‌|حانيه مسجودي‌|
قطارهاي زيرزميني تهران ديگر نمي‌توانند نفس‌هاي به شماره افتاده را سرحال کنند و مردم رغبت زيادي براي استفاده از آن ندارند. مشکلي که اين روزها در تهران بعد از گذشت دو سال از مديريت شهري جديد تحملش روزبه‌روز سخت‌تر و تنفس هواي شهرش سنگين‌تر مي‌شود و جالب‌تر آن‌که در روزهاي سرد پائيز و زمستان که وارونگي هوا، ‌آلودگي را افزايش مي‌دهد به شدت ناديده گرفته مي‌شود. 
اکنون با افزايش قيمت بنزين و باوجود نياز بيشتر کلان‌شهر تهران به گسترش حمل‌ونقل عمومي بازهم موضوع مترو و مشکلات آن سر زبان‌ها افتاده، مشکلاتي که با سوء مديريت گريبان مردم را گرفته است و مديراني که با بي‌تدبيري خود در زمان اوج آلودگي هواي تهران منتظر وزش باد و دست به دامن دعا بوده‌اند، مسئولاني که مدام غافلگير مي‌شوند آن‌هم در عصري که مادربزرگان نيز آب‌وهواي يک هفته‌آينده را چک مي‌کنند تا فرزندانشان سرما نخورند.مترو و ازدحامي که اين روزها مردم را کلافه کرده و گاهي مجبور مي‌شوند يک يا دو ايستگاه را در آلودگي هوايي با شاخص ۱۸۶ پياده طي کنند تا به ايستگاه تئاتر شهر يا تقاطع‌هاي ديگر برسند و خط مسير خود را تغيير دهند آن‌هم درحالي‌که همين خطوط هم با شلوغي وصف‌نشدني مواجه هستند و اين شايد قصه جديدي باشد. مشکلاتي مثل فاصله زياد رسيدن  قطارها و معطلي مردم در ايستگاه‌ها موضوعي است که ممکن است بازهم شهردار تهران را غافلگير کرده زيرا به روي خودش هم نمي‌آورد.«روزنامه رسالت» در گفت وگو با مديرعامل سابق متروي تهران و مجري سابق خط ۷ مترو که شهرداري فعلي بعد از سرکار آمدن، آن را به بهانه‌هاي واهي بست و بعد از سپري شدن ماه‌ها انتظار ، بدون کوچک‌ترين تغييري افتتاح کرد، نه بازگشايي! 
*مشکل متروي تهران تأمين نکردن واگن‌ و قطارهاست
هابيل درويشي، مديرعامل سابق شرکت متروي تهران در گفت‌وگو با «رسالت» درمورد شلوغي مترو تهران در روزهاي اخير و زمان طولاني رسيدن قطارها به ايستگاه،‌ ابراز کرد:‌ «براي بررسي اين موضوع بايد به گذشته بازگشت،‌ درمترو دو بخش کار داريم نخست زيرساخت وتوسعه و بهره‌برداري(تعمير ناوگان) است. امروز در تهران باتوجه به زيرساختي که وجود دارد و توسعه‌ مترو اگر بتوانيم هزار واگن به ناوگان اضافه کنيم مي‌توان بهره‌برداري را به ۲ برابر رساند. زيرا زيرساخت آن وجود دارد و خطوط ما براي دو دقيقه «هددي» پيش‌بيني‌شده و هر ۲ دقيقه يک قطار به ايستگاه مي‌آيد.»
