| گروه اجتماعی: ماندانا خیری|
جهان در اوج ناآمادگی با ویروس جهش‌یافته ای قرار دارد که پیش تر تصور می شد، غلبه برآن چندان هم دشوار نیست اما اینگونه نبود و کوید ۱۹ تمام معادلات ذهنی را به هم ریخته است. به روایت صاحب نظران، کشورها راهکارهای مختلفی را برای مقابله با این ویروس به کار گرفته‌اند. کشور مبدأ که چین باشد با یک راهبرد تهاجمی کوشید که ویروس را مهار و تأخیر خود را در مبارزه با این همه‌گیری جبران کند. برخی کشورها نیز راهبرد تأخیر را برگزیده‌اند.
با این حال برخی از کارشناسان و اهل نظر، همچنان بر قرنطینه تأکید می کنند. در فرهنگ دهخدا واژه قرنطینه چنین تعریف شده است: « قرنطینه جایی است كه در آن مسافران وعابران را مورد بازرسی قرار می دهند واز ورود بیماران جلوگیری به عمل می آورند ، این كلمه از واژه «كاران تن» فرانسوی گرفته شده است.»
كلمه قرنطینه در مفهوم وسیع تر وجامع تر به محدود كردن حركت وجابه‌جایی انسان وحیوانات سالم كه در معرض بیماری های واگیر قرار گرفته ومواجه با خطر جدی باشند گفته می شود وهدف آن جلوگیری از انتقال وسرایت بیشتر بیماری های واگیر ومسری است.
قرنطینه در تمدن های كهن و باستانی اعمال می شده است وبا توجه به این كه پیشینیان گمان می كردند كه بیماری در اثر تأثیراجنه ودیوان بر فرد ایجاد می شده است وبرای سالم كردن فرد بایداجنه ودیوان را از بدن بیمار بیرون می كردند . از این رو شخص بیمار را در اتاقی جدا از افراد سالم نگه می داشتند وسعی می كردند با جادوگری واعمال خارق العاده ، جن ویا دیو را از بدن بیمار دور سازند. این سنت باعث شد تا بعدا دریابند كه با محبوس كردن بیمار در اتاق جداگانه از انتشار بیماری جلوگیری به عمل می آید. به همین علت به محض ظهور بیماری در شهری، دروازه های شهر را می بستند وتلاش می كردند كه از ورود وخروج افراد غریبه به داخل شهر جلوگیری نمایند.
«ماركوپولو» جهانگرد معروف ایتالیایی در سفرنامه خود ذكر می كند كه چون به شهر تبریز رسید بیماری طاعون در شهر شایع شده بود وچون دروازه های شهر را به علت بیماری بسته بودند وی ناچار شد مدت۴۰ روز را در این شهر بگذراند.
در آن روزگار «قرنطینه» امری بدیهی ومتداول بود وهر كسی كه متوجه می شد كه بیماری خطرناكی در یكی از شهرها اتفاق افتاده است، از رفتن به آن شهر خودداری می كرد واهالی شهر های آسیب دیدهنیز به گمان این كه بیماری توسط غریبه وارد شهر آنان شده است سعی می كردند با بستن دروازه هایشهر از ورود افراد غریبه بیشتر جلوگیری نمایند. البته در بسیاری از موارد آنان راه های صحیح مبارزه با بیماری وروش های صحیح قرنطینه را نمی دانستند اما به صورت فطری ومنطقی تلاش می كردند
كه اصول اولیه قرنطینه را رعایت نمایند . این اقدامات پیشگیرانه اولیه معمولا در مراحل اخیر شیوع بیماری به كار بسته می شد ومعمولادر چنین مراحلی بیماری بیشترین تلفات خود را گرفته بود وبه طور طبیعی سیر نزولی به خود می گرفت ، اما مردم گمان می كردند كه كارهای پیشگیرانه آنان مؤثر واقع شده است. به هرحال این گونه اقدامات نیز بی تأثیر نبوده ومی توانسته از انتقال بیماری به سایر مناطق جلوگیری نماید.
در قرن چهاردهم میلادی برای جلوگیری از سرایت بیماری های واگیر انسانی نظیر بیماری طاعون از محلی به محل دیگر كشتی هایی را كه از مناطق آلوده به بیماری حركت می نمودند ویا در بین راه بیماری واگیردار بین خدمه كشتی مشاهده می شد كشتی را در یك دوره ۴۰ روزه همراه با محموله تجاری، مسافرین وخدمه در محلی مجزا ومحصور ودور از بندر نگاهداریمی نمودند تا بیماری برطرف شود.
در سال ۱۳۷۴ میلادی اقدامات قرنطینه ای برای اولین بار در بندر «ونیز» در مورد مسافرین مشكوك به آلودگی به بیماری طاعون اعمال گردید ودر سال ۱۳۷۷ در بندر «راگوسا» ، یكی از بنادر یوگسلاوی ، مسافرین وارده از مناطق آلوده به طاعون به مدت یك ماه در محلی مجزا قرنطینه می شدند.
