دوراهی متادون - روزنامه رسالت | روزنامه رسالت
شناسه خبر : 36299
  پرینتخانه » اجتماعی, مطالب روزنامه, ویژه تاریخ انتشار : 09 دی 1399 - 6:24 |
اماواگرها بر سر تصمیم جدید سازمان غذا و دارو برای توزیع متادون از طریق داروخانه‌ها؛

دوراهی متادون

از همان اوایل دهه هشتاد که مراکز ترک و درمان اعتیاد پا گرفتند تا به امروز، داروهای ترک اعتیاد توسط همین مراکز به معتادان عرضه شده، اما تصمیم جدید وزارت بهداشت مبنی بر محول کردن این مهم به داروخانه‌ها، چندان به مذاق این مراکز خوش نیامده و آنان می‌خواهند همچنان عرضه‌کننده باشند.
دوراهی متادون

گروه اجتماعی- زهره سادات موسوی 
از همان اوایل دهه هشتاد که مراکز ترک و درمان اعتیاد پا گرفتند تا به امروز، داروهای ترک اعتیاد توسط همین مراکز به معتادان عرضه شده، اما تصمیم جدید وزارت بهداشت مبنی بر محول کردن این مهم به داروخانه‌ها، چندان به مذاق این مراکز خوش نیامده و آنان می‌خواهند همچنان عرضه‌کننده باشند. بی‌تردید طرفداران هر یک از دو مسیر توزیع، دلایل و استدلال‌های خاص خود رادارند، گروهی، توزیع متادون درجایی به‌غیراز مراکز ترک اعتیاد که درمان غیر دارویی وجود ندارد را تداخلی در فرآیند درمان می‌دانند و در مقابل گروهی دیگر  بر این باورند که متادون به‌عنوان یک نوع دارو،  حتما باید در داروخانه‌ها توزیع شود. البته گروه دوم  به عملکرد نه‌چندان مطلوب مراکز ترک اعتیاد در کنترل نشت این داروی مخدر  به بازار آزاد  انتقاد دارند، موضوعی که جمال فرهودیان، رئیس کانون سراسری انجمن‌های صنفی مراکز سرپایی درمان اعتیاد کشور آن را فرافکنی علیه مراکز دانسته و با اشاره به نتایج تحقیقات ستاد مبارزه با مواد مخدر می‌گوید: « تنها حدود ۵٫۱ درصد نشت متادون به بازار غیرقانونی از مراکز درمان سرپایی اعتیاد اتفاق می‌افتد. » عده‌ای نیز تأکید می‌کنند که نشت متادون به بازار آزاد از طریق داروخانه‌ها، پدیده‌ای دور از ذهن نیست، گواه ادعای آنان، تجربه عرضه ترامادول در سال گذشته است که جان  ۵۶۹ نفر را براثر مسمومیت گرفت. 
مردادماه ۹۸ بود که در جلسه ستاد مبارزه با مواد مخدر مصوب شد توزیع متادون از طریق داروخانه‌ها صورت بپذیرد. دربند ۸ مصوبه ۱۳۶ این ستاد آمده است: « به‌منظور تفکیک ارائه خدمات درمانی در مراکز درمان اعتیاد از فرآیند توزیع دارو و بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از اجرای طرح آزمایشی و باهدف جلوگیری از نشت و انحراف در توزیع دارو به‌ویژه متادون و ساماندهی انتخاب نوع و شکل مناسب داروهای تکلیفی، مقررشده که توزیع داروهای آگونیست و درمان اعتیاد از طریق داروخانه‌های منتخب صورت پذیرد.» اسکندر مؤمنی، دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر در همان زمان و بعد از بالا گرفتن ابراز نگرانی‌ها و انتقادات دراین‌باره گفته بود: « در خصوص توزیع متادون، وزارت بهداشت به هر جمع‌بندی که برسد ما هم درباره آن هیچ حرفی نخواهیم داشت.»
