آتش تازه در آشیانه ناتو
گروه بینالملل
بحران حقوقی-امنیتی میان ترکیه و یونان به نقطه اوج خود رسیده است ، آنهم درست درزمانی که ناتو بهواسطه جنگ اوکراین بیش از هر زمان دیگری آسیبپذیر به نظر میرسد.نیمی از فضای دریای اژه جزء حریم هوایی بینالمللی است و تحت حاکمیت هیچ کشوری نیست. طبق قوانین بینالمللی، وسعت حریم هوایی ملی باید با وسعت حریم دریایی ملی مطابقت داشته باشد.بر اساس گزارش یورونیوز، هسته اصلی درگیری در حریم هوایی دریای اژه، استفاده مداوم یونان از حق «منطقه اطلاعات پرواز» است که مستلزم حق حاکمیتی بر یک سرزمین نیز هست. بااینحال،یونان از آن برای پیشبرد ادعاهای خود مبنی بر حق حاکمیت واقعی بر حریم هوایی دریای اژه استفاده کرده است. یونان ادعا میکند که ۱۰ مایل دریایی از حریم هوایی ملی بر فراز آبهای سرزمینی به وسعت ۶ مایل دریایی دارد. این ادعای یونان یعنی ۵۰ درصد از حریم هوایی بینالمللی دریای اژه کاسته خواهد شد.
تنشها تشدید میشود
با افزایش تنشهای سیاسی در هر دو طرف دریای اژه، اظهارات شدیداللحن و اقدامات سخت نیز افزایش مییابد. علاوه بر این، زمانی که سیاستمداران وارد عرصه پیش از انتخابات میشوند، بهجای اتخاذ رویکردهای ژئوپلیتیک به سمت تصمیمات سیاسی گام برمیدارند.به اعتقاد یک روزنامهنگار یونانی به نام الکسیس پاپاچلاس، «در این مورد رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه بسیار تحتفشار است. برای او فقط باخت در انتخابات بعدی مطرح نیست. ازآنجاکه وی راه برونرفت از بحران را ندارد برای نجات خود هرگونه تلاشی خواهد کرد.» او میگوید: «اردوغان در آستانه انتخابات موضوع نظامی زدایی از این جزایر را برجستهتر خواهد کرد. این اولینبار است که وی حاکمیت یونان بر جزایر را زیر سؤال برده است و حتی برای اولینبار در یک قرن اخیر موضوع معاهده لوزان را پیش کشیده است. حدس زدن قدم بعدی ترکیه دشوار است. ممکن است این کشور به شورای امنیت سازمان ملل درخواست دهد تا علیه یونان «اقدامات احتیاطی» اتخاذ کند و یا اینکه حق این کشور برای تأمین و انتقال نیرو به برخی از این جزایر را زیر سؤال برد.»
انتخابات ریاستجمهوری ترکیه همزمان با انتخابات اعضای پارلمان این کشور در تاریخ ۸ ژوئیه ۲۰۲۳برگزار خواهد شد و اردوغان از هماینک برای نامزدی در این انتخابات اعلام آمادگی کرده است.
گسلهایی که فعالتر میشود
گسلهای سیاسی-امنیتی در ناتو به بدترین نحو ممکن در حال فعالتر و عمیقتر شدن است. در این میان سران ناتو ترجیح میدهند صرفا در «زمان حال» دست به ایده پردازی بزنند تا بلکه بتوانند مفری برای عبور از بحرانهای ساختاری-امنیتی در مجموعه خود پیدا کنند. واقعیت امر این است که واشنگتن و لندن بهعنوان دو بازیگر آتلانتیکی فعال ، دیگر بازیگران اروپایی را وارد یک منازعه طولانیمدت و فرسایشی کردهاند. بدون شک روسیه تا زمانی که نسبت به عدم گسترش ناتو به شرق اطمینان نیابد جنگ را متوقف نخواهد کرد. از سوی دیگر، تصمیم سوئد و فنلاند مبنی بر عضویت در پیمان آتلانتیک شمالی، بهطور طبیعی مولد تنشهای دیگری در شمال روسیه خواهد بود که بهطور طبیعی ۲۷ عضو اروپایی ناتو( و با احتساب سوئد و فنلاند ۲۹ عضو اروپایی) را درگیر خواهد ساخت. اصرار دولتهای بایدن و جانسون بر تبدیل کردن اوکراین به یک« گره کور ژئو استراتژیک»در منطقه آسیای میانه و اروپا هزینههای راهبردی زیادی را متوجه بازیگران اروپایی خواهد کرد که البته محاسبه آن از عهده دولتهای سردرگم فعلی در قاره سبز برنمیآید.در چنین شرایطی بروز تنشهای تازه میان ترکیه و یونان اوضاع را بار دیگر به ضرر غرب بدتر کرده است.
