حانیه مسجودی
روز گذشته، احمد امیرآبادی فراهانی عضو هیئت‌رئیسه مجلس شورای اسلامی از اخراج بازرسان سازمان بین‌المللی انرژی اتمی در تاریخ ۳ اسفندماه از کشور به‌منظور اجرای قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها خبر داد. خبری که بلافاصله واکنش‌های زیادی در پی داشت که آیا آمریکا در برابر فشارهای جمهوری اسلامی ایران از اعمال فشارهای حداکثری، حقوق بشری و انسانی خود دست برمی‌دارد؟ 
کلیات طرح دوفوریتی «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملی مردم ایران» در مجلس با ۲۵۱ رأی موافق از ۲۶۰ نماینده حاضر در جلسه علنی تصویب و بلافاصله به دولت بلاغ شده بود.
مواد مهم این مصوبه به شرح زیر است:
ماده ١- سازمان انرژی اتمی ایران موظف است بلافاصله پس از تصویب این قانون جهت مصارف صلح‌آمیز،  نسبت به تولید اورانیوم با غنای ۲۰% اقدام و سالانه به میزان حداقل ۱۲۰ کیلوگرم آن را در داخل کشور ذخیره کند و همچنین سازمان مذکور موظف است نیاز کشور برای مصارف صلح‌آمیز به اورانیوم با غنای بالای ۲۰ درصد را به‌طور کامل و بدون تأخیر تأمین کند.
ماده ٢- در اجرای بند ۳ قانون اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۹۴ و در جهت تحقق ظرفیت یک صد و نود هزار سو غنی‌سازی، سازمان انرژی اتمی ایران مکلف است بلافاصله پس از تصویب این قانون، ظرفیت غنی‌سازی و تولید اورانیوم غنی‌سازی شده با سطح غنای متناسب هر یک از مصارف صلح‌آمیز کشور را به میزان ماهانه حداقل ۵۰۰ کیلوگرم افزایش دهد و نسبت به نگهداری و انباشت مواد غنی‌شده در کشور اقدام نماید.
ماده ٣- برای تحقق هدف مندرج در ماده ۲، سازمان انرژی اتمی ایران مکلف است حداکثر ظرف مدت
 ۳ ماه پس از تصویب این قانون عملیات نصب، تزریق گاز، غنی‌سازی و ذخیره‌سازی مواد را تا درجه غنای موردنیاز، با حداقل ۱۰۰۰ دستگاه ماشین‌های نسل دوم پیشرفته ( IR-۲m ) آغاز کند و همچنین در همین بازه زمانی، عملیات غنی‌سازی و تحقیق و توسعه با ماشین‌های نسل ششم (IR-۶ )را با حداقل ۱۶۴ ماشین از این نوع آغاز نموده و آن را ظرف مدت یک سال پس از تصویب این قانون به ۱۰۰۰ دستگاه ماشین توسعه بدهد.

ماده ۴- سازمان انرژی اتمی مکلف است نسبت به بهره‌برداری از کارخانه تولید اورانیوم فلزی در اصفهان ظرف ۵ ماه از تصویب این قانون اقدام کند.
ماده ۵- سازمان انرژی اتمی ایران مکلف است، در راستای بند ۴ قانون اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران ، هم‌زمان با عملیات بهینه‌سازی و راه‌اندازی عامل واکنش ( راکتور ) ۴۰ مگاواتی آب‌سنگین اراک، نسبت به طراحی یک عامل راکتور آب‌سنگین ۴۰ مگاواتی جدید با هدف تولید همسان‌های پایدار ( رادیو ایزوتوپ ) بیمارستانی با جدول زمان‌بندی اقدام کند.
ماده۶- دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است در صورت عدم اجرای کامل تعهدات کشورهای متعاهد طرف ازجمله کشورهای ۱+۴ ( آلمان، فرانسه، انگلستان، چین و روسیه) توافق هسته‌ای در قبال ایران و عادی نشدن روابط کامل بانکی و عدم رفع کامل موانع صادرات و فروش کامل نفت و فرآورده‌های نفتی ایران و برگشت کامل و سریع ارز منابع حاصل از فروش، دو ماه پس از لازم‌الاجرا شدن این قانون در مجلس شورای اسلامی، نظارت‌های فراتر از پادمان ازجمله اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف کند.