افزایش اعتیاد در سطح کشور، عدم مراجعه معتادان به‌اصطلاح یقه‌سفید به داروخانه‌ها از ترس دیده شدن، اختلال در فرآیند درمان معتادان و به‌تبع آن کاهش مراجعه به کلینیک‌های درمان اعتیاد و غیره ازجمله نگرانی‌های مخالفان توزیع متادون در داروخانه‌هاست و مرتضی خوش‌گفتار، کارشناس درمان اعتیاد در این خصوص به شفا آنلاین می‌گوید: « عرضه متادون در داروخانه‌ها باعث ریزش حدود یک‌سوم بیماران می‌شود. جذابیت درمان اعتیاد در ارائه خدمات به‌صورت یک بسته کامل است به‌طوری‌که درمان در کنار دارو ارائه شود. پس اگر بخشی از این بسته خدمتی جدا شود طبیعتا جذابیت درمان تحت تأثیر قرار می‌گیرد.» همچنین علی غلامی، دبیر کانون سراسری انجمن‌های صنفی مراکز سرپایی درمان اعتیاد کشور با استناد به ماده ۱۵ قانون مبارزه با مواد مخدر که در تعریف مراکز درمان سرپایی اعتیاد آمده است در این مراکز باید دارو، پزشک، روانشناس و مددکار حضورداشته باشد، مصوبه ستاد مبارزه با مواد مخدر را خلاف قانون می‌داند.  وی همچنین با اشاره به ایراد مجلس شورای اسلامی در آن زمان به  توزیع داروهای مخدر توسط داروخانه‌ها این ایراد را چنین مطرح می‌کند:« در مصوبه آمده است که پایلوت این طرح اجرا شده، پس نتایج طرح آزمایشی کجاست؟ و چگونه ممکن است یک طرح در سطح ملی اجرا شود ولی جایی پایلوت نشده باشد.» 
غلامی گریزی هم به اماواگرهای مالی می‌زند و معتقد است درحالی‌که تاکنون دانشگاه‌های علوم پزشکی در این شرایط بد اقتصادی سالانه ۶۰۰ میلیارد تومان از محل پخش داروهای مخدر سود دریافت می‌کردند چرا با اجرای این مصوبه می‌خواهیم این سود را به ۴۰۰ داروخانه منتخب در سطح کشور بدهیم؟ 
 ناکارآمدی مراکز درمان
گفته می‌شود یکی از عوارض توزیع داروهای مخدر در داروخانه‌ها کاهش رغبت افراد معتاد برای مراجعه به مراکز درمان اعتیاد و ریزش تعداد  مشتری‌های این مراکز و به‌تبع آن افزایش اپیدمی اعتیاد خواهد بود. به اعتقاد دبیر کانون سراسری انجمن‌های صنفی مراکز سرپایی درمان اعتیاد کشور « توزیع دارو طعمه‌ای است برای شکار بیماران که هدف نهایی درمان، خدمات روانشناسی و درمان عدم مهارت‌های زندگی آن‌هاست، زمانی که این طعمه (توزیع دارو توسط مراکز درمان اعتیاد) از بین برود، مراکز درمان اعتیاد ناکارآمد خواهند شد و دیگر برای درمان‌های روان‌شناختی به این مراکز مراجعه نخواهند کرد.» سخنان فرید براتی سده، مدیرکل پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور نیز مؤید همین استدلال است: « متادون آغازی است برای شروع درمان‌های غیر دارویی و از این طریق معتاد را برای درمان‌های غیر دارویی وارد مراکز می‌کنیم؛ بنابراین اگر متادون درجایی توزیع شود که درمان غیر دارویی وجود نداشته باشد، در حقیقت یک نوع نقض غرض در درمان معتادان است. » اظهارنظرهای موافقان و مخالفان و دلایل و استدلال‌های آن‌ها سر دراز دارد و هر دو گروه چه مراکز ترک و درمان اعتیاد و چه داروخانه‌ها خود را در امر توزیع متادون محق می‌دانند، اما به نظر می‌رسد ابلاغیه جدید سازمان غذا و دارو در مهرماه ۹۹ که در آن عرضه این داروی مخدر  را به ۴۰۰ داروخانه در سطح کشور محول کرده است خط پایانی بر جدل‌ها بر سر متادون باشدو البته شاید مخالفان عرضه متادون در داروخانه‌ها باید منتظر باشند تا ببینند در جریان اجرای این طرح، پیش‌بینی‌های آنان به