گروه اجتماعی
سازمان بهداشت جهانی شیوع و گسترش سریع بیماری آبله میمون را یک وضعیت اضطراری بین‌المللی اعلام کرده، اگرچه این سازمان، ماه گذشته میلادی از «اعلام وضعیت اضطراری» خودداری کرده بود؛ اما در پی افزایش قابل‌توجه موارد ابتلا و اختلاف‌نظر کارشناسان کمیته اضطراری این سازمان، «تدروس آدهانوم» مدیر سازمان جهانی بهداشت با مسئولیت خود «بالاترین درجه هشدار» را در این زمینه صادر کرد. در طغیان بیماری‌های واگیردار نوپدید یا بازپدید، اتفاقاتی شرایط طغیان را به‌سرعت تغییر داده و دانسته‌ها را دگرگون می‌کند. همانند آبله میمون که مشخص شد نسخه ۲۰۲۲ آن با ویروس سال۱۹۷۰ متفاوت است. اما با تمام حساسیت‌هایی که نسبت به این بیماری شکل‌گرفته، سخنگوی وزارت بهداشت می‌گوید آبله میمون کشندگی بالایی ندارد و قابل‌درمان است و افرادی که درگذشته دور واکسن آبله را تزریق کرده‌اند تا حدود قابل‌توجهی نسبت به این بیماری مصونیت خواهند داشت. 
بالغ‌بر ۳۰ هزار مورد بیماری آبله میمونی در بیش از ۸۰ کشور گزارش‌شده که حدود ۱۵ هزار مورد آن در قاره آمریکا و حدود ۱۵ تا ۱۶ هزار مورد در کشورهای مختلف اروپایی تأيید شده است. در کشورهای منطقه اِمرو نیز تاکنون ۳۵ مورد مبتلا و در کشورهای اطراف ما هم مواردی گزارش‌شده است. شامگاه ۲۵ مردادماه، وزارت بهداشت از شناسایی اولین فرد مبتلابه آبله میمونی در ایران خبر داد. زنی اهوازی با مشاهده ضایعات پوستی، متوجه ابتلایش به این ویروس شده بود و نتیجه آزمایش‌ها نیز ابتلای او به این بیماری را تأيید کرد. 
این بیماری یک عفونت ویروسی به‌‌نسبت خفیف با دوره نهفتگی بین ۶ تا ۱۶ روز است و بیمار در مراحل اولیه به تب، سردرد، تورم، کمردرد، درد عضلانی و ضعف عمومی دچار می‌شود. از علائم دیگر ابتلا به آبله میمونی، التهاب غدد لنفاوی و بزرگ شدن این غدد در نواحی زیر بغل، کشاله ران و گردن است. 
شیوع آبله میمون، شباهتی به‌روزهای اولیه همه‌گیری کووید۱۹ ندارد زیرا به‌راحتی منتقل نمی‌شود و تماس با فرد آلوده، مهم‌ترین راه انتقال ویروس است و برخلاف برخی اظهارات، تنها راه سرایت، روابط جنسی میان افراد همجنس‌باز نیست. دیوید هیمن، مقام سازمان جهانی بهداشت و متخصص بیماری‌های عفونی در این زمینه می‌گوید: «افرادی که ممکن است در معرض تماس با آلودگی قرارگرفته باشند یا علائمی ازجمله تب و بثورات پوستی در آن‌ها مشاهده‌شده است باید از تماس نزدیک با دیگران خودداری کنند، اما آگاهی درباره نحوه انتقال ویروس
 آبله میمون می‌تواند به میزان قابل‌توجهی به افراد کمک کند تا از ابتلا به آن در امان باشند؛ نکته قابل‌توجه این است که تنها راه سرایت روابط جنسی میان افراد همجنس‌باز نیست و تحقیقاتی که اخیرا صورت گرفته از راه‌های شیوع این ویروس اطلاع‌رسانی کرده، برهمین اساس  این ویروس می‌تواند زمانی که فردی در تماس نزدیک با فرد آلوده باشد سرایت کند. آبله میمون همچنین می‌تواند از طریق پوست زخم شده، دستگاه تنفسی یا از طریق چشم، بینی یا دهان نیز وارد بدن شود. برخی موارد نیز گزارش‌شده که نشان می‌دهد ویروس از طریق رابطه جنسی منتقل شده که البته کارشناسان بهداشت آن را «عجیب»  توصیف کرده‌اند. تصور می‌شد که آبله میمون از طریق رابطه جنسی گسترش نمی‌یابد، بلکه از طریق تماس نزدیک با ضایعات یا قطرات تنفسی گسترش می‌یابد. بااین‌حال، تنها به این دلیل که می‌تواند در طول رابطه جنسی پخش شود به این معنا نیست که راه اصلی انتقال ویروس است و همچنین آن را به یک بیماری مقاربتی تبدیل نمی‌کند.»
