اتلتیکو چموش مثل فرهنگ
محمد امین سوهانی
فرهنگ پدیده عجیبی است. نمیتوان درست تعریفش کرد، مثل جامعه یا روان یا حقوق و یا دیگر مقولاتی که رشتههای دانشگاهی برایشان وضع شده. تابهحال نشنیدهایم بگویند «فرهنگشناسی». یا کمتر شنیدهایم. چون علم امروز برای مقولهای پسوند «شناسی» میآورد که بشود از روشهای تجربی آن را شناخت. بتوان آن را زیر تیغ جراحی یا عدسی میکروسکوپ کشید یا پشت میله جدولهای آماری زندانیاش کرد و زیروبمش را دید و لمس کرد. فرهنگ اما چموشتر از پیچیدهترین شاخههای علوم است. یک زمینه و زنجیره بیرنگ و ناپیداست که همه اجزای علم را به هم پیوند میدهد. شاید تصور شود علوم محضی مثل فلسفه ارتباطی با فرهنگ ندارند. شاید نظریات یک فیلسوف با فرهنگش بیارتباط باشد، اما رفتار او در تفکر و تفلسف برگرفته از فرهنگ او در سطوح مختلف است. مثل شوپنهاور که بر مبنای فلسفهاش انسان مطلقا نیازی به نظر همنوعانش ندارد اما در سطح زندگی، شوپنهاور بهشدت محتاج توجه و شهرت بود. همین خصلت علاقه به جلب توجه را میتوان در قلم متهور و هار او به عیان دید!
در بیان پیچیدگی فرهنگ همین بس که بگوییم هرگاه چیزی را بشناسیم، میخواهیم فرهنگ آن را دریابیم! آری، فرهنگ آنکه ورای وجود
هر چیز میبینیم؛ فرهنگ شبیهترین واژه است به حیات! اما یکی از پیچیدگیهای فرهنگ که ما با آن کار داریم این است که سروکلهاش همهجا پیدا میشود. هر جا ردپایی از آدمیزاد باشد. جاهایی که فکرش را نمیکنیم. در عالم فوتبال که به طرز بیسر و تهی با روح آدمها درگیر میشود مثل برای ردپاهای فرهنگ زیاد میتوان زد، اما ما به سراغ یکی از آنها رفتهایم:اتلتیکو مادرید! تیمی به معنای حقیقی «چغر و بد بدن» که همیشه کابوس تیمهای بزرگ اروپا و آماده زجر دادن حریفانش بوده است. حالا امسال بعد از اعلام گروهبندی لیگ قهرمانان اروپا این تیم خشن و ترسناک همراه با پدرخوانده و رهبرشان دیگوسیمئونه در گروه مرگ مسابقات قرار گرفته است. تیمی که گاه منفور اهالی فوتبال و گاه
در نقش یک بدمن جذاب و محبوب همچون جوکر ظاهر میشود.
به قول مرحوم دکتر حمیدرضا صدر دوستداشتنی:
«ظاهرا باید از سیمئونه متنفر باشیم. از آتلتیکو، همان تیم ردا سیاه اروپا که از شمار یک تا یازده آن آماده قربانی کردن هستند و هر چه بیشتر خودشان میشوند تماشاییتر هستند. هنر آنها در خراب کردن شب دیگران است. اصراری برای پیدا کردن دوست نشان نمیدهند و دلپذیر بودن برایشان مفهومی ندارد. در بازیشان از پاسکاریهای جادویی بارسا خبری نیست و مثل رئال جادوگری از نوع رونالدو نداشتهاند. گویی آمدهاند تا جلوی آن پاسها و آن جادوگر را بگیرند. گویی عنوان بهترین دفاع برایشان کافی است؛»اما چه چیزی باعث میشود هنگام تماشای بازیهای اتلتیکو در حال تماشای یک فرهنگ باشیم؟ در ریشهیابی خاستگاه این تیم باید نوشت درواقع اتلتیکو از ابتدا یک «تیم سلبی» و در واکنش به رئال مادرید شکل گرفت. هنگامیکه اتلتیکو مقابل رئال شکل گرفت پول چندانی نداشت. تا آنجا که برای انتخاب اولین لباسشان سراغ کارگاه تشک سازی جنوب شهر میروند تا پارچههای ارزانقیمت تشک را برای لباسشان انتخاب کنند! اولین ورزشگاهشان هم کنار رودخانه جنوب شهر و میان کارخانهها تأسیس میشود. از آن موقع است که یکی از القابشان میشود «تشک سازان» و آنها میشوند نماینده قشر فقیر و طبقه کارگر جنوب مادرید. تا آنجا که در طی تاریخ دربیهای رئال مادرید و اتلتیکو مادرید علاوه بر بازی دو تیم هم شهری، دعوای کارگران فقیر جنوب شهر و ثروتمندهای وابسته به قدرت در شمال شهر هم بوده است. همان تقابل و شکاف سنتی میان شمال و جنوب! بعد از یک دوره طلایی از اواسط دهه ۱۹۹۰ خورشید موفقیت آنها غروب میکند تا سال ۲۰۱۱. نقطهای که دیگو سیمئونه بازیکن آرژانتینی تبار و سابق اتلتیکو هدایت آن را دست میگیرد. شخصیتی استخوان خورد کرده که داستان زندگیاش به مانند تاریخ ، در آرژانتین با فقر، خشونت و ناآرامیهای سیاسی گره خورده است. دقیقا همین سالهاست که اقتصاد اسپانیا دچار بحران جدی میشود و مربیگری او مصادف میشود با شورشها و ناآرامیهای شهری. در این زمان فوتبال اسپانیا تحت سلطه دو غول بزرگ یعنی بارسلونا و رئال مادرید است. دو تیمی که سالهای سال انحصار قهرمانی لالیگا را با سبک بازی تیکی تاکای خود( مالکیت بالای توپ و پاسهای کوتاه و سریع) به دست گرفتهاند.