بنابراین می‌توان گفت که مجلس یازدهم برای جلوگیری از سوءاستفاده غربی‌ها و طرف‌های حاضر در توافقنامه برجام مصوبه مذکور را به قانون تبدیل کرد تا از معطلی ۵ ساله کشور بعد از امضای برجام و تعهد طرف‌های غربی به رفع یک‌باره تحریم‌ها پایان دهد. 
طبق ماده ۱ مصوبه مجلس، جمهوری اسلامی ایران غنی‌سازی ۲۰ درصد اورانیوم را در تأسیسات فردو آغاز کرد. اقدامی که پس از امضای برجام ایران حق انجام آن را نداشت. اما باوجود انجام گام‌های پنج‌گانه کاهش تعهدات برجامی و پس از سال‌ها معطلی یک‌طرفه برای اجرای تعهدات کشورهای اروپایی و آمریکایی، اقدامات اصلی برای مقابله با تحریم‌ها و رفتارهای گستاخانه کشورهای غربی را در دستور کار قرارداد. 
بنابراین با گذر زمان تعیین‌شده در ماده ۶ مصوبه مذکور اگر تحریم‌ها لغو نشوند، ایران بازرسان آژانس را ۳ اسفندماه از کشور اخراج می‌کند.
همان‌طور که بالاتر ذکر شد، احمد امیرآبادی فراهانی، عضو هیئت‌رئیسه مجلس شورای اسلامی در ۲۰ دی‌ماه گفت: «اگر تا سوم اسفندماه، آمریکا تحریم‌های مالی، بانکی و نفت را حذف نکند؛ قطعا بازرسان آژانس را از کشور اخراج و حتما اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف خواهیم کرد.»
وزیر امورخارجه آمریکا بازهم افاضه کلام کرد
در همین راستا وزیر امور خارجه آمریکا نیز همان روز به اظهارات عضو هیئت‌رئیسه مجلس شورای اسلامی درباره اخراج بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در صورت عدم رفع تحریم‌ها، واکنش نشان داد و گفت که چنین سیاستی، موضع ایران را تقویت نخواهد کرد.
وزیر امور خارجه آمریکا در بیانیه‌ای با اشاره به مصوبه مجلس شورای اسلامی یعنی «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها» در ۱۲ آذرماه گفته است، امروز هم یک عضو هیئت‌رئیسه مجلس این تهدید را یک‌بار دیگر تکرار کرد: اگر تحريم‌ها برداشته نشوند، تمام بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای اخراج خواهند شد. بر این اساس، مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا مدعی شد ایران به دنبال باج‌گیری هسته‌ای است.
پمپئو با صدور بیانیه‌ای درباره تصمیم ایران برای لغو پروتکل الحاقی و اخراج بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مواجهه با بدعهدی آمریکا، اعلام کرد: تهدید جدید ایران فراتر از نقض برجام است. ایران براساس ان پی تی باید به بازرسان آژانس اجازه دسترسی به سایت‌های هسته‌ای خود را بدهد. 
وزیر خارجه آمریکا تصریح کرد: تهدیدات جدید تهران پس از اعلامیه این کشور مبنی بر آغاز غنی‌سازی ۲۰ درصد در سایت فردو رخ می‌دهد.
نگاهی به بندهای ۲۶ و ۲۸ و ۲۹ برجام که توسط آمریکا نقض شد
این صحبت‌ها بهانه‌ای است تا به بندهای تهدیدکننده طرف‌هایی که تعهدات خود را اجرا نکردند، نگاهی بیندازیم.
سال ۹۶ بود که در پی تصویب طرح تحریم علیه ایران، روسیه و کره شمالی در مجلس نمایندگان آمریکا، مجلس شورای اسلامی تصمیم گرفت طرحی را برای مقابله با اقدامات آمریکا پیگیری کند. 