*در مديريت شهري قبلي هر ۳ ماه، حدود ۷ رام قطار هر رام ۷ واگن به مترو اضافه مي‌شد
وي يکي از دلايلي که باعث ازدحام مسافر در مترو شده را عدم تزريق واگن جديد به ناوگان مترو دانست و افزود: «براي اين‌که ناوگان مترو بهبود يابد بايد قطار داشته باشيم، در دوران مديريت شهري قبلي هر ۳ ماه واگن‌هاي جديدي به خطوط تزريق مي‌کرديم يعني هر سه ماه ۵ الي ۷ رام قطار به بهره‌برداري مي‌رسيد و هر رام نزديک به ۷ واگن است اما اين اتفاق در دو سال گذشته رخ نداده و واگن اضافه نشده درحالي‌که درگذشته هر سه ماه يک‌بار اين اتفاق مي‌افتاد بنابراين کمبود اساسي واگن حس مي‌شود.» مديرعامل سابق متروي تهران تأکيد کرد: «در کنار آن، زماني که مديريت ما در دو سال گذشته به پايان رسيد ۷۰ واگن نيز خريداري و پول آن را به واگن سازي داده بوديم و حتي اين‌طور که شنيدم آن‌ها هم به بهره‌برداري نرسيدند.»درويشي ادامه داد: «در زمان مديريت شهري پيش از سرکار آمدن شوراي شهر پنجم، توليدات‌ کارخانه واگن سازي تهران را به توليد داخلي نزديک کرده بوديم و اين کارخانه در تجهيزات ثابت بيش از ۸۰ و در تجهيزات متحرک نزديک به ۶۰ درصد توليد داخلي داشت، طوري که پيش‌بيني مي‌شد امروز در اين تاريخ، کل واگن‌هاي موردنياز متروي تهران و کلان‌شهرها در اين کارخانه توليد شود و بيش از ۸۰ درصد توليد داخلي باشد.»او بابيان اين‌که در کارخانه واگن سازي این ظرفيت وجود داشت اما متأسفانه از آن استفاده‌نشده است، ابراز کرد: «يعني تزريق واگن‌هايي که هر سه ماه يک‌بار تزريق مي‌شد انجام‌نشده است، اگر اين کار انجام مي‌شد بخش اعظم مشکلات امروز برطرف مي‌شد،‌ واقعيت هم اين است که بهترين راه‌حل حمل‌ونقل عمومي به‌ويژه در تهران، افزايش ناوگان مترو است،. زيرا هم ايمن،‌ ارزان و هم عدالت محور و براي همه يکسان است.»
*خلأ دوساله مديريت شهري
درويشي گفت: «توسعه مترو و حمل‌ونقل عمومي در خلأ دوساله مديريت شهري نيفتاده است و واقعيت اين است که ساخت و توسعه به ميزان کافي در مترو وجود دارد و اگر امروز بتوانند تعدادي واگن به مترو اضافه کنند جوابگوي نياز مردم خواهد بود، زيرساخت، خط، ‌برق، ريل سوم و ريل‌گذاري وجود دارد اما واگن کم است.»
مديرعامل سابق متروي تهران بابيان اين‌که در زمان مديريت قبلي هم واگن‌ها به‌اندازه کافي نبود و کمبود داشتيم اما هميشه هر ۳ ماه بين ۵ الي ۶ رام قطار تزريق مي‌شد،‌ تصريح کرد: «بيشترين دليل اين است که نياز مردم و ايستگاه‌ها افزايش، اما واگن‌هاي قطار کاهش داشته‌اند،‌ اين مشکلات را مردم مي‌بينند، چشم مردم ترازوست و تغييرات را وزن مي‌کنند و متوجه مي‌شوند که اتفاقي در مديريت شهري در قسمت حمل‌ونقل به‌ويژه در مترو، ساخت و توسعه و افزايش ناوگان در قسمت بهره‌برداري رخ نداده است.»
او ادامه داد: «نه دولت فعلي و نه دولت‌هاي قبلي هيچ‌وقت طلب و سهم خودشان را کامل نسبت به شهرداري پرداخت نکردند. اما واقعيت اين است که شهرداري با ساير وزارتخانه‌ها تفاوت دارد و بايد سرمايه خود را خودش تأمين کند تا بتواند شهر را اداره کند به همين دليل کار راحتي نيست.»
*۲ کيلومتر تونل در ماه ساخته می‌شد
درويشي افزود: «اما درمورد بدهي شهرداري در دوره قبل، ما در حوزه مترو بدهي خاصي نداشتيم و پيمانکاران به‌روز بودند و مبالغ خاصي را خارج از قاعده به پيمانکار بدهکار نبوديم.»
