نفیسه امامی
بورس چند روزی است در مدار نزولی قرار دارد و اکثر سهامداران این پرسش را مطرح می‌کنند که آیا بازار بازهم به این روند ادامه می‌دهد یا دوباره به رشد بالای دو میلیون شاخص می‌رسد؟ آخرین روز فعالیت بورس در مردادماه، شاخص به یک‌میلیون و ۷۵۰ هزار واحد رسید، درحالی‌که در ابتدای هفته، شاخص کل در مرز یک‌میلیون و ۹۷۵ هزار واحد قرار داشت، بنابراین سهامداران هفته قبل را بازیان پشت سر گذاشتند. 
بازار بورس در روزهای گذشته، به دلیل تکانه‌های عدم هماهنگی میان دستگاه‌های اجرایی و اتخاذ تصمیمات خلق‌الساعه، شوک و نگرانی را به سهامداران خود تزریق کرد و بازار سرمایه را با نوسان روبه رو نمود. ریسک و بازدهی در ذات بورس قرار دارد، اما اعلام اخبار متعدد، به رفتارهای هیجانی توسط سهامداران که نگران از دست دادن سرمایه‌های خود هستند، انجامید و باعث شد به اعتماد به وجود آمده‌ای که نقدینگی زیادی را روانه بازار سرمایه کرده، خدشه وارد کند. طبیعی است وقتی سرمایه‌گذاران اطمینان‌ خاطر و آرامش نسبت به آینده داشته باشند، واکنش‌های آرام‌تری خواهند داشت.   
بازار طی روزهای قبل بیشتر نشانه‌هایی از ترس سهامداران به همراه داشت و صف‌های خریدوفروش هیجانی در آن تشکیل شد. برای درک بهتر وضعیت بازار، باید عطش خریدوفروش‌های بی‌مورد فروکش کند و بازار به سمت تعادل حرکت نماید تا عیار واقعی سهام بیشتر مشخص شود. به نظر می‌رسد با توجه به نگاه دولت به این بازار، ورود شرکت‌های جدید به بورس و نقدینگی به این بازار، مجددا روند صعودی بازار و توسعه معاملات بورس ادامه پیدا کند.
سید احسان خاندوزی نایب‌رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در گفت‌وگو با «رسالت»، درباره بی‌ثباتی و نوسان در بازار سرمایه طی روزهای اخیر گفت: متأسفانه همان‌طور که در ماه‌های اخیر نوسانات ارزی و کثرت بخشنامه‌ها و آیین‌نامه‌هایی که در حوزه ارزی صادر شد، موجب افزایش نا اطمینانی فعالان اقتصاد ایران گردید، اکنون این اتفاق در بازار سرمایه در حال رخ دادن است و بی‌ثباتی مقرراتی موجب سردرگمی فعالان اقتصادی، افزایش گمانه‌زنی‌ها، هیجانات کور در بازار سرمایه و کاهش اعتماد فعالان بازار نسبت به سیاست‌گذاران شده است. 
وی ادامه داد: توصیه اکید ما به شورای عالی بورس، سازمان بورس اوراق بهادار و وزارت اقتصاد به‌عنوان متولیان اصلی اداره بورس کشور این است که تصمیمات را با عاقبت سنجی و کیفیت بالا اتخاذ کنند تا نیازمند تغییرات روزمره در بازار از این طریق نباشند. 
خاندوزی بابیان اینکه بورس محل فعالان ریسک‌پذیر است، افزود: برخی از افراد تازه‌وارد به بورس به جهت آشنایی کم با این حوزه، تصور می کردند می توانند از این طریق به سودهای قطعی و ثابتی دست پیدا کنند، درحالی‌که اساس بازار سرمایه هم‌زمانی بازده و ریسک است.
این نماینده مجلس با تأکید بر اینکه باید در زمینه کنترل ریسک‌های وارده به بازار سرمایه مدیریت ویژه‌ای اعمال شود، ادامه داد: پیشنهاد من این است که ایجاد شورای ثبات مالی فراتر از بورس و بانک می‌تواند راه‌حل نهادی برای کنترل ریسک باشد، ضمن اینکه برای تبدیل سقوط آزاد به فرود آرام در داخل بازار سرمایه، صندوق تثبیت بازار فعلی تقویت گردد، زیرا اکنون توان بالا برای ضربه‌گیری بازار سرمایه ندارد. با مجموعه‌ای از این نوع سیاست‌ها به همراه مدیریت هجوم هیجانی سرمایه‌های بی‌کیفیت، می‌توانیم امیدوار باشیم وضعیت بازارهای سرمایه در داخل کشور به حداقل بی‌ثباتی برسد. 
خاندوزی به عدم ناهماهنگی میان دستگاه‌ها به‌عنوان عامل بی‌ثباتی بازار سرمایه اشاره کرد و افزود: فعالان بازار سرمایه نباید به دلیل عدم هماهنگی دستگاه‌های اجرایی و دولتی با نوسان در بازار مواجه شوند، زیرا بازار در ماهیت خود نوسان را تجربه می‌کند. جامعه باید این آمادگی را داشته باشد که ۱۰ روز شاخص بازار منفی شود، اما بعدازآن روند مثبتی را طی می‌کند. 
