گروه سیاسی
روزبه‌روز به تحقق اهداف دولت سیزدهم نزدیک‌تر می‌شویم. در این گزارش بیشتر به اهداف دولت حجت‌الاسلام رئیسی در حوزه سیاست خارجی کشور می‌پردازیم. اهدافی که به نظر می‌رسد با تحقق آن‌ها، تغییرات مثبتی در اقتصاد و روابط جمهوری اسلامی ایران خواهد داشت.
طی مدتی که دولت سیزدهم سرکار آمده است بیشترین توجهات به سمت کشورهای همسایه و کشورهای آسیایی جلب شده است. مناطقی که طی سال‌های اخیر از ظرفیت اقتصادی و بین‌المللی آن‌ها استفاده نمی‌شد و صرفا یک فرصت سوخته به‌حساب می‌رفتند. اکنون اما شاهد دومین سفر خارجی رئیس‌جمهور به کشور ترکمنستان و حضور جمهوری اسلامی ایران در اجلاس اکو هستیم.
 اجلاس اکو
پانزدهمین اجلاس سران سازمان همکاری اقتصادی (اکو) روز گذشته در ترکمنستان برگزار شد که منافع اقتصادی برای کشور به همراه خواهد داشت.
سازمان همکاری اقتصادی (اکو) جایگزین پیمان همکاری عمران منطقه‌ای (RCD) است. آرسی‌دی را سه کشور ایران، پاکستا‌ن و ترکیه در سال ۱۳۴۱ (۱۹۶۲) پایه‌ریزی کردند که در سال ۱۳۶۴ (۱۹۸۵)، با نام اکو حیا‌ت خود را از سر گرفت.
پس از فروپاشی شوروی، کشور‌های افغانستا‌ن، آذربایجان، قزاقستا‌ن، ترکمنستا‌ن، قرقیزستا‌ن، ازبکستا‌ن و تا‌جیکستا‌ن نیز به اکو پیوستند. ۱۰ عضو این سازمان هم‌اکنون با ۴۴۰ میلیون نفر جمعیت و ۸،۶۲۰،۶۹۷ کیلومترمربع وسعت، امکانات وسیع نفتی، گازی و صنعتی در اختیاردارند.
 سهم اکو از تجارت جهان، ۳ درصد است
زبان رسمی اکو انگلیسی و مقر اصلی آن در تهران است. شرایط عضویت در اکو نیز، هم‌جواری با منطقه است. جمهوری اسلامی ایران، ترکیه، پاکستان، افغانستان، ترکمنستان، قرقیزستان، ازبکستان، قزاقستان، تاجیکستان و جمهوری آذربایجان، ۱۰ عضو سازمان همکاری اقتصادی اکو را تشکیل می‌دهند.
سازمان همکاری اقتصادی (اکو) نهاد بین دولتی منطقه‌ای است و اروپا را به چین و شرق دور متصل می‌کند. همچنین، روسیه و آسیای مرکزی را به خلیج‌فارس، دریای عمان و اقیانوس هند پیوند می‌دهد. منطقه اکو ازجمله مناطق غنی دنیا به شمار می‌رود که از پتانسیل‌ها و فرصت‌های همکاری در حوزه‌های مختلف به‌ویژه بخش انرژی برخوردار است. اما این سازمان مهم منطقه‌ای در طول سال‌ها به دلیل اختلافات کشور‌های عضو به جایگاه شایسته خود نرسیده است.سهم اکو در تجارت جهان حدود سه درصد است. یعنی ۸۴۵ میلیارد دلار. ۴۳۴ میلیارد دلار از این آمار سهم واردات و ۴۱۱ میلیارد دلار سهم صادرات است که با توجه به پتانسیل ژئواستراتژیک، جمعیت، ذخایر نفت و گاز و انرژی در این منطقه و روابط اقتصادی کشور‌های عضو، نسبتا کم است.