او ضمن اشاره به اين‌که در آن زمان هفته‌اي ۵۰۰ متر و در ماه ۲ کيلومتر تونل ساخته مي‌شد، ‌گفت: «علاوه بر اين‌ها تأمين هزينه و سرمايه کار، به اين راحتي نيست. مديريت شهري جديد امروز بايد به مردم آمار دهند و شوراي شهر تهران بايد در کارنامه چهارساله خود بگويند که چقدر کارکردند،‌ چند متر تونل، چند کيلومتر خط اضافه کردند و چند ايستگاه ساختند؟ مي‌توانند اين‌ها را به مردم ارائه دهند، خوشبختانه مترو فرمولي قابل‌لمس و شمارش دارد و به‌راحتي مي‌توان اندازه گرفت و ميزان روند کار را بررسي کرد.»
*بيش از ۳۰ کيلومتر خط ۶ مترو،‌ دو سال پيش به بهره‌برداري رسيده بود
وي بابيان اين‌که خط ۶ امروز بايد مسافر مي‌گرفت، اشاره کرد: «زمان ما بيش از ۳۰ کيلومتر خط ۶ مترو تمام و ريل‌گذار شده بود و ايستگاه‌ها بيش از ۹۰ درصد آماده بود. اين خط از کن‌سولقان تا دولت‌آباد و شمال شهرري ادامه دارد و مسافت کل خط ۶ مترو، ۳۵ کيلومتر است، درحالي‌که ۳۲ کيلومتر آن تمام‌شده بود و نزديک به ۵ کيلومتر باقي‌مانده در محدوده شهرري قرار داشت اما مي‌بينيم که هنوز آن را تکميل نکردند.»درويشي بابيان اين‌که اگر خط ۶ به بهره‌برداري مي‌رسيد سفر روزانه در مترو تهران از ۳ ميليون به بيش از ۵ ميليون افزايش مي‌يافت، گفت: «تا روزي که مديريت با ما بود روال مترو اين بود که خط را تکميل و هرماه به هر شکل ممکن يک ايستگاه افتتاح مي‌کرديم. ازآنجاکه امروز مديريت شهري جديد آمده خودشان بايد بگويند چه کردند؟ آمارش را به‌راحتي مي‌توانند ارائه دهند، اما به نظر مي‌رسد اقدام جدي صورت نگرفته و نقش شوراي شهر هم کم نيست، آن‌ها بايد پيگيري مي‌کردند و به مردم توضيح مي‌دادند.»
*در کشور ما از کسي که کار نمي‌کند کار نمي‌خواهند
مديرعامل سابق متروي تهران منتقد شد: «متأسفانه امروز در کشور ما معمولاً از کسي که کار نمي‌کند کار نمي‌خواهند و هرکس کار مي‌کند سؤال و جواب مي‌شود و بايد پاسخ هم بدهد. متأسفانه اين روند به عرف تبديل‌شده است.»
درويشي در پايان ضمن اشاره به عدم پيشرفت امور عمران در سطح شهر، افزود: «حتي در امور عمراني اگر به ميزان پل‌سازي و تونل سازي‌ها دقت کنيم مي‌بينيم که کاري انجام نمي‌شود، مسئولان بايد پاسخ دهند چقدر در اين مدت که ۳ شهردار جابه جا شده کار عمراني انجام‌شده است؟ چقدر کارهاي اجتماعي و پارک اضافه‌شده است؟ به‌راحتي مي‌توانند به مردم اطلاع دهند، بايد مطالبه کرد که چه کسي کار مي‌کند و چه کسي کار نمي‌کند. اما متأسفانه در اين روزها پرس‌وجو راجع به اين مسائل نمي‌شود.»