وقوع می‌پیوندد یا این طرح به اذعان موافقان راهی صواب‌تر برای عرضه متادون خواهد بود. سعید صفاتیان، پژوهشگر مواد مخدر تعداد مراکز ترک اعتیاد در کشور را نزدیک به  ۷ هزار مرکز دانسته و بابیان این‌که مدل کار این مراکز  مثل بسیاری از مراکز ترک اعتیاد در دنیاست به «رسالت» می‌گوید:« بحث اعتیاد و درمان آن و ارائه متادون و مصرف آن در کشور ما از سال ۱۳۸۲ شروع شد. در آن زمان مدیرکل درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر بودم. ما با همکاری سازمان ملل متحد با یک گروه علمی که اعضای آن از سازمان‌ها و نهادهای مختلفی اعم از وزارت بهداشت، بهزیستی، نیروی انتظامی، قوه قضائیه و ستاد مبارزه با مواد مخدر تشکیل می‌شدند به ایتالیا رفتیم و ۱۰ روز آنجا ماندیم تا با روش‌های به‌کارگیری متادون در این کشور آشنا شویم.  ایتالیا در آن زمان مرکز علمی برنامه‌های درمان اعتیاد در اروپا بود. بعدازآن ما این موضوع را در ایران طراحی کردیم و مراکزی به نام مراکز درمان اعتیاد تأسیس شد. اکنون نزدیک به ۷ هزار مرکز در کشور وجود دارد و بیش از ۴۰ هزار نفر در این مراکز کار می‌کنند و چیزی نزدیک به یک‌میلیون مصرف‌کننده مواد تحت پوشش این مراکز هستند که از این نقطه‌نظر ما در دنیا در رده دوم یا سوم هستیم. در آن زمان در ایتالیا و  بعدها در بازدیدی که از  مراکز کشورهای دیگر داشتیم مشاهده کردیم که تقریبا در  همه‌جای دنیا و اروپا مدل کار به این صورت است که مریض به مراکز درمان می‌آید، دارو را همان‌جا دریافت کرده و می‌رود. مدل داروخانه‌ای شاید در دو یا سه کشور اتفاق می‌افتد اما در بیش از ۹۰ درصد کشورها  مخصوصا کشورهایی که درمان‌های متادون آن‌ها بزرگ‌شده و توسعه‌یافته است و البته من در اینجا فعلا از کمیت کار صحبت می‌کنم، از مراکز درمان دارو می‌گیرند. »

 خروج ۳۰ درصد معتادان از سیستم درمان با توزیع متادون در داروخانه‌
وی بابیان این‌که در کنوانسیون‌های بین‌المللی و حتی سیاست‌های کلی نظام به مدیریت مصرف مواد تأکید شده است و واگذاری توزیع متادون در داروخانه‌ها منجر به خارج شدن ۳۰ درصد معتادان از سیستم درمان خواهد شد که این امر مخالف سیاست‌های کلی نظام در جهت کاهش اعتیاد است، می‌گوید: « در سیاست‌های کلانی که سازمان ملل برای دنیا تحت عنوان کنوانسیون می‌نویسد و کشورها متعهد به اجرای آن هستند و همچنین دربند ۵۷ برنامه ششم توسعه به‌عنوان یک سیاست کلان آمده است، مدیریت مواد مخدر باید از طریق مدیریت مصرف مواد باشد. مدیریت مصرف یعنی کارهایی که یک کشور  باید برای کنترل مصرف مواد مخدر انجام دهد. همه دنیا متفق‌القول هستند که این مدیریت مصرف می‌تواند با راه‌اندازی یکسری مراکز درمان و ارائه پکیج درمان به‌صورت دارویی و غیر دارویی باهم صورت بپذیرد. این اتفاق در حال حاضر در کشور صورت می‌پذیرد به این‌گونه که شخصی که مصرف‌کننده مواد است به یک مرکز درمان می‌رود و دکتر  یک دوره درمان چهارماهه، سه‌ماهه یا ۶‌ماهه برای او تجویز می‌کند. در این دوره به‌عنوان‌مثال هفته‌ای دو بار باید روانشناس شخص را ببیند، هفته‌ای یک‌بار پزشک او را ببیند چراکه هشتاد درصد کار مخصوصا در درمان مخدرها، غیر دارویی است و فقط ۲۰ درصد درمان با متادون است؛ اما در  سیستم جدیدی که سازمان غذا و دارو به دنبال آن است شخص معتاد به این مراکز می‌آید، پزشک او را