۲۵درصد بودجه سالانه اکو را جمهوری اسلامی ایران تأمین می‌کند و بیش از ۲۰ درصد کارشناسان این سازمان ایرانی هستند. علی‌رغم ظرفیت‌های اقتصادی، تجاری، حمل‌ونقل، دسترسی به آب‌های آزاد و دارا بودن منابع انرژی مثل نفت و گاز، ازآن‌جهت که جمهوری اسلامی در حوزه دیپلماسی اقتصادی از ساختار‌های سنتی پیروی می‌کند، نتوانسته از این اتحادیه بهره لازم را ببرد.دراین میان و در سلسله دیدارهای رئیس‌جمهور کشورمان با سران کشورهای عضو این سازمان، حجت‌الاسلام رئیسی با رئیس‌جمهور ترکیه دیدار کرد. دراین دیدار مباحثی ازجمله لزوم گسترش روابط دو کشور و کمک به ثبات منطقه مطرح شد.حجت‌الاسلام رئیسی در دیدار اردوغان: توسعه روابط تهران آنکارا به نفع دو ملت و ثبات منطقه است .
حجت‌الاسلام سید ابراهیم رئیسی در دیدار رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه با اشاره به اینکه ظرفیت‌های توسعه روابط و تبادلات تجاری و اقتصادی تهران آنکارا فراتر از سطح کنونی است، اظهار داشت: ایران و ترکیه می‌توانند با ارتقای سطح تجارت و مبادلات کنونی، روابط اقتصادی و سیاسی دو کشور را به سطح راهبردی نزدیک کنند.رئیسی در این دیدار که در ادامه دیدار و گفت‌وگو با سران کشورهای شرکت‌کننده در اجلاس همکاری‌های اقتصادی اکو صورت گرفت، با اشاره به زمینه‌های گسترده و متنوع همکاری ایران و ترکیه در بخش‌های مختلف ازجمله انرژی، موضوعات بانکی و پولی و تبادلات تجاری و بازرگانی گفت: باید مسیر توسعه روابط اقتصادی را تسهیل کنیم و در این زمینه می‌توان تعرفه‌های ترجیحی را بازنگری کرد.
رئیس‌جمهور در ادامه همکاری و ارتباط نزدیک ایران، جمهوری آذربایجان و ترکیه را حائز اهمیت دانست و گفت: سه کشور از اشتراکات فراوان فرهنگی، دینی و اعتقادی برخوردار هستیم و ضمن اینکه نباید اجازه داد اخلالی در این روابط ایجاد شود بلکه با نزدیکی هر چه بیشتر روابط، دشمنان مشترک خود را ناامید کنیم.
رئیس‌جمهور در ادامه با ابراز نگرانی از حضور داعش در افغانستان و افزایش ناامنی در این کشور اظهار داشت:گروه‌های تروریستی نه‌تنها باعث ناامنی در افغانستان بوده بلکه امنیت منطقه را تهدید می‌کنند لذا نباید اجازه دهیم گروه‌های تروریستی همانند داعش و پ ک ک امنیت کشورهای منطقه را به خطر بیندازند.رئیس‌جمهور گفت: جمهوری اسلامی ایران از تشکیل حکومت فراگیر در افغانستان حمایت می‌کند و بر این باور هستیم که باید همه گروه‌ها، اقوام و اقشار مختلف مردم افغانستان در آینده افغانستان نقش و مشارکت داشته باشند.
حجت‌الاسلام رئیسی با اشاره به برقراری ثبات و امنیت در سوریه گفت: باید از ظرفیت‌های خود برای ایجاد آرامش، صلح و امنیت در سوریه استفاده کنیم.مشکلات منطقه باید توسط کشورهای منطقه حل‌وفصل شود و حضور و دخالت بیگانگان نه‌تنها کمکی به حل مشکلات نمی‌کند بلکه اوضاع را پیچیده‌تر خواهد کرد.
حجت‌الاسلام رئیسی همچنین بر ثبات و آرامش و احترام به تمامیت ارضی عراق تأکید و خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران از روی کار آمدن دولت قوی و موردقبول مردم عراق حمایت کرده و بر آن تأکید دارد.
مباحثی که رئیس‌جمهور کشورمان به آن‌ها اشاره کرد، یک بسته کامل از مواضع جمهوری اسلامی ایران برای ارتباط با کشورهای همسایه و علاقه‌مند بودن به ایجاد ثبات درمنطقه با کمک کشورهای همسایه بود. صحبت‌هایی که نشان می‌دهد دولت سیزدهم احیاکننده مواضع واقعی جمهوری اسلامی است و این تغییر در تمام ابعاد مشهود است.
