دومین نشست اضطراری سازمان همکاری‌ اسلامی و اتحادیه عرب روز دوشنبه با حضور مسئولان بیش از ۵۰ کشور در ریاض پایتخت عربستان سعودی برگزار شد.
محمدرضا عارف روز دوشنبه ۲۱ آبان ۱۴۰۳ طی سخنرانی در جمع سران کشورهای شرکت کننده در دومین نشست اضطراری سازمان همکاری اسلامی و اتحادیه عرب در ریاض افزود: در ابتدا مایلم از اقدام شایسته دولت عربستان سعودی برای برگزاری شایسته این نشست مهم در شرایط حساس منطقه قدردانی نمایم. وی ادامه داد: به ارواح پاک همه شهدای فلسطین و لبنان، شهدای راه آزادی و احقاق حقوق ملت فلسطین به ویژه شهید سید حسن نصرالله، شهید اسماعیل هنیه و شهید یحیی سنوار درود می فرستیم و ضمن تقبیح ظلم و تجاوز و نسل کشی، بر حق تعیین سرنوشت ملت ستم دیده فلسطین تاکید می کنیم.

​​​​​​​عارف افزود: بی تفاوتی در برابر ظلم و تجاوز و بی عدالتی موجب بی عملی و انفعال می شود و بی عملی که نوعی قصور اخلاقی است، باعث جری تر شدن جنایتکار خواهد شد. همه ما وظیفه و مسئولیت اخلاقی داریم که در قبال یکی از بدترین شرارت های به جای مانده از قرن گذشته، یعنی اشغالگری خونین سرزمین فلسطین و آوارگی و نسل کشی ادامه دار یک ملت، سکوت نکنیم.
معاون اول رئیس جمهور تصریح کرد: فاجعه شرم آوری که در بیش از یک سال اخیر در فلسطین اشغالی و از یک ماه گذشته در لبنان در جریان است، فقط محصول قساوت و خونخواری یک موجودیت اشغالگر نژادپرست نیست، بلکه نتیجه «احساس بی کیفری» جنایتکارانی است که خود را در هر حالت مستظهر به حمایت بی چون و چرای آمریکا و چند دولت غربی دیگر می دانند.

عارف افزود: کشتار بیش از ۵۰ هزار نفر انسان بی گناه، عمدتاً زنان و کودکان، در غزه و جنایات ارتکابی رژیم صهیونیستی در لبنان همگی با حمایت و مشارکت سیاسی، مالی، اطلاعاتی و نظامی آمریکا در حال انجام است. آنچه این وضعیت را تشدید کرده و موجب جری تر شدن جنایتکاران در پیش برد طرح نسل کشی و امحای فلسطین به عنوان یک ملت می گردد، «بی تفاوتی» تحمیل شده بر جامعه بین المللی است که نشانه بارز آن، بی میلی یا ناتوانی سازمان ملل متحد و دیگر نهادهای به اصطلاح حقوق بشری برای اتخاذ تدابیر موثر جهت توقف نسل کشی فلسطینیان می باشد. دولت آمریکا پشتیبان اصلی اقدامات رژیم صهیونیستی می باشد و جهان منتظر وعده دولت جدید این کشور برای توقف فوری جنگ علیه مردم بی گناه غزه و لبنان است. وی تصریح کرد:‌ مسامحه در برابر اقدامات تروریستی رژیم اسرائیل، موجب بی اعتبار شدن همه قواعد و هنجارهای زیست مسالمت آمیز بین المللی و نیز قواعد ناظر بر روابط بین المللی – در زمان صلح و در زمان منازعه شده است. عملیات هایی که با عبارت ظاهر فریب «قتل هدفمند» مفهوم سازی می شوند و طی آن نخبگان و رهبران فلسطینی و دیگر کشورهای منطقه، یکی یکی یا دسته جمعی، به قتل می رسند، چیزی نیست جز قانون شکنی و تروریسم سازمان یافته و تبدیل دستگاه های امنیتی به ابزار قتل و کشتار رهبران و اتباع کشورها. عارف گفت: در زمانه ای که ساز و کارهای ملل متحد به شمول شورای امنیت، به دلیل حمایت تمام عیار و بی قید و شرط آمریکا و چند دولت غربی از رژیم اشغالگر، ناتوان از پایان دادن به نسل کشی فلسطینیان و کشتار وسیع مردم لبنان است، مسئولیت ما به عنوان روسای کشورهای اسلامی و عربی چند برابر می شود. رژیم اشغالگر با بی شرمی تمام، نه تنها تمامی اصول و قواعد حقوق بین الملل بلکه اصول و قواعد انسانیت را نقض می کند، منشور ملل متحد را در مجمع عمومی پاره می کند، دبیرکل سازمان ملل متحد را عنصر نامطلوب اعلام می کند و حقوق بین الملل را به سخره می گیرد.