می‌بیند، برایش نسخه می‌پیچد و او باید برود از داروخانه‌ای که وزارت بهداشت تعیین می‌کند، دارو بگیرد. ما درواقع یک سیکل جدید برای مصرف‌کننده مواد گذاشته‌ایم. آمدن مصرف‌کننده مواد به مرکز درمان نیز با کلی دردسر همراه است. یعنی به همین راحتی نیست که یک مصرف‌کننده مواد بگوید از فردا  ترک می‌کنم. از طرفی در پروتکل درمان با متادون هم نکته‌ای هست، این‌که بیمار باید اولین میزان دارویش را همان‌جا بخورد تا چنانچه اوردوز کرد یا حساسیتی به دارو داشت به او کمک شود.  آیا داروخانه این شرایط را دارد که به بیمار همان‌جا  دارو بدهد تا مصرف کند؟  به‌عنوان‌مثال ما متادون را  روز اول ۲۰ میلی‌گرم می‌دهیم و می‌گوییم ۵ میلی‌گرم را بخور بعد همان‌جا بنشین چنانچه حالت به هم نخورد، ۱۵ میلی‌گرم دیگر را می‌دهیم. اگر به این شخص داخل داروخانه شوک دست بدهد آنجا چه اورژانسی وجود دارد که بخواهد به او کمک کند؟  نکته دوم این‌که به‌عنوان‌مثال پزشک برای فرد معتاد ۳۰ میلی‌گرم متادون در روز تجویز می‌کند، داروخانه می‌گوید من قرص متادون ندارم  شربت‌دارم این فرد دوباره باید از داروخانه به مطب پزشک بیاید تا او تأیید کند شربت بخورد یا خیر و با چه دزی.  این رفت‌وآمدها باعث می‌شود حداکثر در یک‌روند ۵ تا ۶ ماهه بیش از ۳۰ درصد بیماران از سیستم درمان بیرون بیایند که این کاملا برخلاف سیاست‌های کلی نظام در برنامه ششم توسعه  است که می‌گوید دولت باید در طی ۵ سال،  ۲۵ درصد اعتیاد را کاهش بدهد. »  

 سود را از دانشگاه‌های علوم پزشکی نگیریم
صفاتیان مصوبه جدید را از نقطه‌نظر اقتصادی نیز بررسی کرده و عنوان می‌دارد: « در حال حاضر کارخانه‌ای دارو را تولید می‌کند و شرکت پخشی آن را دریافت کرده، یک سودی روی آن می‌گذارد و پخش می‌کند. این شرکت پخش دارو را به دانشگاه علوم پزشکی می‌دهد. دانشگاه هم یک سودی می‌گیرد و به مرکز درمان اعتیاد می‌دهد. از این طریق سودی حدود ۶۰۰ میلیارد تومان در سال نصیب دانشگاه‌ها می‌شود. دانشگاه این پول را صرف هزینه‌هایش می‌کند. با اجرای این طرح جدید و قرار گرفتن داروخانه به‌جای دانشگاه،  این سود نصیب داروخانه‌ها می‌شود. در شرایطی که دانشگاه‌های ما به دلیل تحریم و فشار اقتصادی، دچار هزار و یک مشکل هستند، چرا یک سود دولتی را به بخش خصوصی می‌دهیم؟ نکته بعد این‌که معتادانی که به مراکز ما مراجعه می‌کنند  همه کت‌وشلواری نیستند. بسیاری از این‌ها اصطلاحامعتاد خیابانی هستند. آیا داروخانه‌های ما در حال حاضر این شرایط رادارند که به این افراد خدمات بدهند؟ در سیستم اعتیاد همیشه اصل بر پنهان‌کاری است و درهرصورت این اقدام سازمان غذا و دارو از جنبه اقتصادی، علمی، مدیریتی و قانونی مشکل دارد. » 

این پژوهشگر مواد مخدر معتقد است واگذاری توزیع متادون به داروخانه‌ها می‌تواند بر کیفیت دارو نیز اثر بگذارد: « در مراکز درمان برای پزشک فرقی نمی‌کند این چه دارویی است و کدام کارخانه آن را تولید می‌کند  اما برای داروخانه بسیار فرق می‌کند چراکه بحث سود مالی در میان است. داروخانه سراغ برندهایی می‌رود که بتواند سود بیشتری از آن‌ها داشته باشد و شاید برندی که سود بیشتری دارد برای بیمار آن کیفیت را نداشته باشد. ما اکنون دو،سه مدل متادون داریم که تأثیراتشان در بدن متفاوت است. این‌ها باعث می‌شود بیماران ازلحاظ کیفیت دارویی دچار مشکل بشوند.» 
