افزایش بهره‌وری صنعت نان با هوشمندسازی مصرف
گروه اقتصادی
هوشمند سازی مصرف یکی از نکاتی است که می‌تواند به کمک تولید، مصرف و واردات بیاید، هوشمندسازی مصرف تولید را هدفمند کرده و طبق آن می‌توان به الگویی برای مصرف رسید، در چنین شرایطی می‌توان برنامه‌های کلان را به‌درستی و با کمترین درصد خطا انجام داد، به گفته محمد جلال، مشاور وزیر اقتصاد در مردادماه سال جاری، روزانه حدود ۸۲ میلیارد تومان خرید نان توسط مردم انجام می‌شود یعنی به‌طور متوسط حدود هزار تومان مبلغ سرانه خرید نان هر ایرانی در روز است.این عدد را برای نخستین بار سامانه هوشمند یارانه نان نشان داده است و بر اساس اطلاعات این سامانه تعداد تراکنش‌های مربوط به نان به بیش از ۸/۵ میلیون تراکنش روزانه رسیده است و درمجموع تاکنون بیش از ۴/۵ میلیون قرص نان با حجم آرد مصرفی بیش از ۶۷۰ هزار تن در سامانه ثبت‌شده است.
مرحله دوم هوشمندسازی مصرف آرد و نان
مشاور وزیر اقتصاد با اشاره به اجرای مرحله دوم طرح هوشمند سازی یارانه نان و اتفاقاتی که در این مرحله خواهد افتاد، گفته بود: «دو اتفاق در مرحله دوم رقم می‌خورد اول ترمیم جبران ۱۵ درصد از هزینه‌های نانوایی‌ها ست که در فاز اول اجرا می‌شود و در مرحله دوم جبران افزایش هزینه نانوایان که شامل اجاره و دستمزد است و در استان‌های مختلف نیز متفاوت است، واقعی‌ترخواهد شد.اتفاق دیگر این است که تخصیص آرد یارانه‌ای بر مبنای عملکرد انجام می‌شود و امکان تولید بیشتر برای نانوایانی که عملکرد بهتری داشته باشند وجود خواهد داشت که در این زمینه بر مبنای رتبه‌بندی نانوایی‌های که هم بر اساس نظر مردم و هم بازرسی‌هایی که در حال انجام است، عمل می‌شود و این امتیاز بر ضریب آرد یارانه‌ای و کمک‌هزینه‌ای که دولت به آن‌ها پرداخت می‌کند اثر خواهد داشت.هیچ تغییری در قیمت نان و برای مردم در زمینه اجرای طرح هوشمند سازی یارانه نان نخواهیم داشت.سهمیه آرد گره‌خورده به مجوز نانوایی از بین می‌رود و اختصاص سهمیه بر مبنای بر عملکرد جایگزین آن می‌شود.»
«رسالت» دراین‌باره با علیقلی ایمانی، مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران به گفتوگو نشسته است؛
آقای ایمانی در ابتدای گفتوگو به اثرات هوشمندسازی آرد و نان بر مصرف گندم بپردازیم. ازنظر شما این اثرات تا چه اندازه مشهود است؟
درگذشته گندم را به‌صورت چند نرخی در جامعه توزیع می‌کردیم. به طورمثال یک نوع گندم باقیمت۶۶۵ تومان، یک نوع دیگر باقیمت۹۰۰ تومان و نوع دیگر باقیمت۲هزار و ۷۰۰ تومان توزیع می‌شد. هریک از این گندم‌ها در ارتباط با یک نوع از فعالیت بود. به‌عنوان‌مثال گندم ۲ هزار و ۷۰۰ تومانی به ماکارونی‌ها اختصاص پیدا می‌کرد. اختلاف قیمت گندم چندنرخی با نرخ اصلی گندم بسیار زیاد بود و به همین خاطر‌افرادی که از این گندم‌ها استفاده می‌کردند، وسوسه می‌شدند تا کالا را به‌صورت خام در بازار عرضه کنند.
اختلاف قیمت محصول خام و فرآوری به چه شکلی بود؟
این اختلاف چشمگیر بود و به همین خاطر افراد رغبت به فرآوری پیدا نمی‌کردند و محصول را به‌صورت خام در بازار به عرضه می‌رسانند. افزون براین گندم ۶۶۵ تومانی، آرد ۸۰۰ تومانی به همراه داشت درحالی‌که اکنون قیمت آرد در بازار به حدود ۲۰ هزار تومان می‌رسد. اگر دولت روند گذشته را ادامه می‌داد و آرد ۸۰۰ تومانی را در اختیار افراد قرار می‌داد، عرضه آرد و صف در نانوایی‌ها اتفاق می‌افتاد. به‌عنوان‌مثال یک نانوایی۵ کیسه آرد در روز سهمیه دارد؛ اگر ازاین تعداد ۳ کیسه را به فروش می‌رساند و دو کیسه دیگر را تبدیل به نان می‌کرد. ازاین‌رو می‌توان بیان داشت که هوشمند سازی آرد و نان، امری مثمر‌ثمر بود که مصرف گندم نیز تأثیرات مشهودی داشت. بنابر آمار در سال گذشته بیش از ۷ میلیون تن گندم وارد شد که امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل، ۳/۵ میلیون تن در واردات صرفه‌جویی شده که این امر بیانگر اثرات مشهود مثبت هوشمندسازی در مصرف گندم کشور است.