خاندوزی معتقد است: متأسفانه مردم به شکل تاریخی از دولت توقع تثبیت شرایط دارند و اگر همین اتفاق هم برای بازار سرمایه رخ دهد که سهامداران از دولت ضمانت و گارانتی سودآوری از بورس را داشته باشند، می‌تواند تبدیل به پاشنه آشیل آسیب‌پذیری جدی اقتصاد کشور در ماه‌های آینده شود. وی در پاسخ به این سوال که آیا دولت با دادن سیگنال‌هایی باعث ایجاد اختلال و نوسان در بازار سرمایه شده است، گفت: چنین احساسی از طرف فعالان بازار سرمایه به وجود آمده است، اما احتمال اینکه تلاطمات اخیر بازار در روزهای اخیر به‌طور خاص از طرف دولت ایجاد شود، وجود ندارد، زیرا این مسئله بیشتر ناشی از ضعف مدیریت مجموعه بازار سرمایه است که تمرکزی بر مدیریت بازار ندارند.   
عوامل بیرونی و درونی نگرانی سرمایه‌گذاران بورس از بین رفت
حسین خزلی خرازی، تحلیلگر ارشد بازار سرمایه  و فعال بهابازار نیز درباره بی‌ثباتی‌های اخیر در بازار سرمایه به «رسالت» گفت: دو دسته عوامل بیرونی و درونی باعث نزول در بهابازار شد. عامل بیرونی، اختلاف میان وزارت اقتصاد و وزارت نفت در عرضه دارادوم بود. سهامداران چندین ماه منتظر عرضه دارادوم بودند و اکثر سرمایه‌گذاران هم سود خوبی در عرضه دارا یکم به دست آورده بودند، اما شوک خبر عدم عرضه باعث ریزش ابتدایی در بازار شد. شوک بیرونی هم‌زمان باخبر عرضه اوراق سلف نفتی شد و اختلاف میان قوا در عرضه این اوراق هم باعث اعوجاج در اذهان عمومی و سرمایه‌گذاران گردید. 
وی با اشاره به عوامل درونی در ریزش شاخص بورس افزود: در داخل بورس نیز به طور تصادفی چند دستورالعمل به شکل هم‌زمان صادر شد. مسئولان سازمان بورس وقتی متوجه سرعت و شتاب رشد در بورس شدند، دستورالعمل‌هایی را اصلاح کردند ازجمله اینکه صندوق‌های با درآمد ثابت که درگذشته اجازه داشتند از حجم صندوق به میزان ۱۵ درصد خریداری کنند، به ۵ درصد کاهش پیدا کرد. آن‌ها می‌بایست ظرف دو هفته سهام اضافی را به فروش می‌رساندند. 
این فعال بازار بورس اضافه کرد: ضریب اعتباری کارگزارها نیز کاهش پیدا کرد. کارگزاری‌ها درگذشته می‌توانستند به ۶۰ درصد اعتبار پرتفوی هر سهامدار با داشتن شرایطی خاص، اعتبار دهند. این ۶۰ درصد اهرم بزرگی از سوی تقاضا بود، ولی از دو سال قبل که بازار به‌شدت روند صعودی پیدا کرد به‌تدریج میزان اعتبار به ۴۰، ۳۰ ،۲۰و درنهایت به ۱۰ درصد کاهش پیدا کرد.
خزلی ادامه داد: با کاهش ضریب اعتبار پرتفوی، طرف تقاضا هم کاهش پیدا کرد و خیلی از کارگزارها به مشتریان اخطار دادند که میزان دارایی‌ها را باید از ۲۰ درصد اعتبار به ۱۰ درصد کاهش دهند درنتیجه به میزان عرضه دارایی‌ها اضافه شد. به‌علاوه اینکه با وارد آمدن فشار به سیستم معاملات بورس، بعضی نمادها در عصر معامله شدند که باعث گردید یکپارچگی بازار معاملات از بین برود و برخی از نمادها منفی شوند. مجموع عوامل بیرونی و درونی باعث گردید بازار تا روز چهارشنبه منفی باشد و شاخص از دو میلیون و ۱۰۰ هزار به یک‌میلیون و ۷۵۰ هزار برسد.وی با اشاره به تصمیمات جدید اتخاذشده در بازار بورس برای بهبود درروند شاخص بورس، گفت: مجددا قرار شد، سقف صندوق‌های با درآمد ثابت به ۱۵ درصد بازگردد، ضمن اینکه کارگزارها میزان اعتبار دارایی‌های پرتفوی را از۱۰ درصد اعتبار به  ۲۰ درصد افزایش دهند و کلیه معاملات فقط در صبح و طی یک مرحله انجام بگیرد. 
خزلی بیان کرد: طبق اعلام رئیس سازمان خصوصی‌سازی، پذیره نویسی صندوق دارا دوم هم از چهارم شهریور آغاز می‌شود. بنابراین عوامل بیرونی و درونی که باعث نگرانی در سرمایه‌گذارها شده بود، از بین رفت و امیدواریم از امروز تأثیر این تصمیمات را با رشد مثبت شاخص شاهد باشیم. 
این تحلیلگر بازار سرمایه بابیان اینکه امکان رشد بیشتر برای بورس وجود دارد، افزود: اکنون ۱۲ میلیون فعال در بورس حضور دارند، بنابراین آن‌ها تصمیم می‌گیرند که بورس رشد داشته باشد. امیدوارم بورس رشد کند اما نه با بالارفتن تند قیمت‌ها بلکه باعرضه سهام جدید، افزایش تعداد سهام شرکت‌های جدید در بورس و افزایش سرمایه. 
خزلی در پایان تصریح کرد: باید پول‌های واردشده صرف خرید سهام جدید شوند و شرکت‌هایی که در بورس هستند از فرصت تاریخی بورس استفاده کنند و افزایش سرمایه بدهند و نقدینگی را به سمت تولید و بازسازی کارخانه‌ها هدایت کنند. بورس ما می‌تواند از رقم ۸ هزار میلیارد تومان بزرگ‌تر شود ولی نه با بالا رفتن شدید قیمت‌ها، زیرا هر بالا رفتنی نزول و سقوطی در پی خواهد داشت.