اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) در طی دوران کودکی شروع می شود و از طریق مسائل توجه، بیش فعالی و یا تکانشگری ظاهر می شود. این نقص ها بر مناطق مختلف زندگی، به ویژه در تحصیل تاثیر می گذارد، اما چگونه می توانیم به آنها کمک کنیم تا توانایی های شناختی خود را بهبود بخشند تا عملکرد تحصیلی نیز بهبود یابد؟
دانش جدید در مورد علل و عوامل این اختلال در بهترین مرکز درمان بیش فعالی، ما را به سمت درمان های جدید بیش فعالی هدایت کرده است از آن جمله می توان به اتاق سنسوری روم، اتاق تاریک، اتاق شنیداری، درمان یکپارچگی حسی و ماساژ درمانی اشاره کرد. این درمان ها که در مجموع به آنها توانبخشی گفته می شود به بهبود توجه پایدار، حافظه و توالی حافظه، مهار، کنترل تکانه ها و کاهش بیش فعالی و بیقراری کمک می کند.

انواع بیش فعالی در کودکان چیست و علائم اصلی چیست؟ 

سه نوع اختلال بیش فعالی وجود دارد: ۱.نقص توجه ۲.بیش فعالی-تکانشی و ۳.نوع ترکیبی می باشد. که به شرح ذیل می باشند:

۱. نوع نقص توجه
در نوع نقص توجه، کودکان رفتاری را نشان می دهند که با کمبود توجه مشخص می شود که بدون یا همراه با علائم بیش فعالی یا تکانشگری بسیار خفیف می باشد. که در دختران مسن با مشکلات تحصیلی بیشتر دیده می شود. برخی از ویژگی های ADHD نوع نقص توجه عبارتند از:
-در توجه به جزئیات مشکل نشان می دهد و در تکالیف مدرسه یا محل کار مرتکب اشتباهات بی دقتی می شود.
-در حفظ توجه از جمله در حین فعالیت های آموزشی مشکل دارد.
-به نظر می رسد وقتی کسی با آنها صحبت می کند گوش نمی دهد.
-از دستورالعمل ها پیروی نمی کند یا کارهای روزمره را کامل نمی کند.
-در سازماندهی وظایف و فعالیت ها مشکل دارد.
-از کارهایی که مستلزم تلاش ذهنی مداوم است اجتناب می کند یا دوست ندارد.
-اغلب اشیاء لازم برای کارها و فعالیت ها را گم می کند.
-به راحتی توسط محرک های نامربوط پرت می شود.
-از فعالیت های روزانه غافل می شود.

۲. نوع بیش فعال- تکانشی
بارزترین نوع آن است زیرا علائم آشکارتر و چشمگیرتر است و کودک را در کانون توجه قرار می دهد. برخی از علائم عبارتند از:
-حرکات زیاد دست ها و پاها، حالتی گیج کننده و بی قراری دارد.
-خارج از نوبت عمل می کند.
-در موقعیت های نامناسب و در زمان های نامناسب بیش از حد می دود و می پرد.
-در انجام فعالیت های آرام مشکل دارد.
-دائماً “در حال حرکت” است.
-مدام صحبت می کند.
-قبل از اینکه سؤالات به طور کامل پرسیده شوند به آنها پاسخ می دهند.
-به سختی منتظر نوبت خود است.
-حرف دیگران را قطع می کند و فعالیت دیگران را مختل می کند.

۳. نوع ترکیبی
در این گروه کودکان علائم هر دو نوع قبلی را نشان می دهند و به طور کلی وخامت بیشتر و نرخ همپوشانی بالاتر با سایر اختلالات را نشان می دهند. این نوع در پسران بیشتر از دختران است.

