آیا واقعا تضمین در عالم دیپلماسی معنا ندارد؟
گروه بینالملل
اخیرا سخنگوی وزارت خارجه آمریکا به نکات قابلتأملی در خصوص ارائه تضمین و راستی آزمایی بازگشت به برجام اشاره کرده است.ند پرایس در نشستی خبری در واشنگتن تأکید کرده است:«در هفتههای اخیر ما شاهد پیشرفت کمی بودهایم. پیشرفت کم بهتر از نبود پیشرفت است اما پیشرفت کم بهخوبی پیشرفت قابلتوجه نیست. پیشرفت کم همچنین برای دستیابی به آنچهکه ما صادقانه و مصمم به دنبال آن بودهایم یعنی بازگشت مشترک به پایبندی متقابل کافی نیست.»
این مقام وزارت خارجه آمریکا مدعی شده است :
«در دیپلماسی و امور بینالملل چیزی به نام تضمین وجود ندارد. ما میتوانیم برای دولت کنونی آمریکا صحبت کنیم. این دولت آمادگی خود را برای بازگشت به پایبندی کامل به برجام و حضور در آن اعلام کرده است تا زمانی که ایران نیز اقدام مشابه انجام دهد.» تضمین گریزی آمریکا در برجام واقعیت امر این است که اظهارات ند پرایس نشاندهنده وحشت واشنگتن از ارائه تضمین در خصوص آینده برجام محسوب میشود. « تضمین گریزی آمریکا در برجام»، آنهم از سوی دولتی ظاهرا دموکرات که خود را بانی انعقاد توافق هستهای میداند، معنای کاملا آشکاری دارد! اینکه مقامات دو حزب دموکرات و جمهوریخواه هر دو بر روی «نگاه ابزاری به برجام» اتفاقنظر دارند و صرفا بر روی تاکتیکهای مواجهه با این سند حقوقی وارد مناقشه میشوند. نگرانی دولت دموکرات بایدن از اینکه دولت جمهوریخواه بعدی آمریکا بخواهد برای خروج از برجام با مانعی روبهرو شود، پرده از واقعیاتی برمیدارد که شاید تاکنون برای افکار عمومی دنیا ملموس نبوده است! در روایت رسانههای غربی، از دموکراتها بهعنوان مدافعان برجام و از جمهوریخواهان بهعنوان مخالفان آن یاد میشد ،
حالآنکه خروج ترامپ از توافق هستهای بهواسطه مینگذاری و زمینهسازی قبلی صورت گرفته از سوی تیم مذاکرهکننده هستهای آمریکا در دوران ریاست جمهوری اوباما بود! در این معادله، دو حزب اصلی آمریکا در حال تکمیل یک پازل واحد استراتژیک هستند و آن، «مهار حداکثری ایران » است.
تعهد ناپذیری غرب
واقعیت امر این است که مقامات کاخ سفید و وزارت خارجه آمریکا معتقدند در صورت ارائه تضمین به ایران در خصوص حفظ برجام در آینده، دیگر بهانه و فرصتی برای آنها جهت « اجرای ناقص» توافق هستهای یا وضع تحریمها به بهانههای دیگر وجود نخواهد داشت. در این صورت، گزینهای به نام بازگشت ظاهری به برجام یا همان بازگشت ناقص به توافق هستهای منتفی خواهد شد. بازگشت ظاهری و پوچ به برجام ( بهگونهای که تحریمها بهصورت قطرهچکانی رفع شده و ایران بهصورت یکطرفه تعهدات خود را انجام دهد ) ، هدفگذاری اصلی واشنگتن در مذاکرات برجام محسوب میشود. یکی از راهکارهای آمریکا برای دستیابی به این هدف خطرناک، اجتناب از پذیرش تضمین و راستی آزمایی در مسیر احیای توافق هستهای میباشد. بااینحال جمهوری اسلامی ایران همواره تأکید کرده است که با توجه به خروج دولت ترامپ از برجام و امکان تکرار این مسئله از سوی دولت فعلی یا آتی آمریکا، ارائه تضمین در خصوص آینده توافق هستهای یک الزام محسوب میشود. از سوی دیگر، اظهارات اخیر سخنگوی وزارت خارجه آمریکا بهوضوح نشان میهد که مقامات کاخ سفید همچنان نسبت به برجام بهمثابه یک «توافق سیاسی»
مینگرند نه یک «توافق حقوقی».به عبارت بهتر، مقامات کاخ سفید صراحتا اعلام کردهاند که تصمیمگیری در خصوص این توافق بر عهده دولت مستقر در کاخ سفید و رئیسجمهور این کشور است. اکنون جو بایدن رئیسجمهور آمریکاست اما در آینده ( مثلا در سال ۲۰۲۴ و پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری) ممکن است فردی جمهوریخواه و مخالف برجام در آمریکا حضور پیدا کند و دست به ابطال یکطرفه این توافق بزند. دقیقا مانند آن اتفاقی که در دوران ریاست جمهوری ترامپ و در سال ۲۰۱۸ میلادی رخ داد.