  ترکیه توسعه و تقویت همکاری‌های دوجانبه و منطقه‌ای با جمهوری اسلامی ایران را ضروری می‌داند
در ادامه نیز رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه در این دیدار بابیان اینکه کشورش توسعه و تقویت همکاری‌های دوجانبه و منطقه‌ای را با جمهوری اسلامی ایران ضروری می‌داند، گفت: می‌توانیم در سطح روابط و مناسبات دو کشور به‌ویژه در بخش‌های اقتصادی جهش ایجاد کنیم.
رئیس‌جمهور ترکیه در ادامه تحولات افغانستان را نگران‌کننده دانست و خاطرنشان کرد: کاخ سفید همه گروه‌های تروریستی منطقه ازجمله داعش و پ ک ک را آموزش داده و مسلح می‌کند و برای ایجاد ناامنی، تجهیزات و ابزارهای تروریستی در اختیار این گروه‌ها قرار می‌دهد، لذا همکاری مشترک برای برقراری صلح در منطقه را ضروری می‌دانیم.
اردوغان با اشاره به‌ضرورت ترتیبات امنیتی مبتنی بر حضور فعال کشورهای منطقه‌ای، اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران، روسیه و ترکیه می‌توانند با همکاری سایر کشورهای منطقه امنیت و ثبات منطقه را حفظ کنند.
 ظرفیت تجارت ایران و ترکیه چقدر است؟
برای بررسی بیشتر، نگاهی به آمارهای اقتصادی میان ایران و ترکیه انداختیم تا به اهمیت ارتباط این دو کشور همسایه پی ببریم. ارتباط ایران و ترکیه و گسترش آن در تمام ابعاد می‌تواند زمینه‌های شکوفایی بیشتر اقتصادی دو کشور را فراهم کند.
۲۲ مردادماه بود که رئیس اتاق مشترک ایران و ترکیه بابیان اینکه ظرفیت تجارت ۳۰ میلیارد دلاری با ترکیه راداریم، گفت: پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال حجم تجارت بین دو کشور به ۱۰ میلیارد دلار برسد.
آمارهای رسمی ترکیه نشان می‌دهد تجارت کالایی ایران و ترکیه از فصل دوم سال ۲۰۱۹ با افت شدیدی همراه بوده و روند نزولی تجارت با این کشور تا فصل دوم سال ۲۰۲۰ همچنان ادامه داشته است؛ اما پس‌ازآن روند صعودی در پیش‌گرفته و در فصل نخست سال ۲۰۲۱ برای سومین فصل پیاپی افزایش‌یافته است؛ به شکلی که شاهد رشد ۵۳ درصدی حجم تجارت میان دو کشور بوده‌ایم.در همین رابطه، مهرداد سعادت در تابستان سال جاری به آمارهای اقتصادی ارتباط ایران و ترکیه اشاره و اظهار داشت: سال ۹۹ حجم کل تجارت ما با ترکیه حدود ۶ میلیارد دلار بود، ازاین‌رو با توجه به بهبود شرایط صادرات و واردات، امسال ترکیه جزو ۵ کشور نخست سبد تجاری ایران قرار گرفت که البته هنوز هم وضعیت تجاری بین دو کشور چندان موردقبول نیست.
 تجربه تجارت ۲۱ میلیارد دلاری با ترکیه می‌تواند تکرار و افزایش یابد
رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و ترکیه افزود: ما قبلاً حجم تجارت ۲۱ میلیارد دلاری را با ترکیه تجربه کرده‌ایم، ازاین‌رو امیدواریم به‌محض اینکه مشکل تحریم‌ها کاهش پیدا کند یا لغو شود، به آن روزها برگردیم و حتی حجم تجارت خود را از آن میزان نیز افزایش داده و به ۳۰ میلیارد دلار برسانیم.
وی ادامه داد: با توجه به مزیت کالاهای ایرانی، ما ظرفیت صادرات ۱۵ میلیارد دلاری به ترکیه راداریم، ترکیه هم کالاهایی دارد که در ایران مزیت دارند.
سعادت گفت: اصلی‌ترین راه بهبود تجارت با ترکیه اصلاح زیرساخت‌ها و روابط متقابل است؛ نمی‌شود انتظار داشت که دائم به ترکیه کالا صادر کنیم و ترکیه در مقابل نتواند کالایی به ما صادر کند و ما درهای واردات را ببندیم.