واقعی شدن قیمت‌ها بر میزان مصرف گندم چه تأثیری داشت؟
دولت طی اقدام خود قیمت‌ها را واقعی کرد و این امر تأثیرات مثبت بسیاری داشت. اکنون نانوا آرد را به قیمت تمام‌شده از دولت خریداری می‌کند و به آن را به نان تبدیل می‌کند. در مقابل مشتری نیز نان را به قیمت اولیه خریداری می‌کند. به‌موجب چنین اقدامی و تراکنش‌های تبدیلی، نانوا از دولت یارانه دریافت خواهد کرد. به طورمثال نانوا درحالی آرد را به قیمت۱۶ هزار و ۵۰۰یا۱۷ هزار و ۲۰۰ تومان از دولت خریداری می‌کند که در بازار نیز به همین قیمت است. به همین سبب برای نانوا صرفه اقتصادی خواهد داشت که آرد را تهیه کند، آن را طبخ کند و به فروش برساند تا یارانه بیش‌تری از دولت دریافت کند.
دریافت یارانه نان از‌دولت تا چه اندازه از عرضه نان در بازار جلوگیری خواهد کرد؟
هنگامی‌که نانوا از دولت یارانه دریافت کند دیگر آرد خود را در بازار به فروش نخواهند رساند چراکه دیگر بازار مشتری او نیست. بازار مادامی مشتری عرضه آرد از نانوا بود که آرد به قیمت۸۰۰ تومان به فروش می‌رسید. هوشمندسازی آرد و نان موجب شد تا از نشتی‌های آرد در بازار جلوگیری شود. در بسیاری از مواقع این آرد به دامداری می‌رسید یا اینکه قاچاق می‌شد. خوشبختانه در شرایط حال حاضر ۳۰ درصد از ضایعات آرد کاهش پیداکرده است. نکته قابل‌توجه در این فرآیند توجه به کیفیت نان است. اگر کیفیت نان را افزایش و ضایعات نان را کاهش دهیم، تا ۵۰ درصد از بروز ضایعات جلوگیری خواهیم کرد.
آقای ایمانی ازنظر شما لازمه ادامه و قوت طرح هوشمندسازی آرد و نان چیست؟
بی‌شک نظارت! گسترش نظارت لازمه ادامه و قوت طرح هوشمندسازی آرد و نان است. علی‌رغم مزایای بسیار خوب این طرح اما احساسم این است که قوت اجرا کاهش پیداکرده است. دراین راستا ضرورت دارد تا ابعاد نظارتی بیشتر و باقوت مضاعف اجرا شود. به طورمثال در برخی موارد مشاهده می‌کنیم که چنانچه مشتری پول نقد پرداخت کند، نان دریافت خواهد کرد. دریافت پول نقد تراکنشی برای نانوا ثبت نخواهند کرد و نانوا دستش بازخواهد بود که آرد را در‌بازار عرضه کند. می‌بایست روند نظارت بر‌اجرای این طرح را قوت ببخشیم و مانع از پرداخت نقدی و دریافت نان بدون ثبت تراکنش شویم. اگر‌این طرح کامل اجرا شود، ۵۰ درصد تقاضا برای گندم از سوی نانوا و متقاضیان نوع یک و دو همچون ماکارونی‌ها کاهش پیدا خواهد کرد.
اجرای طرح هوشمندسازی آرد و نان را برای سال آینده چطور می‌بینید؟ به نظر شما این طرح چه مزایایی را برای سال آینده رقم خواهد زد؟
هرچقدر از تشکیل و بروز ضایعات جلوگیری کنیم، به همان اندازه از مزایا برخوردار خواهیم شد. در حال حاضر واردکننده گندم هستیم به سبب آنکه تولید داخلی کفاف نیاز داخل را نمی‌داد. برنامه وزارت جهادکشاورزی این است که نیاز داخلی خود در حوزه گندم را تأمین کنیم و از واردات گندم جلوگیری کنیم. یکی از عوامل و برنامه‌های در دستور کار وزارت جهادکشاورزی، جلوگیری از ضایعات است. به‌موجب کاهش ضایعات، واردات نیز کاهش پیدا خواهد کرد و نیاز داخلی تأمین خواهد شد. با ۵/۱۰ الی۱۱ میلیون تن گندم می‌توانیم نیاز نان، ماکارونی، شکلات، شیرینی و رشته کشور را تأمین کنیم. تحقق و تأمین این نیاز در داخل کشور امری دشوار نیست و تنها لازمه آن همت و تلاش وزارت جهادکشاورزی است. با کاهش ضایعات، اجرای درست بر طرح هوشمند سازی آرد و نان، کاهش واردات و کاهش نیاز داخلی می‌توانیم نیازهای خود را در حوزه‌های مختلف مصرفی آرد تأمین کنیم.
آقای ایمانی در پایان بگویید که اجرای کامل طرح هوشمند سازی آرد و نان چه مزایایی خواهد داشت؟
با اجرای کامل طرح هوشمندسازی، کیفیت موردتوجه قرار می‌گیرد که درنهایت خروج نان از نانوایی به سمت خوراک دام کاهش می‌یابد و از طرفی به سبب یکسان شدن نرخ گندم با بازارهای جهانی، انگیزه‌ای برای قاچاق وجود نخواهد داشت.
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.