 نگران باشیم یا نباشیم؟
اگرچه شیوع این بیماری جدی‌تر شده، اما همانند کرونا قابلیت انتشار سریع ندارد، بااین‌وجود پس از شیوع پاندمی کووید۱۹، توجه مردم به بیماری‌های ویروسی افزایش پیداکرده است. تا پیش‌ازاین آن‌چنان نسبت به بروز یک بیماری عفونی در دنیا حساسیتی وجود نداشت؛ اما هنوز پاندمی کووید ۱۹ پایان نیافته و در شرایطی قرار داریم که مردم خطرات تبدیل شدن یک بیماری به پاندمی را دریافته‌اند. شاید اگر تا چند سال قبل گفته می‌شد که یک بیماری در چین، آفریقا یا اروپا شایع شده کسی چندان موضوع را جدی نمی‌گرفت اما کرونا توجه همه افراد را جلب کرد و به دنیا نشان داد که وقتی یک بیماری گسترش یابد و جدی شود، چه پیامدهایی به همراه دارد.
 به همین علت برخی تصور می‌کنند که در مواجهه با بیماری‌های شایع شده در مدت اخیر ازجمله هپاتیت کودکان و آبله میمون باید با جدیت اقدام کرد، درحالی‌که توصیه متخصصان آن است که علاوه بر هوشیاری و آمادگی برای طغیان، نباید درباره این ویروس، دلواپس بود، چراکه تعداد مرگ‌های گزارش‌شده براثر ابتلا به آبله میمون، کم است. 
بعضی از متخصصان بیماری عفونی نیز دیدگاه دیگری دارند و نسبت به فراگیری این ویروس هشدار می‌دهند و بعضی دیگر هم معتقدند که شواهدی برای به صدا درآوردن زنگ خطر در دست نداریم اما درعین‌حال نمی‌توان به جامعه القاء کرد که جای نگرانی نیست، چون هنوز نمی‌توان تصویر درستی از آینده این ویروس ترسیم کرد. 
حمید عمادی، متخصص بیماری‌های عفونی و رئیس بخش عفونی بیمارستان امام خمینی (ره) چنین نگاهی دارد. او پیش‌بینی درباره آینده شیوع آبله میمون را کار درستی نمی‌داند و تأکید می‌کند: «هنوز زود است که بخواهیم تصویر درستی از آینده ترسیم کنیم. تفاوت علم با فلسفه نیز مبتنی بودن بر پایه شواهد و تجربیات است درحالی‌که اکنون شواهدی در دست نداریم که براساس آن‌ها قضاوت و پیش‌بینی کنیم؛ بنابراین نه می‌توان به مردم گفت که جای نگرانی درباره این بیماری نیست و اتفاقی نخواهد افتاد و نه شواهدی در دست داریم که براساس آن هشدار دهیم، باید منتظر بمانیم و ببینیم چه اتفاقی می‌افتد، آیا انتشار ویروس و تعداد مبتلایان آن افزایش خواهد یافت یا ویروس کنترل می‌شود بااین‌وجود اگر بپرسید آیا آبله میمون می‌تواند به مشکل جدی تبدیل شود، پاسخ این است که بله ظرفیت تبدیل‌شدن به یک مشکل جدی را دارد.»این متخصص بیماری‌های عفونی، می‌گوید، این بیماری همانند کرونا و حتی بسیار فراتر از آن، ظرفیت پاندمی شدن را دارد. درحالی‌که مقامات وزارت بهداشت معتقدند، با توجه به این‌که راه انتقال آبله میمون متفاوت از کروناست و شرایط انتقال آن به سهولت کرونا نیست، «اگر الگوی فعلی تغییری نکند، بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی شیوع جهانی بالای این بیماری را متصور نیستیم.»  
