امیرحسین عباسی زاده
عملیات نظامی روسیه در اوکراین بحران امنیتی این منطقه را وارد مرحله جدیدی کرد که پیامدهای گسترده ای در نظم بین الملل خواهد داشت. بسیاری این اقدام را نشانه پایان نظم آمریکایی و شکل گیری یک نظم شبکه ای بین المللی متشکل از چند ابرقدرت و قطب های منطقه ای در آن می دانند. در این میان مذاکرات هسته ای میان ایران و ۱+۴ در وین می تواند از این موضوع تاثیر بپذیرد چراکه به صورت خاص تحولات سیاست خارجی روسیه به عنوان یک بازیگر مهم حاضر در این مذاکرات می تواند تغییراتی را در روند مذاکرات ایجاد کند. 
برای درک بهتر این مسئله باید نگاهی به نقش روسیه و سیاست خارجی آن و همچنین تغییر و تحولات نظم بین الملل داشته باشیم. روسیه به ویژه در دوره ولادیمیر پوتین به دنبال بازیابی نقش خود به عنوان یک قدرت بزرگ جهانی است و حضور آن در مذاکرات به جهت تحکیم این موقعیت ارزیابی شده و در همین راستا تمام تلاش خود را نیز برای به چالش کشیدن نظم بین المللی که تامین کننده منافع آمریکا است به کار خواهد گرفت. از طرفی نظم بین الملل امروز دیگر نه یک نظم تقسیم شده میان دو بلوک شرق و غرب و یا نظم تک قطبی آمریکایی است بلکه مجموعه ای از قدرت های بزرگ جهانی و منطقه ای را شامل می شود که شبکه ای از روابط قدرت را تشکیل می دهند. در این چارچوب بازیگران اصلی عرصه بین المللی که دولت ها هستند با یکدیگر روابطی ضمن الگوی رقابت در عین همکاری و همکاری در عین رقابت خواهند داشت و هر دولتی به دنبال افزایش حوزه نفوذ و قدرت خود جهت ایجاد و یا تغییر نظم جهانی به نفع خود تا حد ممکن خواهد بود.
رفتار روسیه جهت جلوگیری از عضویت اوکراین در ناتو در چارچوب همین تغییر و یا ایجاد نظم مطلوب خود قابل ارزیابی است.
در این میان ایران به عنوان یک قدرت منطقه ای باید بداند که الگوی رقابت در عین همکاری و همکاری در عین رقابت که در این نظم صورت پیدا می کند، فرصت ها و چالش های جدی برای آن در عرصه های گوناگون به وجود خواهد آورد چرا که در این الگو، رابطه وفاداری و یا اعتماد به هیچ طرفی عاقلانه به نظر نمی رسد و هر بازیگر باید مبتنی بر اصل خود اتکایی به تنظیم روابط خود با دیگران بپردازد. به همین منظور ایران باید هوشمندانه و با دقت به دنبال گره زدن منافع خود به منافع بازیگرانی باشد که بیشترین سطح اشتراک منافع را با آن ها دارد و در عین حال نیز متوجه خطراتی باشد که ممکن است از جانب خود آنها متوجه کشور گردد چراکه هیچ دوبازیگری در همه موضوعات اشتراک منافع ندارند و ممکن است در عین همکاری مشترک در برخی موضوعات، درگیر تضاد منافع در موضوعات دیگر شوند و یا حتی اینکه در یک مسئله واحد نیز در زمان های گوناگون متناسب با تغییر سیاست ها دچار اشتراک یا تضاد منافع گردند.
مذاکرات وین نیز در همین چارچوب قابل ارزیابی است. روسیه به صورت کلی یک چالش برای نظم امنیتی غربی محسوب می شود و در همین راستا به ایران به عنوان یک بازیگر مهم منطقه ای که سیاست های آمریکا را به خطر می اندازد نیاز دارد چراکه در پازل کلان محدود کردن منافع آمریکا در جهان با ایران اشتراک منافع پیدا می کند. به همین دلیل است که روس ها همواره از غربگرایی در ایران هراس دارند و البته از طرفی تشدید تنش میان ایران و غرب تا حدی که به روابط روسیه با ایران لطمه بزند نیز برای این کشور مطلوب نیست به همین جهت از ایجاد یک توافق در وین که بتواند سطح تنش را کاهش دهد اما روابط را عادی نکند حمایت می نماید. 
همین الگو را می توان الگو مطلوب ایران نسب به روسیه دانست. به این معنا که تنش میان روسیه و غرب در جهت منافع ایران است چراکه نیاز این کشور به ما را افزایش داده و همچنین تغییر در نظم آمریکایی را سرعت می بخشد و البته از طرفی هم این خطر وجود دارد که عبور سطح تنش ها از یک حد معمول بتواند خطر وجه المصالحه شدن ایران را در پی داشته باشد. چراکه به دلیل اتمی بودن دو طرف، احتمال بروز جنگ همه جانبه میان روسیه و غرب نزدیک به صفر است و تشدید گسترده تنش ها، آن ها را به سمت توافقات جدید سوق خواهد داد.
از این منظر بحران اوکراین برای ایران و به خصوص منافع کشور ما در مذاکرات وین می تواند یک شمشیر دو لبه باشد. به این صورت که در فضای تخاصم میان روسیه و غرب همگرایی ما با این کشور افزایش یافته و می توان امتیازات بیشتری را از قِبل این همکاری در وین کسب کرد. همچنین نیاز روز افزون روسیه به روابطش با ایران زیر سایه تحریم های غربی می تواند منافع گسترده ای در حوزه های امنیتی، اقتصادی و حتی منطقه ای برای ما داشته باشد. 
از سویی تشدید تنش ها به صورتی که دو طرف را به سمت یک توافق سوق دهد خطراتی برای ایران خواهد داشت. در آن صورت امکان استفاده روسیه از مذاکرات وین جهت کسب امتیاز از طرف غربی وجود دارد هرچند که علنا چنین احتمالی را نفی کنند. 
به همین منظور ایران به ویژه که اکنون در ایستگاه های پایانی و به غایت حساس مذاکرات وین قرار دارد باید بیش از هر زمانی سیاست خارجی روسیه را زیر نظر بگیرد و مسیر تحولات در اوکراین را به خوبی درک کند تا بتواند متناسب با شرایط و ظروف گوناگون بهترین موضع و بیشترین منفعت را در این میان به دست آورد.