 تنها ۵ درصد متادون از مراکز به بازار آزاد نشت می‌کند
وی همچنین به نشت متادون به بازار آزاد از طریق مراکز درمان اعتیاد اشاره‌کرده و گفته‌های خود را این‌گونه ادامه می‌دهد:«موضوع نشت دارو به بازار آزاد در همه‌جای دنیا اتفاق می‌افتد. در شهر زوریخ سوییس به‌عنوان علمی‌ترین مرکزی که در اروپا دیدم، فرض کنید حدود ۳۰۰ نفر مصرف‌کننده مواد مخدر هرویین تحت پوشش درمان بودند. من یک دوره چهار،پنج‌روزه به این مرکز علمی و دانشگاهی رفته بودم. زمانی که در این خصوص از مسئولین آنجا سؤال کردم، گفتند از مرکز ما ۵ درصد انتشار دارو به بازار آزاد رخ می‌دهد. این ۵ درصد تقریبا در همه مراکز صورت می‌گیرد، اما  آن میزان متادونی که در بازار آزاد وجود دارد ۵ درصد میزان مصرف مراکز است؟ خیر بلکه ۹۰ درصد است. این هشتاد درصد اضافه از کجا می‌آید؟ از خود کارخانه و شرکت پخش بیرون می‌آید. همه ما در طول عمر خود به داروخانه رفته و دارو خریده‌ایم. تابه‌حال چه میزان توانسته‌ایم داروی بدون نسخه از داروخانه بگیریم؟ بسیار زیاد. به‌عنوان‌مثال ترامادول دارویی است که وزارت بهداشت آورد و اکنون در حوزه اعتیاد تبدیل به مصیبت شده است.  تقریبا ۱۰ تا ۱۵ درصد مصرف‌کنندگان انواع مواد مخدر مخصوصا شیشه،ترامادول مصرف می‌کنند. چه تضمینی وجود دارد این داروخانه فردا متادون را مثل داروهای دیگری که بیرون می‌دهد و اصلا احتیاجی به نسخه ندارد بیرون ندهد؟ اتفاقا من می‌گویم در داروخانه‌ها نظارت نسبت به مراکز بسیار کمتر است. در مراکز نظارت دانشگاه‌ها بیشتر است. فکر می‌کنم در حوزه مالی همان ۶۰۰ میلیارد تومان سود و در حوزه صنفی به دست‌گیری اختیار در حوزه درمان اعتیاد انگیزه‌های چنین مصوبه‌ای هستند. »

سید علی فاطمی، نایب‌رئیس انجمن داروسازان ایران با اشاره به ماده ۱۵ قانون مبارزه با مواد مخدر که گرفتن متادون از داروخانه‌ها را مغایر این ماده دانسته در گفت‌وگو با « رسالت »  استناد به این ماده را صحیح ندانسته و معتقد است: در حال حاضر مراکزی که متادون می‌فروشند، مراکز ترک اعتیاد نیستند بلکه واژه درست‌تر برای آن‌ها مراکز نگهداری معتادان است:«در ماده ۱۵ فقط به تشکیل این مراکز اشاره‌شده اما این‌که داروفروشی کنند به‌هیچ‌عنوان نیامده است.  مقررات امور پزشکی و دارویی،  آیین‌نامه‌های وزارت بهداشت و  آیین‌نامه انتظامی نظام پزشکی به‌صراحت گفته،  هیچ مطبی حق فروش دارو ندارد. بعضی از افرادی که مدافع فروش داروی مخدر در مطب‌ها هستند به ماده ۱۵ قانون مبارزه با مواد مخدر استناد می‌کنند.  این مراکز می‌توانند برای بیمار دارو بنویسند اما باید از داروخانه تهیه کنند. اکنون متأسفانه داروخانه در این زنجیره حذف‌شده است.»  
