معصومه پورصادقی- دبیر گروه سیاسی
افغانستان یکی از ۱۵ کشور همسایه جمهوری اسلامی ایران است که در جنوب شرق کشورمان واقع شده و حدود هزار کیلومتر با ما مرز مشترک دارد؛ البته اشتراکات ما صرفا به امور مرزی محدود نمی‌شود، بلکه ریشه زبانی و فرهنگی مشترک بیش‌از هرچیز دیگری روابط تهران ، کابل را تحت‌تأثیر قرار داده است.
وجود حدود هزار کیلومتر مرز مشترک بین ایران و افغانستان همیشه به تقویت روابط دو کشور کمک کرده و بلکه گاها به مرزکشی‌های سیاسی سایه انداخته است، چراکه دولت مرکزی افغانستان در مواقع مختلف، از اعمال قدرت کافی برای نظارت به این نقاط مرزی مشکل داشته  و همین امر باعث نفوذ برخی گروهک‌های تروریستی به خاک ایران اسلامی شده است. نیازی به تأکید نیست که نیرو‌های دفاعی و امنیتی کشورمان به مناطق مرزی اشراف داشته و غالب گروهک‌های تروریستی را در همان نقاط مرزی و‌ حتی در آن‌طرف مرز در نطفه خفه می‌کنند.
زمینه‌های اختلاف‌نظر سیاسی تهران – کابل صرفا به مرز محدود نمی‌شود؛ شاید یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که بالقوه امکان تنش‌زایی دارد مسئله «آب» و حقابه ایران از رودخانه هیرمند است. حقابه‌ای که حیات دریاچه هامون به آن وابسته و زندگی خیل عظیمی از هم‌وطنان سیستانی ما هم به این دریاچه وابسته است و مع‌الاسف افغانستان با زیرپا گذاشتن تعهدات بین‌المللی مانع از روانه شدن حقابه ایران به‌سمت هامون می‌شود.
البته وزیر نیروی کشورمان مرداد امسال درباره حقابه ایران از رودخانه هیرمند گفته بود«در چارچوب معاهده سال ۱۳۵۱ بین ایران و افغانستان عمل می‌کنیم که در آن معاهده، سازوکاری تحت‌عنوان تشکیل هیئت کمیساریای هیرمند پیش‌بینی شده است که از هر دو طرف یعنی از جمهوری اسلامی ایران و افغانستان در آن عضو هستند. ازجمله وظایف این کمیساریای هیرمند، نظارت براجرای معاهده بوده و خوشبختانه با توجه به فضای خوب همکاری، این بخش از معاهده فعال است.» 
رضا اردکانیان همچنین درباره احداث سد جدید در مسیر رودخانه هیرمند، تأکید کرده بود: «به‌طور طبیعی هر نوع سازه آبی که در مسیر این رودخانه احداث شود، نباید بر قرارداد ایران و افغانستان درزمینهٔ هیرمند تأثیر بگذارد و ما امیدوار هستیم این مسئله موردتوجه همکارانمان در افغانستان هم باشد.» اما آن‌طورکه برمی‌آید ظاهرا افغانستان به این تعهدات پایبند نیست.
سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه روز دوشنبه در نشست خبری هفتگی درباره احداث سد در افغانستان و پیامد‌های آن گفت: همین‌امروز معاون وزیر خارجه افغانستان در ایران حضور دارد و موضوعات به‌طورجدی بحث و تبادل‌نظر می‌شود. موضوع آب، موضوع ساده‌ای نیست و در چارچوب قرارداد‌ها موضوع را پیگیری می‌کنیم. این‌که وزارت امور خارجه کاری نکرده باید بگویم سفارتخانه‌های ما شبانه‌روز مشغول کار هستند.
ازسوی‌دیگر حوزه سیاسی مهم‌ترین حوزه‌ای است که روابط تهران – کابل را کنترل و به آن جهت می‌دهد؛ هم‌اکنون جمهوری اسلامی ایران به‌واسطه میزبانی از حدود چهار میلیون افغانستانی، ثابت کرده است برای مردم این کشور احترام قائل است و ضمن میزبانی از آن‌ها درصدد کمک به راه‌حل‌های سیاسی برای برون‌رفت افغانستان از گره‌های سیاسی است.