 نیازی به واکسیناسیون عمومی علیه آبله نیست
تعدادی از کشورها واکسیناسیون گروه‌های پرخطر و افراد در معرض ابتلا به آبله میمونی را آغاز کرده‌اند. بهزاد امیری، رئیس گروه مدیریت بیماری‌های قابل‌انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت، سوم مردادماه درباره برنامه کشوری برای تهیه واکسن آبله میمونی، گفته بود: «ما واکسن علیه این بیماری را تولید نمی‌کنیم اما درخواست خرید آن را دادیم که در حال بررسی است تا فعلا تعداد محدودی را از کشورهای خارجی وارد کنیم.» اما در صورت موافقت با خرید واکسن آبله میمون، واکسیناسیون عمومی در دستور کار نیست و همان‌طور که مقامات وزارت بهداشت مطرح کرده‌اند، برای واکسیناسیون تعدادی از کارکنان بخش درمان  و کسانی که در تماس با بیماران مبتلابه آبله میمونی‌اند، استفاده می‌شود. 
معاون بهداشت وزیر بهداشت هم با تأکید بر این‌که بیماری آبله‌میمون، میزان سرایت‌پذیری بالایی ندارد و براثر تماس‌های خیلی نزدیک افراد با بیمار مبتلابه این عارضه مبتلا می‌شوند، می‌گوید: «در حال حاضر نیازی به انجام واکسیناسیون آبله میمون در کشور نیست. بررسی‌ها نشان می‌دهد، افرادی که واکسن آبله را تزریق کرده‌اند تا حدی نسبت به این بیماری مصون هستند.» 
واکسیناسیون عمومی برای مواجهه با این بیماری در هیچ کشوری انجام نگرفته و احتمال دارد برای گروه‌های خاصی که در معرض تماس یا مراکز خاصی هستند، تحت شرایطی تجویز شود. کشور ما نیز اکنون در مرحله‌ای قرار ندارد که نسبت به تأمین واکسن این بیماری اقدام کند، زیرا همه‌گیری و تعداد ابتلا به آن بالا نیست و حتی در کشورهایی که میزان شیوع افزایش‌یافته، واکسیناسیون به شکل گسترده و برای تمام آحاد جامعه موردتوجه نیست.
 آنچه ازنظر کارشناسان و متخصصان اهمیت دارد، رعایت مراقبت‌های اولیه است. ازنظر دکتر شهنام عرشی، سرپرست مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، هنوز زود است که برای مقابله با آبله میمون از تأمین واکسن سخن بگوییم.  
یکی از مواردی که اخیرا مطرح‌شده، این است که در چند روز اول که ضایعات پوستی پیدا شد، اگر واکسن آبله تزریق شود، می‌تواند مقداری علائم بیماری را تخفیف دهد، اما عرشی تأکید می‌کند: نیازی نیست که واکسن آبله در تمام کشورها در دسترس باشد. حتی در کشورهای اروپایی و آمریکایی هم به‌صورت محدود برای گروه‌های خاص که در معرض تماس با تعداد زیادی از این بیماران هستند، تحت شرایط خاص تجویز می‌شود. باید سود و زیان تزریق این واکسن مشخص شود. 