دیگو سیمئونه کار خود را با این جمله شروع کرد: «شما به سبک زندگیتان فوتبال بازی میکنید.»یکسال بعد با بازیکنهای ارزانقیمت خودش و با یک «سبک ۴۴۲» مبتنی بر دفاع ضد حمله و پرس سنگین موفق به قهرمانی در لالیگا و شکستن سالها سلطه رئال و بارسا شد. سبکی که به لحاظ تاکتیکی دقیقا در مقابل تیکی تاکای رئال و بارسلونا قرار میگیرد.همین زمان است که یک اصطلاح شبهه سیاسی در ادبیات سیاسی اسپانیا ظاهر میشود. «چولوئیسم!» ال چولو که لقب دیگو سیمئونه است تبدیل شد به نمادی برای مخالفان سیاسی. اصطلاح «چولیسمو» در سال ۲۰۱۲ توسط ماریو تورجان روزنامهنگار ابداع شد و به سبک بازی اتلتیکو تحت هدایت سیمئونه اشاره داشت. در بین انواع سبک و تاکتیکهای فوتبالی، این تاکتیک از اهمیت ویژهای داشت، چراکه در تضاد کامل با سبک فوتبالی تیکی تاکا قرار داشت. بعد از اولین قهرمانی سیمئونه، هواداران برای جشن قهرمانی گرد هم آمده بودند و هنگامیکه گوینده نام سیمئونه را اعلام کرد، شور و هیجانی بین تماشاگران بلند شد. سیمئونه در پیامی شورانگیز و نمادین پشت بلندگو گفت: «این فقط یک قهرمانی در لالیگا نبود، بلکه پیام خیلی مهمتر بوده که این بچهها به همه شما آموختند اگر شما ایمان داشته و تلاش کنید، میتوانید به هر هدفی برسید.» این نقلقول در سال ۲۰۱۷ در تونل استادیوم جدید، واندا متروپولیتانو، به عنوان یک نقطه عطف تاریخی نوشته شده است.سیمئونه اهمیت سبک و ساختار در شکل گرفتن هویت تیمش اینطور بیان میکند:«به نظرم تیمهای کمی وجود دارند که ساختار بازی داشته باشند. بعضی از تیمها ساختارشان را نشان میدهند و بعضی دیگر کاری را که از دستشان برمیآید انجام میدهند. داشتن ساختار مفید است؛ چون به تیم شخصیت میبخشد. ساختار مهمتر از ترکیبی است که رویش حساب بازکردهاید.
در شهر بارسلونا جامعه و باشگاه این شخصیت را میسازند. همیشه همین طور بودهاند. بایرنمونیخ مثال ساده دیگری است. آنها همیشه یک وزنه در لیگ بوده و قدرتمند و مصمم ظاهر شدهاند. اتلتیکومادرید هم همیشه ساختاری داشته که در اوضاع خوب یا بد تغییری نکرده است. بوکاجونیورز هم در طول تاریخ، ساختاری داشته است.با سبک خاصی بازی میکند. به همین دلیل وقتی سرمربی با جمعی از بازیکنان به تیمی میپیوندند، باید قبل از هر چیزی این ساختار را درک کنند. اگر این مسئله را درک نکنید، هرگز نمیتوانید خوب بازی کنید» بعد از ۱۰ سال آنها با اصرار بر سبک دفاعی مبتنی بر ضد حمله خود دوبار قهرمان لالیگا، دوبار نایبقهرمان لیگ قهرمانان اروپا و دو قهرمانی لیگ اروپا را به دست آوردند.تاریخ اتلتیکو مادرید و بعد پیوندش با دیگو سیمئونه، نشان میدهد که گاه چگونه حوادث سیاسی_اجتماعی و فوتبال روی یکدیگر تأثیر متقابل میگذارند تا هویت و سبک بازی یک تیم رو تشکیل بدهند. یکی از مهمترین مؤلفههای طرفداری در فوتبال هویت، تاریخ و ساختار تیمهاست. بدون این امر طرفداری تبدیل به امری پوچ و توخالی خواهد شد.حالا باید دید مسیر ال چولو با قرمز و سفید پوشان راهراه مادریدی در گروه مرگ لیگ قهرمانان به کجا خواهد رسید.
اتلتیکو مادرید , لیگ قهرمانان اروپا , محمد امین سوهانی
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.