزیکی به کودکان برسد. تا به امروز گزارشاتی از کشورهایی 
مانند آرژانتین، برزیل، کانادا، کلمبیا، پاکستان، هند، مکزیک، فیلیپین، بریتانیا، آمریکا و بسیاری از کشورهای اروپایی اعلام شده که در آن مومو با کودکان آنجا ارتباط برقرار می کند و تحریک‌شان می کند تا کارهای خطرناکی مثل دیگر آزاری، خودزنی یا خودآزاری و کارهای خطرناک دیگری انجام دهند. لازم است به این مورد اشاره کنیم که فعالیت موموها و پروفایل‌های آن‌ها تنها محدود به فیسبوک نیست و گزارشاتی منتشر شده‌اند که پیام‌های دریافتی از سوی مومو در واتساپ را نیز اعلام کرده‌اند.
در عین حال، در بیشتر کشورهایی که گزارش فعالیت مومو در آن‌ها به گوش رسیده، پلیس و مدارس برای آموزش دادن کودکان و پدر و مادر آن‌ها در استفاده درست از شبکه‌های اجتماعی دست به کار شده‌اند. در واقع آشنا شدن هر چه بیشتر کودکان با این شبکه‌ها از یک سو و تلاش برای نظارت بیشتر و دقیق‌تر والدین از سوی دیگر ،می‌تواند راهکار بهتری برای جلوگیری از خطراتی از این دست باشد.
برای آشنایی بیشتر با این موضوع و راه های مقابله با آن با مهدی حق وردی، کارشناس بازی های رایانه ای گفت و گویی ترتیب داده‌ایم که در ادامه می خوانید؛
وی در ابتدا با بیان این‌که این موضوع به اشتباه بازی نام گرفته و به نوعی چالشی مبتنی بر شبکه های اجتماعی است گفت: با توجه به این‌که هنوز مشخص نیست این مسئله تا چه اندازه مردم و خانواده های ما را درگیر کرده باشد و پلیس فتا باید در این خصوص اظهار نظر نماید باید عنوان کرد که یکی از دلایل نگرانی خانواده ها نسبت به بروز این گونه اتفاقات نبود سواد رسانه‌ای و فضای مجازی است که موجب می شود افراد راه های مقابله با این‌گونه چالش ها را متوجه نباشند.
وی  ادامه داد: در حال حاضر نزدیک به ۳۲ میلیون کاربر بازی های رایانه ای در کشور وجود دارد و چیزی در حدود ۹۳ دقیقه در شبانه روز به این بازی ها اختصاص داده می‌شود، بنابراین بخش مهمی از جامعه درگیر این بازی ها هستند و باتوجه به شیوع کرونا نیز این زمان احتمالا افزایش یافته است. به همین دلیل نیاز است تا نسبت به حضور در این فضا آگاهی لازم به خانواده ها داده شود. در این زمینه مقام معظم رهبری نیز در دیداری که با فعالان فضای مجازی کشور داشتند به موضوع ارتقای فرهنگ کاربری و فضای مجازی تأکید داشتند و به همین دلیل به نظر می‌رسد تنها راه مقابله با این‌گونه پیشامدها افزایش دانش در این زمینه باشد.
حق وردی با بیان این نکته که تهدیدات و فرصت ها در حوزه فضای مجازی وجود دارد تصریح کرد: تهدیدات این فضا به دلیل نبود دانش کافی می‌تواند خانواده ها را دچار اضطراب و سردرگمی نماید اما باید توجه داشت که این فضا منافع و فرصت‌هایی هم دارد که در صورت وجود اطلاعات لازم و پیش زمینه‌های مناسب می‌توان از آن برای ارتقای سطوح مختلف زندگی از آن بهره برد. ضمن این‌که والیدن هم باید به فرزندان خود در این زمینه آگاهی لازم را داده و از تهدیدات این فضا غافل نشوند. در عین حال متولیان فرهنگی کشور نظیر آموزش و پرورش ، مرکز ملی فضای مجازی، بنیاد ملی بازی های رایانه ای و سایر بخش‌های مرتبط نیز باید از وظیفه نظارتی خود غافل نشوند و فضا را برای تولید و تکثیر بازی های نامناسب باز نگذارند.
این کارشناس بازی های رایانه ای در ادامه تأکید کرد: تحقق شبکه ملی اطلاعات و پلت فرم های بومی و بازی‌های دیجیتالی ملی کمک خواهد کرد تا کمتر مورد هجمه و آسیب بازی های وارداتی قرار بگیریم و بر این مبنا باید از بنیاد ها و نهادهای خصوصی و استارتاپ فعال در این حوزه حمایت شود تا بتوانیم از این فضا به عنوان فرصت استفاده نماییم و دغدغه های خانواده ها را نیز کاهش دهیم.