*کارخانه واگن سازي زمان قاليباف، ۸۰ درصد نيازهاي داخلي را تأمين مي‌کرد
همچنين سيدمهدي اميني مجري سابق خط ۷ مترو در گفت‌وگو با «رسالت» در مورد مشکلات مترو تهران مي‌گويد:  «ايستگاه‌ها و خطوط مترو بايد توان اين را داشته باشند تا زمان رسيدن قطارها به ايستگاه به ۲ و ۳ دقيقه برسد زيرا اين‌گونه مشکل حل مي‌شود، کراس آور يا سوزن‌ها و اي‌تي‌پي‌ها که در قطار نصب‌شده و تمهيدات لازم انديشيده شده تا قطارها بتوانند فاصله رسيدن هر قطار به ايستگاه را کاهش دهند اما اين ۵۰ درصد از مشکل ما است اما در دوره قاليباف و آقاي درويش با تغيير فصل مي‌توانستيم ۱۰ رام قطار، به سيستم حمل‌ونقل اضافه کنيم و همچنين قبل از به اتمام رسيدن  فعاليت قاليباف و درويش ۷۰ واگن خريداري و تيم واگن سازي طوري چيده شده بود که نيازهاي داخلي را تا ۸۰ درصد تأمين و اگر هم تحريم مي‌شديم مشکلي براي تأمين قطعات نداشتيم.»او تاکيد کرد: «طبق آماري که در اين مدت بررسي کردم هيچ قطاري اضافه و وارد سيستم نشده است و مضاف بر اين‌که قطارها هر هفته يا هرروز بايد اورهال و تعمير اساسي شوند و قطاري که اورهال نشود روز بعد نمي‌تواند کار کند. مشکل اساسي ما مديريتي است.»او بابيان اينکه از آمارهايي که مي‌دهم مي‌توانم دفاع کنم، افزود: «اکنون قطارها بايد اضافه شوند، ‌زماني که تعداد مسافران اضافه شود حرکت قطار به تأخير مي‌افتد و قطارها نيز به اين دليل تأخير مي‌کنند که ازدحام جمعيت مانع از حرکت به‌موقع قطار مي‌شود. ۵۰ درصد اين کار،‌ مديريت است. توانايي مديريت مترو و ظرفيت‌ها بايد افزايش يابد. اگر مديريت درست باشد بايد قطارها پس از اتمام ساعت کاري تا شروع روز بعد به تعميرگاه بروند و اورهال شوند. از طرف ديگر بايد به واگن‌سازي‌ها فشار آورند تا واگن‌هاي بيشتري به سيستم تحويل دهند.»
*تعداد قطارهاي مترو بايد افزايش يابد
وي درمورد اضافه کردن واگن به قطارها ادامه داد: «طول ايستگاه‌ها يا ۱۶۰ يا ۱۴۴ متر است و نمي‌توان واگني به آن اضافه کرد زيرا هر قطار ۷ واگن به‌اندازه ۱۴۰ متر است. اما مي‌توانيم تعداد قطارها را اضافه کنيم و “هد دي” را به ۳ دقيقه کاهش دهيم و قطار پشت سر هم بيايد و زماني کهATP  داشته باشيم خطر برخورد قطارها با يکديگر را نخواهيم داشت.»اميني با اشاره به مديريت شهري فعلي و در دسترس نبودن آمارها، تأکيد کرد: «اکنون آمارها بسته است و مسئولان شهري مديران لايقي نيستند، شهر نياز به مديريت دارد و آمارها بايد در دسترس باشد. زمان قاليباف تمام آمارها در دسترس بود و همه براي دريافت آمار بسيار راحت بودند اما اکنون هيچ‌کس نمي‌تواند آمارها را به دست آورد.»
او بيان کرد که اين کار تخصصي است و بايد به آدم متخصص سپرده شود. تيمي که اکنون سرکار است تيم قوي و خوبي نيست.مجري سابق خط ۷ متروي تهران در پايان تأکيد کرد: «مديران فعلي فکر مي‌کنند اگر مسئولان يا مديران سابق که منتقد آن‌ها هستند و از نحوه مديريت و خدمات شهري گله‌مند هستند، مشکلي با آن‌ها دارند درحالي‌که تمام مباحث براي بهبود شرايط است. به همين منظور بايد جداي از گرايش‌هاي سليقه‌اي، درصدد رفع مشکلات بود.»
و اين روزها جاي خالي مديران خاکي و دغدغه که پيش از همه سرکار حاضر بودند تا روند کار را از نزديک بررسي و هدايت کنند بيشتر به چشم مي‌آيد و مديراني که در اتاق کنترل و نظارت نشسته و هرلحظه از برف و بار آن‌هم غافلگير مي‌شوند تنها در حد مديراني غافلگير باقي مي‌مانند‌ نه بيشتر..