به علت افزایش مبادلات تجاری توسط كشتی ها و نیز بروز اپیدمی های بیماری های مهمی مانند طاعون و وبا ، مسئله قرنطینه مورد توجه تمامی كشورهای درگیر تجارت دریایی بین المللی بود و به همین دلیل یكی از وظایف اصلی مجلس حفظ الصحه برقراری سرویس های قرنطینه بود .
به دنبال شیوع طاعون در سال ۱۲۵۵ شمسی اپیدمی بسیار شدید طاعون در منطقه خلیج فارسحادث شد و به دنبال آن مقامات دولت انگلستان پیشنهاد تأسیس مراكز قرنطینه واجرای مقررات آن‌را نمودندو اقدامات خود را در بوشهر آغاز كردند . این امر با مخالفت مردم و روحانیون محلی مواجه و عملا منجر به بلوایی شد ولی با پشتیبانی مجلس حفظ الصحه و توضیحاتی كه داده شد انگلیسی ها به كار خود ادامه دادند.
در سال ۱۲۸۳ شمسی در پاریس كنفرانسی در مورد قرنطینه برگزار شد و به علت اپیدمی های طاعون و وبا در منطقه خلیج فارس و عدم توانایی دولت ایران در كنترل آن‌ها قرار شد كلیه پزشكان هیئت های نمایندگی سیاسی خارجی در ایران نیز عضو مجلس حفظ الصحه باشند و قرار شد دولت ایران پست قرنطینه در جزیره هنگام ، تأسیس كند ولی بعداطبق توافقی كه بین دولت هایاروپایی و اختصاصا دولت انگلیس و دولت ایران به عمل آمد قرار شد در بنادر جنوب ایران( بندرعباس ، بوشهر ، بندرلنگه ، آبادان و بندر جاسك ) مراكز قرنطینه ایجاد گردد. اما فارغ از تاریخچه این مسئله، قرنطینه انواع مختلفی دارد از قرنطینه خانگی تا قرنطینه بیماران یا افراد مشکوک به ویروس در منزل و قرنطینه های مکان، شهر و کشور که هرکدام موافقان و مخالفانی دارد. رئیس جمهور درباره قرنطینه شهرها توضیح داده است: «مردم برای ایام عید نوروز اعتقادداتی دارند و نکاتی دارند ولی باید مراسم را به صورت خوبی مدیریت کنند، در اجتماعات نروند و در اماکن متبرکه نروند. زیارت هر امامی را از راه دور هم می‌توانیم انجام بدیم؛ آن خلوص و توجه باشد همان ثواب و اجر را مخصوصا در این شرایط دارد. همه باید در ایام نوروز مراعات کنیم. نوروز را برای فرصت شیوع بیشتر نگذاریم و نوروز را فرصتی برای پیروزی قرار بدهیم.»
اما محمدرضا نجفی، نماینده تهران در مجلس با ابراز نگرانی از بحرانی شدن شیوع این ویروس در کشور با نوشتن ۲ نامه‌ سرگشاده به رئیس‌جمهوری، از عدم قرنطینه مراکز آلوده گلایه کرده و در عین حال استانداری تهران با رد برخی اخبار جعلی و کذب مبنی بر قرنطینه تهران اعلام کرده: «هیچ شخصی به غیر از مسئولان ستاد ملی و استانی کرونا در این زمینه حق اظهارنظر ندارند.»
محمد تقی‌زاده معاون امور عمرانی استانداری تهران هم در این باره گفته است: «تهران ۱۴ ورودی و خروجی دارد که مقرر شد تیم‌هایی از دانشگاه علوم پزشکی با همکاری نیروی انتظامی، پلیس راهور، هلال‌احمر و بسیج در این مبادی حضور پیدا کنند و نسبت به غربالگری مردم اقدام کنند و افراد مشکوک به کرونا را قرنطینه کنند.»
مینو محرز، پزشک و عضو کمیته کشوری بیماری‌های عفونی وزارت بهداشت هم تأکید کرده است: «ما با قرنطینه کردن یک سیستم را می‌خوابانیم، زمان قرنطینه کردن دیگر گذشته است. این کار برای قرون وسطی است که امکاناتی وجود نداشت و شهرهای کوچک را قرنطینه می‌کردند، دیگر این کار منسوخ شده است. فقط باید به مردم سفارش کنیم که جاهای پرجمعیت نروند.»
برخی از اساتید ویروس شناسی هم به این مسئله اذعان دارند که اگر آن زمان که این وسعت انتشار را نداشتیم خیلی خوب بود که قرنطینه را به شدیدترین شکل انجام می دادیم. اما اکنون که این بیماری در کل کشور وسعت پیدا کرده و منتشر شده، بهتر است خودمان بهداشت را رعایت کنیم. در حال حاضر دیگر برای قرنطینه دیر شده و مهم ترین اقدام در شرایط فعلی حفظ بهداشت شخصی است و از سوی دیگر خانه ماندن، بهترین راهکار مقابله با نقطه اوج کرونا است. قرنطینه یا قطع ارتباطات اجتماعی تبدیل به مسئله‌ای حیاتی شده اما به زعم معاون وزیر بهداشت،قرنطینه راهکاری اشتباه و از مد افتاده و متعلق به قرن ۱۹ است و باید چاره دیگری اندیشید.