از آن زمان تاکنون مصوبه اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها، تنها قانون عملیاتی بوده است که به مرحله اجرا رسیده است. 
در سال ۹۶ معاون وزیر امور خارجه بیان کرد که بندهای ۲۶، ۲۸ و ۲۹ برجام با قانون جدید آمریکا نقض شده و عکس‌العمل لازم دارد.
بنابراین گزارش در بند ۲۶ توافقنامه برجام که از سوی آمریکا نقض شده، آمده است؛ اتحادیه اروپایی فارغ از فرآیند حل‌وفصل اختلافات پیش‌بینی شده در این برجام، از بازگرداندن یا تحمیل مجدد تحریم‌هایی که اجرای آن‌ها را وفق این برجام لغو کرده است، خودداری می‌نماید.
هیچ‌گونه تحریم جدید هسته‌ای شورای امنیت و هیچ‌گونه تحریم جدید هسته‌ای اتحادیه اروپایی یا اقدامات محدودیت ساز وجود نخواهد داشت.
ایالات‌متحده، با حسن نیت، نهایت تلاش خود را برای دوام این برجام و پیشگیری از ایجاد تداخل در تحقق متمتع شدن ایران از لغو تحریم‌های مشخص‌شده در پیوست ۲ به عمل خواهد آورد. دولت ایالات‌متحده فارغ از فرآیند حل‌وفصل اختلافات پیش‌بینی شده در این برجام، در چارچوب نقش مشخص رئیس‌جمهور و کنگره، از بازگرداندن یا تحمیل مجدد تحریم‌های مشخص‌شده در پیوست ۲ که اعمال آن‌ها را وفق این برجام متوقف کرده است، خودداری می‌نماید.  دولت ایالات‌متحده، در چارچوب نقش مشخص رئیس‌جمهور و کنگره، از اعمال تحریم‌های جدید مرتبط با هسته‌ای خودداری خواهد کرد. ایران اعلام کرده است که تحمیل یا بازگرداندن تحریم‌های مشخص‌شده در پیوست دو یا وضع تحریم‌های جدید هسته‌ای را به‌منزله مبنایی برای توقف کلی یا جزئی اجرای تعهدات خود وفق این برجام، تلقی خواهد کرد.
بند ۲۸ برجام می‌گوید؛ گروه ۱+۵ و ایران متعهد هستند که این برجام را با حسن نیت و در فضایی سازنده، برمبنای احترام متقابل اجرا نمایند و از هرگونه اقدام مغایر با نص، روح و هدف این برجام که اجرای موفقیت‌آمیز آن را مختل سازد، خودداری کنند.
 مقامات ارشد دولتی در گروه ۱+۵ و ایران تمام تلاش خود را برای حمایت از اجرای موفقیت‌آمیز ۳ این برجام، ازجمله در بیانات عمومی خود، به کار خواهند بست. گروه ۱+۵ کلیه اقدامات لازم را برای لغو تحریم‌ها به عمل خواهند آورد، و از تحمیل مقررات آئین‌نامه‌ای استثنایی یا تبعیض‌آمیز و الزامات شکلی به‌جای تحریم‌ها و اقدامات محدودیت ساز تحت پوشش این برجام، خودداری می‌ورزند.
در بند ۲۹ نیز آمده که؛ اتحادیه اروپایی و دولت‌های عضو و همچنین ایالات‌متحده، منطبق با قوانین خود، از هرگونه سیاست با هدف خاص تأثیرگذاری منفی و مستقیم بر عادی‌سازی تجارت و روابط اقتصادی با ایران، در تعارض با تعهداتشان مبنی بر عدم اخلال در اجرای موفقیت‌آمیز این برجام خودداری خواهند کرد.درنتیجه ایران طبق بند ۲۶ و ۳۶ برجام می‌تواند در صورت نقض تعهدات یا عدم اجرای آن‌ها توسط طرف‌های مقابل، تعهدات خود را کاهش دهد و هر اقدامی در این زمینه غیرقانونی نخواهد بود.