فاطمی در ادامه سخنان خود به شکل‌گیری مراکز نگهداری از معتادان اشاره‌کرده و در خصوص چرایی واگذاری توزیع متادون به داروخانه‌ها می‌گوید: « حدود ۵۰ سال پیش وضع به همین شکل بود، یعنی معتادان سهمیه تریاک داشتند و از داروخانه سهمیه خود را می‌گرفتند. دولت فکر کرد شاید بهتر باشد سیاست را به همان قدیم ببرد اما این بار به‌جای تریاک داروهای صنعتی می‌دهند که همان خواص تریاک را ولی با عوارض کمتر دارند. این برای کشور بهتر است اما اگر کنترل نشود می‌تواند مشکلات زیادی را به وجود بیاورد. در همه دنیا نیز نگهداری معتادان مواد مخدر با داروهایی مانند متادون پذیرفته‌شده است اما برخلاف دیگر  کشورها، این مراکز داروفروشی را نیز خودشان انجام می‌دهند. بر اساس آیین‌نامه انتظامی سازمان نظام پزشکی کشور، فروش دارو در مطب‌ها ممنوع است.  مراکز نگهداری معتادین نیز ازلحاظ قانون جزء مطب‌ها به‌حساب می‌آیند. چنانچه دکتری هم در تجویز دارو سود ببرد، هم در تشخیص بیماری و هم درفروش دارو در این حالت اصطلاحا مشکل تقاضای القایی پیش می‌آید. در همه دنیا نیز فروش دارو در داروخانه صورت می‌گیرد، در حال حاضر تعداد مراکز نگهداری معتادین بسیار زیاد شده است، طبق آماری که خودشان اعلام می‌کنند نزدیک به  ۱۰ هزار مرکز نگهداری معتاد داریم که متادون می‌فروشند و سود اصلی آن‌ها نیز از طریق متادون است. از طرفی ما در ایران حدود ۱۱ هزار  داروخانه‌داریم یعنی مراکز فروش داروهای نگهداری اعتیاد که شامل متادون و شربت تریاک می‌شود به تعداد داروخانه‌ها می‌رسد. این یعنی بخشی از پزشکان عملا داروفروش شده‌اند. بنابراین در مصوبه ستاد ملی مبارزه با مواد مخدر آمده است که این کار به داروخانه‌ها برگردد. در سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در سال ۹۳ نیز ایشان به‌صراحت نوشتند که باید جلوی تقاضای القایی گرفته شود. دلیل مخالفت داروسازان با فروش دارو در مراکز همین است. ما خواستار این هستیم که سایر داروهای تحت کنترل یا مخدر هم جزء داروهای داروخانه‌ها قرار بگیرند. » 
 ضابطه‌های سازمان غذا و دارو در خصوص توزیع متادون مشخص است
نایب‌رئیس انجمن داروسازان ایران درباره ضوابط توزیع متادون در داروخانه‌ها بیان می‌کند: « اتفاقا سازمان غذا و دارو ضابطه‌این موضوع را هم نوشته که داروخانه‌ها باید چه شرایطی داشته باشند. این‌که گفته می‌شود سرنوشت عرضه متادون در داروخانه‌ها مثل ترامادول خواهد بود باید گفت  ترامادول جزء داروهای تحت کنترل است ولی سطح سختگیری آن با متادون یکی نیست. اکنون سازمان غذا و دارو ،هم از طریق سامانه تیتک (TTAC ) و هم از طریق برچسب اصالت دارو می‌تواند تعداد داروهایی که در کارخانه تولیدشده و به شرکت پخش تحویل داده‌شده است و در داروخانه توزیع می‌شود را کنترل کند و به‌راحتی بفهمد مواردی که در بازار آزاد پیدا می‌شود از داروخانه، شرکت توزیع یا مراکز ترک اعتیاد نشت کرده است. یکی از  نواقصی که اکنون داریم این است که این‌ها کد انحصاری ندارند و ردیابی‌شان چندان ساده نیست. انتظار داریم این اتفاق بیفتد و درنتیجه کنترل بیشتری روی تجویز داروهای نگهداری اعتیاد انجام شود. همه داروها باید در داروخانه عرضه شود و تنها پزشک می‌تواند آن را تجویز کند و داروخانه بفروشد. رویه غلطی که  ۱۰سال پیش گذاشته‌شده و اکنون‌که می‌خواهد به حالت درست خود برگردد مقاومت می‌شود.»