برجام یک توافق حقوقی است
نکته دیگر آنکه مقامات ارشد آمریکایی، اساسا از ابتدا نیز نگاه مستقلی نسبت به توافق هستهای نداشتند. در حال حاضر نیز«احیای برجام»در صورتی مورد استقبال مقامات آمریکایی قرار میگیرد که«برجام دفرمه شده» به نقطه آغاز «مذاکرات گستردهتر با ایران» در راستای«اعمال محدودیتهای فرابرجامی» علیه کشورمان تبدیل شود.تاکنون بارها اعلام شده است که مذاکرات حقوقی و فنی مربوط به بازگشت آمریکا به برجام مدتهاست به پایان رسیده است و مقامات کاخ سفید و تروئیکای اروپایی ، راه و روش احیای توافق هستهای و بازگشت به تعهدات خود را بهخوبی میدانند.بااینحال، نگاه غیرحقوقی غرب نسبت به توافق هستهای، بهمراتب نسبت به نگاه حقوقی آن غلبه دارد. بدیهی است که در چنین شرایطی، انعقاد هرگونه توافقی که بخواهد متضمن تحقق این دو «مؤلفه ضد ایرانی » باشد، توافقی بازدارنده، ناقص و پرهزینه برای کشورمان محسوب میشود.برخلاف آنچه مقامات آمریکایی-اروپایی مدعی هستند فرصت برای آنها ( جهت بازگشت به برجام) شدیدا محدود است و جمهوری اسلامی ایران تا ابد پای میز مذاکره در انتظار تعیین تکلیف بازی تاکتیکی و غیرحقوقی غربیها نخواهد ماند.
چرا باید تضمین بگیریم؟
طبق قانون اساسی آمریکا ساختار تصمیمگیری در معاهدات و توافقات آمریکا و کنگره توافقی الزامآور است و یا حکم معاهده را دارد که به تشخیص دوسوم اعضای مجلس سنا رسیده باشد. یعنی ۶۷ نفر از ۱۰۰ سناتور معاهده را مورد تایید قرار داده باشند و در این صورت رئیسجمهور بعدی ایالاتمتحده آمریکا به این راحتی نمیتواند از این معاهده عقبنشینی کند. برجام از ابتدا در ساختارهای سیاسی آمریکا بهمثابه یک قرارداد دولتی و نه یک معاهده الزامآور مطرح شد ، یعنی هر دولتی در آمریکا مختار است بر اساس نظر و رویکرد خودش توافق را موردپذیرش و یا عدم پذیرش قرار دهد. پس هرگونه توافقی صورت پذیرد با توجه به اینکه آن را دولت آمریکا و نه حکومت ایالاتمتحده بسته است، دارای ضریب ابطالپذیری بالایی خواهد بود، بنابراین برای جلوگیری از خروج آمریکا، ایران باید اهرمهای لازم برای مدیریت صحنه را داشته باشد. درسال ۲۰۱۶، اولین سالی که برجام اجرایی شد، اوباما هنوز در رأس معادلات سیاسی و اجرایی آمریکا بود اما شاهد بودیم که ایالاتمتحده به بسیاری از تعهدات خود عمل نکرد و به دلیل حمایت تروئیکای اروپایی در کمیته مشترک برجام اعتراضات ایران بهجایی نرسید.بنابراین، در این میان باید بهجای برجام تعهد محور، رو به برجام تضمین محور بیاوریم و تضمینهایی را در خصوص آینده از طرف مقابل ( غرب) دریافت کنیم.
آمریکا
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.