معاون اول رئیس جمهور افزود: در چنین شرایطی ما، کشورهای اسلامی و عربی، مسئولیتی سنگین بر دوش داریم تا با تصمیم قاطع و اقدام جمعی، گامی موثر در راستای پایان دادن به جنایات رژیم اشغالگر برداریم. اقدام جمعی ما باید گامی موثر در مسیر تحقق سه هدف اصلی باشد:
۱ – توقف جنایات رژیم اشغالگر
۲ – انجام تدابیر لازم جهت اطمینان از عدم تکرار این جنایات
۳ – جبران مناسب خسارات وارده به مردم فلسطین و لبنان به واسطه جنایات رژیم اشغالگر
عارف ادامه داد: تمایل دارم صریح و قاطعانه بگویم که برقراری آتش بس فوری در غزه و لبنان، هماهنگی فوری در سطح بین المللی برای توزیع سریع و بدون محدودیت کمک های انسان دوستانه اضطراری میان جمعیت آسیب دیده از تجاوزات رژیم صهیونیستی در فلسطین و لبنان، برنامه ریزی و اقدام برای بازسازی زیرساخت های حیاتی و بهبود خدمات بهداشتی در غزه و لبنان، حداقل کاری است که باید انجام دهیم. بشار اسد نیز در این نشست گفت: اولویت اصلی ما امروز توقف کشتار، نسل‌کشی و توقف پاکسازی نژادی است.
وی بیان کرد: ارزش حقوق ملت فلسطین چه خواهد بود، اگر فلسطینی‌ها از ارزش زندگی برخوردار نباشند.
رئیس‌جمهور سوریه با بیان اینکه یک سال از محکومیت‌ها و نشست‌ها گذشت، اما جنایات ادامه دارد، اظهار کرد: این نشان می‌دهد که رویکردها اشتباه است. ما سخن می‌گوییم، آنها می‌کشند؛ ما از صلح می‌گوییم، آنها کشتار می‌کنند. اسد با بیان اینکه ابزارها و سازوکارها باید تغییر کنند تا نتایج تغییر کنند،گفت: محکومیت‌ها و بیانیه‌ها دیگر کافی نیستند. باید اقدام عملی کنیم و تنها در عمل، حقوق ملت فلسطین را پیگیری کنیم.
همچنین محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی گفت: از کشور دوست و برادر ایران برای پیشنهاد برگزاری این اجلاس تشکر می‌کنم.

وی با بیان اینکه این نشست به دلیل ادامه تجاوزهای اسرائیل به ملت فلسطین و گسترش دایره تجاوز به لبنان برگزار شده است، اظهار کرد: عربستان سعودی باردیگر نسل‌کشی اسرائیل که بیش از ۱۵۰ هزار شهید را قربانی خود کرده را محکوم می‌کند. ولیعهد عربستان تصریح کرد: نشست امسال در امتداد نشست عربی اسلامی ۲۰۲۳ برگزار شده است. وی با بیان اینکه عربستان با حمله اسرائیل به اراضی لبنان مخالف است و این تجاوزگری تبعات وخیمی خواهد داشت، تأکید کرد: اسرائیل برای تجاوزگری به لبنان و نقض حاکمیت جمهوری اسلامی باید محکوم شود. ولیعهد عربستان خاطرنشان کرد: از سازمان ملل متحد می‌خواهیم به این وضع پایان دهد و تأکید می‌کنیم اشغالگری فلسطین در اراضی اشغالی غیرقانونی است. در بیانیه پایانی نشست سران عربی و اسلامی در ریاض تاکید شد که قدس شریف خط قرمزی برای امت عربی و اسلامی است.

