سیامک افاضلی-استراتژیست دارویی
طی روزهای اخیر کمبود انسولین‌های وارداتی در کشور باعث بروز مشکلاتی شده اما آمار دقیقی ازآنچه وزارت بهداشت در حوزه انسولین انجام داده نداریم تا بخواهیم تحلیل کنیم که واقعا چه اتفاقی افتاده است. برخی از مسئولان عنوان می‌کنند که ۱٫۵ برابر نیاز سالانه واردات انسولین داشته‌ایم که اگر چنین بحثی صحت داشته باشد به این معنا و مفهوم است که سوء مدیریت در توزیع این دارو وجود داشته، به شکلی که منجر به قاچاق و خروج آن از کشور شده است. این امر نیاز به حزم و دوراندیشی دارد که وقتی قیمت آزاد ارز بالای  ۳۰ هزار تومان می‌رود و قیمت داروی ما تغییری نمی‌کند، باید شاهد مسائل این‌چنینی باشیم. قیمت دارو در سایر کشورها بسیار متفاوت‌تر از آن چیزی است که ما به‌صورت ریالی به دست مردم می‌دهیم. در این شرایط قاچاق دارو تبدیل به بیزینس بسیار پرسودی می‌شود. طبیعی است که در این وضعیت لازمه سیاستگذاری صحیح برای جلوگیری از کمبود و اتلاف منابع کشور رساندن دارو به دست مصرف‌کننده واقعی دارو است، نه این‌که بر آنچه وارد می‌شود، هیچ کنترلی نداشته باشیم؛ این به معنای سوء‌مدیریت در امر توزیع است اما بحث دیگر آن است که آمارهای ارائه‌شده چندان دقیق نیست، کما این‌که آمارنامه‌ای که وزارت بهداشت برای سال گذشته و ۶ ماه اول امسال ارائه داده، مشکلات جدی و اساسی دارد و به این واسطه، احتمال آنکه ضعف در واردات ناشی از تحریم‌ها هم بوده باشد، دور از ذهن نیست و نکته دیگر این‌که اقتصاد یک بستر پیوسته است و ما نمی‌توانیم در آن گسستگی ایجاد کنیم. وقتی قیمت داروی ایرانی و به‌طورکلی دارو در کشور ما پایین است، انسولین یک‌قلم از داروهایی است که به‌صورت قاچاق صادر و از کشور خارج می‌شود. اقلام دیگر هم چنین پتانسیلی رادارند که در آینده‌ای نه‌چندان دور شاهد کمبود آن‌ها خواهیم بود. اتفاقی که در حوزه انسولین رخ داد، شبکه قاچاق را نسبت به خروج غیرقانونی این محصول از مرزهای ایران ترغیب می‌کند. طبیعی است که باید ارگان‌های نظارتی و سیستم وزارت بهداشت در رابطه با بحث توزیع دارو هوشیار باشند تا این بلایی که بر سر بیماران انسولینی آمد، در سایر حوزه‌ها تکرار نشود. 
در این ماجرا نمی‌توان داروساز را مقصر دانست، تولیدکننده دارو، فعالیتی اقتصادی انجام می‌دهد و باید پاسخگوی سهامدارش باشد و اگر سوددهی لازم را ایجاد نکند، سهامدار حتی اگر دولتی هم نباشد بلافاصله تغییر خواهد کرد، بنابراین نمی‌دانم چرا کسانی که پشت میزهای تصمیم‌گیری نشسته‌اند، نمی‌خواهند باور کنند که نه تولیدکننده و نه مردم هیچ‌کدام نباید پاسخگو و جبران‌کننده زیان‌هایی باشند که آن‌ها به اقتصاد و تولید کشور وارد می‌کنند و این سیاست وزارت بهداشت منجر به وضعیت فعلی شده و دیگر انگیزه‌ای برای تولید انسولین در کشور وجود ندارد و این را در نظر بگیرید حاشیه سودی که برای انسولین در نظر می‌گیرند پایین است درحالی‌که دارویی ‌«های تک» بوده و از تکنولوژی بالایی برای ساخت آن استفاده می‌شود و روزبه‌روز انواع و اقسام انسولین‌های جدید در بازار دنیا وارد می‌شود و وقتی حمایت درستی از تولیدکننده داخلی صورت نمی‌گیرد، چه انتظاری از تولید کننده داریم که با سود کم کالایی را تولید کند که نمی‌تواند پاسخگوی سهامدارش باشد؛ بنابراین همه‌چیز به سیاست‌های کلان تصمیم‌گیری در کشور بازمی‌گردد.
 لذا باید برای داروهایی که در کشور استراتژیک هستند ازجمله انسولین برنامه مدون و منظمی از سوی وزارت بهداشت ارائه شود و برای تولیدکنندگان مشوق‌هایی گذاشته شود که آن‌ها از سرمایه‌گذاری در این حوزه استقبال کنند نه این‌که سرمایه‌گذار به رغم هزینه در این بخش دچار زیان شود. مشکل اصلی درواقع مربوط به سیاستگذاری‌هاست البته در حال حاضر قرار است با کارت ملی، توزیع انسولین قلمی «آنالوگ» انجام شود و به طورکلی در رابطه باکسانی که دچار دیابت شده‌اند، دارای بانک اطلاعاتی هستیم و این سابقه را هم در کشور داریم که توزیع دارو بیماری‌های خاص از طرق مختلف انجام شود. یکی از راه‌ها، توزیع از طریق کارت ملی است و راه دیگر، ارسال مستقیم به درب منزل و یا استفاده از کارت سلامت بیماری‌های خاص است، اما هرکدام از این مسیرها که انتخاب می‌شود باید به رسیدن دارو به دست بیمار بینجامد، نه این‌که دارو را در بازار رها کنیم.