فاطمی در پاسخ به این اظهارنظر که ما با واگذاری توزیع متادون سود را از دانشگاه‌های علوم پزشکی گرفته و به بخش خصوصی می‌دهیم و این در شرایط فعلی درست نیست،می‌گوید:«در هیچ کجای دنیا این‌طور نیست که درآمد را از بخش خصوصی بگیرند و به دست دولت بدهند. داروخانه‌ها بخش خصوصی هستند. اگر قرار باشد اشتغالی به وجود بیاید و درآمدی باشد این درآمد باید برای بخش خصوصی باشد. بخش خصوصی هم مطابق قانون مالیات خود را پرداخت می‌کند. اکنون درآمدی که وجود دارد متأسفانه برای مطب‌هاست نه برای بخش دولتی.» وی در خصوص نگرانی مراکز ترک اعتیاد و نگهداری معتادان از ایجاد اختلال در فرآیند درمان معتادان عنوان می‌دارد: « بر اساس ضابطه‌ای که سازمان غذا و دارو نوشته است وضعیت فعلی مراکز ترک اعتیاد تغییر نمی‌کند. یعنی کماکان داروهای متادون در اختیار این مراکز قرار می‌گیرد اما آن‌ها به‌جای این‌که از دانشگاه علوم پزشکی متادون را بگیرند از داروخانه می‌گیرند. آن‌هم تنها برخی داروخانه‌هایی که می‌توانند شرایطش را داشته باشند یعنی اتاقی که کاملا ایزوله و مجزا باشد. همان کاری که در حال حاضر در مراکز انجام می‌دهیم. در چنین شرایطی حتی برخی از مراکز ترک ممکن است بگویند ما نمی‌خواهیم بیمار در مرکز ما دارو را مصرف کند و داروخانه این کار را انجام دهد. اکنون داروهای نگهداری معتاد ان‌همه خوراکی و به شکل قرص یا شربت هستند. در برخی مراکز سم‌زدایی ممکن است از تزریق نیز استفاده شود، اما در مراکزی تحت عنوان نگهداری معتادان یا ام ام تی عملا به معتاد به‌جای مواد مخدر داروی مخدر می‌دهند. بحث ما بر سر مراکز ام ام تی  است نه مراکز سم‌زدایی یا ترک اعتیاد. مراکز ام ام تی دارو را به‌صورت خوراکی می‌دهند اما برای این‌که بیمار با خود بیرون نبرد و بفروشد باید در حضور خود پزشک و درمانگر دارو را مصرف کند. در حال حاضر چیزی که  سازمان غذا و دارو نوشته است به این صورت است که کماکان مراکز نگهداری می‌توانند داروهایشان را از داروخانه‌ها تأمین کنند و در داخل مرکز برای بیمار استفاده کنند. اصلا معتاد پای خود را به داروخانه نمی‌گذارد و کماکان داروی خود را از مرکز می‌گیرد اما محل گرفتن مرکز عوض‌شده است. در کنار آن داروخانه‌هایی که شرایط دارند، می‌توانند این کار را انجام دهند، ولی باید اتاق کاملا مستقلی داشته باشند و لوازم حفاظتی برای جلوگیری از دستبرد متادون کامل باشد. همه این‌ها در ضابطه کامل و شفاف دیده‌شده است. به نظرم نگرانی مراکز ترک اعتیاد بجا نیست. برای وزارت بهداشت کنترل این‌ها از طریق داروخانه‌ها بسیار راحت‌تر است تا مراکز نگهداری چراکه می‌دانند دارو به چه تعداد به داروخانه تحویل داده‌شده است و  پوکه‌ها را بعدامی‌توانند تحویل بگیرند. عملا باری از وزارت بهداشت و دانشگاه علوم پزشکی برداشته می‌شود و در اختیار بخش خصوصی دیگری قرار می‌گیرد. اکنون بحث سامانه تیتک و برچسب شناسایی این داروها کاملا جدی است.
 ما خوشبین هستیم با این حرکت وزارت بهداشت، کنترل داروها بهتر بشود، مصرف بی‌رویه این داروها کم شده و  قاچاق آن‌ها به بیرون کاهش پیدا کند. در کل این موضوع منافع بسیار زیادی برای مددجوها دارد.» 
فاطمی عملکرد مراکز نگهداری از معتادان را در خصوص نشت متادون به بازار آزاد چندان موردقبول ستاد مبارزه با مواد مخدر ندانسته و معتقد است در سیاست جدید، داروخانه‌ها می‌توانند بخشی از این زنجیره شده و به وظیفه اصلی خود که کنترل این داروهاست اقدام کنند.

نویسنده : گروه اجتماعي- زهره سادات موسوي |
به اشتراک بگذارید
تعداد دیدگاه : دیدگاه‌ها برای دوراهی متادون بسته هستند

مجوز ارسال دیدگاه داده نشده است!

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.