به گزارش ایسنا، شبکه المیادین اعلام کرد که متن پیش‌نویس مصوبه ارائه شده در نشست سران ریاض را به دست آورده است. در این پیشنویس بر لزوم بسیج حمایت بین المللی به منظور تعلیق مشارکت اسرائیل در سازمان ملل تاکید شد. همچنین نسبت به خطر تشدید تنشی که منطقه را تحت شعاع قرار داده است و پیامدهای منطقه‌ای و بین‌المللی آن و گسترش دامنه تجاوزات که از نوار غزه پا فراتر گذاشته و شامل لبنان و نقض حاکمیت عراق، سوریه و ایران شده است، بدون آنکه تدابیر بین المللی قاطعانه‌ای اتخاذ شود و مشروعیت بین المللی نیز در قبال آن دست به کاری نزده است، هشدار داد. در این متن آمده است: ما بر مرکزیت داشتن مسئله فلسطین و حمایت مستحکم از مردم فلسطین برای دستیابی به حقوق ملی مشروع خود تاکید می‌کنیم. در رأس حقوق مردم فلسطین حق آنها برای آزادی و داشتن کشور مستقل دارای حاکمیت در مرزهای ۴ ژوئن ۱۹۶۷ با پایتختی قدس شرقی است. در ادامه پیش‌نویس آماده است: در رأس حقوق همچنین حق آوارگان برای بازگشت و پرداخت غرامت به آنها بر اساس قطعنامه‌های مشروع بین‌المللی ذی‌ربط به ویژه قطعنامه ۱۹۴ است. شرکت‌کنندگان در نشست ریاض عنوان داشتند: ما تاکید می‌کنیم که مسئله فلسطین همچون تمامی آرمان‌های عادلانه ملت‌هاست که به خاطر رهایی از اشغالگر می‌جنگند. ما بر حاکمیت کامل فلسطین بر قدس شرقی اشغالی به عنوان پایتخت ابدی فلسطین تاکید می‌کنیم. در این پیش‌نویس آماده است: ما مخالف هرگونه تصمیم یا اقدامات اسرائیل با هدف یهودی‌سازی قدس شرقی اشغالی و نهادینه کردن اشغالگری استعماری آن هستیم. قدس شریف خط قرمزی برای امت عربی و اسلامی است. در این پیش‌نویس ذکر شده است: ما بر همبستگی مطلق مان برای حفاظت از هویت عربی و اسلامی قدس شرقی اشغالی تاکید می‌کنیم.

ما بر دفاع از حرمت مکان‌های مقدس اسلامی و مسیحی در قدس شریف تاکید می‌کنیم. در این پیش‌نویس در خصوص لبنان نیز آمده است: ما بر حمایت مطلق مان از جمهوری لبنان و امنیت و ثبات و حاکمیت آن و امنیت مردمانش تاکید می‌کنیم. در این پیش‌نویس بر مصوبات نشست سران سابق و لزوم مقابله با تجاوزات ظالمانه اسرائیل علیه غزه و لبنان تاکید شد. در پیش‌نویس نشست سران ریاض نسبت به خطر تشدید تنشی که در منطقه وجود دارد و نسبت به گسترش تجاوزات که به لبنان کشیده شده است، هشدار داده شد. سران نشست ریاض از جامعه بین المللی خواستند تا تمامی بندهای رای مشورتی دیوان بین المللی دادگستری در تاریخ ۱۹ ژوئیه را اجرا کند. در این بیانیه با درخواست از تمامی کشورها برای ممنوعیت صادرات یا انتقال سلاح و مهمات به رژیم صهیونیستی، از جامعه بین المللی خواسته شده است تا دست به تحرکات کارآمدی برای ملزم ساختن اسرائیل برای احترام به قانون بین المللی بزند. نشست ریاض معیارهای دوگانه در اجرای قانون بین‌المللی را نیز محکوم کرد. محمود عباس در دومین نشست اضطراری سازمان همکاری‌ اسلامی که روز دوشنبه به پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران در پایتخت عربستان برگزار شده است، گفت: ممنوعیت فعالیت آنروا (آژانس امداد رسانی به آوارگان فلسطینی تابع سازمان ملل) از سوی اسرائیل با حمایت آمریکا صورت گرفته، وظیفه انسانی، اسلامی، عربی و اخلاقی ما این است که باید در برابر همه این چالش‌ها و توقف جنایات این رژیم بایستیم . محمود عباس با بیان اینکه امروز شاهد همبستگی‌ بالایی از سوی کشورهای دیگر با مردم فلسطین و لبنان هستیم اظهار داشت: تصمیمات شورای امنیت برای توقف جنایات رژیم صهیونیستی باید کاملا اجرا شود.
رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین تاکید کرد: توقف شهرک‌سازی اسرائیل و کشتار مردم بی دفاع غزه و لبنان باید پیگیری شود.
نجیب میقاتی، نخست وزیر لبنان نیز در این نشست گفت: ما خواستار ادامه ارسال کمک‌های بشردوستانه به لبنان هستیم.وی با بیان اینکه رژیم صهیونیستی تمامی عرف‌های بین المللی را نقض کرده است، افزود: آنچه امروز بر لبنان می‌گذرد انواع مصیبت‌ها و دردهاست، امروز لبنان شاهد حملات وحشیانه است.
نخست وزیر لبنان گفت: امروز لبنان با بحران بزرگی رو به روست که تمدن و آینده آن را با خطر مواجه کرده است.