 تفاوت بیماری با نسخه ۱۹۷۰
تفاوت در اپیدمی اخیر، موجب شده که برخی نسبت به این بیماری هشدار داده و تأمین واکسن را خواستار شوند، بااین‌حال سرپرست مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت این تفاوت‌ها را نگران‌کننده نمی‌داند. 
دکتر شهنام عرشی، در گفت‌وگو با ایسنا، به تفاوت بیماری اخیر با شکل گذشته آن اشاره‌کرده و می‌گوید: «پیش از اپیدمی اخیر که عمدتا شیوع و بروزش در کشورهای آمریکایی و اروپایی بوده و به‌ندرت مواردی که شناسایی می‌شده، افرادی بودند که سابقه سفر به آفریقا را داشته‌اند، این بیماری در کشورهای آفریقایی مانند نیجریه و سایر کشورهای آفریقایی دیده می‌شد. تفاوتی که در اپیدمی اخیر ایجادشده، این است که این بیماری را در افرادی می‌بینیم که اصولا سابقه مسافرت به آفریقا ندارند. به این معنا که انتقال از انسان به انسان در قاره اروپا و آمریکا اتفاق افتاده است. آبله میمونی که اخیرا ایجادشده، یکسری تفاوت‌ها هم ازنظر تظاهرات بیماری و شکل بیماری دارد؛ به‌طوری‌که تعداد ضایعات در حالت تیپ یک آبله میمونی که پیش‌ازاین اتفاق می‌افتاد، ضایعات متعدد و خیلی فراوان بود. درحالی‌که در موارد اخیر ممکن است ضایعات بسیار کمی ببینیم، درحالی‌که ازنظر بالینی آبله میمونی باشد.» باتوجه به اعلام وضعیت اضطراری از سوی سازمان بهداشت جهانی، تهیه و تأمین امکانات تشخیصی آبله میمون ازجمله کیت‌های تشخیصی اهمیت فراوانی دارد و در این رابطه رئیس گروه مدیریت بیماری‌های قابل‌انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت می‌گوید: «این کیت‌ها در مدت کوتاهی پس‌ازاین که سازمان بهداشت جهانی مواردی از این بیماری را در سایر کشورها گزارش داد، در کشور فراهم شد و درحال حاضر ازنظر کیت تشخیصی آبله میمون در کشور هیچ مشکلی وجود ندارد، این امکانات در حدود ۱۲ قطب دانشگاهی و آزمایشگاه انستیتو پاستور فراهم است و در آینده نزدیک این قطب‌های آزمایشگاهی افزایش خواهد یافت.» 
آزمایش با کیت‌های تشخیصی آبله میمونی از کسانی گرفته می‌شود که جزو موارد محتمل بیماری باشند و بهزاد امیری  با اشاره به موارد مشکوک این بیماری می‌گوید: « کسانی که دارای علائم بالینی تب، سردرد شدید، دردهای عضلانی، کمردرد، ضعف، تورم غدد لنفاوی و بثورات پوستی باشند، جز موارد مشکوک به شمار می‌روند و درصورتی‌که یک رابطه اپیدمیولوژیک میان بیمار و بیماری وجود داشته باشد که یعنی بیمار با این علائم، مسافرتی به خارج از کشور داشته باشد یا تماس با موارد محتمل یا قطعی آبله میمونی داشته باشد و یا فردی که رابطه جنسی خارج از خانواده داشته باشد، مورد محتمل شمرده‌شده و حتما نمونه آزمایشگاهی از این افراد گرفته می‌شود.» امیری با اشاره به شباهت علائم آبله میمونی و آبله‌مرغان، نیز بیان کرده است: ۴۰ درصد کسانی که آزمایش شدند موارد مبتلابه آبله‌مرغان بودند. اگر رابطه اپیدمیولوژیکی برای انتقال بیماری وجود نداشته باشد،‌ وجود علائم بالینی به‌تنهایی برای ما مشخص‌کننده بیماری نیست.