چه مشکلات دیگری در بیش فعالی کودکان دیده می شود؟

علاوه بر علائم ذکر شده، کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی به دلیل چالش‌های مرتبط با فرآیندهای شناختی معیوب، دارای مشکلات آموزشی و اختلالات یادگیری هستند. معمولاً در تست‌های هوش عمومی عملکرد کمی پایین‌تر از خود نشان می‌دهند، عملکرد بدتر مدرسه و تکمیل تکالیفشان می‌تواند به دلیل ناتوانی در تمرکز به یک مسئله بزرگ تبدیل شود.
مشکلات دیگر، مسائل اجتماعی و رفتاری است که از نحوه قضاوت و تعامل دیگران با کودکان مبتلا به ADHD ناشی می شود. از آنجایی که آنها اغلب می توانند مزاحم، نافرمان، پر سر و صدا و حتی پرخاشگر باشند، افراد دیگر ممکن است آنها را در فعالیت های روزمره زندگی خود طرد یا دوری کنند.
هنگامی که کودکان شروع به آگاهی از مشکلات خود، چه در سطوح تحصیلی و چه در سطوح بین فردی می کنند، می توانند احساس گناه و بی فایده بودن کنند. اغلب اوقات این به دلیل توبیخ های متعددی است که در نتیجه عدم توجه یا رفتار تکانشی آنها دریافت می شود. این کودکان حتی ممکن است از علائم افسردگی و اضطراب رنج ببرند. این علائم عاطفی و نارضایتی شخصی می تواند علائم ADHD را بدتر کند و بخش های بیشتری از زندگی آنها را تحت تأثیر قرار دهد و بر بستگان نزدیک تأثیر بگذارد.

درمان بیش فعالی کودکان چگونه است؟

در حال حاضر درمان‌های مختلفی برای اختلال نقص توجه و بیش فعالی وجود دارد که برای به حداقل رساندن و کنترل علائم و تأثیر آن‌ها آزمایش شده و مؤثر واقع شده‌اند. از آنجایی که این اختلال بر جنبه‌های مختلف زندگی تأثیر می‌گذارد، مهم است که یک مداخله چند رشته‌ای یکپارچه و فردی را برنامه‌ریزی کنید که با هر مورد خاص سازگار باشد و جنبه‌های مختلف شناختی، رفتاری، عاطفی، آموزشی و خانواده را بررسی کند. به این ترتیب هدف از درمان توانبخشی جهت کنترل و بهبود علائم اصلی کمبود توجه و بیش فعالی-تکانشگری و همچنین مقابله با مسائلی که در بالا ذکر شد.
رایج‌ترین درمان بیش فعالی در کودکان، درمان دارویی است که عمدتاً مبتنی بر استفاده از محرک‌ها یا نوتروپیک‌ها مانند متیل فنیدات و دگزامفتامین است. این داروها باعث کاهش تکانشگری، بهبود کنترل تکانه و فعالیت بیش از حد، رفتار تهاجمی و سرکشی شده و توجه را بهبود می بخشد. با این حال همه افراد از این درمان ها سود نمی برند و ممکن است عوارض جانبی ظاهر شود. همچنین با قطع دارو، علائم دوباره ظاهر می شوند.

درمان توانبخشی اختلال بیش فعالی

نقص توجه یک علامت کلیدی در افرادی است که از ADHD رنج می برند. توانبخشی این نقایص و همچنین سایر کارکردهای اجرایی و قابلیت‌های شناختی که تغییر یافته‌اند، می‌تواند برای بهبود جنبه‌های بالینی اختلال خاص و تأمین رفاه عمومی شخصی و عاطفی ضروری باشد. یکی از راه‌های رفع این نقص‌های شناختی، استفاده از برنامه‌های درمان توانبخشی شناختی مانند کاردرمانی ذهنی است.
علاوه بر درمان هایی که قبلا شرح داده شده برای درمان علائم اصلی بیش فعالی کودکان، استراتژی های دیگری نیز وجود دارد که می تواند عملکرد اجرایی را تحت تاثیر قرار دهند و به قابلیت های شناختی  مانند توجه پایدار، تمرکز، حافظه، برنامه ریزی، حل مسئله کمک کند. که می توان به رفتار درمانی، بازی درمانی، اتاق تاریک و سنسوری روم اشاره کرد. شما می توانید از طریق شماره های ۰۹۳۵۶۱۱۷۷۴۲-۰۹۱۲۶۱۱۷۷۴۲ با بهترین کلینیک توانبخشی کودکان تماس گرفته و از این مداخلات بهره مند شوید.