عبدالله عبدالله رئیس شورای عالی مصالحه ملی افغانستان که اخیرا به تهران سفر کرده بود، در یک برنامه زنده تلویزیونی بااشاره به مناسبات تاریخی دو کشور ایران و افغانستان به‌ویژه در ۲۰ سال اخیر گفت: جمهوری اسلامی ایران در زمان جهاد افغانستان، از آن حمایت کرد و در دوره مقاومت و اکنون هم مناسبات میان دو کشور، گسترش یافته است.
اما آنچه‌که امروز مانع تقویت ارتباط ایران نه‌تنها با افغانستان بلکه بادیگر کشور‌ها می‌شود، دخالت رژیم مداخله‌گر و استبدادی آمریکاست که هزاران کیلومتر دور از مرز‌های آبی و خاکی خود در حال دخالت درامور سایر کشورهاست. آمریکا که روزگاری ادعای مبارزه با طالبان را داشت امروز با این گروه پای میز مذاکره نشسته است. هرچند خبرگان عرصه سیاست معتقدند طالبان و آمریکا به‌صورت برابر پای میز مذاکره ننشسته‌اند بلکه واشنگتن دیکته و طالبان اجرا می‌کند، اما هرچه باشد آمریکا با دخالت در امور داخلی افغانستان درصدد تضعیف حکومت مرکزی این کشور است.
البته آمریکا  به اذعان وزیر خارجه دولت دموکرات‌ها در دوران اوباما عامل اصلی ایجاد گروهک تروریستی داعش بودکه بعداز شکست خفت‌بار در رویارویی جبهه حق و باطل در سنگر سوریه، اقدام به انتقال بخشی از تروریست‌های داعشی به افغانستان برآمد.
واشنگتن تلاش دارد با تهدید مردم و حاکمیت مردم افغانستان، به تهدید استقلال و حیطه اختیارات آن‌ها دست بیابد تا شاید از این رهگذر چند صباحی بیشتر به غارت و چپاول اموال ملت‌ها در منطقه غرب آسیا بپردازد.جمهوری اسلامی ایران ضمن حمایت از ساختار جمهوری اسلامی افغانستان، در حال تدوین سند جامع «همکاری‌های راهبردی ایران و افغانستان» است. پنجمین دور مذاکرات این سند روز یک شنبه ۲۵ آبان در تهران بین هیئت‌های دو طرف به ریاست سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه کشورمان و میرویس ناب معاون وزیر امور خارجه افغانستان برگزار شد.طبق اخبار منتشرشده، در پی بیش‌از هفت ساعت مذاکرات، سید عباس عراقچی با اظهار رضایت از پیشرفت‌های حاصله در این دور، ابراز امیدواری کرد که سند جامع همکاری‌های راهبردی ایران و افغانستان به‌زودی آماده امضای روسای جمهور دو کشور شود.این سند چشم‌انداز روابط درازمدت دو کشور را در حوزه‌های سیاسی، امنیتی، اقتصادی، فرهنگی و مسائل مربوط به اتباع دو کشور و نیز موضوع آب را دربرمی گیرد.پیش از شروع مذاکرات، سید عباس عراقچی و میرویس ناب معاونین وزرای امور خارجه دو کشور در دیدار جداگانه‌ای روند مذاکرات را بررسی و
 دو طرف بر اراده کشور‌های خود برای نهایی سازی هرچه‌سریع‌تر این سند تأکید کردند. این مذاکرات روز دوشنبه نیز ادامه یافت.به‌هرصورت باید منتظر و ماند و دید که محصول سند جامع همکاری‌های راهبردی ایران و افغانستان چه خواهد بود؛ اما هرچه باشد به تقویت روابط دو کشور کمک خواهد کرد و این همان موضوع آزاردهنده برای آمریکا و برخی پادو‌های داخلی آمریکاست که هرگز حاضر نیستند روابط ایران با کشور‌های همسایه ایجاد و تقویت شود. این روند در جریان سند راهبردی ۲۵ ساله ایران و چین به‌خوبی مشاهده شد و هنوز هم غرب‌گرایان درصدد تخطئه این سند و تحریک دولت برای لغزیدن به دره غرب هستند.