اردوغان دقیقا چه گفت؟
رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه در یک کنفرانس مطبوعاتی مشترک با رهبران بوسنی و هرزگوین در جریان سفر خود به این کشور بالکان گفت: یونان از جزایری در دریای اژه برای آزار هواپیماهای نظامی ترکیه استفاده میکند و آنکارا چنین رفتاری را برای همیشه تحمل نخواهد کرد. اردوغان گفت: «وقتش که برسد، ممکن است ترکیه «یکشب ناگهان بیاید» و تلافی کند. وی افزود: «نشانه خوبی» نیست که رادارهای یونانی هواپیماهای ترکیه را قفل میکنند. او این رفتار آتن را «تهدیدکننده» توصیف میکند.وی همچنین یونان را متهم کرد که از پایگاههای نظامی خود در جزایر دریای اژه برای تهدید آنکارا استفاده میکند.
نامه وزارت خارجه ترکیه به اعضای اتحادیه اروپا
سخنان وی در حالی بیان شد که وزارت خارجه ترکیه نامهای به ۲۵ عضو اتحادیه اروپا و همچنین جوزپ بورل، دیپلمات ارشد این اتحادیه و ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو ارسال کرد که در آن موضع ترکیه در مورد وضعیت متشنج در دریای اژه را تشریح کرد.در این نامه که خطاب به اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل و آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد نیز ارسالشده، آتن به نقض وضعیت غیرنظامی جزیره شرقی دریای اژه و سایر «اقدامات غیرقانونی» متهم شده است. ترکیه همچنین یونان را متهم کرد که «خواستههای حداکثری» را مطرح میکند، بهویژه با ادعای ۱۰ مایل دریایی از حریم هوایی علیرغم اینکه آبهای سرزمینی این کشور در دریای اژه تنها مساحت ۶ مایل دریایی از هر جزیره را پوشش میدهد.آتن، در همین حال، آنچه را که «تهدیدهای ظالمانه روزانه» آنکارا خوانده، بهشدت محکوم کرد.وزارت خارجه این کشور همچنین متعهد شد که موضوع اظهارات ترکیه را با ناتو نیز در میان بگذارد.ترکیه در اواخر ماه اوت یونان را متهم کرد که سامانه دفاع هوایی اس-۳۰۰ ساخت روسیه خود را بر روی دو جت ترکیه در یک پرواز معمولی بر فراز آبهای بیطرف قفل کرده است. منابع نظامی یونان این حادثه را تکذیب کردند. یونان و ترکیه در طیف گستردهای از مسائل ازجمله انرژی، مهاجرت و ادعای ارضی مشکلدارند. در زمینه مهاجرتی،یونان اعلام کرده که درحال گسترش حصار سیمانی و سیمخاردار در امتداد مرز شمالی خود با ترکیه است تا بدین طریق از ورود مهاجران به این کشور جلوگیری کند. «تاکیس تئودوریکاکوس» وزیر حفاظت از شهروندان یونان در جریان بازدید از منطقه «اوروس» گذرگاه معروف مورداستفاده مهاجران گفت که ۱۴۰ کیلومتر دیگر به این حصار ۴۰ کیلومتری اضافه خواهد شد.
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.